ÌXatth.Vj .i
Johan, t i .
Í 6.
Johan, i-j.
carnem efle fufceptarn , Sc offeras * cransfigu-A ecepifti.Fetrus dicit: Tu es Filius Dei; non dicit:
randurn corpus altaribus 3 non diftinguas ta- Tu es creatura. Dixit hoc Johannes. Si adhuc
men nat-uram divinitads & corporis,Sctibi di- non credidifti, quia non intellexifti myfterium
citur: $/ recle offer as, non reffe a/item dividas, fupra iapientiam recumbentis, repetivit Petrus.
peccaftj. Divide quod meum, divide quod fuuin Commendavit u'trumque Chriftus, alterum ju-
Verbi eft. Ego quod erat illius., non habebanv-:
Sc ille quod meum eft , non habebat. Sufcepit
quod meum eft, ut impertiret quod fuum eft-:
fiifcepit non ut confunderet, fed ut repleret.
Si credas fufcep'tionem., affingas confufioneni;
d icio, alterum myfterio3 id enim addidit, ut
legeres quod in Chrifti pectore recumbebat,
Sc intelligeres quod ejos caput, in quo principale
omnium lènfuum eft, arcano quodam fapientis
replebatur. Sed fi non putas intelligen-
Manichsus effe deiifti, nec tarnen Ecclefisfì-B dum efle myfterium , fai tern noli impugnare
ikis eile coepifti. ‘ ~ . —
24, Si credas fufcepcionem corporis, adjun-
;gas divinitati compaffionem : portionem iftique
„perfidia:, non perfidiam declinafti} credis enim
quod tibi prodefleprsfumis-.non Credis quod
■Deo dignum eft.
2y. Rurftis fi credas quia idem Deiis Sc no-
'vi Sc veteris Teftamenti eft , tempora autem
Verbo ejus Sc momenta prsmittas : tolerabilior
Judicium. Laudatur Petrus , quia D e i Filium
credidit, quem videbat; quia fe ab imperita:
plebis rudibus adhuc opifiionibus feparabat.
Denique cúm interrogafiet Dominus, quidho-
‘mines de Filio hominis sftimarent, cúm dice-
retiir vulgi íententia, Petrus tacebat.
■30. Taces ergo, Simon , Sc refpondentibus .
aliis, adhuc taces 5 cúm ipfe fis primus, qui etiam
non interrogatus interrogas ': nectimes,rie re-
Valentinus e ft, qui non fiecuk ante Deum ,G prehendaris à Domino , quia non refporides
* J 1 * rr - m & Ê È ........... . . • !ieddeos putat eile, quod fiecula funtj minoris T . • s _ . „ *■ BÜB
enim iacrilegii eft cqpulari divinitati iscula,
-quam prsferri.
16. Si credas iteriim 'quia Chriftüs princi-
pium non ftimfitex Virgine, ied tarnen aliquod
ante-Chriftum aftimes efle principium: in tempore
diftantia de impietate contentio eft.j
Virginis enim fupparem -negafti efle, non tem-
:poris. Ego autem & fupparem Virginis feenn.
interroganti? Ideo , inquit, non réípóndeo,
quia non interrogor meam , Ìèd alienam fen-
tentiam j legi enim : TJt non loquatur os meum
opera, hominum: opus autem eft perfidorum perfidias
predicare. Ergo taceo adhuc , quia non-
dum id quod fendo interrogor : non proferam
labiis, quod animus non probavit. Erit tempus
quando reipondeam. Interrogabor & ipfe quid
ienriam, tunc demum refpondebo quod meum
•dum fijiceptionem corporis bob n eg ata , Sc© eft 5 meum eft eiiim fidem loqui ,pietatem ad-
•creacorem temporis confitebor .Quid eriim pro- ièrere , gratiam prædicare.
'ficiSjfi dicas quia Chriftus h^can ìlla fit creatu.
3f. Nonigitur quafi pii
griòr fènfu, voce tarobfequium
ra ? Creatura mutatur,t> non divinitas-adoratur.
uafi ;faf
. -ty. Noluitfe fic Chriftus agnofei, nec his
: fed quafi c cautus periculum vulgaris
tantum, qua: fupra hominem funt, meritis jefti-
opinionis évitât, qui periculiim non evica-
‘ mari. Denique c&m interrogaflèt : £>uem me
dicunt effe homincs ì cùm aiii dicerent Eliam
bat falutis. Denique in pofterioribus habes ,
quia exfilivit è navi , utoccurreret Domino ,
alii Hieremiam, aut unum ex prophetis ; nul- non gloria: cupidus , ied obedientia: prxma-
lius fententiam pnedicavit: chm Petrus dixiflet: turus.
