'voluptatis patronum -, ipfi qui piitantur fobrii, A pofuit fu* . Omiiis enim c qui lucetti fu g it, dili.
irrident philofophi.? Ñarfi de Aridocelis opinione
quid loquar , qui putat Deum luis conr
tencum eilè finibus, Se præfcripto regni modo
degere , ut poetarum loquunrur fabula , qui
mundum a inter tres ferunt eile divifum 3 ut alii
calum, alii mare, alii inferna coercenda imperio
, (orte obvenerint : eoíque caverò ne ufurpa*
ta alienarum partium follicitudine, inter fe bel-
lmn excitent. Similiter ergo adíerit quod terra-
rum curam non habeat, ficut maris vel inferni ß
non habet. Et quomodo ipil* excludunt quos
iequuntur, poetasi
C A P U T
git tenebras, dudens latere, cum Deum latefe
non poifit, qui intra profundum abyffi, Se inträ
hominum rhentes non fbluni tradata, ied etiam
yolvenda cognofcit. Denique Se ille qui dicit
in EcCleiiadico: Jpuis videt me ? Ettenebr* coope- Bali. 13.
riunt me } ffi parietes, quem vereor ? quamvis in & l6-
ledo fiio pofitus h ac cogitet, ubi non putave-
rit > comprehenditur. Et erit, inquit, dedecus, ibidem jt,
quod non inteile xerit timorern Del.
55' autem tarn dolidum , quam putare
quod Deum quidquam pratereat 3 cum toi qui
minifter luminis ed etiam abdita penetret, Se
y * yy io fundamenta domus vel fecreta conclavia vis
- * caloris ejus irrumpat ? Quis lieget verna tempe*
Dei cognitionem nihil ftigere & Scriptitrarum teßl- cepefieri interiora terrarum , quas glaeies
moniis t (fi folis comprobatur exemplo, qui licet Giberna condrinxerit ? Norünt ergo arboruni
■creatura fit, tarnen vel lamine , vel calore cune- occu^C:lm v*m caloris vel frigoris, adeo ut raditapenetrai.
ces arborum aut urantür frigore, aut fotu iolis
virefeant. Denique ubi clemencia cali arfiièrit ,
gì- ( P Equinir ilìa rrefponfio,, utrìim Deum , fi C varios terra fe fundit in frudus.
) operis fili cura non p ra te r ie r it, prate.
reat feientia. Ergo qui plantavit aurem , non
audit : qui finxit oculum,, non videt, non con-
fi derat?
¿52. Non praterilt hac vana opini© fiandos
’prophetas. Denique David inducit eos Ioquen-
tes, quos íiiperbia inflaros adferit. Quid enim
tam iuperbum, quam cùm ipfi fiib peccato fint,
alios indigne ferant peccatores vivere, dicentes:
$6. Si igitur radius folis fundit lumen fuuitt
fuper omnem terram, & in ea qua claufa funt,
lë iniêrit, nec vedibus ferreis aut gtavium val-
varum obicibus, quôminus penetret, impeditur-
quomodononpoted iiitelligibilis Dei iplendot
in cogitationes hominum Se corda iêrnet qua
ipiè creavit, inferere : ièd eaquaipie fecit, non
videt, Se fecit ut meliora fint qua facta funt,
& potentiora, quam ipfe ed qui ea fecit - ut pofrfai.
ÿj.-j. ZJfquequopeccatone ¡ Domine, ufquequopeccatores D Enc quando volunt, cognitionem fui operatoris
latere ? Tantam ergo mtutem & potedatem
inieruit mentibus nodris ; ut earn comprehen-
dere cùm velit,Ibidem'j. ipfe non poifit ?
&H'
t t e r . i 7 .
