y Keg. ï j .
A rus fuit, de quo Magorum viri, aurum, thus, -
C A P U T V. myrrham, cùm adorarent Domiflum 3 pïotule- 1
runt : auro régis potentiam declarantes, Deum
thure venerantes, myrrha refurre&ionem corporis
confitentes. Habes de tu thefaurum hunç,
fi in te reqiîiras : Rabemus enim thefaurum in ■
vafisftfilibus. Habes aurum quod conféras 3
non enim reni tends metalli pretium de te Deus
exigit, lèd illitd aurum qùod in judicii die ne-
queat ignis exurere. N e c dona pretioia depoi-
Eiberalitatis èrga pauperes exemplum in vidua
Evangelica proponitur, cujus duo minuta largio-
ribns dìvitum donis oftenduntur ejfe poti ora. Do-
ce tur e ti am hifce duobu* minuti* utrumquc tefta-
"mcntum fgnatum effe. £juis ille thèfaurus. f i t ,
unde magorum exemplo tria munera,aut Evangelica
vidua in fa r fduo ara depromi jubeamur?
.Cor.4. 7,
Eoft qua fequitur ad viduas bonorum operitm B cit ,fed odorem fidei „ quem altaria tui côrdis
ftudio inflammandas exhortado. exhalent, de religioiæ mentis fpiret afFedus.
31. Ex hoc igitur thefaùro ñon foltim Magorum
tria muñera 3 fed etiam.duô viduieæra pro-
muñtur^ i'ñ quibiís integra tæleftis imago Regis
effulgeat, fplendor gloria: ejus, de imago íub-
ftantiæ-. Bona Scilla plane laboriofa ftipendiá
caftitatis, quæ de íub opere , * quotidianoque
penfo conférât yicluamo&urnis pariter ac diur-
nis jugi exercens labore penfa temporibus, de
I Ocuit etialñ libro eodem, fed alio lo-
r co , quam mifericordem in pauperes
de hbüralem eífe coñveniat -, nec paupertatis
débere contempiatione revocari .3 quia libera-
litas non cumulo patrimonii, fed largitatis de-
finitur affedu. Denique Dominica voc eilk vidua
omnibus antefertur, de qua didum eft:
Vidua hac plus omnibus mifih In quo moral i ter.^ pudicicia: qiueftuofie privigili opere mercedem
Dominus i'nftituit univeribs,, ne quisd collatio.
ne minifterii paupertatis pudore revocetur: nec
fibi divites blandiantur, quod plus videantur
conferre quam pauperes» U ia e r i o r eft enim
nummus è parvo , quam theiàurus è maximo3
'quia non quantum detur 3 fed quantum refideat,
expendi tur. Nemo plus tribuit, quam qua: nihil
fibi reliquit.
28. Quid tu , àives v egeni compaiatiöne té
congregans 3 ut intemeratum defundi conjugis
cubile cuftodiat, alere dulces liberos polfit, mi-
ttiftrare pauperibus. Ha:c eft preferenda divi-
tibus: ha:ceft qua: Chrifti Judicium nontimebit.
32. Hane zemulamini, fili^e : Ecnum eft enim
xmulari in borio. JEmulamini meliora chdrifma-
ta. Spedat vos Dominus lemper 3 fpedat, in-
quam , Jeliis cüm ad gazophylacium b ac-
cedit, de de bonorum operum mereedibüs fti-
Gal. 4.1g .
x.'Gor. io ,
Jt-
.jadasj & cùm tota onereris auro,pretiofam perD pem putatis egeiltibus cöiiferendam. Quantuni
humum trahens veftem , quafi inferior tuis &
eft igitur ut àra tua conferas -, & Chrüli corpus
parva divitiis , hönorari defideras 3 qniainopem
'Collatiohe vicifti ì Et flumina fuperfluunt, cùm
redundant 3 gratiortametì hauftus è rivulo eft.