Tu es Chriftus Filius Dei vivi; hunc folum non E 32. Hic ergo qui ante 'reticebat, ut doceret
immerito laudavic.; ■' nos quod impiorum nec verbum debeamus ite-
28; Ergo Johannes di c it , Petrus dicit, 'ChriC • • • ...............
tus probavit j Sc tu non probas, Arriane ? N ec
Jiohanni Sc Petro putas efle credendum, quos
vel folos pro teftimonio glorix fua: dominus
nofter Jefus Chriftus ad omnium fidem credidit
• abundare ? Denique quafi ad teftimonium veteris
Sc novi Teftamenti Moyfes cum Elia ad-
feifeitur , cum Johanne Petrus frequenter adhi-
betur.
2.9. Petrus dic it: Tu es ,• non dicit: Tu eile
rare: hic, inquam, ubi 2XL&W\t:Vos autem quid
me dicitis ? ftatim loci non immemor iiii, pri-
matum egit: primatum confeifionis utique, non
honoris j primatum fidei , non ordinis. Hoc eft
dicere : Nunc nemo me vincat , nunc meje partes
funt :debeo compenfare quod tacui , debet
prodefle quod filui. Lingua mea non habet fpi-
feas , fine impediment© fides debet exire. Dum
alii ccenum, aliens lic e t, prolate tamen im-
pietatis evacuant, qui aut Eliam, aut Hiere-
10. j I cdrporisi ubi vcro corpori vcram divinitarcm opponi vcl meri-
tem j I diana luce clarius eft. Poftremo icnfus,qucm Ambiofioadfihwunt
rum . !adverfarii,perquam abfurdus eft.Idem enim e f ,a c fi fcripfiiTet
* . Eodem plane fenfu diftum vidimus lib,4. de Fide, cap.
Sacramenta fumimus, qua per facra or at ioni s .myfterium in carnem
i “ ™ » ™ , , j « . . « a r a . p c rq um awnraus cit. ld cmcn im d t , « I L H B H i i'nr° D H P"- CaOmA m i f t c sNeq»ai¡uaii.MBB „ « | at¡s chrillumÜ U
animi a j . ! a ffix» * f t jm M i ., ¿ c Í£icdarisfi|nram ajas « o a in i i i p S “
exftitiffc j nifi-eriam credacis chriftum in co cxpiràilc , non autem
divinitacem. Quod ratiocinium ineptiiGmum effe nemo non
ibidemHi
- ^ ipic iocus peculiarem ...w.v.uA aumu «u1- •
tentionem. Primo enim nemo eft e x anciquis auctoribus à qui- I
•bus citatus rcperitur , Theodoreto feilieee, Ivone , ac PctroLom- i
bardo, qui eum fimplici fignificatione & w m a ì£ivnonaccepe-
rint. De pofteriorìbus duobus non reludaturos exiftimamus ad-
veriàriosr. at prioris verba, quibus Ambroiìana grsccc reddit, con- I
fideranda.Sunc autem hujulmodi, yjci yi? mw'oyi ds ¿ A d i i i,» 6 I
tra uà, Ta a&rMftirys iooiarapiiS /AtmTWÌxtrit & c . I
■Quibus verbis figurativam tantum fìgnari mutationem quis fibi *
pcrluadcat ? aut potius quis non illic manifeftum agnoicat fidei
grarcorum de veritatc euchariftica teftimonium 1 Deinde cùm in
priori membro voccs , veram carnem ejje fufeeptam, ponantur in
lira naturali fignificatione, in pofteri membro vocem corpus non in
diverta accipiendam ferics ipla per fe admonet. Scd eificaciora funt
^idhuc verba icqucntia , non diftinguas tamen naturam divinitatis
videt : verum d contrado pulcherrima gradati© conficictur, fi Am-
brofiana verba à fuo naturali fignificatu non avertantur.
*• De hac Valentini abfiirditatc prater Epiph. Har.j r . & Auguft.
de Haref. cap.ir. vide Iran. l.t . adv. H ar.Tertul, adv. Valcnt.&ct.
a. Rom. edit, confenßo eft .-aperto quidem fenfii, fed ab omni
auäoritate deftituto.
b. Omnes e<jit. nec paucimff divinitas adoratur ; ieliqui mff.
