¡ ¡ ' l i
j ! jlll
¡ili
i l1!
ypfàl.11. i.
■ÌRom- *3 ^3-
Yyo.Tlabes hòc ili noftris aliquánto expref-A mus : utinamqne -& innòcentiam ejuscuftodire
i-iT/ra. ì .
<?. d-10.
t>
■Ibidem i/ .
fius.'Dicìt enim David : Dominus regnavi't, decorerà
induit. Et Apoftolus ait : sìcttt in d ie , honefte
■‘ùmifidate. Quod Gricci dicunt eoo-^/wvai, hoc
autem proprie lignificai , bono habitu , bona
fpeoie. Dèus ergo primmn hominem cùm con-
deret., bona habicudine , bona membrorum
compofitione formavi t, Se optimam ei ipeciem
dedit. Remilfionem nondederat peccatorum :
lèd pefteaquam renovavit eum fpiritu, Se infupoffimus.,
nec acceptam noftra maliria mutaret.
233. Habeshoc decorum generale, quia fecit
Deus mundi iftius pulcritudinenu Habes Se
per partes , quia cùm faceret Deus lucem ,. Se
aiem noctemque diftingueret, cùm conderet
caèlnm, cùm terras Se maria ièpararet, cùm fo-
lem Se lunam Se ftellas conftituerec lùcère fii-
per terram , probavit lingula. Ergo decorum
hoc, quod infingulis munaipartibus elucebat
die ei gratiam., qui venerar in fervi forma, & in B in univeriitate relplenduiti, ficut probat Sapien-
hominis fpecie adiiimirt decorem redemrionis
humana?. Et ideo dixit Propheta : Dominus re-
gnavit, decorem induit. Déinde alibi dicit i gv
ria, dicens : Ego er am cui applaudebat.. .. cum U-
taretur orbe perfetto. Similiter ergo Se in fabrica
humani corporis grata eft uniuicujufque mèmbri
portio : led plus in commune compofitiq
membrorum apra dele&at, quod ita iìbi quadrile
de convenire videantur.
C A P U T X L VI I .
t 'iti vita noftra. eluceàt decorum ìllud, quid praß
tare nos óporteat, quofiue appetitus re franare ì
434. I quis igitur * a?quabilitatem universe
vita:, de fingularum a&ioriùm modos
ferver, ordinèm quoque, Se conftantiam diélo-
rum atque operum, moderationemque cufto-
diat, in ejus vita decorum illud excellit, & qua-
fi in quodam ipeculo elucet.
23j. Accedat tamen * fuavis,fermo, ut con-
ciliet fibi affedum audienrium , gratumque fe
veifamiliaribus, vel civibus, v e l, fi fieri potefts
D omnibus prabeat. Neqùe adulantemfe,neque
adulandum cuiquam exhibeat ■ alterum enim
calliditatis eft, yanitatis alterum.
236. Non * defpiciat quid de fe unuiquifqüe
Se maxirrte vir opriirtus fentiat 5 hoc enim modo
difcit bonis deferre reverentiam . Nam negligere
bonorum judicia vel arroganti^, vel diftbiu-
tionis eft : quorum alterum fuperbia: adfcribi-
tur > alterum negligentia.
Genefi 1.5.
Prov. 8.
30. Ö* Ùdecethymnus,
Deus, in Sion,-y hoc eft dicere : Ho.
neftum eft ut te tirrteamus, te dmgänius, te pre-
cemtir -, te honprificemus ^ feriptum eft enim :
Omnia veflra honeftefiarìt. Sèd poflumus & hominem
timere , diligere, rogare, honorare : hym-
nusfpecialiterDeodicitur. Hoc tamquam ex-
cellenrius ceteris credere eft decorum , quod G
deferimus Deo. Mulierem quoque a in habitu
ornato orare convenit : fed fpecialiter eam decet
orare vèlatam, Se orare promittentem caftita-
tem cum bona converfarione.
C A P U T X L V I.
froponitur biß da decori divißo : tum poftquam often-
ßum eft quod fecundum naturam f i t , honeßum :
quod fecus, turpe cenfendum ; eaemplü illußra-
tur hac ipßi divißo.
