■Matth, i l .
iùis Chriftus etiam crucifixus orabat? Videfne A 101. Videamus ergo ante judicium quis cau-
illas quas tu putas Chrifti infirmitates, tuas eflè fam meliorem hâbeat ; ego , an tu. Nempe pruvirtutesî
Cur de remediis noftrisei quæftionem dentis acloris eft prius conciliare iîbi judicem.
movemus ? Lacrymæ illæ a nos.lavant, fletus illi Hominem honoras, Deum non honoras ? Quid
nos abluunt, ac dubitatio ilia nos firinat} ne tu ergo conciliât cognitorem, honorificentia , an
fi coeperis dubitare, defperes. Quanto major injuria? Pane me peccaiFe, quod non e ft} num
éft injuria , tanto uberior debetur gratia. offenditur honore fuo Chriftus ? Peccamus ont
' 96. Sed in ipfis injuriis cognofce divinitatem. nés : quis ergo veniam promerebitur,qui defert
In cruce pendebat, Se elementa ei omnia fer- honorificenriam,an qui irrogat contumeliam ?
viebant. Sol refugit, dies occidit, obfufæ Se 102. Aut fi te ratio non movet, fpecies fal-
drcumfulæ tenebræ , terra tremuit ; hon,&-e- B tem judicii ipfa commoveat. Adtolle oculos ad
iiiuit qùi pependit. Quid aliud hæc , quàm judicem tuos, intuere quifedeat, cum quo fé-
Audoris reverentiam iignant ? Quia in cruce
deat, ubi iedeat. Sedet Chriftus ad dexteram
eft, vides; quia regnimi Dei donat, non vides.
Patris. Aut fi oculis hoc non potes comprehen-
Quia mortem guitavit, legis : quia latronem
dere, audi dicentem Prophetam: Dix it Dominus
quoque ad paradifum invitavit, non legis. Mu-
Domino meo,fide ad dexteram meam. Sedet
lieres flentes intueris ad tumulimi, non intueris
ergo ad dexteram Patris Filius. Die nunc qui
Angelos excubantes. Quid dixerit legis, quid
de fiecularibus arbitraris jeftimanda divina,
geiferit non legis. Dicis Chanana:« mulieri di-
num tibi videatur inferior qui ad dexteram
xiflè Dominum : Non firn mijfus nifi ad ovesqua
iedet ? num injuria Patris , quia ad finiftram
P/â/.ÏQJ.i
i<{-, periernnt domus 1 irael : non dicis, quoniam idC ièdet?Pater honorât, Se tu injuriam putas? Pa-
•f . 1 J n r. ..........quod ab ea rogatus e ft, fecit. 1*. ìa SIBhSHibSH Rr
97. Unde intelligere te cOnvenit, quia miflus
non id lignificai-, quod alieno fit coaétus imperio
, fed quod voluntario functus fit arbitrati!
: alioquin contemtum oftendis Patris. Si
enim, ut tu interpretaris, paternoriim famulus
preceptorum Chriftus venerat in Judaram, ut
lo lis ejus incolis inederetur ,& Chananaxe prius
filiam , ut legimus, liberavit j non utique alieni
ter mavult id eflè pietatis exemplum , Se tu pu.
tas preceptionis imperium ? De morte furre-
x i t , Se ad dexteram Dei ièdet. •
103. Sed d ix i t , inquis, Pater. Accipe etiam
ubi non dicit Pater, Se prædicit Filius : Amodo M*tth u.
videbitis Filium hominis fedentem ad dexteram
«4.
virtutis. Et hòc de adiumtione corporis dicit 3
huic dicit : Sede ad dexteram meam. Nam fi de
æterna lède divinitatis inquiris, interrogatus à
fuit exiecutor imperii, led voluntarii liber a r - D Pilato fi ipíe eflèt rex Judæorum, ait : in hoc
Jtíhan. 8.
roban. 14.
Matth 17 .
bitrii. Ubi autem libertàs voluntatis, ibi nulla
prevaricano miflìonis.
