Luc. £}J 43
Johan, 15.
Ibidem f j .
Efal^-Siens
hocdiligenrius profequutuseft,ut:mater- A vocero Mariæ exfiiltavic infantiiius, obfequú.
. r f* tia: virginitatis perfeverantiam fuo. j■ udMi cio coin . HH »aninir \Tpr m-in
probaret.j quali filias de raacris pudore fofiici-
tus, ne quis eam tanto convicio t.emerata: integri
taris adl'pergeret.
47. Dignum quippe erJt ut qui lacronive-
niam donabat, matrem dubio pudoris abfolvere
t. Dicit enim ad matrem : Mulier, ecce filius
tuus. Dicit & ad Difctpulum : Ecce mater tua. Ipie
eft Difcipulus, cui mater commendatur. Quo-
m o do * marito uxorem tolleret, fi fuerat Maria B
mixta conjugio, aut ufum thori conjugalis ag-
noverat ? _
48. * Claudi te ora, impii : aperite aures, pii ;
audite quid Chriftus loquatur. Teftatur de cruce
dominus Jefus, & paulifper publicam diífert
íalutem, ne matrem inhonoram relinquat. Subscribí
tur Johannes teftamento Chrifti. Legatur
matri pudoris defenfio , teftimonium integrita-
tis : legatur 6c difcipulo matris cuftodia, pietatus
anteqùam genitus. Ne c immerito man*,
lit integer corpore , quém tribus menlibus
oleo quodam fu* praftentia; Se integritatis unguento
Domini mater exercuit. Eademqùe
pofteaJohanni Evangeliibe eft tradita conju-
gium nefcienti. Unde non miror pra: ceteris lo.
quutum myfteria divina, cui pnefto erat aula
cafieilium iàcramentorum.
C A P U T V i l i .
Ezlechìetts tettimonia, dr potiffmum quod habet
de porta non aperienda, in Mariam quadrare 5 ut-
potè perquam non refer at am tranßerit folus
Chrißus, ficqiie illam confortaverti , ut poßea
ne jofepho quidem paté fatta fit.
jr. IV TUnc mihi dicant qui hancquarilionem
ferùnt,quid eft quod ait Dominus per
propheeam : Nunc revocabo captivitatem ,a Jacob,dr
tis gratia. Et ex illo ftufcepit eam Difcipulus in C miferebor adhuc domus lfrael. Et infraCongre-
fua. N 011 utique Chriftus faciebat divmrtium, gabo, inquit, de gentibus eos, dr congregabo illos de
non Maria relinquebat virum. Sed cum quo rcgionibus nationum , & fanttiftcabor in his in
virgo habitare debebat, quam cum eo quem confpettugentiuni :& fcient quod ego fium dominus
filii heredem, integritatis ícireteíle cuftodem ? Deus ipforum, dum apparcbo illis inter nationes 3
49. Stabat ante cruqem mater, Se fugientibus
viris,ftabat intrepida. Videte utrum pudorem
mutare potuerit mater Jefu, quæ animum non
mutavit. Spedabat piis oculis filii vulnera, per
quem íciebat ómnibus futuram redemtionem
dr non an) er tarn amplius faciem meam ab eis ,pro
eo quod effudi iram meam in domum Jfrael, dicit
Dominus.
j2. Et infra dicit propheta vidifte fe in mon-
te alto nimis «edificationem civitatis, cujüs por-
Stabat non degeneri mater fpedaculo, quæ D ta: plurima: fignificantur 3 una tarnen clauía denon
metuebat peremtorem. Pendebat in cruce
filius, mater le perfequutoribusofFerebat. Sí
lioc íbluni eííet, ut ante filium profterneretur,
laudandus pietatis aíFectus, quod fuperftes filio
elle nolebat: fin vero ut cum filio moreretur,
cum eodem geftiebat refurgere , non ignara
myfterii quod genuiílet reíurreíturum : fímul
qua: publico uíui impendi mortem filii noverat.
fcribitur,de qua lie ait: E t converti me fecundum
ui am porta fan clorurn exterior i s , qua refpicit ad,
orientem, dr hac erat claufa. Et ait ad me Dominus:
Porta hac claufa erit, dr non aperietur, dr
nemo tranfibit per earn,quoniam dominus Deus lfrael
tranfibit per eam. Eritque claufa , quoniam dux
hie fe debit in ea, ut manducet panem in confpettu
Domini. Secundum u i am c M l am porta intrabit, dr
Elee. 39.13.