Luc. $. i l
gloriabuntur ? Et infra : Et dixerunt, Non v i debit
Dominus , jieque intelliget Deus Jacob. Quibus
refpondet Propheta dicens : Intelligite nunc in-
fipìentes in populo, & finiti ali quando fapite. ¿più
plantavit aurem, non audit : Et qui fin x it oculum,
non confiderai i Jptii corripit gentes, non arguit,
qui docet hominem Jcientiamf Dominus fe it cogitationes
hominum, quoniam van* funt. Qui eaqua-
cumque vana funt deprehendit, ea b qua landa
funt, nefeit, & ignorat quod iple fecit ? Poted E
©pus fuum ignorare artifex ? Homo e d , & in
opere fuo latentia deprehendit • & Deus opus
fuum nefeit ? Aldus ergo profundum in opere,
■quam in au&ore. Et fecit aliquid quodfupra fe
eilet, cujus meritum ignoraret audor, cujusaf-
fedum nefeiret arbiter ? H a c illis.
53. Ceterum nobis fatis edipfius tedimonium.
C A P U T XV.
fi>uibus difplicet quod bonis male, & mails bene
f i t , eis Laz,ari exemplo & Pauli au ft or it ate o f
tenditurpoft vitam pat nos ac premia refirvari.
51' IT 'A U° abfolvimus, & ut arbitramur, non
I 3 mcongrue nobishujufmodi ceciditdif
putatio. Tertium genus quadionis refidet hu-'
jufinodi: cur peccatores abundent opibus Sc
divitiis, epulentur jugiter, fine moerore, fine
ludu 5 judi autem egeant, & afficiantur aut con-
jugum amilfione, aut liberorum ? Quibus fatis- l^ ic . ik
facere debuit ilia Evangelii parabola, quod dives
bylfo -& purpufa induebatur, & epulas co-
^.14.14.
(S'isqui
a i t : Ego fum ferutans cor da & rtnes. Et in pioläs exhibebat quotidie: pauper autem ple-
Evangelio ait dominus Jefus: fi)uid cogitatis ma~ nus ulcerum de menfa ejus colligebat reliquias.
la in cordibus veftris ? Sciebat enim quod cogi- p Pod obitum vero utriufque, pauper erat in fi*
tarent mala. Denique Evangelida tedatur di- nu Abraha: requiem habens, dives in fuppliciis?
Nonne evidens edmeritorum aut priemia aut
fupplicia pod mortem manere ?
j8. Et rede, quia in certamine labor e d , pod
certamen aliis vidoria, aliis ignominia. Num-
quid priufquam curfus conficiatur, palma cui-
quam datur, aut defertur corona ? Merito Paulus
: Certamen, inquit, bonum certavi, cur fum con-
fiummavi ¡fidem fe rv a v i: quod reliquum e fi, repo- '
fita efi mihi corona jufiiti* , quam reddet mihi Do-
I fabulantes negat audiendos , eorumque fabulas ibidem lib. 14. cap.
[ 8 • e xazitat: ied hoc mulro uberius traftatum reperias apud Platonem
I cum alibi, tumpracipue Jibris 1 .3 . & io - de Rep.
, b- Edic- ,curP m(T. aliquot, quifaBafunt. Sed in plurimis ac pro-
batiffimis legicur que. fancla funt. In qua ledione ineft antithefi»
I non inelegans
I c- Rom. edit. qui malt fugit ffijf
eens : Sciebat enim jefiis cogitationes eorum.
54. Quorum non poterit lätis movere opinio,
li fada eorum confideremus, Nolunt fupra le
elfe judicem, quem nihil fallat: nolunt ei dare
pccultorum feientiam, qui metuunt occulta lua
prodi. Sed etiam Dominus Iciens opera eorum,
tradidit eos in tenebras, in notte, inquit, erit
für. Et oculus adulteri fervabit tenebras, dicens :
Non confiderabit me oculus: & latibulum perfon*
a. Cuncbc edir. ac miT. haud pauci, in tres femnt & c . Melius a lii,
inter tres & c. Itcrum exdem edit, ac miT. aliquot, coercenda impe-
vii{orte.obvenerint: mil. plures & antiquiores ,coercendu imperio Scc.
Melius, ut vox imperio referatur ad coercenda. De divifione aurem illa
qua mundus inter tres Jovem nimirum, Neptunum ac Plutonem
divifus fettur, opera Philofophi ad nos rranfmiflä nihil habenr.
