A àutem operifque collatio, quo in plures difFun-
ditur, eo redundantior manet, Se in fuum fontem
diales erárít Itolo captivi orbe, quos fi re voces,
-unius provincia numerum explere non poffihr?
-Fueruiit 'tamen qui Se quos Ecclefia: redeme-
Tiuit, in fervi tu te m revocare vellent, ipfa grandores
caprivitate-, qui inviderent alienam mife-
ricordiam. Í pfi fi in captivitatem veriiflent, fervi
rent liberi : fi Venditi fuifleht, fervi tutis itìi-
nifterium non recuiàrent ; Se volunt alieham
fibertatem refcindere, qui fuam Ìèrvitutem non
poifent refcindere, nifi forte pretium retipere
emtori placeret: in quo tarnen non refcindìtur
fervitus , fed rediifiìtur.
7ì- -Pr-areipua eft igitur liberalitàs, * redimere
càptivos , & maxime ab facile barbaro , qui
nihil deferat humanitatis ad miièricordiam,
nifi quod avariti^, refèrvaverit ad redemrionem:
íes alienum fiibire, fi debitor íblvendo non fit,
atque artetur ad folutionem, qua: fit jure debita
,s in o p ia deftituta : enutrire párvulos , pu-
pillos tueri.
72. Sunt etiam qui virgines ofbatas parenti-
bus tuenda: pudicitiaé gratia connubio locent,
nec folum iludió , ied etiam iumtu adjuvent.
Eil etiam genus illud liberalitatis quod Apollo-
lus docet : U t f i quìs fidclis habet viduas ,Jubmi-
nìftret illis, ut ear um alimoni is Ecclefia non grave-
tur, ut his qu.e vere vidux Jhnt, fujfciat.
73. Utilisigitur faujufmodi liberali tas, fed non
communis omnibus. '"Sunt enim plerique etiam
viri boni, qui tenues funt ceniu, contenti qui-
dem exiguo ad fili uiurn, ièd non idonei ad fiib-
fidium levando paupertatis 'aliena: 3 tamen fup-
petit aliud beneficentice genus, quo juvare po£
fint inferiorem. * Eil enim duplex liberalitas,
una qua: iubfidio rei adjuvat, id e il, ufu pecu-
niie : altera qua: operum collatione impenditur,
multo frequenter iplendidior, multoque clarión
74. Quanto illuilrius Abraham captum ar_
mis victricibus rècepit nepotem, quam fi rede-
miflèt? Quanto utilius regem Pharaonem fanc-
tus Joíépü confilio previdenti^ ju v it, quam fi
contuliflèt pecuniam ì Pecunia enim unius civitatis
non redemit u^ertatem : proipicientià to_-
-tius ^Egyptia per quinquennium famem repulit.
75. Facile autem * pecunia conlumitur, con-
filia exhauriri nefeiunt. Ha:c ufu augentnr : pecunia
minuitur , Se cito deficit, atque ipíam
deilituit benìgnitatem 3 ut quo pluribus largiri
volueris, eo pauciores adjuves, Sc fiepe tibi de-
fit quod aliis conferei! dum putaveris. Confilii
* . Cic. hb. i . Offic. pag. 381. lin. ly . Liberales autem qui fa -
■cultdtibus aut caftos à pr adoni bus redimunt. . . aut in fili arum collo-
catione adjuvant Sic.
* . Ibidem pag. 381. lin. 35. De'mceps de-beneficentia dicendum .- cuju
s eft ratio duplex Sic.
a. Gill, in marg. & Rom- edit, in corpore, per feptennium. Sed
cùm alice omnes, ac mff- prceferant, quinquennium ; credibile eil
fanttum Antiftitem ita pofuifle, quod pucaverit populumiEgyptram
fakcm primis duòbus annis vittiraile privatis fructibus, anteejuam
cum ad regia horrea confugcre fames cogeret. Sane huic fenfui v i-
detur fa v e re, quod legitur , x¡ i y in f ¡'à i uùrrp r f yiT, ¿t $
yraVci r ? yij fayó-xTu ifoav a%v¡. Licet diffimulandum non f it ,h a -
beri in míT- nonnuIJis v» four á'p'pr: cui etiam concinit Syriaca verbo.
Sed aliarum omnium, ipíiuíque textus hebraid conféníus , nec
non oca rio p is ¡pía feries aliam adítruir lettionem.
■*. Gic. lib. a. Offic. pag. 381. liñ- 3 7 . Largitioque qua fit ex re
familiari, fontem ipfum benignitatis exhaurit Sic-
* . Ìbidem pag. 381. lin. 7 . Quamobrem nec ita clan den da eft res :
familiaris, ut earn benignitas aperire non poffìt Sic.
b. Mil", aliquot, major aviditas. Petitionis caufa veniunt validi.