98. Nec vereare ne diijpliceat Patri , quod
fecit Filius 5 cùm ipiè dicat: Quacumque piacila
f in t ei ,ficiofimper ,• Se alibi : Opera qua ego f i d o ,
Jpfie f ic it . Quomodo ergo Patri potuit diiplice-
re,quod ipiè lècit per Filium ? Unus enim Deus,
fi cut fcriptum eft, qui juftifteavit circumcifionem
ex fide , dr praputium per fidém.
Pfal. 10j i,
I oh an. i-i.
57* .
fnm natus. Unde Sc Apoftolus monet hoc efle
nobis utile, fi Cliriftum non ex precepto, ne-
que ex gratia, fed quafi dilectiflimum Filium ad
dexteram Dei iedere credamus. Sic enim ha-
Bes: Qua f i r fnm f in t , quarite , ubi Chriftus eft
ad dexteram Dei fedens : qua firfim fiunt, fapite.
Hoc eft enim fuperiora iapere, credere quia
Chriftus ut iedeat,non quafi juflus obiequitur,
led quafi Filius dile&iflimus honoratur. Propter
Co lo f j .
99' Omnia lege, omnia diligenter adverte 5 Erationem ergo corporis dicit : Sede ad dexteinvenies
fie demonftraiTe iè Chriftum, ut Deus
in homine cerneretur *. nec malitioiè accipiàs
cle Pâtre Filium gloriantem j cùm audias Pa-
trem in Filio complacentem.
C A P U T XI I .
Chriftum in perfena judicis conftderatum Catholici
. an Arriani melius ftbi concilient, inquiritur.
'am meam, donec ponam inimicos tuos fcabellum
pedum tuorum.
io4.Quod fi & hoc ad calumniam trahis, quia
Pater dixit : Ponam inimicos tuos ,• etiam Pater
trahit ad Filium, quos Filius fufeitet atque vi-
vificet : Nemo enim, inquit, poteft venire ad me, j
nifi Pater qui miftt me, adtraxerit eum : & ego ‘
refifeitabo eum in novißimo die. Et tu Filium
pro infirmitate difls effe fubjeaum cui
tx t r u k íá m L ; d/mmftratanpK mlUm in . Pa,crer_adtrahitv quoS Ule m npvUTimo die fu t
Filio nec fibjeftionem fignifteari , quod fedeat
à Patre invitatus : nec pralationem , quod ad
ejus dextram fedeat. Denique ex Angelico Tri-
fagio perfinarum in Deo Trinitatem , ac ftmul
unitatem natura ftgniftcari declaratur.
100. C 7 Ed E moralibus fle£ti non queunt, pro-
vocemus ad' judicem. Ad quem tandem
ibimus? Nempe ad eum qui judicium ha-
iohan.$.ít. bet. Numquid ad Patrem? SedPater nonjudi-
cat quemquam} omne enim judicium dedit Filio.
Deait utique generando, non largiendo. Vide
quam te noluerit Filio fuo derogare , ut tibi
ipfum judicem daret.
a. N onnulli mff. nos libérant ; concinnius alii, & edit. nos lavant j
citet ? Hieccine tibi videtur elle fubjedio ; in
qua regnum Patri paratur, cum pater ad Filium
trahat, & calumnia: locus non fit, cùm
Patri regnum Filius tradat, b nec aliquid pre-
feratur ? Hare enim documenta pietatis iunt,
quod òc Pater F ilio,& Filius Patri tradat j ita
enim fibi tradunt, ut neque ille qui accipit,
quali alienum adquirat : nec qui tradit, amittat.
105. Ad dexteram quòque lèdere nulla pre-
latio e ft, neque ad finiftram injuria j divinitas
enim gradum nefcit, nec loco aliquo circum-
fcribitur, nec temporibus definitur. Anguftis
animis homines ifta penfamus. Nulla differentia
caritatis, nullum difcrimen eft unitatis.,
I a. Codex Albin. net nliquit, Teller, nec alieni praferatur.