* . Ariilotelcs quidem lib. x. Metaph. cap. t . poctas de düs indigna
tninut
minus in illa die ¡jufius ju d ex : non folum autem K. tis non habent. Fovent otium ,afi:utia & imprö-
mihi y fe d etiam bis qui diligunt adventum ejus, bitate aggerant divitiarum acervos : fed exfolvent
, feram licet, nequitia: fax peenam. Horum
requies in infernis ,tua vero in cielo : ho-
rum domus in lepulcro, tua in parädilb. Unde
pulcre vigilare eös in tumulojpb dixit • quia fo-
porem quietis habere non polfunt, quem ille
dormivit, qui refürrexit.
Noli igitur ut parvulus läpere, ut parvu-
lus loqui, ut parvulus cogitare, ut parvulus vin-
B dicare ea qua: lunt pollerioris jetatis. Perfedo-
rum eil corona. Exfpeda, ut veniat quod per-
fedum e i l ; quando non per fpeciern in ienio-.-
mate ,led facie ad faciem formam iplam redo-
pertx veritatis polfis agnofeere. Tunc qua cau- •
la ille dives fuerit i qui erat improbus & rap-
tor alieni, qua caula potens alius, qua caufa ille
abundaverit liberis, ille fultus honoribus, re-
Velabitur.
63. Fortalle ut dicatur raptori : Dives eras ,
In illa , inquit, die reddet > non hic. H ìc autem
in laboribus, in periculis ^ in naufragiis, quali
athleta bonus decertabat • quia feiebat quoniam
per multas tribulationes oportet nós in-
troire in regnum Dei.. Ergo non poteil quis
priemium accipere, nifi legitime certaverit ^ nec
eli gloriofa vidoria, nifi ubi fuerinc laboriolà
eertamina.
c a p u t x v i ;
Confirmato quod fupra de pramiis efi pcenìs dictum
fuerat, fubjungitur non mirumejfe f i quibus mer-
ces in futuro non defiinatur, hic illi non labo-
rent neque confligant: additurqueideo temporali
a bona ipfis concedi > ne qua eis relinquatur ex-
cufatio.
59NOnne injullus e ll ,a qui ante dat premium
, quam certamen fuerit ablblu-
A _ ----
mm t Ideoque Dominus in Evangelio ait: Beati c qui caufa aüena-rapiebü >Egeftas non eoiifpul
pauperes Jpiritu quoniam ipforum efi regnum c*-
lorum. Non dixit : Beati divites,' lèd pauperes.
Inde incipit beatitudo judicio divino, ubi ierum-
na cellimatur humana. Beati qui efuriunt, quia
ipfi faturabuntur. Beati qui lugent, quoniam ipfi con-
folationem habebunt. Beati mifericordes, quoniam
ipfis miferebitur Deus. Beati mundo corde, quoniam
ipfi Deum videbunt.Beati qui perfecutionem pati un-
turpropter jufiitiam, quoniam ìpforum efi regnum
iit,inopia non coegit. Nonne ideo te divitem
feci, ut excuíationem habere non polfis ? Dicatur
etiam potenti: Cur non adfuiíli vidiue, or-
phanis quoque injuriam patientibus ? Numquid
tu iníirmus eras ? Numquidnon poteras fubve-
nire ? Ideo te feci potentem , ut non inferres
violentiam , íed repelieres. Non tibi feriptum
eíl :ErÍpe injuriam accipientem ? Non tibi feriptum
e í l : Pauperem, efi egenum de mam peccatoris
cxlorum. Beati eftis, cam vobis male dicent, & per- £j liberate ? Dicatur etiam abundanti : Liberis Se
fequentur, efi dicent omne malum adverjum vos,
honoribus cumulavi te , falubritatem corpóris
propter jufiitiam. Gaudete efi exfultate quoniam mer-
concelfi tibijcur non fequutus es pr^ceptamea?