&31. I " '1 Sc igitur decorum quod praeminet,
cujus * divifio gemina eft. N am eft decorum
quafi generale, quod per univerfitatem
-funditur honeftaris , & quafi in töto ijpedatur
corpore : eft etiam lpeciale -, quòd in parte ali-
quaenitet. Illildgenerale ita eft, ac fitequabi-
lern formam atque univerfitatem honeftaris in
omni adu fuo habeat concinentem 5 cùm omnis
fibi ejus vita confentit, necin ullaaliquaredif- E enim fibi & obfervandus 8c circumipiciendus
c-repat : hoc lpeciale, cùm aliquem ädum in eft : 8c ut adversùm le cavendus, ita etiam de
luishabet virtutibus prteeminentem. fe tuendus. Sunt enim motüs, in quibus eft ap-
237. Caveat etiam * motus animi fui 5 iplè
ndui
232.' Simul illud adverte quod 8c* decorum eft petitus ille , qui quafi qupdam prorumpit imfecundum
naturam vivere, lècundum naturam petu j unde griece oppi dicitur, quod vi qua.
degere, 8c turpe eft, quod fit contra naturam. dam fe repente proripiat. Non mediocris in his
Ait enim Apoftolus quafi interrogans : Decet mu- vis quiedam. animi atque natura: eft. Qua: talierem
non velatam orare Deum ? Nec ipfa natura men vis gemina eft h una in appetitu, altera in
b docetvos quod vir quidem f i comam habeat yigno- ratione bofita, quje appetitum refbenet 8c fibi
minia eftilli ; quoniam contra naturam e fiifx ite- obedientem prallet, 8c ducat quo velit : 8c
rum dicit : Mulicr vero f i capillos habeat, gloria eftj? tamquam ledulo magifterio edoceat quid fieri
illi. Eft enim lècundum naturam, quoniam qui- quid evitari oporteat, c ut bonas domitrici ob-
dem capilli pro velamine funt 3 hoc eft enim na- temperet.
turale velamen. Perfonam igitur nobis & fpe- 238. Sollicìti enim debemus e flè, * ne quid
ciem natura ipfa difpenlat, quam fervare debe- temere aut incuriofe geramus, aut quidquam
tem, quibus etiam fuffragatur textas Apoftolicus ¿m s f i t
ettjp & c. non vero SiSìCok\ im s sec.
*■ _Cic. O/fic. lib-1. pag. 364. Kn. 33. Sic hoc decorum quod elucet
in v ita , movet Sec.
*■ Ibidem pag. 37 0-Kn. 3. Maximeque curandum, eos quibufeum
fermonem conferimus & vereri & diligere videamur.
* . Ibidem pag. 364. Iin. 33. Adhibenda eft igitur quedam reverènda
adv erfus homines Sec.
*. Ibidem lin. 44. Neque enim folum corporis.............fed multo
etiam magis animi Sec.
■ c- Omnes cdic. ac miT. aliquot, ut bona dominatrici : alii plures
potiorefque, u t bone, domitrici. Aptius id quidem j refenur enim ad
luperiora, qua appetitum refro.net Sec.
* , C ic. Offic. Jib. 1. pag. 36 \ . Iin. 48. Omnis auttm actio va -’
care debet temeritate & negligentia Sec.
a. Rom. edit. in habitu ordinato: ceteræ non modo cum mil".fed
«iain cura vulgata verf. in habitu ornato ex græco fcilicet, x»-
« r o A ? Koofùa. Rurius vero eadem edit. Rom. pro co quod aliæ,
■ac mfE plures habent, xum bona converfatione, repoiùit cum non-
nullis ,.per bònam converfationem, refpiciens feilieetad illud Apoftoli
e x loco citato, «M* •( 0 yuuuifyt imrytMcuireqs BunSetcu )
Si tpyçit ¿yaftSt promittentespietaìem per bona opera : ubi Ambro-
fius pietatem etiam mutavit t caftitatem.
*■ Cic. Offic. Kb. ì- pag. 364. lin. 13. Eft autem ejus deferiptio
duplex. Ndm & generale quoddam decorum Se c.
