Spiri'tùs gratia imi vitìcHcat I ut dos poffirtius A >83. 1 u rn a , ¡nquitI eimpatìmurI « é - WB « * * '
, -r. n_____Èia . .~ r Ci nr»c p r c rn c n n effe cum Chrifto. Spiri tus iandus effe non pof i r l o r i n c a b im u r CUIÌ1
ile ì Et cùm Chriitus velit effe nobifeum, ficut
ipiè dixit : Pater, qtios dedifli mihi > volò ut ubi ego
fum, & ipfifini mccttrni dedignetur effe cum Spi-
. ritu ? Scriptum eit etiam : Convenìennbus vobis
dr meo Spiritu a cum vinate domini jefu; Ergo nos
cum virtute Domini convenimus,Se audemus dicere
quod nolit dominusjefus cum Spiritu con-
venire,qui non dedignatur convenire nobiicum?
glorìficcmur. Si nos ergo conglorificabimur cum
Chrifto per Spiritum, quomodo & ipfum con-
glorificari Chrifto Spiritum recufamus ì Diffo-
ciamus vitam Chrifti Sc Spiritus fandi , cum
Spiritus dicat quad fimul viduri fumus cum
Dei Filio ì Dicit enim Apoftolus ì Si autem mortui
fumiti cum C bri fio , credimus quod etiam fimul
v i v e n t u s cum ilio ; deinde alibi : Si enim compa-
ri?»«r,inqiiit, dr convivemus ¡ necfolum convive-
Rom. 6, 8,
x.Tim. t .is .
•77 Ñullam igitur diftantiam putat A p ollo- B mus, fed etiam conglorificabimur : nec folum com
lus hac an illa fyllaba utaris. Syllaba enim con- glorificabimur, fed etiam conregnabtmus.
jundionis e li, conjundio autem fejunctionem
non facit -ñeque enim fi divideret, conjundio
diceretur»
78. Quid igitur temovet ut dicas quia gloria
eli Deo Patri, vel Chrifto ejus, vita, vir-
tüs, magnificentia, poteftas in Spiritu landò,
Se nolis dicere cum Spiritu lando ? An quia times
ne Se Spiritum cum Patre Se Filio lodare
84. Non eli igitur in fyllabis illis ulta difc
cretio j utraque enim fyllaba conjundionis e IL
Denique fæpe reperiitius in Scripturis alteram
interpofitam, Se alteram intelledam, ficuticrip-
tum eft: Introibo in domum ttiam in holocauftis,
hoc e li , cum holocauftis j Se alibi i Eduxit, in- Pf*i. 104.
quit, eos in argento dr auro, hoc eil, cum argen- *7‘
to & auro. Alibi quoque ait: Non egredierisin RfaUì-i*
videaris? Secl audi Se de Spiritu fcriptum * Lex C virtatibus^ nobìfeum ¡feto eo quod eli , cum virkom.
8.1. enim Spiritus vita in Chrifto J fu . Etalibi Deus
pater dicit: Et adorabuntte, & in te deprecabun-
tur. In Chrifto orare nos debere Deus Pater
dicit 5 Sc tu putas Spiritui derogari, fi in eo glo-
ria Chrifti effe dicatur}
79. Audi quod times de Spiritu confiteri,
non timuiffe de fe fibi Apoftolum vindicare j
Phi:, i.i). ait enim: Diffolvi, & cum Chrifio ejfe multo melius.
Cum quo igitur eil Apoftolus , cum eo negas
effe Spiritum ,per quem Apollolus meruit effeD
cum Chrifto i
80. Qua: igitur ratio e i l , ut in Spiritu malis
dicere, quam cum Spiritu gloriam Dei effe vel
Chrifti ? An quia fi dicas in Spiritu, b minor
b Chrifto Spiritus declaratur? Quam vis hoc re-
futabi'le fit, ut majorem Dominum facias Sc
' 1.c«r.;.11. minorem j tarnen cum ledum fit: ¿¡)uiapro nobis
Ciloß.i. 17. peccatum factus efi Chrifius, ut nos effemtu jufiitia
0 Dei in ipfo; c ille invenitur potiflimus, in quo
tutibus, Ergo cùm Sc in ufu fermonis calumnia
effe non poffit, Sc ex fermone calumnia divi-
nitati non debeat excitari, opus eft ut ad jufti-
tiam corde credatur, & ex fide cordis fiat ad là- 2
lutem in ore confeffio. Sed qui corde non ere»
dunt, caluitiniam llruunt verbis«
C A P U T IX ,
Apofiolicum locum quo h ¿retici,-ut difermen indù-
cerent inter perfonas divinas, abutebantur,expo-
nìt : dr declarata h.ere tic.e interpretationis im-
pietate ,oftendit locum integrum de fingalis pen
' fonis rette dici pojfe ; quem tarnen proprie ad
Filium pertinere adfiruit : pofiremo quod afjìr-
maverat omnia ejufdem loci membra unicuique
per fina convenire, multis confirmat tefiimoniis :
dreo ipfo quod Patri cómpetit, ut dicatur ex ilio
omnia, eidem etiam tribui pojfe per illuni Se
in ilio ómilia feite eolligit.
fumus ríos infimi. Sic & alibi habes : guia om E 85. Enique limile S^illud e ft, quod aiunc
niai.n i.p fo confnt an. .t , hI_o__c« eni. l,in ejus virtute. Nec : M
comparari poffunt illi , qua; in eo conftant 5
quia ex virtute ejus ut conftent, fubftäntiam
conlequuntur.
