l i b e r t e r t i ü s .
f i l i I f
S up- lib. I-
tap. +.
C A P U T I.
A 6. Non enim per luxuriarti nobis Chriftus^
fed per jejunium falutem adtulit. Neque ille
emerenda: gratia: fua: caufa , fed noftra: erudi-
tionis gratia jejunavit. Neque infirmitate corporis
Z $ i pnemifit Ambrofius quamobrem ßriftius trac-
tata in püoribus libris, in hü uberius traflan-
dafufcipiat; objecfumfibi fabularum ufium exem-
plo Scnptura diluit cum aliapoeticamemorahtis,
tum maxime Sirenas^qtufigura funt voluptatum:
a quibus dr Pauli verba dr Chrißi faöla oportet
avocent Chriftianos.
i. ^ *X Uoniam, clementiflime Imperator, in.
. ftruendi tui gratiä, aliqua de fide mihiB
feribenda mandaveras, 6c verecundantem coralli
etiam ipfe fueras adhortarus -3 ideo quafi in
procinctu pofitus,duos tantum confcripfi libel-
10s, quibus vias quafdam fidei 6c femitas dein
on Ar arem.
z. Sed quoniam mens prava quorumdam fe-
rendis intenta quæftionibus, ftylo laceffita ube-
riore confici ¿ tuæ quoque pia me cura clemen-
tiæ ad cetera vocat, volens in pluribus expe-
riri, quem in paucis probafti ¿ ea qnæ perftrida Q
paucis fuperius funt, plaeuit mihi paulo latius
exfequi^ ne ea qnafi diffidenti^ adièrtionis de-
feruiifè potius,quam fecuritate fiducia: propo-
fuiile videamur.
3. Et quiab Hydræi nominis, 6c Scyllæi litto-
ris comparationeni induximus, ut oftendere-
mus vel rediviva piantaria cavenda perfidia:
victus e ft , ut efuriret: fed efuriendo fuf.
cepti corporis fidem preftitit j ut non foliun
corpus , fed etiam infirmitates noftri corporis
doceret a fe eile fufceptas, ficut fcriptum e ft:
Jpuoniam infirmitates no f ir as ßif ie p i t , dr agritu- Efai. 4.
dines noßras portavit.
C A P U T I i
¿¡)ua 'corporis ß in t a Chrifto pro nobis fufcepti ,di-
v i nit at i non tribuenda : Jecundum hanc ilium
altijjlmum ; quod qui neget, eum Patri adfiri-
bere incarnacionern. Cum Deus legitur folus ejfe,
aut folus habere immortalitatem, id etiam in-
telligendum de Chrißo, tum ut memorata im-
pietas declinetur , turn quid eadem F ilii , ac
Patris adferitur opcratio.
7. Orporis eft igitur, hoc eft, noftrurrr eft,
quod efurivit : noftirum e ft, quod flevit,
quod triftis fuijc uique ad mortem. Cur ad di-
vinitatem qua: funt noftra referuntur ? Corporis
e ft, quod etiam factus adferitur. Denique
iìc habes : Mater Sion dicet :Homo, dr homofaftus pfai.g (.
e f i in e a , dr ipfe fundavit earn altiffimus. Homo,
vel famofa naufragia : fi quis contra licitum inquit ,faótus e f i , non Deus fadus eft.
putat colorem difputationis ejuimodi à poeticis 8. Qui autem idem ahiffimus, idem homo,
fabulis derivatum, 8c cùm in fide nihil quod vi- j ) nifi Mediator Dei , dr hominum , homo chrifins
tuperare poifit invenerit, aliquid in fermone Jefiùs, qui dedit fernet ipfum redemtionem pro nor
reprehendit ; agnofcat non io]um fententias, ¿/VfEthocutique ad incarnationem pertinet j
1 -T im t . f i
& 6 .
ï„Regali-
Efai 43-ìOv
Hier.z7-}9
fed etiam verficulos poetarum fcripturis infer-
tos efle divinis'.
4. Unde enim illud: Hu jus & genus feumus ,
quod Paulus ufu prophetico doctus ufurpat?
