24 9 1 )0
r&!$* iilg® .$»?&?&*r&':Æ r$r
ä£■+*>{<&} ÿMMbï'€3S=»«» i**>i«És»tejW fc*»ì &&6&Ì Gpr*** «MMW€*iW'€dfîi«»€«S€flW «*» €^sî«W€^!9i*âî€^«! €4»i€sWi€«3M
.. <_ — «>§â6» ^HfSte ^*ii84^ ^SSi— „••
S A N C T I
A M B RO S 11
MEDIOLANENSIS EPISCOPI
DE INSTITUTIONE VIRGINIS
ET- S. MARIÆ VIRGINITATE PERPETUA
* Script*
A D E U S E B I U M
L I B E R V N V S.*
A latto' caftitatis affe&u, Se lincerà propoiìto con-
fcientia: fumma eft laus ) fubtexuit -dicens : Ad-
ferentur Regi virginespoßcam. Et converiùs ad
dominum Patrem : Proxima, inquit, ejus adfe-
rentur tibi : adferentur in latiti a (fi exfùltatione
adduc cr/t ttr in templum Re gis.
3* Qua: eft próxima, nifi qua: Chrifto própin-
quat, cui dicit Verbum : Exfitrge, veni próxima
mea , formofa mea , columba mea j quia ecce byems
prateriit ? Antequam Verbum Dei reciperet,
hyems erat inhonora, fine fru&u : ubi Verbum
Ambrofiam Domini facram: B Dei recepit, Se mundusei éft crucifixus, jeftas
& pio affectu ejus tibi adièris eft facta. Denique fervore iàndi Spiritus vaporata
, flós eflè ccepit, Se ipirare odorem fidei,
flagrantiam caftitatis, fuavitatem gratin.
4. Unde & alibi àddit : òculitui columba extra
taciturnitàtem tuam ; eo quod tota ipiritalis Se
fimplex ficut columba,in cujusipecie vifuseft
à Johanne defeendere Spiritus fanebus, ipirita-
lia vìdeat, Se nòverit ea qua: viderit tacere myf.
teria. Non enim mediocris virtus tacere; eft
C A P U T I.
Parentibus merito curam effe majórem ^virginis
Jacra quam reliqua fobolis. £hiam prastans
illa confecratio : ubi pracipue de Jìlentio , quod
virginalis verecundiam commendai non fiecus
atquè Ecclefiam ; cujus omnis gloria ab intus,
(fi quam nos imitari convenit in orando.
O m m e n d a s mihi pignus
tuum, quod aq ue eft meum
j praftantiorem reliqua fobole
I ibllicitudinem, Et vere ita eft
apud mentom fidelem j ceteros enim inftituis,
ut emittas domo, atque alienis copules, iftam
ièmper tecum habebis : in ceteris quoque paterna
uteris pietatis neceffitudine 3 in hac ultra
patrem procedis , votoque Se ftudio progrede-
ris , ut placeat Deo. Qua cùm fit praftantior
cauia Votorum 5 lòia tamen folvat quidquid pro C enim & témpus tacendi, ficut tempus loquenfe
Se pro omnibus filiis debes.
e«». 4 .4 . z. Hoc eft iacrificium quod Abel obtulit ex
primitivis ovium fuarUm fcetibus.Quod Se ApoC
tolus pra ceteris laudat, ad Corinthios dicens:
b ¿duo ni am b qui Jlatuit in corde fuo j ì r m u s , (fi judi-
^Gor.7.37. cavi tin corde fuo fervore virginemfuam , bene fa-
i ’ cit.Igitur (fi qui matrimonio jungit virginem fuam,
bene fdeit : (fi qui non jungit, melius facit. Unde
pulcre David cùm defcripfiiTet Ecclefia: gradi,
ficut Se fcriptum cik-.Dominus datmibi linguam
eruditionis, ut feiam quando oporteat dicere fermonem.
5. Virginitatis itaque c dosquadam eftvere-
cundia, qua commendatur filentio. Ideo Se Ecclefia
gloria intus eft , non utique in multilaquio
, ied in fènfibus vel in penetralibus iacra-
mentorum,ficut ipfa dicit ad Sponfum. Jfiuìs da-
^ bit tefratrem mihi lattentem ubera matrìs me a ? In-
tiam , cujus omnis intus eft gloria, non foris , jy veniens te foris ofcnlabor te,(fi quidem nonfpernent
( in bonis ènim cogitationibus , atque immacu- me. Adfumam te , (fi ducam te in domum matris
a. Duo mff. Ambrofi> Domini facram. c. Nonnulli ni if. dux qtudam. N o n incongrue ; cum inter virb.
MIT. aliquot, qui ftat in corde fuo firmus. Haud male ; grte- I I gin um virtutes prima & quali ordinum du&rtx fit verecundia. Vide
cus enim textus h a b e t , os $ ?.??,•& qui ftetit : alii autem mil*. I quid de eadem virtute prateipiat Ambio fi us nofter Jib. i . Offic-
atque edit, cum Vulg. & aliis verfionibus, qui Jlatuit & c . I j cap.18. num.67. & fcq.
mmm
é» is.
