ìbidem 41.
Deconf dift.
4 . c. fi cut
ego firn.
4. Evo fum, inòuìt, panis vivus qui de cólo A io. Arriani putantie derogare fondo Spiritui,
V 4. i . - • Í» 4 ì <—!« « • i l l m n Ç n i r i r n m defeendi. Sed caro non defeendit e cario , hoc n n r o r l i m m O n i n ' fMre
it, carnem in terris adfumfit ex Virgine. Qu.o-
modo ergo defeendit panis ö cario -, & panis
vivifs ? Quia -idem dominus nofter Jefus ChriC-
t u s confors eft & divinitatis 6c corporis: 6c tu
qui accipis carnem , divina: ejus fubftantia; in
iJlo participaris alimento.
C A P U T I I .
ln Jacramentis omnibus Trinitatis Operationen! > „
aivinarumque perfonarum xqualitatem adverti
poJfe,ubi obfterperfiringitur error arrianerum.
T"7' Rgo accepiftide facramentis, pleniffi-
P j me cognovifti omnia, quod baptizatus
es in nomine Trinitatis. In ontnibus qua: egi-
mus, fervatum eft myfterium Trinitatis. Ubi-
quePater 6c Filius 6c Spiritus fondus, unaope-
ratio -, una fondificatio -3 etfi quardam veluti
lpecialia eile videantur
fi dicant ilium Spiritum paraclitum. Quid eft
paraclitus, nifi confolator ? Quail non ôc de
Patre ledum fit, quia ipie eft Deus coniolatio- ».Com. j,
nis. Vides ergo quia in eo derogandum putant
Spiritui fando , in quo Patris æterni poteftas
pio prædicatur affedu.
C A P U T I I I .
Orandi rationem traditurus, Chrifti atque Apoftoli
verba inter fe conciliât, cubiculum quo de loquitur
chrifius, de ftcreto cordis ac filentio inter-
pretandum ejfie déclarons.
li. 1 V .T ^ nc cIu0IP0ii0 orare debeamus acci-
jXp ite .Multæv irtute s orationis funt.Ubi
orare debeamus non eft mediocre, nec medio-
cris quæftio. Ait apoftoltis : Volo autem viros orare
in ornni loco, levantes pur as manus fine ira dr difi
ceptatione. Et Dominus dicit in Evangelio : Tto
autem cum-oras, intra in cubiculum tuum ; dr clau-
1.27*0.1.},
Matth.i.t,
6 .a Quomodo? Deus qui teunxit, 6c figna-C fio oftio , ora Patrem tuum. Non tibi videtur eiïè
vit te Dominus, 6c pofuit Spiritum fandum in
corde tuo. Accepifti ergo Spiritum fondum
in corde tuo. Accipe - aliud, quia quemadmo-
dum Spiritus fondus in corde, ita etiam Chrif.
tus in corde. Quomodo ? Habes hoc in Can-
ticis canticorum Chriftum dicentem ad Eccle-
• fia-m : Pone me ficut fignaculum in corde tuo, ficut
fignaculum in bracbiis tuis.
Ergo unxit te Deus, fignavit te Chriftus.
contrarium , ut dicat Apoftolus : In omni loco
ora ; 6c Dominus dicat : Intra in cubiculum tuum,
dr oraìSzà non eft contrarium. Hoc ergo ab-
folvamus : deinde quomodo debeas incipere
orarionem, 6c quo ordine diftinguere,quid iub-
texere, quid allegare, quemadmodum claudere
orationem-, deinde pro quo orare debeas :c ha:c
omnia dicamus.
2. Primo ubi orare debeas. Aliud Paulus vi-
Rom 6. 4.
