¿or eft: Sc ubi fplendor , etiam lumen eft. Ita- A infans in utero ejus, dr repleta eft Spiri tu fan f t o
que nec fine fplendore lumen, nec fplendor po- Elizabeth'.
teil efle fine lumiiie 3 quia Sc in fplendore lu-
■mbr.v.y men, Sc fplendor in lumine eft. Unde Sc Apofi-
tolus fplendorem paterna: gloriæ Filium dixit 3
,quia iplendor paternælucis eft Filius : eoæter-
nus, propter virtutis æternitatem : infeparabilis,
propter claritudinis unitatem.
109. Ergo fi tempora lia Sc aerea hæc com-
prehendere Sc feparare non pojfliimus, quæ vi-
114. * Vide fingulorum verborum proprietà-
tes. VoCem quidem Maria: prior Elizabeth au-
divit, ièd Johannes prior Domini gratiam fen-
fit. Pulcre fibi conveniunt oracula oraculis,
femina mulieri, Se pignus pignori. Ift« gratiam
loquuntur, illi intus operantur , pietatiique
myfterium maternis adoriuntur profe&ibus 3
duplicique miraculo, licet honore di verio, pro-
'demus j Deum quem non videmus , qui iuperB phetant matres fpiritu parvulorum.Quis igitur
omnem eft creaturam, in ipfo luæ generationis
arcano poifumus cotnprehendere ? Pofllimus
eum à Filio tempore feparare, cùm omne tem-
pus opus Filii fit ?
no. Definantergo dicere : Et antequam ge-
neraretur, non erat. Ante enim temporis e lt,
generatio ante tempora ; Sc ideo quod pofterius
e ft, prius non eft : nec opus ante auélorem po-
teft efle 3 cùm opera ipfa principium de operaauctor
hujus miraculi, nonne Dei Filius , qui
fecit efle non natos ?
iij. De rebus humanis c qu«ftio veftra non
poteft convenire 3 poteftne de divinis convenire
fecretis ? Quid eft : Antequam generaretur,
non erat ? N umquid Pater aliqua tempora con-
ceptionis accepic, ut Filium tempora pr«ve-
nirent ? Aut femine« more natura: generationis
iua: molitus eft partum 3 ut molitio ipia. Fitore
fuo fumant. Nam quomodo ante opera- £ lio eflet antiquior î Quid eft hòc ? Cur divina
torem fuum ufiis operis æftimetur 3 cùm omne fecreta difeutimus > Proprietatem legi divinæ
tempus opus fit , Se omne opus de operatore
fi.10 iit èflet, àccepit ?
in. Experiri igitur adhuc iftos volo, qui fibi
yidentur aftuti 3 ut de noftris reipondeant, qui
calumniantur divinis, longeque refugiunt ab
infcrutabili fupern« generationis arcano : qu«f-
tionem fuam human« adftruant generationis
exemplo. De Filio Dei dicunt quia antequam
generaretur non e ra t, hoc eft, de Dei iàpien-j)
tia , de virtute D e i, a de Dei Verbo, cujus generano
nihil ante fe novit. Quod fi aliquando,
ut volunt, non fuit ( quod nefas diétu eft ) non
fuit ergo in Deo perfe&ionis aliquando pleni-
tudo divina:, fi poftea procefliim generationis
accepic.
112. Tamen ut iciant quam vana fit Sc iolu-
bilis eorum qu«ftio 3 licet nihil in eo humanis
divinifve commune , tamen docebo homines,
. antequam nafeerentur, fuiflè. Aut negent Jacob E
fan cium fuiflè, priuiquam naiceretur , qui fra- •
trem fupplantavit in materni adhuc uteri po-
fitus arcano : negent Hieremiam , antequam
nafeeretur , b fuiflè , cui dicitur : Priufquam
te formarem in utero matris tua,, novi te : dr
priujquam exires de vulva , fan ftiji'cavi te , &
prophetam in gentibus pofui te. Quid hoc evidenti
us tanti exemplo prophet«, qui fan£fcificatus
eft, antequam natus, Sc antequam formaretur.
eft cognitus ?
generationis, non qualitatem.