Cant.t. ij,
Ó» t i .
Cant. 4-r.
Jehan. \l.
Efaiyo- 4.;
C.ant. S I*
& .X .
C/WM-5-
Tf iS. 6.
rhill- 6-
& 1"
b
MRlh-C.C.
ïtcUf.i o.
i.Tim » 8 ■
f-Tim.i. I.
ffal 8. z.
p/'ì-
2p De lnftitutione Virginis Liber unus. ijz
mea, (fi in fecretum ejus qua concepii me. E r fu.
pra ait : Introduxit me Rex in cubiculum fuum.
6. Forisa ofculatur Ecclefia Chriftum,?c abep
in cubiculum introducitur. Oiculatus eft eam
foris, quando Tamquam fponfus proc e de ns de tbaiamo
fito, ex fattavit tamquam gigas ad currendam
viam. Tamquam gigas foris eft 3 quia non ra-
pinamarbitratusefle fe asqualem Deo, formam
lèrvi accepit. Foris ergo fa&us eft , qui erat intus.
Vide illum intus, quando legis quod in finu
eft patris:cognofce illum foris,quando nos qucc-
rit,ut redimat. Fori§.fibi facftus eft,ut milii intus,
e ilet, b Se fieret medius noftrum.
7. Ibi.ergo fimus, ubi Chriftus medius eft,ra-
dicatus Se fixus in cordibus noftris. Et ideo ficut
ipiè priEcepit : Cum oras, intra in cubiculum
tuum, Se effunde fuper te animam tuam 3 cubiculum
tuum interiorumlècretum eft,cubiculum
tuum confcientia tua eft. Denique Ecclefiaftesj
tibi dicit : Et quidem in confcientia tua regi ne ma-
ledixeris, (fi in penetralibus cttbiculorum ne male- 1
ditto devoverìs divitem. Ibi ergo ora Se ora in;
occulto 3 ut audiat te qui in occulto audit : &
ora fine ira Se difeeptatione,c abdicato occulto,
dedecoris : J u s t u s e n i m non proditionem,
criminis metuit, ‘/èd cóntagionem,
C A P U T II.
Orationern inchoari debere à Dei laudibus, (fi poft
expofitApoftulàtanoftrain gratiarum attiones de-
finere. Eamdem pace ac tranquillitate commen-
dandam ; qua occafione evangelicus locus quam ^
luculentijfme explicatur, quern jubentur obfier-
vare virgines.
8. Uam bona oratio cuni mifericordia i
V J Bona oratio quee ordinem ièrvat, ut
primo a divinis inchoemus laudibus. Si enim
cùm apud hominem agimus, benevolum volu-
mus judieem face re 3 quanto magis cùm Dominum
noftrum precamur ? Primo ergo immo-
lemus Deo facrincium laudis; unde Se Apofto- ■
lus ait : obfecro ergo primo omnium fieri orationes,
obfiecrationes, pofiulationes, gratiarum attiones.
9.. Doceap te davidicus piahnus oilavus, qui
ccepit à Dei laudibus : Domine Dominus nofter,
quam admirabile eft nomen tuum in univerfa terra 1
£)uoniam elevata eft magnificentia tua fuper calos.
E x ore infantium (fi lattentiurn perfecifii laudem.
Ha&enus oratio : inde iequitur obiècratio, ut
deftruatur inimicus : poftulatio, ijt lunam, Se
ftellas videat 5 lunam Ecclefiam , ftellas filios
EcclefiiE, cxleftis gratile luce fulgentes : Sì quod
petit, prophetico ipiritu vifurum fé eflè promit-
tit : gratiarum a«ftio , quod tuetur Dominus
hominem, Se hunc limum corporis noftri divia.
Q uatuor nifi*, ofculatur Ecclefiam Chriftus.
b. Omnesedic. fieret medicus nofter ubi Chriftus medi
cus eft : omnes mfi*. uc in textu.
c. Omncs edit. cum uno aut altero mff. abdicato occulta dedecoris:
alii mir. melius , abdicato occulto dedecoris j hoc eli occulto de-
decorc, live culpa etiam occulta repudiata.