Spumant & mufta dum fervent, Uec damnum
putat agricola quod efluxerit. Gementibus
areis, dum cacditur meills-,a frumehta defiliunt :
fed deficientibus meffibus, non deficit hydria
de farina, & plena olei tefta deiudat. Exinani.
acquitas ) N oli èrgo vacua prodire in con-
fpedum domini Dei tui 3 vacua miièricordix j
vacua fidei, vacua caftitatis 3 non eriim inanes
Dominus,ièd virtiitibüs opimas Ipedare Jeius
de laudare coniuèvit. Videat té adolefcentula
laboranteni 3 videat miniftrantem; ìrixc eft
enim merces quam Deo debes, ut de aliaruni
quoque profeftibus mercedem tuam Deo con.»
vit tamên dolia divitum ficcitas 3 cùm viduæ £ feras. N ulla merces Deo melior3 quam ea quaè
pauxillulum olearium redundariti Non ergo habet pietatis munera.
quid faftidio expuas 4 ièd quantum devotione
conferas ^ ieftimandum eft. Denique nulla plus
tribuit, quam illa qua: de filiorum alimentis
pavit prophetam. Et ideo quia nulla plus eontiu
Iit 3 nulla plus meruit. H x c morali ter»
29. Nec myftice tamen defpexeris haric miu
herem in gazophylacium duo iera mittentem»
Magna piane feminajqux divino judicio meruit
omnibus anteferri. Ne forte illa fit qux de p
fide fiia ad fubfidium hominum duo teftamen-
ta contulerit j & ideo nulla plus fecit. Necquifi
quam hominum quantitatem potuit collationis
ejus xquare, quie fìdem cum mifèricordia co^
pulavit. Et tu igitur quxeumque vitam ftudio
viduitatis excrces,ne dubites ad gazophylacium
duo xra deferre, vel fidei piena, vel grafia:,
30. Felix illa qua: de thefauro filo integrarti
Regis imaginem profert^Theiaurus tuus iapien-
tia, theiàurus tuus caftitas atquejuftitiaeft, the-
iaurus tuus intellectus bonus i qualis ille theiàua.
Omnes càh. /rumenta defóliunt : omnes mff. /rumenta defiliunt
» quidam ditfiUunt.
* . Manifcfta imitario virgiliani hujufce loci è lib 8- iEncid. ubi
de pudica mulierc piarmiilis nonnullis ita pergit :
NoSiem addem operi .famulaf^ue ad lamina longo
C A P U T Vi;
in Noemi e 'xemplum vidua ex nuru ad viriuterti
abs f i in f ittita fruólum capientis ob oculos ponia
tur. Hinc colligitur numquam defutura bona
vidua neceffaria fubftdia. Ghiodft triftior vis
de a tur ìUius v ita , tunc beatiorem illam effe,
cum ipfi a Domino gaudia ftnt promiffa : quo
loco nonnulla de lacrymarum utilitate difpu-
ìantur.
33. A N vero mediocris tibi viduà iila videtur
-Z”\.Noemi,qua: viduitatem fuam meffis ma- :
nipulis iliftentabat aliena:, quam a:vo gravem
alebat nurus ? Nam hoc quoque & ad fubfidium
& ad gratiam proficit viduarum , ut ita infti-;
tuant nurus fuas, quo poffintin his maturie ha-
bere fubfidium ieneftutisj & quafi ftipendium
ìiiagifterii, mercedem quoque fute capere difi'
TLxercet penfo, caftamiit fervare cubile
Conjugis, & pojfit parvos cduccre natos„
b. Sic omnes mff. excepco T e li cum quo edit. omnes. accediti1
• • . . . portatis egentibsti, Sec. aiff. Ptat, acceda. Sed de Sic-
Ratk-í-:
&Mcip
lina:. Etenim quæbene inftituerit, bene etti-A quæ riaturæ ùiîim, fexus iñfírmitatem rñentis
dierit nuriiin fiiam, Ruth ei deefle non poterit,
quæ viduitatem iöerus patérnæ domui præfe-
ratì & fi vir quoque ejuS mor tun S fuerit, non
relinquat tameù, alatinopem , ioletùr mueren-
tem, nec dimiilà díícedat 5 nefeit enini egere
ôptima difeiplina. Sic ilia Noemi duobus de-
ftituta filiis de marito, quàe frutftus ftecuïiditatis
àmiiêrat , pietatis emolumenta non perdidit •
nam de iblatium moeroris, & fubfidium paupertatis
invenit.