ces veftra copio fa efi in calo. Futuram, non prie-
Famule meus quid feci tibi, aut quid contrillàvì
ièntem : in cado, non in terra mercedem pro_
te ? Nonne ego tibi liberos dedi, honores contuli
mifit elle reddendam. .Quid alibi pofeis , quod
, falutem donavi 3 cùr me negabas ? Cur a:C
alibi debetur ? quid prxpropere coronam exi-
g is , antequam vincas ? quid detergere pulve-
rem? quid requiefeere cupis ? quid epulari gellis,
antequam iladium folvatur ? Adhuc populus 64. Denique de Juda proditore ha:c collidere
fpeclat , adhuc athleta b in fcammate -funt, Se £ lic e t, qui & apollolus inter duodécim eledus
tu jam otium petis? eli , Se Ioculos pecimiarum quas pàuperibus
timabas quod ad feientiam meam qua: gereres
non pervenirent : cur tenebas dona mea, delpi-
ciebas mandata mea;
60. Sed forte dicas : Curimpii lxtantur ? tur erogaret, commilTos habebat 3 ne videretur aut
Pfal. 8 1 .4 .
Mich. 6- * •
luxuriantur? cur etiam ipfi non mecum labo-
rant ? Quoniam qui non lubfcriplèrint ad coronam
, non tenentur ad laborem certaminis : qui
in iladium non defeenderint, non le perfundunt
oleo, non oblinunt pulvere. Quos manet gloria
, exlpedat injuria. Unguentati Ipeélare fo-
lent, non decertare: non folem,£ellus, pulve-
rem , imbrefque perpeti. Dicant ergo Se ipfis p
athleta: : Venite, nobifeum labórate. Sed refquafi
inhonorus 3 aut quafi egenus Dominum
prodidifle. Et ideo ut juilificaretur in eo Dominus,
h ac ei contulit 3 ut non quafi injuria exaf
peratus, ied quafi pravaricatus gratiain, majori
eilet olFenia obnoxius.
C A P U T X V I I .
Adolefcentis offeia, efi exempla eidem atati accorn*
pondebunt fpe&atores: Nos hic interim de vo- 6f. / A Uoniam igitur Se pcenam improbitati;
bis judicamus: vos autem fine nobis corona, fi V J Se virtuti fore prarnium fatis claruit •
viceritis, gloriam vindicabitis.
61. Illi igitur qui in deliciis, qui in luxuria,
rapinis , quallibus , honoribus , iludia pofue-
runt lua , lpedatoresanagis fiint quam pralia-
tores. Habent * lucrum laboris, frudum virtua.
Era. 8c icqucntcs edit, qui ante quirat premium. Amerb- &
mil*, oinnes, qui ante dat premium. Nou male ; utrumque enim in-
jufticiie adfcribi debcc.
b. Ant. edit, cum paucis m(T. in ftemmate: Rom. cum aliis pluri-
bu s , in fcammate. Quid fit autem /comma, didum ell adlib. De
"Elia fejunio. cap. i j . pag. j j o .
* . Lucrum laboris, id e f t , immunitatem laboris ; non véro lucrum
quod ex labore gignitur.
* . CSc. Offic. lib. i . pag. 368. lin. 4 . E t quoniam officia non eade
Olticiis aggrediamur dicere,*qua nobis ab
adolefcentia ipedanda funt, ut cum atate äc-
crefcant cfimul. Ell igitur bonorum adolefceni
tium timörem Dei habere, deferre parentibus,
honorem habere lenioribus, cailitateni tueri,
I dem di/paribus etatibus tribuuntur, aliaque funt juvenum 8CC.
c- -.Oinnes edit, fimul fludia bonorum aftuum: fed qua: refecavi»-
mus > a mlT. abfunr, nee videntur fenfui ullo modo ncceflaria. R iirfiis
I edit. & pauci recentiorefquc m lf.deferre parentibus Sonorem, habere
I fenioribus reverent'tam -. plures autem ac potiorcs-miT. jugulatavöce,
I reverentiam, verbum deferre abfolute ponunt; nec non & infra duo-r
bus locis, quorum e primo cxpungunt vocemhonorem, qua; in edir.
pofita erat ante , deferens: in altero autem fcribunt, fedulo tarnen
I obfequio, pro ,fedulum tarnen obfequium, editionum.-