Nam £c gigantes, 6c vallem Titanum prophe-
tici fermonis feries non refugit. Et Efaias Si-
renas, 6c filias pailerum dixit. Et Hieremias de
redemtio enim noftra per iànguinem, remiffio
per poteftatem, vita per gratiam. Quafi altiilu
mus donar, quafi homo precatur :aliud creato-
ris, aliud redemtoris eft. Diftincba licet, unius
tarnen audoris beneficia funt ; decuit enim ut
ille nos redimeret, qui creavit.
9. Quis autem neget Chriftumeirealtiffimum
P f a l i j . 14-
Luc. i , 7 6.
Od,f
A!b< Cap.
i Cor. 9.
»7-
Babylonia memoravit quod habitabunt in eaE lignificatimi ? Nam qui aliter fentit, Deo Patri
filia: -Sirenum 5 ut oftenderet Babylonis , hoc facramentum incarnationis adfcribit. Sed hinc
eft , fiecularis confufionis illecebras , vetuftx dubitari non poteft quod altiffimusChriftus fit j
c lafciviie fabulis comparandas $ qua: velutfco- cum etiam alibi dixerit de myfterio paffionis:
puloio in iftius vita; littore, dulcem reibnare Dedit vocem fuam altijjlmus, <¿r mota eß terra.
quamdam , fed mortiferam cantilenam ad ca- .Et-in Evangelio habes : Et tu puer propheta a lt if
piendos ánimos adolefcentium viderentunquam fimi vocaberis ¡ praibis enim ante^ facìem Domini
fapiens etiam ab ipio poeta Grxco inducitur, parare vias ejus. Qui altiffimus ? Dei Filius. Erquafi
quibufdam prudentiie fua: circumdatus go qui altiffimus Deus, Chriftus eft.
vinculis pr£eteriiife. Ita difficile judicatum eft 10. Et iolus utique cùm dicitur Deus , non
ante . adventum Ckrifti etiam fortiores non F feparatur etiam Dei Filius. Qui enim altiffimus,
poiTe capi fpeciofie deliciis voluptatisi folus, ficut fcriptum eft : Et cognofeant quoniam r/A.siaj,
5. Quod fi poeta ille perniciofam inentibus nomen tibi Dominus, tu folus altiffimus fuper omh
o m i n u m , 6c f i i b e u n d i s o b n o x i a m m a u f r a g i i s
l a f c iv i iE ifecularis i l l e c e b r a m j u d i c a v i t - q u i d n o s
i e f t im a r e o p o r t e t , q u i b u s f c r i p t u m eft : Carnis
curam ne fe ceritis in concupifcentia f Et a l i b i :
Cafiigo corpus meum , & fervituti redigo ; ne aliis
pr.edicans, ipfe reprobus ejjiciar ?
a. Rom, edit. fola, uberiore configi: vet. edit. ac mlE nonnulli,
ubertore confligi : mclius rcfiqui, ut in ter . u.
b. Amerb. & Eraf- H/dra mtmìnii . . . . calorem difputationis :
GiJl.gc Rom- liydra nominis. - ,. . caltrent difputationis: mlT. vero
nern terram.
11. Unde etiam illud exploium eil,quodio-
lent ad calumniam derivare, quia de Deo fcriptum
e ft: Jpui folus habet immortalitatem, & lucem :
habt tat indcceffibilem} de Deo enim fcriptum eft, \
quod eft commune nomen Patri 6c Filio.
I nc-bifcum faciunt; excipe tarnen Thuan. unum, ubilegitur,
I vel reßduap'antaria. . .v e l plagimfa naufragia Sec. Per eolorem
iaurem difputationis intellige ornatum ej.us ac leporcs.
c Pro yocclafciviaia Tliuan.uno cod.habetur lu e & infra,fallac'u.
iz. Nam fi ubicumque Deum legunt, negant A effeaus-. Perfequamur 6c cetera. Pracipio, in:
etiam Filium defignari y 6c impii iiint, divinita-
tis potentiam Filio denegando, 6c incarnatum
Patrem Sabellianaimpietate adiiruere videbun-
tur. Dicant enim quomodo illud non impiede
Pâtre intelligere poffint, quod Apoftolus ait:
• In quo dr confurrexifiis perfidem operationis D e i,
qui fufeitavit ilium à mor tui s | 6c ad ver tant de
ièquentibus quid incurrant fequitur enim : Et
cum mortui eßetis deli&tis dr praputio carnis ve fir a.