116. Facinus indignum * ut ex iè quidam c«-
leftia metiantur, qui Chriftum non nafei po-
tuiflè, ièd fieri, tamquam unum de fpadonibus
putant : aut tamquam unum de ipadonibus Pa-
trem Filium, quem generare non potucrit,
adoptaverit.
C A P U T X.
Objicientibus Chrifium, johanne te ile , vivere propter
Patrem, ac proinde ipfi aqualem non haben-
dum, refpondetur Filii vitam fecundum divini
tatem nec coepijfe ex tempore , nec pendere ab
ali quo : locum vero de humana ipfius vita intel-
ligendum ex eo probari, quod ibidem de corpore
ac fanguine fuo pramiferat. Tum duarum contro-
Verfìloci expofitionum primam re ferri ad huma-
nitatem, fecunda Filii cum Patre aqualita-
tem, nec non cum homine fimilitudinem fignari
docet. Deinde perjhiftd quam Filio inurebantì
injurià, quo pafto etiam fecundum divinitatem
propter Patrem vivat,aperit. Ac tandem expofito
qua vita nofira cum divina unita fit> aliar»
obje ftionem, qua Filius per Patrem clarifcari
opponitur ipaucis abfolvit.
117. j p Lerique etiam hinc faciunt qu«ftio- Alias Cap.
iij. Quid etiam dejohanne loquar,de quo
mater religiofa teftatur, quia intra materna fi-
tus adhuc vifeera , præfentiam Domini fpiritu
cognovit, exfultatione confignavit,ficut fcrip-
tum meminimus, marre dicente: Ecce enim ut
fafta e f i in auribus meis vox falutationis tua, ex-
fultavit in gaudio infans in utero meo? Erat igi-
tur qui prophetabat , an non erat ? At certe
erat 3 erat enim qui venerabatur au&orem, erat
qui loquebatur in matre. Denique Elizabeth
filii fpiritu replebatur, Maria filii fpiritu iànc-
tificabaxuf'3 he enim habes , quia ex fultavit
_ nem, quia feriptum eft : sicut mißt me
F vivus Pater y & ego vivo propter Patrem : & qui
manducat me, & ipfe v iv it propter. me ; dicentes :
Quomodo æqualis eft Patri Filius, qui dixit quia
propter Patrem vivit.î
118. Qui hoc proponunt j primum refpon-
deant, cujuimodivitafit Filii,dutrum ea quam
Pater largitus fit non habenti ? Sed quomodo
vitam àliquando potuit non habere 3 cùm ipfe
fit vita, ficut ait : Ego'fum via y veritas dr vita ? tiid.14.Ci
Vita utique ièmpiterna, ficut virtus eft fempi-
terna. Aliquando ergo, ut fie loquar , iè vita Rtm i - 10
non habuit ?
119. Confiderate quid leftum fit hodie de
a. Parif. (jiKfdam edit, de Deo vero. i i
*■ Confer, fi vacac, hanciftiusIocienarrationeincùmcaquam I I
lib. i . in Lucani tantum ñon iifdem verbis reperící.
b. Omnes edit fanHum fuijf* : melius mil*, omittunt fantlum.
^Edit. qucjiionoflra : miT. quaftio veftra, id eft, ob jcâio veftra.
i quam ^ater d.Edit. uitimse Parif. ut rum ct largitusfit,non habt at.
iXH-i-
10.
b
lohaa-to.
17. &feq.
Hid. 7 .
S%.
tlid. s6 i
Luc.t 4 5
i . Cor. 11.
16.
lohnn.d.j S.
domino Jefu , quia mortuus efi pro nobis; utfive A Secunda ita : Sicut mi f i t me vivus Pater, dr tgb
vigilemus yfive dor mi am u s , fimul cum illo v iva - vivo propter Patrem s ita dr qui mand'ucat me,
mus. Cujus mors vita eft , hujus divinitas vita ipfe v iv it propter me.
non eft3bciimdivinitas vita fitfempiterna? 126. Si primam eligunt, hocfignificat quia
120. An vero vita ejus in Patris eft poteftate ? ficut mifllis fum. a Patre, Sc defcendi a Patre j
Sed ne corporis quidem iui vitam in alterius ita vivo propter patrem. c Quafi quis autenl c
fuifle poteftate memoravit, ficut fcriptum eft: mifllis e ft, atque deicendit 3 nifi quafi Filius ho^
Ego pono animam meam, ut iterum fumam Ulam. minis, ficut ipfe fupra dixit: Nemo adfcenditin nhan.\.\\i
Nemo tollit earn a me, fe d ego pono earn a me ipfo. calum, nifi qui de calo defeendit Filius hominis ?