34. Videtis igitur, fanâræ feminæ, qiiani foé-
ttindü fit Vidüa proie virtutum, meritorumque
fuorum fobole , quié perire noñ póflìt» Bona
igitur vidua egere non liovit ì de fi félfie fue'rit
ætatis, de fiipremæ paupertatis, eruditionis tamen
fuæ fölet habere meircedein. Ètfi proximi
defuerint 3 invenir tamen extráñeos qui ma'trem
colant,revereantur parentem,parvifque alimem
torum fiimtibus mercedfem cupiant filæ comdevotione
tranígreditur : quàlis in illà fiiit, cui
nomen Judith, qua: viros óbfidione fraftos, per-
culíbs metu , rábidos fame, fòla potitit á collu-
vione revocare-, ab liofte defendere. Ea eiiim,
Ut legimus, cùm Holòfernes fiicceflu multoruni
terribilis prxliorum, intra mürOs innúmera vi-
rorum millia coegiiìet, armatis baveìltibus, de
de extrema j ahi fòrte trabanti bus, éktra mu-
ruhi proceifitriScill'o pneftantior exercitu,quem
è liberavit 3 de eo forti'òr, quem fugavit.
38-. Sed ut difeas mattira: ridúitatís afredliim^
fòriem ipfam F^rlequere Scrip’turarum. A die-
bus ehim viri mi quibus ille defuñctüs éft,vefteni
jucùnditatis depofuit 3 ‘mueroris adiùrìifit • per
omiies dies intenta jejunio,c fabbato tantlim,6c
dominica iacratarumque temporibus feriarum-,
ñon refectioni indulgei^ fed religioni deferens.
Hoc eft enim five manducatis, five bibitis, in
nomine Jeiii Chrifti agenda effe oiñnia • ut
Judith è ■ t'.
&Mmendationis
adquirerefòlus énim Viduæ a repen- C etiam ipià refeélio corporali« iàcræ religióni«
dunt merita.Nam cibos quærit,iumtus impendit;
35. Sed triftes videtur ducere dies, de lacrymis
tempus exigere. Hoc beatior, quod perpetui
fibi gaudia exiguis fletibus emit , patvifque mo-
mentis tempora adquirit æterna. Qui bus bene
dici tur : Beatæ triftes, ipiæ enim rideEitis. Quis
igitur falfas præièntiüm imagines gaudìorum
futura: iecuritatis præferat voluptati ? An de-
Ipicabilis nobisauctor videtur,illeDomiUici cor.
cultui deferatur. Diuturnis igitur moeroribtis 3
de quocidianis roborata jejuniis lancia Judith,
qua fieculi oble&amenta non quíerit 3 periculi
negligens , mortifique contemtu fortior 3 d iic
commenta ftrueret doli 3 veftem illam jucundi-
tatis3 quaj vivente viro,veftiri folebatjie induit:
quafi placitura viro, fi patriam liberaret-, Sed
virum alium videbat 3 cui piacere quaùebat • ih
lum utique, de quo dicium eft t Eoft me venitvir,
fttdith. l i
3 •<£/«?.
poris aüélor eleélus, qui cínerem fíciit pahem D qui ante me fa&us eft. Et bene conjugales pugna-
3®
manducabat) & potum tuni fletu mifcebat -, dc
veipertinis lacrymis matutinie fibi lxtitiam re-
demtionis adquireba't. Unde igitur plurimtinl
gaudere meruit,nifi quiaprurimum flevit, dt
tamquam lacrymarum pretio fiiarum futurab
fibi gloria:'gratiarh comparavit?
'36. Habet igitur vidua bonaih commenda-
tionis materiam v ut dum virum luget, fleat
culum t ac in promtu fint lacrymie redemtritura
reiumfit ornatuS3 quia monimenta conju-
gii arma fimt caftitatis : neque enim vidua alias
aut piacere poifet, aufc Vincèrè.