quir, cor am Deo qui vivificai omnia, dr Chrifio je fu•
16. In Deo eft etiam Verbum , ficut fcriptum
eft :In De 0 laudabo Verbum., In Deo lem pi- ?/<*/. jj.ix.'
terna fua c virtus eft Tefus : in D eo igitur. unita- c
tem divinitatis, in Chrifti autem nomine incari
nationis teftificatus eft facramentum.-
17. Denique ut de incarnatione Chrifti fe
dixiife oftenderet, fubdidit : Jf)uj teftimonium 1 Timó.ij;
reddidit fitb Pont io Pilato bonam confeffionem } ut &f,ivimßcmit
noi mm ilio , donans nobii vmma de- B firm i mandatumfine tnuuU ufijne in ndvtntlim
Uffa, delens quod adverfum nos erat chirographum domini nofiri jefii Chrifti ; quem fuis temporibus
decreti, quod erat contrarium nobis : dr ipfumtultt ofb.ndpt heatus dr folus votens.recrum .dr Do-
de medio, ajfìgens illud cruci, exuensfe carne.
13.a Ergo non Deus Pater folus intelligendus
e ft, qui fiifcitavit carnem : 8c non etiam Filius,
cujus templumrefufeitatum eft. Qui fufeitavit,
utique 6c vivificavit : qui vivificavi, 6c delieta
donavit : qui delift a donavi t , 6c chirographum
tulit : qui chirographum tulit, affixit illud critofiendet
be.atus & folus potens, rex regum , dr Dominus
dominantium; qui folus habet immortalitatem
j dr lucem habitat inacceffibilem : quem vidit
hominum nemo, fed nec videre poteft. Ergo de
Deo hiEC fcripta funt ¿cujus nominis 6c digni-.
tas 6c veritas communis eft Filio.
18. Gur igitur hoc loco Filius feparatur, chin
etiam Filio htec cunfta conveniant? Aut fi non
: qui affixit illud cruci, carnem fe.exuit. Sed c conveniant, nega Deum ¿ á ut neges quæ Deo A
funt convenientia. Beatus negari non pöteft,
qui 'beatitudines donat : Beati enim quibus re- P fa l.) i.i,
m'ijja funt iniquitates. Beatus negari non poteft,
qui iànam doftrinam. tribuit -, ficut fcriptum
eft: qtu eftfecundüm Evangelium claritatis beati ì.Timi.i
Dei. Potens abnui non poteft , de quó Pater
dicit: Po fui adju tori umfuper potentem. Immorca- *f*l. 88.1
litatem autem ejus quis audeat diffiteri,eùm.
etiam aliis immortalitatem ipfe largitus f i t , fi-
Pater non le exuit carnem j non enim Pater
[ , i 4, carb faftus eft, fed Verbum, ficut legimus, caro
factum eft. Videtis ergo quod Arriani dum fe-
parantà Patre Filium, in id periculum incidant,
ut Patrem pailum elfe commémorent.
14. Nos autem facile docemus de Filii dictum
operatione 5 nam 6c ipfe corpus fuum re-
1I?. fufeitavit, ficut ipfe dixit : Solvite templum hoc,
dr in triduo refufeitabo illud. Et ipfe vivificar . - _ . -
khan. f.zi. nos cum fuo Corpore : Si cut enim Pater fufeitatY)cm- fcriptum eft de lapientia Dei : Per hanc ha- *r-
mortuos & vivifie at ; fie dr Filius quosvult, vivi- bebo immortalitatem ?
, io . ficat. Et ipfe delifta donavit dicens : Dimijfa
feint tibi peccata tua. Et ipfe chirogräphum affixit
cruci, qui crucifixus eft per corporis paffio-
nem. Nec alius fe carnem exuit, nifi D ei Filius,
qui carnem fe induit. Ipfe ergo fignificatur
D eus , qui opus noftræ^refurreftionis opera-
tus eft.