»o» divinittts adoratur. Melius, cùm h ic fenfus f i t ,dum Chriftum
unam dicis creatupm e ile , non aliam; creaturani quidem mutas,
ejus autem divinitatem non adoras.
c. Mff. aliquot, cautus periculum. Vulgares opiniones evi tat,
Infr^ YC10 fdit. Rom. fola , in [uperioribus habes.
Ibidem i6.
tbidem.
711 DeIncarn. Domin. Sacramento, Liber unus. 7x2
aut' ünunl ex prophetis Chriftum efle A cëptionem naturs , Sc non möfiebatür iecundixerunt
j habuit enim ifta vox cccnum, habuit
ifta vox ipinas : dum alii, inquam, » hoc lavailt
ccenum , dum in aliis enodantur h s ip in s , vox
noftra Filium Dei Chriftùm refiiltet. Mihi pu-
riis eft fermo, cui nullas ipinas exprefla reliquit
impietas.
" 33. Hic eft ergo Petrus qui refpohdit prò
ceteris apoftolis, imino p rs ceteris } Se ideo fun-
damentum dicitur, quianovit non folùm prò- È
prium, fed etiam commune ièrvare. Huic ad-
ftipulatus eft Chriftus, rèvelavit Pate'r. Nam
qui veram generationem loquitur Patris , à Patte
adiumfit, non fumfit ex carne-.
C A P U T V.
fidem hanc Fcclefis fundamentum effe ac vàete
adverfus omnes hxrefcs , qua in Chrifto divina
fimul & humana gencratio ereditar. Duas illas
generationes irìvicem.ftbi non -offeere : Jid qua'Q,
ad utramquepertinentfulva etiam in ,pajjìone
ac fepultura manfijjè. Non ergo inftrmitates corporis
divinitati adtribuendas ; cùm hac a loco
& tempore abfeluta fit : ■& nihil nifi fecundum
carnem pati.potuerit Verbtim divinum.
34- T T 'I^ es erg ° Ecclefiæ fundamentum *
¡ f i non enim de carne P e t r i ìèd de fide
ditftum eft, quia porta: mortis ei non præva-
lebunt : fed cóhfeifio vicit infern um. Et hæc
confeflìo ilòiì unam hærefim exclufit •
cùm Ecclefia multis tamquam bona navis fluc-
tibus fiepe tulidatur ', adverfus omnes hæreiès
debet valere Ecclefiæ fundamentum-.
35. Dies me citius defecerit, quam nomina
hæreticorum diverfarumque feclarum - adver-
Ìiim omnes tarnen generalis ifta eft fides, quia
Chriftus eft Dei Filius > Se fempiternus ex Pâtre
, Se natns ex Maria .virgine. Quem quafi gL
gantem iànctus David propheta deferibit , eò
dum s te rn s fubftantiam v its :: Se patiebatur
iècundum corporis fufeeptionem j ut fufeepti
corporis veritas crederetur : & non patiebatur
iecundumVerbi impaflìbilem divinitatem,quod
totius exfors doloris eft.Deniqùe idem dicebat :
Deusì Deus meus, rejpice in meiquare me dereliqutfi 1
r i?quia fecundum carnem relictus eft,qui fecundum
divinitatem nec deferi potuit,nec relinqui.
38. Idem etiam dicit : Longe à falute nie a ver- 1
ha de Li 61 or um me or um ,h o c e ft, non capiatur ,
qui audit : £)uarc me deréliquìfti ? fed intelligat
quod fecundum carnem ifta dicantur, qus lon-
ge à plenitudine divinitatis aliena funt. Aliena
funt enim à Deó verba deli&orum■ ■ quia aliena
fùnt Se delida verborum : ìèd quoniam de-
lida aliena fufeepi, etiàm delidoriim alienorum
verba fufeepi 5 ut derelidum me à Patre Deó
eflè dicam ^ qui apud Deum iemper finn.