106. Sed cur Ion gius èvagamur ÿCircumfpec- A titique : Quomodo tre incórruptibilém faceré
tafti omnia, vidifti judicem, advertifti Angelos
predicantes. Illj laudant, &. tu vituperas i Do-
minationes & Poteftates venerantur j 8c tu ca-
hjmniaris! Adorant omnes fancti ejus: non ado-
rat Dei Filius, non adorat Spiritus ian&us. Seraphim
dicunt: Sandtus ¡finffus ^fanftus.
107. Quid fibi vult fub uno nomine fimftita-
tis trina repetitio ? Si trina repetitio j cur una
laudatio ? Si una laudatio, cur trina repetitio ?
poiTum, quem tu creaturam dicendo, capacem
corruptibilitatis eile völuifti? Mortiii refurgent J-c"- *$•
incórrupti, & tu cörrüptibilem dicis quem 51 *
Deum çernis ?
rió. D ie , Bonus efto mihi. Dicet tibi : Quid
poftulas,quod negaftiiEgo te boiium elfe volui,
ego dixi : Eftoie fin EU, quoniam ipfi fanEtus firn ,• uvit. 1^ ;
fic tu mihi id negare cpntendis ? ßc tu exfpe&as
veniam peccatorum ? Sed nenio poteft donare
Trina repetitio cur, nifi quia Pater & Filius & B peccata, nifi folus Deus. Itaque cùm verus &
Spiritus fan&us fanditate unum limt ? Non dixit
lemel, ne Filium fequeftraret: non bis, ne
Spiritum preteriret: non quater, ne creaturas
Conjungeret. Et ut oftenderet Trinitatis unam
eile deitatem, chm tertio dixiflet: Sandus,finc-
tus ^finEius} addidit fingulariter: Dominus Deus
fibaoih. Sandus igitur Pater , fandus Filius,
landus & Dei Spiritus. Adoratur igitur Trini-
tas, non adorat: laudatur Trinitas, non laudat.
folus tibi Deus non fini, non polfum utique tua
peccata donare;
Ì17. H x c Arrianus dicat, & Photinianus i
Nego te, inquit^bèurn. Refpóndebit ei Do-
minus : D ix it infipiens in corde f i o , Non eft Deus, pfàl.'sì. 1
D e quo didum putas * dejud^o, de gentili, an
de diabolo ? De quovis didum fit, Phoriniane *
tolerabilior eft ille j qui taeuit : tu vero & voce
aufus es dicere , ut infipiente irìfipientior pro-
Ego malo ficut Seraphim credere, òc ficut om- C bareris. Negas ergo i inquit, Deum 5 cùm ego
nes Poteftates Virtuteíque carleftes adorare,
C A P U T XI I I .
Continuata judicii Dominici allegarla, blafphemas
Arrianorum, Sabellianorum , & Manichaorum
de f i o judice opiniones Ambroftus paucis refellit.
Deinde propofttis Chrifti de ceteris f i i s adver-
fariis expoftulationibus , judicium ftbi mitius
futurum Jperat.
108. T Gitur proíéquutionem tuam videamus, D qui mißt me Pater.
J[ quemadmodum concilies tibi judicem.
dixerim : Dii eftis , & ftlii excelfi omnes. Et tu pfal.ii.c
Deum negas ,cujus opera divina circumfpicis ?
118. Dicat & Sabelliaiius ;Ego te ipfum Patrem
Sc Filium Sc Spiritum fandum arbitror;
Relpondebit Sc Dominus : Non audis Patrem,
non audis Filium; Numquid hie ulla confufio
eft ? Scriptura ipfa a te docet Patrem efle , qui a
detulit judicium : Filium eflè ,qui judicat. Non
audifti me dicentem : Solus non f im ; f i d ego, dr Ioh**- *•
D ie lane, die ,inquam : Ego t e , Chrifte , puto
eflè diflìmilem Patri. Refpóndebit Se ille : Dif-
cerne, fi potes 5 difcerne,inquam ,in quo putes
eflè diflìmilem.