Potefiatem habeo ponendi earn & iterumpoteftatem Ergo ficut quafi Filius hominis miflus eft, atque
habco fumendi earn ■: hoc mandatum accepi a Patre B defeendit 3 ita quafi Filius hominis vivit prop-
meo. ter Patrem. Deniqiie Sc qui manducat quafi
111. Ejus eugo vita fecundum divinitatem in Filium hominis, Sc ipfe vivit propter Filium hoalterius
poteftate pofita judicatur , cujus vita minis; Adum ergo incarnationis fu« adventui
lecundüm corpus alien« non erat iubdita po- comparavit.
127. Quod fi ieciinda complaciiit 3 nonne Sc
teftati ? Aliena enim poteftaserat, fi non erat
unitas poteftatis. Sed ficut poteftatis fu« efle
fignificat ponere animam, Sc liber« voluntatis :
ita etiam quod fecundum mandatum depofiiit
Patris , fu« ac patei»« völuntatis fignificat
imitatemi
«qualitatem Filiicum Patre, Sc fimilitudinem
ejus cum homine manifefta diftindione colli-
gimus? Nam quid eft : Sicut ipfe vivit propter
Patrem , Sc nos vivimus propter ipfiim 3 nifi
C quia fic vivificat Filius hominem, ficut Pater in
121* Ergo fi vitam Filius neque aliquo accepit
ex tempore , neque alien« habet poteftati
ili bditarn, videamus qua ratione dixerit : sicut
mifit me vivus Pater, dr ego vivo propter Patrem.
Exponamus ut poflumus 3 immo ipfe potius ex-
ponati
123. Confiderà igitur quid ante pr«miferit3
ait enim : Amen, àmen dico vobis. Ante inftruit
quemadmodum audire debeas : Vere , inquit,
Filio carnem vivificavi humanam ? sicut enim i„kun.s.it»
Pater fufeitat mortuos, dr vivificat ; fic & Filiusy
quos vulty vivificaiy ut ipfe Dominus fupra dixiti
128. ¿Equalitas ergo Filii ad Patrem per uni,
tatem quoque vivificationis adftruitur 3 quando
fic vivificat Filius, ut Pater. Agnofce ergo ejus
vitam Sc potentiam fempiternam. Similitudo
etiam noftra ad Filium, Sc qu«dam fecundum
carnem unitas declaratur 3 quoniam quemadvere
dico vobis, nifimanducaVeritis carnem F iliiD modum Dei Filius à Patre, fic homo eft vivifihominis
, dr biberitis fanguinem ejus, non habebi-
iis vitam in vobis. Secundüm Filium hominis
fe dicere ante pr«mifit, Sc tu quod fecundiim
Filium hominis de cariie eft Ioquutus Sc fanguine
, ad divinitatem putas efle referendum ?
124. Deniqüe aadidit: Caro enim mea vete
catus in carne. Sic enim fcriptum eft, quia fi- Rom.4 .1 .
cut Deusjefum Chriftum a mortuis fufcitavit,
ita etiam nos quafi homines vivificamur a Dei
Filio.
i2^t Secuiidum hahc ergo expbfitionem nort
iolum ad conditionem humanam derivatur gratia
efi efea, dr fanguis meus eftpotus.. Carnem audis,
länguinem audis, mortis Dominic« iacramen-
ta cognofcis 3 Sc divinitati calumniaris ? Audi
dicentem ipfum : jßfuia fiiritus carnem dr ojfa non £ in Chrifto.
largitatis , fed etiam divinitatis «ternitas
pr«dicatur 2 divinitatis3 quia ipfe vivificat*hu^
man« autem conditiohis, quia vivificata eft Sc
habet. Nos autem quotiefeumque iàcramenta
fiimimus, qu« per iacr« orationis myfterium
* in carnem transfigurantur Sc fanguinem,mortem
Domini annuntiamus.