39. Erat igituir immortalis in morte ■, impaifibilis
in paifione. Eteriim quàfi Deum non ce-
pit mortis srumna , Se eumdem qùafi hominem
inferna viderunt-. Denique emißt fpìritum, Se
tamen quafi arbiter exuendifufcipiendique corporis,
emific ipiritum, non amifit. Pendebatin
c ru c e ,& omnia commovebat. Tremebat in
ligno, quem totus tremebat hic mundus. Erat
inter fupplicia, excipiebat vulnera -, Se regnum
cslefte donabat-, Peccatum omnium fadus
nam p) peccata generis abluebat humani. Poftremo
mortuus eft , Se iècurido 6c tertio exfultans at-
que ovans dico, mortuus eft i ut illius mors vita
fieret mòrtuorum-.
40. Sed iiec fepulcrüm qnidem ejus rhiracu-
lo caret. Nam cùm eflet undus àjoièph -, & in
ejus monumento ièpultùs ,nOvo opere qnodam
ipiè defundus defùndorum ièpulcra reierabat :
Se corpus quidem ejus jacebatin tilmulo 5 ipiè
autem inter mOrtuos liber, remiifionem in in.
quod biformis geminsque riaturs unus fit £ fern© pofitis ,ibluta mortis lege j donabat. Erac
coniors divinitatis Sc corporis : qui tamquam ergo caro ejus in monumento j ied virtüs ejus
ßonius trdcedp.nx tbaldmn Can C u l t t operabatur e cslo. Oftendebatur Omnibus per
corpörisveritatemj quia non caro erat Verbiimj
fed caro erat Verbi. Caro quidem guftavit mortem
, ied impaflibilis Dei virtus: Sc fi exuit corpus
, nullum tarnen de corpore Deo damnum.
41. Gur divinitati adtribuis srumnas corporis
, Sc infirmum doloris humani Sc divins con-
nedis riaturs ? Nunc anima j inquit, mea turbata l
F eft. Ariima turbata eft, non iapientia 5 immu- 5
fponfuspröcedens de thalamo fuo, exfultavit tamquam
gigas ad currendam viam. Sponfus anims
iecund um Verbum: gigas terrs>quia ufus noftri
oificia percurreris crim Deus iemper eflet
sternus, incarriationis iacramenta iufeepit, non
diviius, ied unus 3 quia utrumque unus, &unus
in utroque ■, hoc e ft, vel divinitate vel corpore:
rion enim alter ex Patre, alter ex Virgine 5 fed
idem aliter ex Patre >aliter ex Virgine.
36. Generatiö generationi non prsjudicat 3
nec caro divinitati 3 quia nec pignus Patri, nec
Voluntas paflioni i nec paflio voluntati. * Idem
enim patiebatur 3 Sc rion patiebatur: morieba-
tu r , & non moriebatur : iepeliebatur , Sc non
iepeliebatur : reiurgebat Sc nori reiurgebat 3
quia corpus proprium fufeitabat: quia quod ce-
cidit, höc reiiirgit: quod non cecidit 3 non re-
furgit. Refurgebat igitur fecundurri carnem 4
qus niortiia refurrexit: non refurgebat iecun-
düm Verbum 3 quod non refolutum fuerat in
terram, ied apud Deum ferriper manebat;
37. Ergo & moriebatur fecundum noftrsfufa.
Amcrb. & Eraf. & mlT; nonnulli, tn'xhoc labant cccnum :
G ill. & Rom. in hoc lavant ctsnum, fed melius in mff. pluribus
jn omittitur.
J . Aclunafius epiilola ad Epidlctum quse reperitut inter ejus
tabilis enim manebat iapientia 3 etfi circum-
daretür amidu carnis; Nam in illa ièrvi forma
erat veri Iumiriis plenitudo : Sc cùm iè exiria-
riivit 3 lumen erat; Denique dicebat : Ambulate
dum lumen habetis. Et quando iri morte fuit, in
umbra nön erat. Denique etiam in inferno pofitis
v its lumen furidebai: s terns. Radiabat
etiam illic lux vera fapientis 3 illuminabat in-
fernum 3 ied inferno nori claudebatur. Qpis
enim locus eft fapientis ? Denique dicit juftus •
Sapientia autem unde inventa eft ? Quis autem locus
eft difciplina ? Ne f t it homo viam ejus, nec inventa
eft inter homines.
H Opera , 8c apud Epiphánium Hzrefi 7 7 . x. Ti 3 ¿v
H¿vvs fr ó micetti,f t í na.o-%11 & c. locum ipfum id i & cum ho« Àmbrofiano compone,
b; Mff. nonpauci, expi ab at vulnera.
Y y «i
fohan.Ti,
m w &ii.