&MQuomodo
? Quia ad crucis ipfius fignatus esD detur dicere , aliud Dominus. Numquid po-
formam, ad illius paffionercn accepifti fignacu- tuit Paulus contra Chrifti docere pnecepta?
lum ad illius fimilitudinem jut ad ipfius formam Non utique. Qua ratione ? Quia non contrai
refitrgas , ad ipfius vivas figuram, qui pecca- rius, fed interpres eft Chrifti : imitatores, inquit,
to crucilìxus eft, 8c Deo vivit : 6c tuus homo ve- mei efiote\ ficut dr ogo chrifti. Quid ergo ? Poteà
tus in fonte dimerfus , peccato crucifixus e ft, ubique orare, 8c in cubiculo tuo iemper orare,
fed Deo reiurrexit. Habes ubique cubiculum tuum. Etfi inter gen-
8. Deinde habes alibi fpeciale , quod te vo- tes, inter Judceós pofitus fisj habes tarnen ubi-
•caverit Deus, in baptifmate autem quali ipe- que tuum lecretum. Cubiculum tuum mens tua
cialiter concrucifigeris Chrifto. Deinde quali eft. In populo licet pofitus, tarnen in interiore
ipecialiter, quando accipis ipiritale fignaculum, E homine arcanum tuum lecretumque conlèrvàs.
vide diftindionem perfonarum elle, lèd conne- . 13. Tu autem cum or'as, intra in cubiculum tuum. '
xum omne myfterium Trinitatis. Bene a it, intra ; ne ile ores quomodo Juda^us,
i .C tr .r i . .
■&H-
9. Deinde quid Apoftolus tibi dixit, ut le o
tum eft nudius tertius ? pivifiones autem gratia-
rum fiunt, idem autem Spiritus. b Divifiones mi-
niftcriorum fiunt, idem autem Dominus. Divifiones
cui dicitur : populus hic labiis me honorât, cor au- fifa] j.i)
tem eorum longe■ eft a me. Non ergo de labiis
tantummodò tua procédât orario. Animo totus
intende, intra in recelTum pe&oris tui, totus
>erationumfiunt, idem autem Deus, quioperatur ingredere. Non te perfun&orium videat ille,
omnia in omnibus. Omnia, inquit , operatur cui te piacere defideràs. Videat quia ex corde
Deus. Sed 8c de Spiri tu Dei ledum eft : TJnus oras, ut te ex corde orantem dignetùr audire.
atque idem Spiritus dividens fingali s prout vult. F 14. Tu autem cum oras Entrain cubiculum tuum.
Audi Scripturam dicentem quia dividit Spiri- Habes hoc 6c alibi : Ambula populus mens, & in- 1
tus pro volúntate fuá, non pro oblequio. Ergo
dividit vobis Spiritus gratiam prout vult,
non prout jubetur j & máxime quia Spiritus
Dei;Spiritus Chrifti eft. Etillud tenete ipfum
«líe Spiritum fandum , ipfum Spiritum De i,
ipium Spiritum Chrifti, iplum Spiritum paraclitum.
a. Sic omnes edit, ac miT. nifi quod in horum nonnullis atque
%dit. Rum. omillum fu it , tc Dominus. Hunc autem locum > non
fccus ac ilium qui habetur infra , fcilicet, Quomodo I Habes hoc in
Canlicis, mff. baud pauci exhibcnt fine intcrrogatione.
b- Omnes edit. & mff. aliquot, divifiones mjfleriorum : melius
reliqui cum Apoílolico tcxtu¡divifiones miniffleriomm quidam cciam,
m inifirationum.
c. Mil. non pauci, nec inferioris notz Hat omnia difcamus.
d. ita edit, omnes ac mif. bene multi: aki camcn aliquot pra:-
tra in recejfius tuos, claude ofiium tuum, abficon-
derepufillum, donec tranfieat ira Domini. Hoc Io-
quutus eft Dominus per prophetamdn Evangelio
autém dixit : Tu autem cum oras, intra in cubiculum
tuum y d? claufio oftio, ora' Patrem tuum.
15. Quid eft claulò oftio?d Audi quod oftium
habeas, quod debeas claudere, quando oras.
ferunt, Audi quod oftium habeas claudere : unus etiam ; Quod
ofiium habemus i Audi quod debeas &c. Hocautein ex loco inepeia:
Audlorem accuiàt Aibettinus, quod ftatim fubjecerit : Vtinam mu?
. lieres audirent. Quali vero inepeum cuiquam fan© videri poffit»
, quodmodedix fubmoneantur ea: mulieres ,qucn illius coufque oblila:
videbantur , ut intolerabiles in Eccleiìa le iè prxberent ; ut cap.
fcq. Autìór lignificar. Poterit profefto codem jure etiam dici
Ambtolìus iplcmcc inèptire ; cùm non abfimilia reperiantur apud
, illum lib. 3. de Virgin, cap. 3. num.n. Se dcinceps.