125. Ergo pofteaquam fe loqui fecundùm hominis
Filium declaravit, Sc carnem i«pe repe-
, tivit Sc fanguinem, fubdidit poftea 2 Sicut mißt
me vivus Pater, dr ego viVo propter Patrem ; dr qui
manducat me, & ipfe v iv it propter me. Quomodo
igitur hoc accipiendum putant? Poteft enim p
duplex videri comparano. Prima ita : sicut mif
i t me vivus Pater , dr ego vivo propter Patrem*
a. Tres miT. cìtm divina vita f i t fernf¡tema: unus , cùm divinitas
f i t fern fiterna.
* . Eloquucionein plane iimilem è lib. de Incarni cap. 4 . cita-
verac Card.Perroniuslib. z . de Sacram.Euch, Anelar.; 1. eaque idem,
fignificari docuerat , quod vertere fignificac in Virgiliano illo :
F ormas Je vertitin omnes, nimirum converfionem corporis in aliam
formam Sc liguram. Huic Albercinus lib. z . de Satram. Eitchar,
refpondere conatus, aitduas àlias hujus verbi fignificationcs adjici
poilc. A t h x cauiäm ipiius nihil adjiivant. Nam primo indicai in-
terdum idem efle ac efßcerc ,uc cùm Plinius dicit de amygdalis, eU
dulcibus transfigurantur in amaras i nec difficetur hoc fenlu Chrifti
corpus oflèrri alcaribus cransflgurandum. Qua in re ab eo minime
diflentimus, nifi quod fymbolicum corpus incelligere le non dilli—
mulat. Enim vero abfurdum eft jllud ultimum; nam prxcerquam
quod erat jam corpus fymbolicum in antitypis , certum eil (emper
veram aliquant converfionem indicari fi ve fubftancix , fi de fubllan-
tia agatur ; five accidcncis, ut in Pliniano cxemplo, Secundam au-
130* Quod fi quis ütrumque ad Chrifti refert
divinitatem * ergo Filius Dei hominibus com-
paratur } ut ita Filius propter Patrem vivat,
iicut nos propter Filium Dei vivimus. Sed
Filius Dei vitam largitur «ternam, nos autenl
largiri nequimus:ergo noftri comparatione nec
ille.largitur. Habeant igitur Arriani fidei fu«
pr«mium , ne vitam «ternam adipifeantur à
Filio.
131» Libetjam ulteriüs progredì 3 nam fi illis
placet hunc locum ad divin« perpetuitatem
referre fubftanti«, accipiant etiam tertiam extern
acceptionem Itine efle dicifc, qua compofitum poiiitur pro fiioi-
fimplici} ut idem fit in corpus transfigurari, ac figurari in corpus
, hoc e i l , ex ipfius quidein fenrentia , corporis figuräm fieri.-
Verum quisumquam hominum ita Ioquutus eil? Certe exempla
verborum tradele atque aliorum, & fuam compofitorum rationem
nufquant deponunt ; nec , ut maxime illam exuänt, hie ullo modo
faciunt ad propofitum. ISiihil igitur hic fignificatur ab Ambrofio,
nifi quod habetur Wb.deMyftet. cap-9.n.yo. Bencduücne etiam iff.»
natura mutatur. Nam fa c r i orationis myfterium, idem eil acbene—
diòlio, & ipfa Domini vtrba : qua de re ibidem num.ya,
b. Amerb. & Eraf- §hfis autem mißus e f t al ix edit, ac omnei
mff. Quafi quis autem mijfus eft; Excipe tarnen ultimas edit. Parif.
ubi pro tàìuafi legi tu r. Gjuomodo. Male; eil enim, Quafi quìs, i derni
atque in cujus conditione ac nomine. Iterum. vero ubi edit, curri
uno vel altero mff. ficut i f fe , Rom. edit, i f fa ; fiifra fafientia ; più*
rcs probatiorelque mil’, omittunt, fafientia.
c- MIT. aliquot, frofrietatem referre fubftantia. .