*• Indicatur his verbis Dominicani orationern ex iis fuiffè myftcr
riis qua: catéchumenos quondam cclabat Ecclefia. Ejus rei hanc
caufam Chryfoftomus reddit H o m n . in Matthanim, quod patris
nomine illi non liceat Dcum appellare , qui non fuerit iàcro bap-
tifmate regeneratus. Inde eft quod ex. Ord. Rom. & Amai. Fortunato
de Ecclef. Offic. cap.8. eam difeimus cum brevi intetpre-
tatione (ècundum Romanam confiictudinem feria 4. hcbdomadx
4- quadragefimx competentibus tradi confiievifie : quod in Afri-
\. na vifitatione confirmât ; vel quod homirii ani-i
mantium genera univerfa fubjecit.
io- Similiter Se Dominica oratio .omnia corm
prehendit, * quam .vulgare nón opus eft. Tu *
autem qui legis, quemadmodum diftin<mere de-
beas recognpfce ; præcipue tamen, ut dixi,com*
mendanda eft oratio , ficut præmifi, placidira-
te animi Se tranquillitate 3 ut unufquifque fibi
conftet Se congruar, Se fiat illud quod fcriptum
e f t : S i d t io b u s e x v o b ì s c o n v c n e r i t f u p e r t e r r a m , Matth. 18.
1 de omni.requameumque petierint,fieta Patre meo, 19 ^ lo -
qui in,calie efi. Ubi enim fiunt duo vel tres congregati
in nomine meo,ibi ego fum in medio eorum.
11. Qui funt ifti duo , nifi anima Se corpus ?
Unde Se Paulus çaftigabat. cameni fliam,& 1er- 1 ctr- *•
vituti redigebat 3 ut eflèt animæ tamquam im- %7'
peratrici fuæ caro fiibdita, & mentis imperiis
obtemperaretj ne eflèt in uno homine diifidium,
ac bellum infra, fe gereret, Se legi.mentis re-
Pugnaret lex corporis. Duo igitur ifta diver.fa
;■■;catione quadam Se pace jungebat, iècundùm
quod. ipfe adfer.uit dicens : guia Chriftus eft pax Eph'ef.z-.i^
nofira, quifecit utraque unum, (fi medium parie-
tcm. fepis folvit, inimicitias in carne- fitta.i ne id
ag.eret,quod nollet :.atque id faceret,quod odif.
fet. Ifti ergo, funt duo, anima Se caro. Unde Se
David ait : Non timebo quid faciàt mihi caro, pfabs-j.
quam, adveriàriam animæ fuæ noflèt.
12.. Quæ tamen duo, ut evidentius exprima,
mus, non ipjum duo funt 3 fed etiam duo ho-
, minjes, unus interior, alter exterior. d Ifti duo i
fi fibi propofiti æqualitate concurrant, ut cogi-
tatipnes faclis, Se cogitationibus fadfca con ve-,
niant 3 vita? poftræ rota fine ulla ofFenfione voi.
vetur,ut quemadmodum fcriptum e ft: Fiat- pfa-is.
VAX tonitrui tui in rota. Ifti igitur duo unum 19'
fimt-^nec iplum.unum, ièd unus homo. Unde
Se Apoftoflis ait : U t duos confient, in uno homi- fyW-*- l i ne,
faciens pacem., (fi réconciliant utrofque in uno ^
corpore, Deo , per crucem interficiens inimicitias
I in fernet ipfio — ut in utrifique accefiùm habeamus
in uno Spir.itu ad Patrem.
13. Sunt etiam duo, horoipes, vetus Se npvus.
Vetus. ille peccato obnoxius Se ob,fpÌetus , ac
vefti.menti veteris fimilitudine a.dtritus Se feifl
fus , quem in baptiimate affigimus cruci. Unde
Apoftolus ait : ¿fiuta vetus homo nofterfimul affi- Rom. 6.6-
xus eft cruci, ut deftruatur corpus peccati, ut ultra,
non fervìamus peccato.. Vetus ergo afBgitur, ut
mòriatur peccato 3 ut novus refurgat, qui reno-
yatur per gratiam, Dixim^s de dnobus.
14. Fprfaiïç (ijcai aliquis : Qv»'4 de cribi)s di- ito».,a,
cis., quoniam fic habet Scriptura r fUbi enim, i0*
funt duo vel tres congregai in nomine meo , ibi
ego firn in medio eorum } Hipç qupque ratip
capa Ecclefia tantum feria t . poft Dominicain palmarum fieri
folitum Auguftinus Hom. 4 a . ex ¡ 0 . nunc Scrm.';8. novjeediti
teftatur. Verum uterque in hoc conveniunt, quod ii(3em com-*
petentibus necefium fuifle fçribunt , ut iàbbato (andò memori-
ter eamdem redderent orationern. Quod porro dotes óiationisex-
ponens loco ex Epift. ad. T im. 1 . 1 . Oratione Domiti. & Piai. 8.
wri.PVi Ambrofius, atque in eodem Piàlmo per lunam Ecclefiam,
per ftellas fidèles intelligendos a i t , hisadeo fimiljà in lib- 6- de
Saçram. çap-j. legere eft,ut dubium non videatur,quin fi diverfi co-
rum operimi Icriptores fucrjnt,altcr alterum j fin vero unus ac idem,
fc fuaque ipfedeferipferic, quod minime novuiii eft in Ambrofio.
d. Edit. Ifti duo f i fibi propofiti in squalitatem, ultima: PariC
insqualitate, concurrant : commodius vero rnlC omnes, quos hit;
fequimui.