Utinam mulieres audirent i Audifti jam j làndus A perturbet animum tuum indignatio iræ , ne
quidam furor impediat orationem tuam : led
magis placido accede peftore. Quid enim iraf
ceris? Servus peccavit?Tu accedis ad orationem
, ut tua tibi deliéta donentur, 8c alii in-
dignaris. Hoc eft ^fìne ira.
C A P U T V.
De inordinata orantìum dificeptatione, dr qua mo-
deftia mulieres orare oporteat : item de inchoa-
tione orationis, ejujque medio ac fine j cum iterata
Dominici orationis expofitione, qua tracia-
tum ducit ad umbilicos.
a o . 'V T Unc de difeeptatione videamus. Pie-
rumque negotiator venit ad orationem
,aut avarus : alter de pecunia cogitat, ai-
ter de lucrò, alter de honore, alter de cupidi-
tate ; & putat quod eum Deus poffit audire. Et
ideo quando oras, divina humanis prasferre te
convenit.
David docuit te dicens: Pone, Domine, cufto-
di am ori meo , dr oftium circuitus labiis meis. Eft
alibi oftium, quod ait apoftolus Paulus dicens:
ZJt aperiatur, inquit, mihi oftium verbi ad loquen-
dum myfterium Chrifti; hoc eft , quando oras,
noli fermone clamare , nec diffundere orationem
tuam, nec jadare per populos. In fecreto
tuo ora, fecurus quod te in iècreto poffit audire
, qui omnia videt, atque audit univerfa. Et
ora Patrem tuum in abfcondito, a qui audit teB
in abfcondito deprecantem.
C A P U T I V.
guare fecreto potius orandum f i t , quam cum vociferatione
: quare etiam viri in omni loco orare
debeant, non autem mulieres : quonamve fipeffent
voces fiubjeffa : levantes puras manus &c.
. Uid profit autem interrogemus, qua
ratione iecreto maeis orare debeamus,
quam cum vociferatione. Audi : de coniuetudi- q 21. Similiterdr mulieres, inquit, volo orare non
ne hominum fumamus exemplum. Si aliquem ¡affante s fé in ornamentisi ne que in margaritis ,
rogas, qui cito audit, non opus putas elle eia- ait apoftolus Paulus. Sed & apoftolus Petrus :
morem : ienfim rogas voce moderata.Si furdum
aliquem rogés, nonne iricipis vociferari, ut te
ille poffit âudire ? Qui ergo clamat, putat quod
aliter Deus non poflit nifi clamantem audire ;
b & cùm rogat eum , ejus derogat poteftati :
qui autem in filentio o rat, fidem defert, &
çonfitetur quod Deus ferutator cordis & renis
Mulieris, inquit, grafia plurimum valet, ut viri
ejus convertatur affedus per uxoris fiuebonam
converfationem, 6c incredulus iè convertat ad
gratiam Chrifti. Hoc valet mulieris gravitas 6t
pudicitia, & ejus bona converfatio , ut virum
iuum vocet ad fidem & devotionem , quod 6c
prudentis viri fermo frequenter operatur. Ergo
f it , 6c orationem tuam ante ille audiat, quam j ) mulier, inquit, non in ornatu capillorum, non
í.Pttr-j.tí,
Ibidem Jj|
& 4 -
tuo ore fundatur.
17. Ergo videamus : Volo autem viros or are in
in omni loco. Qua ratione viros dixit ? Utique
communis oratio eft & mulieribus 6c viris.
Quod non invenio, nifi forte fandus Apoftolus
ideo viros dixit, ne mulieres ufurparent, 6c
male inteliigerent in omni loco , 6c inciperent
ubique clamare, quas in Ecclefia fuftinere non
poflumus,
in tortis crinibus ornamentum iùum habeat,fed
in oratione ex corde puro 5 ubi eft abfconditus
cordis homo, qui ièmper eft apudDeum locu-
ples. Habes ergo in quo fis dives. In Chrifto
divitia: tua: pudicitia funt 6c caftitatis infui^,
fides, devotio, Se mifericordia. H i funt thefauri e/**.3j. <ì
juftitiae, ficut propheta memoravit.