39. Quid cetera periequamür , qiiòd inter
millia hoftium calla permanfit ? Quid ejus ia-
pientiam prasdicémlis, quód hujufcemòdi <= eft
commentata confiliuni ? Potentem elegit, uè
intemperàhtiam à fe inferioris arceret, occafiò^
nem pàraret viéloris. Abftinen’tiie meritùm 3
ces, dum impenduntur mortuis,viventibus prò- É püdieitité gratiam refòrVavit-. Nec cibo enim
futuræ. bParatuseft moeftituditìi ahimæ fietüs ” *■ 1«— «««
oculorum : mifericordiam conciliât 3 laboreìù
minuit, dolórem ablevat, fervat pudorem • nec
jam mifera fibi videtur , quæ confolatioriem in
lacrymis habet 3 in quibus funt caritatis ftipen-
dia de pietatis officia»
C A P U T V ì i .
fortìtudìnem viduis non deeffe in Judith oftendiut
legimus-, maculatá, nec adulterio , ñon mi
nore'm ferva’ts; taftitatis ex hoftibus iréVe'xit
triumphum , quam patria: liberara:.
40-. Quid íobrietatem loquar »Temperantia
enim vírtús eft femiharuñi. Iñebriatis vino VÍ-
ris 3 dc fomno íepdltis abftiilít vidua gladiurri 3
f exeruit manlim-, bellatbris abfcidit caput, per
iñedias hóftiuñi acies iñtemérata próceillt. Ad-
vertítis igitur quantum nocere mulieribus poílic
fudith. H í
X.&ftí' ’•
f
Ibidem i jf
tur: cujus vefte ac jejuniis commemoratisi deferì- p ebrietas) quando viros vina fit folvuht 3 ut viri'
^ cantur à feminis ? Efto igitur vidua témperans :
calla primum à vino^.ùt poffis calla elle ab
adulterio. Nequaquam te ille tenrabit 3 lì
vina non tefitent. Naìn fijudith bibifièf 3 dorf
miftet cum adultero. Sed quianoùbibit, haud
difficile ebribs eXercitus unius fòbtietas de vincere
potuit 3 de eludere.
41» Necdextera: tantùrri hòc òpus, lèd IhuL
to majora trophièa làpienti$; Nam ¿hm manu
vi tur ejufdem in Hoìophernetn praparatio. guan*
ta fuerit ejus caftitas, atque in commentanda pia
fraude fapientia : quanta etiam temperantia , &
fòbrietas. Ad extremum demonftrato non majo-
rem in ipfa fortitudinis quam prudenti^ laudem
emicare, fumma ejus in tanto fitcceffu modeftia
declaratur.
Ed nee fortititdo bòna: vidujc deelle
_ confuevit. Hà:c enim vera eft fortitudo,
a. Òmnes ccìit. cum mf. Te li, rependdnt merita , quàm cibici
3»«r;t:.'aliimff. ut in contextu.
b. Edit. ac mff. Teli. Paratus eft, Roiìi. delévit efi j mceftudine
animi: magis feite rclicjui mff. ut nos fupra.
e* Rom edit. fola confoderat, & dominici?., (ed cùm in omnibus
aliis edit. ac mff. habeatur, dominicam hic idem elle atque iti
«cri.pturx tammuRis locis Domini felemnitatem quid vecat ?
d> Vct. edit. ut commento ftrueret dolum : Gii]. Rom. Se mf. T e li.
I ut commentitium firueiet d ó lum reliqui noftram exhibent leÙioncm;
e. Ita mff. pirope ad unum : edit, autem , commenta ctmfelihm 3
ut dum potetti erti elicti ihiemftrantia , a f e inferiores arcerei, occa- l' ftonem pararci v iiiö rit, abftìnehiià. • • • refehuaref. . . . non minusj
Amerb. iton mihoretn, fe r v a ti. . . . . revexii trophsum. Teli, vero
partim aliis mff. parcim edit accedit.
j f. Edit, ultima; Parif cum Teli. cod. exercui tnannrn. Ét infili
I ubi omnes edit, ac mff. nonnulli, sbrios exereiìatòs.