E t continuOjpoftì, alii pauci * nifi vacandi habentu.
recurrit. In fe enim refluir ubertas pruden*
tiæ : Se qùó pluribus fluxerit, eo exercitius fit
omne quod remanet.
C A P U T X V I .
Modum in liberalitate fìrvandum, ne profundatur
in indignos quod dignimbus debebatun non tamen
nimis f arce de timide minißrandas eleemo-
B fynas ; fed imitandum beàtumjofifh, cuj ics frudentia
frolixioribtts verb is commendatur.
76. W Iquet igitur debere eflè * liberalitatis
I , modum, ne fiatinurilis largitas. Sobrie^
tas tenenda e ft , maxime facerdotibus , ut non
pro ja&antia, fed pro juílitia diípenfent. Nuf-
quam enim b major aviditas petitionis. Veniunt
validi, veniunt nullam caufam nifi vagandi faa-
bentes, Sc volunt fubfidia evacuare pauperum,
C exinanire fumtum : nec exiguo contenti, majora.
quærunt, ambitu veftium captantes petitionis
fiiffragium, Se natalium fimulatione licitantes
incrementa quæiluum. His fi quis facile deferat
fidem , cito exhaurit pauperum alimoniis
profutura compendia. Modus largiendi adfit,
ut nec illi inanes recédant,, neque tranferibatur
vita pauperum in lpolia fraudulentorum. Ea
ergo mëniura f i t , ut neque humanitas deièra-
tur, nec deilituatur necelfitas.
D 77. Plerique fimulant debita. Sit veri examen.
Exutos iè per latrocinia déplorant : aut
injuria fidem faciat, aut cognitio perfonæ, quo
propenfius juventur. c A d Ecclefia relegatis
fiimtus impartiendus, fi défit eis alendi copia.
Itaque qui modum fervat, avarus nulli, ied îar-
gus omnibus eil y non enim folas aures præbere
debemus audiendis precantium vocibus , ièd
etiam oculos confiderandis neceifitatibus. Plus
clamat operátori bono debilitas, quam vox pau-
E peris. Neque vero fieri poteft ut non extor-
queat amplius importunitas vociferantium : ièd
non ièmper impuderitiæ locus fit. V i d e n d u s
eil ille, qui te non videt : requirendus ille , qui
erubefeit videri. Ille etiam clauius in carcere
occurrat tibi, ille affedus ægritudinë mentem
tuam perfonet, qui aures non poteil.
78. Quo plus te operari viderit populus, ma-
gis diliger. Scio plerofque iacerdotes, quo plus
contulerunt, plus abundailè 3 quoniam quicum-
que bonum operarium videt,* ipficonfert quod
c. Sic edit, omnes, & major potiorque pars mlT. Aliqui tamen ,
Ab Ecclefia religatis. Q_uætitur autem in prima legione quinam
fune illi, ab Ecclefia relegati ? Voluerunt nonnulli eos hoc loco in -
j telligcndos qui propter fidem ab Ecclefiis fuis exiulare coatti client.
Sed numquam tarn pareé ac tcnuiter de his loquuturus erat lànttus
Dottor. Eos ergo intelligimus qui ab Ecclefia: facris poenitentiæ
caufa fuerant (èparati ; quibus etfi Ecclefiafticas eleemofynas auferri
confuevilTe teftetur Ausuftinus, tamen in extrema neceffitate chrif-
tiana liberalitas non'deerat. Poteft etiam ita explicari, ni ab Ecclefia
referatur ad impartiendus, minime vero ad relegatis, id eft, exfulibus.
*. N o n fané properanti oculo tranfmittenda eft laudabilis ea con-
fuetudo , qua prifei illi chriftiani pecuniam fuam ceconomo feu dif-
penlatori Ecelèfiæ in manus tradebant, ab eodem poftea fidelium
pauperum gregibus diftribuendam. Infignis hac de re locus eft in
beati ]uftini Apologia fecunda proxime ante finem , cujus verba
non pigebit h ìc fubjicere. Ceterum qui locupletioresfunt, inquit,
volunt, pro arbitrio quifque fitto, quod vifium eft, conferunt ; quoti
ita colligitur, apud pnpofitum deponitur : atque ille inde opitulatur
pupillis & viduis, & his qui propter morbum aut aliquam aliam
caufam egent.quique invinculisfiunt, & peregre advenientibus hofi^
pittimi & utfimpiicitcr dinar», mdigentittm it omnium curator eft.-
ì ‘ & S 7'
Ibidem 47.
14-&fieq.
Ibidem iy .
Ibidem 41 .
l i . & feq.