22. Deinde unde debeas incipere. Die mihi,
fi velis hominem rogare , 8c iìc incipias : Da
18. Volo autem viros , hoc e ft, qui poffint Ìèr- £ mihi, ecce iliud quod te peto ; nonne arrogans
vare praceptum, orare in omni locoy levantes puras
manus. Quid eft , levantes puras manus ?
Numquid debes in oratione tua crucem Do mini
gentibus demonftrare ? Iliud quidem fig-
numc virtucis eft,non pudoris.Eft tarnen quomodo
poffis orare , nec figuram demonftres,
fed adus tuos leves. Si vis operari orationem
tuam, leva puras manus per.innocentiam. Leva
eas non quoti die : iemel levafti, non opus eft
ut iterum leves.
19. Volo autem in omni loco viros orare, levantes
puras manus fine ira dr dificeptatione. Nihil
verius : ira, inquit, perdit etiam fapientes. Ideo
omni tempore , quantum fieri poteft , Chrifi-
tianus vir iracundiam debet temperare , 6c
maxime quando ad orationem A accedit 5 ne
a. Vec. edit. ac mit. non pauci, audit, Eraf. ac Gill. audiet te
defrecantcm ; Rom. edit. ubi audit te deprecantem : ceteri mfl. u t in
tcxtu ; fi tamen Claroni, excipias, inquo legitut, qui enim videt
in abfcondito, videt te deprecantem.
b. Rom. edit. loia. Et qui cum clamore rogat eum. Eft autem
etiam hic locus ex eorum munero, qui Albertiniano veru confi-
guntur. Attamen fi is ineptit, à quo fiipponitur eum qui clamat
nonputarefe à Deoumquam audiri, nifi clamantem ; quis non
videat ab impio aliquo fimilem calumniam ftrui polle ipfimet
Chrifto , nimirum .quali apud Matthxam cap- 6. eis qui orantes
multum loquunrur, perfuafum effe fiippofuent nihil le nifi in mul-
tiloquio impecraturos. Verum ut Auftorcm locum hunc evangcli-
licum rclpexilTe p robabileeft, ira nec -minus ad clamores prophevidetur
oratio ? Et ideo inchoari oratio debet
à Dei laude, ut roges omnipotentem Deum,
cui poffibilia iùnt omnia, qui habet voluntatem
prxftandi. Sequitur obfecratio, ficut Apoftolus
docuit dicens : Obfecro ergo primumz fieri ora-
tiones, obftcrati ones^poftulati ones, grati arum ac hones.
Prima ergo orario laudem debet habere
Dei : iècunda fupplicationem : tertia poftula-
. tionem : quarta gratiarum adionem. Non debes
p quafi famelicus ad cibum de cibo primùm incipere
, ied ante à laudibus Dei.
23. Unde 6c oratores ifti iàpientes hanc ha-
bent difciplinam , ut judicem fautorem fibi
prxftent : incipiunt à laudibus ejus, ut benevo-
Ium fibi faciant cogni'torem. Deinde paulatim
incipit rogare judicem, ut patienter dignetur
I I tarum Baal, nec non ad Elia: verba eofdem 3. Reg. 12. irridenti!
I I videtur allufillè.
c. Mir. aliquot, virtuti eft, non pudori- Rurfiis vero longe plurimi
cxhibent ,levas puras manus . - . .levas eas Scc. ubi ahi nonnulli
& omnes edit, ¿mu? & c . Magis concinne. Qnod autem p rx-
milit inter orandum crucem Domini gentibus oliencandam non
elfc j vctcrem Chriftianorum ufiim, quo fupplicanrcs brachiarol-
lebant in crucis modum,indicat. Vide lib.i.de Virg. c.z. & lib. x . c .4 .
d Omnes edit, ac mlT. nonnulli, accedit, ne perturbet animum
fuum indignatio , ne ira quidam furor impediat orationem fuam.
Magis placido &c.MIT. autem alii plurcs ac potiores ut in textu.
e. Defunt in cunilis edit, mulcirque mil', orationes ,poftulationes :
qux tamen ex aliis percommode reftituuntur.