Ibidem 17,
&Mz.
Ez.ecb.44.
I .
præfîolabatur fi forte etiam fua morte publico fecundum viam ejus exibit. Quæ eft hæc porta ,
muneri àliquid adderetur. Sed Chrifti pallio E nifi Maria 3 ideo clauía,quia virgo ? Porta igitur
adjutoriö non eguit, ficut ipfe Dominus longe
ante pra:dixit: Et refpexi, dr non erat auxiliator:
dr adtendi, dr nemo fufeipie bat 3 dr liberabo eos
brachio meo.
jo. Quomodo ergo extorqueri potuit inte-
gritas Mariie, qua: fugientibus apoftolis, fup-
piieia non metuebat , fed ipia le olferebat
periculis ? Cujus tanta gratia, ut non folum in
le virginitatis gratiam relervaret j led etiam
Maria, per quam Chriftus intravit in hunc mun-
dum, quando virginali fufus eft partu, * & ge-
nitalia virginitatis clauftra non lolvit. Manfit
intemeratum lèptum pudoris, Se inviolata integritatis
duravere fignacula y cùm exiret ex
virgine , cujus altitudinem mundus luftinere
non pofièt.
53. Hac, inquit, porta claufàerit, & non ape»
rietur. Bona porta Maria, qua: claula era t, Se
his quos viferet , integritatis infigne confer- F non aperiebatur.Tranfivit per eam Chriftus,fed
ret. Vifitavit Johannen! Baptiftam, Sc in ute- non aperuit.
ro matris priufquam nafceretur, exfilivit. Ad 54. Et ut doceamus quia portam habet om.
* Duo funt hoc loco animadvertenda, primumèft utrum A m - 1
broli us iiofter qui fupcrìorìs capitis initio vcrum inter Mariam ac I
Joièph macrimonium viius eft agnofeere. hìc fibi iplèlitcontrarius: I
alterum, an fcholaftici ex hac Ambrofìana docbnna fuam matri- |
monii rati à confummato diflinctionem re eie deducane. Scd à ic I
minime diffidet (anitus Doctor, id enim tantum modo Me negat, I
uxotem ex qua maritus liberos procreiverit, aut quacura coni Ut 1
galem habeat confuetudinem, ab ilio fine injuria avelli pofle : con-
tra vero cam qua; cum conjuge tamquam cum fratrc’ièmper v i- J
x e r it, à viri contubernio legregari jus fafque efic ; modo cauia I
propter quam copulati fuerant , fublata fit. Aiqui nullo modo I
hinc confcquitur folvihac ratione vinculum conjugate, & eis qui I
fic fucrint iepatati, licere novum cum àliis inirc conjugium j quod i
tamen inde confici pofle memorati Thcologi defendunt. I
*- H ie feptimi capitis initium e rat, led quia liquet illud non I
-iecus ac duorum lèquentium alieno loco pofitum faiflè, ipfum per- ■
inde ac alia memoratorum capitum initiacommodiusaliò transrerri I
non dubitavimus : quod Se fecimus.
i a. Ira vet. edit, a c m(T. quibus favet verfio Syriaca. Rom. au-
tem edit. cum. textu Hcbr. & rcliquis veri*, re du cum. L X X . E t rtS
I 'pt4 -.it M* & c.
b. Rom- edit çum textu hebr. & omnibus omnino verf. Et
convertit me vet. autem edit, ac roff. Et converti me. Forte an
Ambrollas pro in cod. filo legcrit inîçpt-^oi , facili mu-
! tationc.
c. Diitionem Ælam quæ aberat à cunáis edit, ex mlT reftitui-
! mus. Hanc etiam habent L X X. quam aliæ verfiones intcrprctantur
; viam porta vefiibuli, vcl portions.
* . Locus hic diffiçultarem altcrius ¿libro a. expof. in Lucam ,
quo maternam vulvam apcruiflc Chriftus dicitur , pcnitus folvit.