9 B H - W - -r ---------- B B , ------------------- Ê M cíuod ad «VI
& ,•«*» HH perem fua pervemar miiencordia: nemo enim rinarum thnrr» . o. . -r.. r . . \ .
perem iua pervemar miiericordia.- nemo enim
vult, nifipauperi proficere fuama eollationem.
Nam fi quem aut immoderatum aut nimis tena-
cem dilpeniatorem viderit, utrumque deipiciet:
fi aut iuperfluis erogationibus difiìpet alieni
frudus laboris, aut recondat facculis. Sicut igi-
tur modus liberalitatis tenendus e ft, ita etiam
b calcar plerumque àdfaibendum videtur. Modus
riparum thoro pàfcebantur : & vifæ funt hai
vituhe tenues atque exiles devorare illas quæ
præftabant & forma Se gratia. Et fomnium fe-
cundum hoc fuit : Septem fpicæ pingues , eledæ
Se bonæ de terra furgebant : Se poll eas 'feptem
lpicie exiles & vento ¿corrupta: ac marcidæ fe
lubjicere moliebantur : Sc vifumeft quodlætas
Se uberes ipicas fteriles Ipicæ Se tenues devora-
verunt.
83. Hoc fomnium ita aperuit fandus Tofeph
eoquodfeptem juvencæ feptem anni forent’
Se leptem ipicæ fimiliter, feptem anni forent,
ex roetu Se frudu interpretatus tempora. Foe’
tus enim juvencæ annum exprimit, Se frudus
legctis annum confummat integrum. Quæ ideo
adícendebant de ilumine, quod dies, anni, ac
tempora fluminum prætereunt modo, Se cur-
iim labuntur. Annos itaque ièptem priores ube-
risterræ fertiles acfcecundos «1 • • « icrcues ac fcecundos ddeeccllaarraatt ffuuttuurrooss ír
plunmis defuiffet. Eam liberaUcacem C poftenores autem alios feptem annos fteriles
it 8 quo abundaret omnihus H H H m n.
ideo, * ut quòd benefacis, id quotidie fa-
cere poffis 3 ne iiibtrahas neceifitati, quod in- B
dulieris effufioni : calcar propterea , quia meliusoperatur
pecunia in pauperis cibo, quam in
divitis iacculo. Cave ne intra loculos tuos includes
falutem inopum, Se tamquam in tumulis
ièpelias vitam pauperum.
79* Potuit donare Joièph totas ^Egypti opes,
Se effundere.theiàuros regios 3 noluit tamen de
alieno effuius videri : maluit frumenta vendere
quam donare efurientibus} quia fi paucis do’
nalfet, plurimis defuiflet. Earn liberalitatem
probavit , omnibus. Patefecit
horrea, ut omnes emerent fiibfidium frumen-
tarium, ne gratis accipiendo, cultus terrarum
,relincjuerent} quoniam-qui alieno utitur, fuum
negligit.
8°. Itaque primum omnium coacervavit pe-
cunias, deinde inftrumenta cetera, ad poftre-
mum jura terrarum regi adquifivit, non ut omnes
exueret iùo, c ièd fulciret : * publicum tri-
biitum conflitueret, quo fuatutius habere pofi
f p n t r . . : . ___ *i . 1
iènr i ^ H Ü I P 1“ a l imponto libi tanto muñere congrega vii
■ H B I H g r u l l i uuimuio omnibus vjuiuus qmbus terras
ter- D tam multipbces cotftmeatus : alterSque squali,
ras ademerat 3 : u ut t non venditionemiui vendirionem fui juris,in r is , fed
iè d tatem npr \ t . *
redemtionem falutis putarent. Denique d’ixe-
runt : Sanafi nos , invenimusgratiam in conffettu
domini noftri. Nam Se de proprietate nihil ami-
ferant, qui jus receperant : Se de utilitate nihil
perdiderant, qui adquifierant perpetuitatem.
' 81. O * virum magnum , qui non largitatis
fuperfluæ temporalem captavit gloriam, fed
perpetuam commoditatem conftituit providen-
TICS* I HPnt* pmm n u t-—.* Iv..—.‘ n ___ 1'. /V "
■*- . ■ ‘ Y “ ' 11 « w i iiu i i i c r n e s
atque inioecundos, quorum fterilitas abiumtu-
ra roret ubertatem fuperiorum. Qiia gratia pro-
lpiciendum admonuit,ut uberioribus annis con-
gregaretur fubfidium frumentarium, quod ilifi
tentare poilèt inopiam futura: infoccunditatis.
84. Quid primum mirer ? Ingenium quo in
ìpium veritatis defeendit cubile : an confilium
quo tam gravi atque diuturna: proipexit necefi
i f t f : an vigilantiam atque juilitiam 3 quarum
altera, impofito fibi tanto muñere congregavit
rh> , Vrrir ™Hsjojefto ,piius pelota
tiæ . Fecit enim ut tribuns popuh fejuvarent '¿fihus adolefcentior. . . . Adjuvit te Deus meus
fuis, nec în tempore neceffitatis a iena K l i l A WÈÊÊM mMÊËÊÙm ™»eusmeus.