109. Die aliud : Creaturam, inquies, te arbitror.
Refpóndebit Se Chriftus : Si duorum ho-
minum teftimonium verum eft , tu nec mihi,
nec Patri faltem credere debuifti, qui genitum
nominavit ?
no. Bonum , inquies, nego. Dicet ille :
Fiat tibi fecundum fidem tuam, ut tibi bonus
non fim.
m . Omnipotentem non arbitror. Reipon-
debit Sc ipfe : N on poflum ergo tibi tua peccata
donare.
112. Subjedum dico., Referet ad hoc : Cur
igitur libertatem ac veniam ab eo petis, quem
putas pro lèrvitio eflè iubjedum ?
119. Dicat & Manichæus: * Ego aiidorem £
carnis noftre diabolum credo. Relpondebit ei ;
Ergo quid facies in cæleftibus ? Vade ad auéto-
rem tuum. Ego eos volo mecum eflè, quos dedit
mihi Pater. Tu te à diabolo creatum i Ma-
nichæe, arbitraris ; ad illius ergo feftina lèdem j
ubi ignis Se fulphur, ubi non reftinguitur ejus
incendium, ne uniquam pcena moriatur.
120. Mitro alia hæreticorum porterita, b noil
E nomina 3 quid eis erit jiidicii , quæ erit fórma
fententiæ ? Refpóndebit his omnibus Se ille mo-
faliter : Populus meus, quid feci tibi, aut quid con- ùïchx6.\-.
triftavi te ? Nonne ex Ægypto eduxi te , Se ex
domo ièrvitutis liberavi te ?
121. Sed paruiii eft ex Ægypto liberaile^ Se
ex donio ièrvitutis eripuiflè : plus eft te ipfuni
dedifle pro nöbis. Dices ergo : Nonne veftras
omnes lufcepi injurias ? Nonne corpus meuiii
pro vobis obtuli ? Non4 e mortem appetivi,'
113. Video hærere proíéquutionem tuam 2 p quod rionerat divinitatis nieæ ,fed veftræ bre;
iion urgeo, quia peccatorum meorum ipiè ium
confcius. Non invideo veniam 3 quia ipiè opto
indulgentiam : vptum tuum feire defidero. En
allego apud judicem defideria tua : non prodo
crimina, ièriem tuorum exipe&o votorum.
114. Die itaque ea qua: in communi voto
iunt 3 die, inquam : Domine fac me ad imagi-
nem Dei. Relpondebit ille t Ad quam imagi-
nem ? Quam negafti >
ny. D ie , Fac me incorruptibilem. Referet
a. Ita edit, cum miF. aliquot ; aliorum vero nonnulli > nos docet ;
r onnulli, vos docet ; duo etiam , te non docet. Pcrperam, nifi per
interrogationem accipiatur.
* . Manichseos principia duo admififle , alterum boni , mali
àlterum : à mali autem principio corporea omnia condita docuiffe
auélorcs (ùnta nobis jam fepius laudati Epiphanius Hccr. - 6 &
Auguftinus H«r. 4 7 . qui etiam adjicit ab illis cxdem animalium fcdemtionis
? H xc ine referuntur g ra tis ? H o c
profecit fangnis meus, ficut in Propheta ipie
jam d ix i: Qua utilitas in finguine meo ; quia PfeLio-iti-
defeendi in corruptionem? H o c ergo profecit, ut
me impie negaretis, pro quibus ifta fuftiriui.
122. Ego vero tiinc, doinine Jeiu, etfi gravium
peccatorum mihi ipie fim cpnfeius, dicam tarnen
: N o n te negavi 3 habes quod ignofeas fraa
gilitati carnis. Deliclum fateo r, peccatüm non
abnuo : Sivis,potes me mundare; quia hoc dixit, Matth.i.in
dulo prohibitam > ne principcs tenebrärum offenderenturb.
Omnes edit. ä mff. aliquot, non nomina, qui dicunt: Q u i
dies erit judicii: alii nonnulli, non nomina. Q u i dies erit judicii;
unus . . Quidgefferit judicii. Öptimcautem reliqui, ut in textu,
duobus tarnen exccptis, ubi pro »0» nomina legicur non nominSj
nec pravo fenfu.
c. Nonnulli mff. redemtionis devotiont.
II