Oftendit enim illic Ambrofium comodo non ob aliudloquutum,
quam ut Moyfis elocutioni fuam accommodarct : nihil autcm -câ
fignificatum voluiflc, nifi Iblum Chrifti exitum , fed virginitatis
feptis ac fignis, qualia fuerant ante pattum, in ipfo partu 6c poftea
ufque perfcverantibus- Vide quæ citato Jibro expof. in Lucam.
col. 1300. num-y 7. fubnotavimus.
liis hpmo, per quam Chriftus ingreditur : Tolli- A
te , inquit y portas, principes, ueflras, dr eleuamini
porta aternales,dr introibit Rex gloria. Quanto ma-
gis ergo porta erat in Maria, in qua fedit Chriftus,
Sc exivit ? Eft enim & porta ventris. Unde
ait Job ían ¿tus : lntenebrefecantfciQpx\x.,fiella nottis
illius j quia non coyclufit portas uentris matris
mea.
. jj. Eft ergo & porta ventris, fed non clauía
femper : verum una fola potuit manere clauía,
per quam fine diipendio clauftrorum genita- E
lium virginis partus exivit. Ideo ait propheta :
Porta hac claufa erit, dr non aperietur-, dr nemo
tranfibit per eam, hoc e ft, nemo hominum 5 quoniam
dominus^nqmtjDeus lfrael tranfibitper eam.
Eritque claufa, id eft, ante & poft tranfitum Do mini
erit claufa : & non aperietur à quoquam,
nec aperta eft j quoniam habuit iemper januam
fuam Chriftum, qui dixit : Ego fum janua, quam
nemo ab ea potuit avellere.
j 6. Haic porta ad orientem adipiciebat j quo-C
niam verum lumenpiFudit}qu*e generavit Orientem,
peperitque Solem juftitia:. Audiant ergo
imprudentes: Clauía, inquit, erit.ha:c porta,
qu« iblum recipit Deumlfrael. Is igiturde quo
didum eft ad Ecclefiam : Jpupniam confortavit
fieras port arum tuarum, fuam portam confortare
, non potuit? Sed confirmavit profeéio, Sc fer-
vàvit intaftam. Denique non eft aperta.
57. Audiant igitur prophetam dicentem : Non
aperietur, eritque claufa, hoe eft, non aperietur, I
ab eo cui deíponfabitur y non licebit enim ut
aperiatur, per quam Dominus tranfibit. Et poft
eum, inquit, eric claufa., hoc eft, non aperiet
earn Jofeph j quoniam dicetUr ei : Noli timere
acciperc Mariam conjugem tuam ; quod enim ex ea
nafcetur, de Spiritu fantto efi.
C A P U T IX .
fihiomodo uari is fymbolis uirginitas fignificetur,
quidve ex eorum Jingulü difcere debant facra ^
uirgines ?
m i**’ F ) Orta ergo clauía virginitas eft : Sc hor-
X tus claufiis virginitas : Sc fons fignatus
virginitas. Audi, virgo , diligentius apertis au-
ribus, Sc c.lauib pudore, aperi manus, ut te pauper
agnofcat : claude oftium, ne temerator ir-
repat : aperi mentem, ferva fignaculum.
59- Virga quoque à radice virginitas eft- fie.
enim fcriptum eft : Exiet virga a radice f effe, dr
fios a radice ejus adfcendet. N on cavata eít hxc
v irga, fed iolida. Nemo ergo adurat virgam
tuam , ut florem tuum cuftodias. Virga es, b
virgo, non curveris, non infleftaris in terram 3
ut in te flos paterna: radicis adfcendat.
60. Hortus. claufuses, virgo,ferva fruétus
a . Edit. unus D ei Eilius -. mff. & unus Dins Etlius. Magis
commode.
* . Dubium hìc incidere poteft utrum in verbo dicunt intelligen-
di fint bonofiani ? Ceree quidcm Ambrofius ñeque fiipra cap. y. ’
ncque in ea epift. qua Bonofii judicium ad Macedones epifcopcs
rcmittit, hanc cis hicrefim adtribuit. Scd refpondere non difficile.
e f t , in opere quod inftituendx virginis caula fufccptum eflet ,eiim
erro rem qui ex diametro virginitati opponi tu r, ante omnia ic -
futandum fuifle : in Capucnfi autem Synodo non agendum nifi de
dogmate eifdem hxrecicis proprio j cùm illud quod ipfis atquc ar-
rianis erat commune, fatis fuperque jam Eeclcfix autoritas confo-
diflet. Quod tamen obiter h ie rcfellere minime negligit idem prxtuos
: non adfeendant in te Ìpinie, fed uva: tuie
floreant, Hortus claufus es, filia, nem-o auferat
fepe.m tui pudoris; quia fcriptum eft : Et definirà- EccUfio. g.
temfepem mordebit ferpens. Sed illam folani aufe-
rat, de qua dictum eit : Jpuid incifà eft fepis ?