*• Ibidem lin. i j . Decorum id effe quod confentaneum f it hominis
axceüentia Sec. Item infra lin. 4 0 . Officium autem quod ab eo duci-
fur, hanc primum Sec. Ibidem pag. 3tf7.Kn.31. Nam cìem in omnibus
qua aguntur Se c.
t . Omncs edit. nos docct quod.vir Se c. fed contra mflT. auitoricaomnino
cujus probabilem non polfimus ratio- A ciat, non fum tantus, ut fim contentus corn
nem reddere. Àcftus enini noftri caufa, etfi non
omnibus redditur , tamen ab omnibus, exami-
natur. N e c vero habemus, in quo nos polfimus
excufare. Nam etfi vis quidam natura in omni
appetitu fit 3 * tamen idem appetitus rationi fiib-
jeftus eft lege natura ipfius, 8c obeditei. Unde
boni fpecuìàtoris eft ita pretendere animo, ut
appetitus neque pracurrat rationem, neque de-
feratjne pracurrendo perturbet atque excludat,
eamque delèrendodellituat. P e r t u rb a t io 3 deo.
tollit conftanriam, dellitutio prodit ignaviam,
aeculàt pigritiam. Perturbata enim mente la-
tius le ae longius fundit appetitus, 8c tamquam.
efferato impeti! franos rationis non lùfcipit,,
nec uffa ièntit auriga? moderamina, quibus pof.
fit reflecli. Unde plerumque non folum * animus
exagitatur, amittitur ratio 5 fed etiam in-
mea, etiamfi me ejus objedi alien uni
floverim : lèd cupio abluere b ingenui pudoris
notam, tamquam infirmus. Ergo oculum pro
oculo , 8c dentem pro, dente exigo 8c con vi-
cium convicio rependo.
243, Si vero is finn qui proficiam, etfi non-
dum perfedus , non rçtorqueo contumeliam ?
& fi c influât ille convicium, 8c inundet aures
meas contumeliis, ego taceo, 8c niliil refpon-
244. Si vero perfedus fim ( verbi gratia Jo-
,quor, nam veritate infirmus fum) fi ergo perfedus
fim , benedico maledicentem , ficut be-
nedicebat 8c Paulus, qui a it: Maledicimur, (fr bene
dicimus. Audjerat enim dicentem : Tfilinte
inimicos veftros, orate pro calumniantibus & per-
ßquentibus vos. Ideo ergo Paulus perlecutio-
nem patiebatur, 8c fuftinebat, quia vincebat Sc
fiammatur vultus, vel iracundia, vel libidine :
paUefdt timore, voluptate fe non eapit, & ni, mitigabac hnirianum afièaum propofita: mer.
mià.geftittetitiS, : C cci-, gratta s ut filius Dei fieret , fi dilexiiTet
23cf. Ha?c cùm fiunt, abjicitur illa * naturafeientia
i- Cor. 4.
Odati, ¿ i .
lis qua?dam cenfura, gravitalque morum : nec
teneri poteft illa qua: in rebus gerendis atque
confiliis fola poteft audoritatem lliam, atque
illud quod deceat tenere, conftantia.
240,. Gravior autem appetitus * ex indignatio-
ne nimia nafeitur , quam accepra plerumque
accendit injuria: dolor. Dequofatis nosplalmi
quem in prafatione pofuimus , pracepta in-
ftruunt. Pulcre autem 8c hoc accidit, ut feriptuimmieum.
245. Tamen 8c íandum David in hoc quoque
genere virtutis imparem Paulo non Fuiilè
edocere pofliimus. Qui primo quidem cùm ma-
lediceret ei filius Semei, Se crimina objiceret,
tacebat 8c humiliabatur, 8c filebat à bonisfuis,
hoc e ft, bonorum operum confcientia : deinde
expetebat maledici fibi, quia maledido ilio divinan!
adquirebat milèricordiam.