C A P U T I I I -
Filium a Patre non feeparandum ex Apoftolo confirmari
, cum Filio quoque conveniat beatum ejfe j
folum potentem , ac immortalem, natura vide licet,
non grafia qua ipfi etiam Angeli funt immortale
s •, dr lucem habitare inacceffibilem : quo ultimo
qua ratione fiat explicalo, quo paolo Pater
fo lu s , ac Filius pariter folus dicantur , often-
ditur.
ij, TT* Rgo cum legis Deum j non fepares I^L F corruptehe 6c mortis ,
treni, non fepares Filium 5 quia deitas aut peccet,. capax tair
6c Patris 6c Filii unaeademqueeft, Et ideo nec nam
ibi fepares, ubi legis quia beatus & folus potens ;
b de Deo enim diftum eft, ficut habes : Pracipio
cor am Deo, qui vivificai omnia ; fed etiam Chrii-
tus vivificai : convenir ergo 6c Patri 6c Filio
Dei nomen j quando convenir 6c operationis
_. Mff. complurcs, Ergo f i Deus. Male, nifi per incerrogationt
aut admirationem diclum accipias, ubi partícula <¡p effee expun-
gcnda.
b. Edit, de to enim.- m(T. de Deo enim Sic.
c. Virtus eft iefus, vox ultima in m(T. plerifcpic omilTa eft.
d. N o n pauci infl. ficut negus que. Deo funt confequentiu.
e. Non moritur V r id , abeft à mil', non paucis ; cùm autem in
aliis quibufdam & cun¿tis edit, inveniacur, nihil prohibet quin
Ambrofii effearbitremur. Etenim quamvis cl. vir ] .B . Thierfius
in epift. ad Lucam Acherium ir argumencis pluribus,
maxime ver#- teftimoniis Caroli Magni, Haitonis Baíilccnfis, COn-
• 19. Sed alia immortalitas fua: naturcé , alia
noftra:; Non funt fragilia comparanda divinis :
una fola fubftantia divinitatis e ft, qua: mori.
nefcit.Unde 6c Apoftolus^cum feiret 6canimam
6c Angelos immortales , quod 1'olus Deus immortalitatem
habeat predicavir. Nam 6canima
moritur. : Ani.ma. e.nim qua peccatyi.p ja mon.e - vt¡or>ec ti ' iS.
tur : nec Àngelus immortalis eft naturaliter, cu-
E jus immortalitas in voluntate eft creatoris.
20. Neque ad prejudicium trali'as, quod non
moritur G abriel, non moritur Raphael non -
moritur Uriel 56c in ipfis etìim nature capaci- \
tas vicio obnoxia,fed non obnoxia difciplina:;
Omnis enim rationabilis creatura accidentia
recipit,6c iubjedta judicio eft; Inaccidentibus
autem 6c pcena judicii, 6c corruptela eft -, 8c
profedus. Unde 6c Eeclefiaftes ait : £)uoniam Ecci.it.i
omne opus fuum Deus adducet in judicium. Ergo
iDtelie 6c mortis , etiam fi non moriatur
tarnen omnis eft creatura :
nec ex immortali .natura habet, fed ex difei-
plina vel gratia, fi fe in aliquibus ad vitia non
mutat; Alia ergo immortalitas qua: donatur ^
alia qua: fine capacitate mutabilitatis eft fern per.-
21. An negatur immortalis divinitas Chrifti,
quia in carne pro omnibus mortem guftavit ?
cilìi Aurcliati. & Conc- Rdm. t . fub Zachatia po;itificc, cx Angc-
lorum albo expungendum effe liunc Uriclem demonftraverit ; tarnen
cum lib. 4 Efdrse ubi'nomcn illud fiepius occiirrcrc àgnofcit |
Th ie rfiu s , pro canonico fiepius Ambrofius laudaverit, ndn éft dù-
bium quin ejufdem au&oritatem hìc etiam fcqui pptuerit. N a d
quod ibidem addit vir eruditus Uriclem forte à Dottore reprobiS
aneelis annumerati, hoc ab ejus mente prorfus alienum eft. Ce-
terum pulcrc ac fapicntcr hoc loco imdortalitatem nàturalem ì
I participata, diftinguit fanttus Prxful , & priore Deo foli conceil*
I & refervatä, aiteram tantùmmodo Angelis adtribait : in quo curai
I Auguftinus quoque poftea fequucus. -