Nemo parietem tuum deitruat, ne fis in con-
culcationem. Paradifus es, virgo, Evarn cave. Gw.j8. l9%
61. Fons fignatus es,virgo, nemo aquam tuam
polluat, nemo conturbetj ut imaginem tuam
in fonte tuo femper adtendas.
61. Porta claulà es, virgo, nemo aperiat ja- Apoc.3.7.
nuam tuam, quam femel claufit San«5tus Se Ve-
rus, qui habet clavim David , qui aperit, Se
nemo claudit: claudit &.nemo aperit. Aperuit
tibi Scripturas, nemo eas claudat : claufit pu.
dorem tuum, nemo aperiat eum.
C A P U T X.
Innuitur vìrgmìtatem coronam effe tn manu Domìni
, quem unum non fecundum perinde ac Pa-
trem dr Spirìtum produrti Scriptura. In hoc
objiciunt Ev angelii textum h.ir etici : at illo per
alia teftimonia foluto, fides catholica de Trini-
tate confirmatur.
63. T Enio, inquit, cito, tene quod habes : nemo Apoc.yn.
y 1 accipiat coronam tuam. Qua: eft corona
tua, nifi illa de qua diftum eft : Et eris corona Efai.oz. 3.
decoris in manu Domìni ?
64. Quis hoc dicit, nifi ille de quo dixit Ec-
) clefiaites : Efi unus dr non efifecundus r'Quis eft Eccief. 4.8,
^ifte, nifi file de quo didum eft : Magiftcr vcfter Match iy.
unus eft Chriftus ? Unus eft, quia unigenitus Dei ‘V\.,
filius : unus, quia, folus, ut fcriptum eft : Ji>uia ub, 9. s.
expandit calum folus , dr ambulai ficut in terra
fupermare. Hic ergo non eft fecundus 3 quia prilli
us eft : non eft fecundus 3 quia unus eft : TJnus 1 -cor. g. 6.
Deus Pater, ex quo omnia, dr nos in illo : dr unus
dominus f ejus Chriftus,per quem omnia, dr nos per
ipfum. Unus Deus Pater, a&unus Deus Filius, a
Sc unus Spiritus fanctus., ficut fcriptum eft :
Hac autem omnia operatur unus atque idem Spi- i.Cor.iz.
ritus, dividens fingulispro ut uult. Unus, inquit, I1-
quia unus Deus. Nuflus fecundus 3 quia quod
vult facit, non quod imperatur. Unus ergo Pater
Deus, Se unus Dei Filius.Unus Se unus 5 quia
non fiint duo dii. Unus filius 3 quia cum Patre
unum eft, ficut ipfe dixit : Ego dr Pater unum fu- i0han.\a.
miss. Et unus Spiritus 5 quia unitas Trinitatis eft, 19•
non ordine diftinda, nec tempore.
, 6j. Sed .* dicunt ledum : ite, baptizate gentes *
in nomine Patrù & Fitti dr Spiritus fantti j Se Matth.zs.
objiciunt, quia primo Patrem nominavit,fe- 9
cundo Filium, tertio Spiritum iandum. Num-
quid ergo, quia dicit Evangelium : In principio ioban.\. 1.
erat Verbum, dr Verbum erat apud Deum, inferiorem
fignificayit Patrem 5 quia primo Verbum
(ul ; quia qui Chrifti negaverit divinitacem, vix umquam de M arie
virginitate perpetua rcctc fentiar. Porro non injuria hoc loco
defignari bonofianos vel hinc incelligas, quod cum illis photiniani,
quos Chrifti jctcmitaci hoftes infenfiffimos ex arriana hxrcfì pul-
lulaflc conftat, ita poftea confufi fucrint, ut hianaifloproprio nomine,
in bo.noiiacorum tranfierint appellationem, quemadmodum
Gcnnadius lib. De Script or. Eccief. cap. 14 teftificatuf. Coneilium
etiam Arelat. z. can.ie. & 1 7 . docet exphotinianorum errore venire
bonoliacos, licer qux de utrorumque baptifmo illic traduntur,
indicent. in eorum doftrina aliquid cxftitifle difciiminis. Adi quor
que Gelafii decretum de lib. prohibitis, ubi conjungi ab eo viden-
tur utrique hxretici. .