246. Vide autem quomodo 8c humilitatem
ri de Officiis, ea prafationis noftra adlèrtione D & juftitiam Se prudentiam emerendæ á Domino
uteremur, qu* 8c ipla ad officii magifterium
pertineret,
241. * Sed quia lupra, ut oportebat, perftrin-
ximus quemadmodum unufquifque cavere pof,
fit , ne excitetur accepta injuria , verentes ne
prafatio prolixior lieret, nunc de eo uberius.
dilputandum arbitror. Locus enim opportunus
eft, ut in partibus temperantia? dicamus quemadmodum
reprimatur iracundia.
gratia: refervaveric. Primó dixit : ideo maledicit ■.
mihi, quia Dominus d ix it itti ut male dicat. Habes :
humilitatem 5 quia ea qu« divinitus imperantur,
iequanimiter quafi fervulus ferenda arbitraba-
tur. Iterum dixit : Ecce filius meus qui ex iv it de ¡
ventre meo , quarit animam meam. Habes jufti-
tiam 5 f i enim á noftris graviora patimur, cur in*
• digne ferimus quee infermi tur ab alienis ? Terti ò
ait : Dimitte ilium ut maledicat ; quoniam d ix it Olì .
E Dominus, ut videat bumiliationem meam, dr rc*
tribuat mihi Dominus pro male ditto hoc. Nec lo-
Repetito compefeenda iracundia argumento , tres ^ con vi ciantelli pertulit, lèd etiam lapidan- ,
eorum qui lacefiitntur injuriis, ordines explican- ^ lèqùentem ill^fum reliquit , quin etiam
. Reg. 16.
C A P U T X L V I I I .
tur : ad quorum perfettijjimum Apoftolus ac Dav
id dicuntur pervenire : ubi ex ìoccafìone qua-
dam hujus ac futura vita tradnntur dìfcrimina.
242.TRia itaque genera elle hominum in-
juriam accipientium in feripeuris dipoli
vielpriam petenti veniam libenter ignóvit.
247. Quod ideo inlèrui, ut Evangelico lpi_
ritu fanclum David non iblùm inoffenluni, lèd
etiam gratum fuiflè convicianti docerem, 8c de-
ledatum potius quam exafperatum injuriis, pro
, _ ^ quibus mercèdem fibi reddendàm arbitrabatur,
vinis demohftrare volumus ,fi poiTuinus. Unum p Sed tamen quamvis perfe&us, adhuc perfeftio-
»a ra qUærebat. Inealefeebat injuriai dolore, quali
homo : led vincebat quali bonus miles 3 tole-
rabat quafi athleta fortis. Patientia? autem finis,
promilforum exlpeflatio, 8c ideo dicebat :
Not um fac mihi, Domine ifinem me um, dr numerimi
di erum mèorum , quis eft., ut feiam quid de fit
eli eorum quibus peccator infultat,a convieia-
tur , inequitat. Iis quia deeft juftitia, pudor cref
c i t , augetur dolor. Horum fimiles plurimi de
meo ordine, de meo numero. Nam mihi infirmo
fi quis injuriam faciat, forfitan, licet infirmus,
donem injuriam meam. Si crimen obji-
*• Cic. Kb-1. Offic. Un. ,i. Efficiendum autem eft ut appetitus rationi
obediant Se c.
* . Ibidem pag. 3tf 3. lin. 6. A quibus non modo animi perturbati-
tur , fed etiam corpora. Licet ora ipfa cernere & c.
* . Ibidem Un. 11. Neque enim ita generati fed ad feveritatem
potius See.
* . Ibidem pag. 370. lin. 1 1 Recium eft autem etiam in illis con-
tentionibus qua cum inimicifftmis fiunt See.
* . In fuperioc. edit, hocerac initiumeap. 48 . fed incommode.
a. MfT. aliquot, conviciator iniquus : unus, conviciator iniquita-
tìs: alii non pauci, tpnviciatur iniquitas : aUqui Se edit. Amcrb.
Pfal. 58. f .
conviciatur iniquitate : nonnulli, ac Eraf. & Gill: cohviciaeur,
quktat: duo, conviciatur, ini qui ta tes incitât -. ceteri denique arque
edit. Rom. conviciatur, inequitat : Quod verbum à feribis minime
intelleâura tantam peperir diverfitacem j cùm h îc inequitat, nihil
aliud f i t , quam veluti calcaribus incitât exagitatque.
b. MIT. nonnulli, injefti pudoris notam. : ’
c. Edit. Se pauci miT influât ille conviciis : alii mff. longe pluri-
:||
convieium- Rurfiis vero ubi edit. Se m(f plerique nihil refpondeo
; mff. nonnulli habent, nihil rependo.
d. Ira mff. plures ac probations : alii nonnulU, atque edit. Sed
vincebat ffiiritu quafi Sec.