. p r j t i v c u c i i i
iuis,in oliena fubfidia
defiderarent. Melius enim fuit conferre aiiquid
■ de fructibus . quam totum de jure amitterer
■Quintam portionem collationis ftatuit, Sc in
providendo perfpicacior, &-intributo libera-
lior. Denique numquam poftea ^Egyptus hu-
jufinodi fernem pertulit.,
St. Quam prstclare autem collegit futura
i ------ ---------. 01l.klIlUUV. cCUUCUltatein
per omnes ièrvavit? Nam de magnani-
mitate quid loquar} quod venditus à fratribus
m lervitutem, non retulit injuriam, ièd famem
depulit ? Quid de fuavitate , qua diletti fratris ,
præientiam pia fraude quæfivit, quem fimulato x. ¿fié-
per eleganriam furto, reum ftatuit rapinæ, ut
obfidem teneret gratiæ. <
8 j. Unde merito ei à pâtre dicitur :c Filius am*
f liât us meusjofiefh, filius amfliatus meus, pelotes tb'^em,
filius meus a~dnl.pYhevitinv tMS»! n.&fi j .— V ’ "' • ••• ■siccjwut'S se ueusmtus,
Ó1 benedixit te benedictione cali a fummo, & benedizione
terra, terra habentis omnia, frof ter be-
nedittiones fatris tui & matris. Pravaluit fitfer
benedifitiones montium manentium , dt" de fideria
collium aternorum. Et in Deuteronomio : g u i r>lllt
es, inquit, in rubo, ut veniasfufer caf ut 'fio* 16. & fa
fe fh , & fufer verticem iffius. Honorificus inter
L ---------------- , m & m ■ mfrastsrmes ::pfrriimmimtivvuuss ttaauurrii ddeeccuuss eeujutss i, ccoorrnnuuaa uunnii-
Primum, quam argute regalis interpres fomnu ormi orma ipfm. In ipfim comu gemer wnti-
veri tatem expreffit i Sommumregis primum hoc p Ubi,fm„ l uffie a i e J L n m t e r r^ I p f i d f L
fuit. Septem juveucae adfeendebant deflumine, miilia Ephram, & ipfi mìUia ManafTe, 1
vuu tle co rs , Se pingues corpore, & ad oram
pafeebantur fluminis. Alite quoque vituhe vita
deformes ac jejunse corpore, poft illas juvencas
a. Nonnulli mil. fuam confolationcm. Scd omnino cum aliis, at-
quc edit. Icgendum , fuam collationem, id e f t , fuam eJeemofynam,
quam collettam vocac Apoftolus. Ec infra ubi edit, ac rnfT non
pauci , utrumque dejpiciet I Thuan. & alii aliquot prseferunt
utrumque difplicet.
b. Codex T huan. & alii non parvo numero^ calcar plerumque.
Adhibendus videtur modus Sic.
* . Cic, lib. i Offic. pag. 381. fin. 3. Quid autem eft ftultius
quam quod libenter facias Sic.
c. MfT. aliquot fifed fulciret publicam, vel publico : tributum Sic.
* Cic. lib.2.. Offic.pag.38y. lin.3. Danda eft opera onrnino, fipotfit
& c . Item lin. ly . Danda etiam opera eft, ne. . . . tributum fit con-
ferendum See.
•*’ ^idcm pag. 386. lin. 33. o virum maptum.dignumque See.
d. Thuan. Scalii aliquotmiT. torrupn ac madida, aliinoü pauci,
corrupta ac mactda, quod non difplicet.
e. Hæc duo teftimonia è Genefi , ac Deuteronomio paulo alitée
citantur lib. De BenediB■ Patriarch. cap, 11. num. 46. 81 33. Saci*
autem hoc loco convcniunt ant. cdit. curh mfT. nifi quod habent illæI
zelotes filius meus, fil,us meus adolefcentior. Adjuvet t e é 'b t *
nedtcat t e . . . . inrubo, veniat fuper caput & c . Scd cas varietates fi*
eut Si quas addrdit edit. Rom. ad feriptos cod. 6c maxime ad
Thuan. caftoeavimus.
f. Rom. edit. fola , /pfe decem milita Ephraim, & ipfe müia Ata»
naffes. A t omnes alise, ac mfT. nobifeum faciunt ¡quibus etiam h«-
braicus textus patrocinatur. L X X . vero prtefcrunr. Srcu
^ , S atinq Mcunors i 8c his aceeduntreliquæ ve{*