81. Numquid igitur fic Deum regnare vultis
in Spiritu , ut virtus Spiritus regnandi Deo
principium quafi fons quidam fubftantia; lar-
giatur ? Sed hoc impium eil. Et ideo ut unam
Patris & Filii & Spiritus fandi * majores nollri
dicerent poteftatem,cum fpiritu gloriam Chrift F
ti eile memorabant, quo individuam copulam
declararent.
8z. Quomodo enim feparatur Spiritus fanc-
R0*n. 8 16. tus d Filio, cum ipfe Spiritus tefiimonium reddat
& 17. fpiritui noftro quod fumus filii Dei ? Si autem Jilii,
dr heredes: heredes quidem Dei, coheredes autem
Chritti. Quis igitur tarn amens , qui conjunc-
tionem Spiritus Sc Chrifti diffociet fempiter-
nam j cum Spiritus etiam disjunda connedat,
per quem Chrifti efficimur coheredes ?
Ibidem. *• Nognulli miT. in virtute Domini fefu. Perperain.
b. Omnes edit. ac multi miT. minor Chrifius Spiritu declarotur:
Septem tarnen Codicesmelioris notx,ut in teiftu. Et haue leilionenj
manifeftiflime fenfus exigit. . .. . .
c . Sic omnes edit. ac plures mff. aliotum autem alicjui, iUe
invenitur , in quo fumus potentes, non infirmi; aliqui , iUe invenitur
, in quo fumus potifiimum not infirmi; a lii denique ab edit. hoc
diferetionem elle, quia fcriptum eli :
Nobis~autem unus Deus Pater, ex quo omnia , & *
nos in illum : & unus dominusjefus chriìtus per
quem omnia, dk nos per ipfum. Volunt enim cum
dicitur, ex ilio, materiam defignari : cùm di-
citur , per illum, quoddam vel inftrumentum
operis, vel minillerium declarari : cùm autem
dicitur , in ilio , aut locus fignificetur aut
tempus, in quo omnia fada videantur.
86. Ita igitur diftantiam quamdam lubftan-
ti^ probare defiderant,tamquam inftrumentum
ab operatore proprio vel audore, & tamquam
tempus aut locum ab inftrumento dirimere
geftientes. Numquid ergo alienus lècundum
naturam Filius à Patre 5 quia alienum inftru-
mentum ab operatore proprio vel audore ? auc
numquid alienus Filius à Spiritu 5 quia ab inftru-
menti genere aut locus lèparatur aut tempus ?
87. Compara nunc adfertiones noftras, Illi
volunt ex Deo tamquam ex natura Dei elle
(olo diftant , quod verSo fumus, adjiciunt pofiti.
* . Q u i (ji^t illi maiorcs quamvishoc.loco nonexplicetur,facile
tamen intdligcsex Bafilii lib. j de Spiritu fanito cap.19. ubi eonim
& nomina ftfert & verba. Nam cùm hlc tantum innuat Amb to -
(ius, quanti facienefam traditionis audoritatem putet j multo fu -
fiusBa.filius id argumcntum citato & fupctipri cap. ejufdem lib.}«
profequitur.
Ìfui.4 6.1J.
Efiti.40.it.
.1 4 4 - IJ.
b
materiam,ut fi dicas ex Ugno arcameflefadam,A Spiritui fando convenire videantur, nihil uti-
ex lapide llatuam : ita ex Deo materiam pro- que humile in his certum eli declarari • cùm
celfiliè , & eamdem materiam tamquam per & ex Filio dicamus effe pleraque, & multa per
inftrumentum aliquodfadamefleper Filiumjut Patrem , ficut habes de Filio didum ; U t
non tam operatorem Filium, quam inftrumen.
tum operis effe déclarent: Se omnia ita fada
Spiritu, tamquam in aliquo loco fada vel tempore
: lìngula finguhs tribuunt, in commune
omnia negant.
8. Verum nos oftendimus ita ex Deo Patre
geamur in ipfo per omnia, qui eft caput Chriftus,
ex quo totum, inquit, corpus compatfum dk conne*
' xumper omnem juncluram minifirationis in menfu-
ram uniufcuju/que partis, augmentum corporis facit
in adificationem fui in caritate. Et iterum ad Co-
loffenfes de his qui non haberent cognidonem
Rphe}.^.
& 16.
_ _ : WV/XlJlLJUlitlll
eile omnia, ut nec amiferit Deus Pater, quod B unigeniti Filii Dei : ¿wia non tencnt, inquit ca- Colo5f-x.^.
VvePll pn perr iinpGfuimm &Ä/- iinn iipn /fÀo omnia lin t, nec tam.
. . . M H S . * . 1
quam ex materia ex ipfo omnia lint: ita quoque
per dominum Filium effe omnia, ut non
putt ex quo omne corpus per compaginationes & coU
ligationes fubminiftratum dk copulatum crefcit in
incrementumDeis caput enim Chriftum effe Ec-
clefia: fupra diximus. Et alibi habes quia de
plenitudine ejus nos omnes accepimus. Et iple Do-
minus dixit : De meo accipietgjr annunciabit vobis.
Et fupra ait: Cognovi virtutem exijfe de me.
privatus fit eo , quod ex Filio lint omnia, a Sc in
ipfo fint omnia : & ita omnia effe in Spiritu, ut
doceamus omnia effe per Spiritum , & omnia
effe de Spiritu.
89. Nam i lls lyllaba;, ficut ilhe de quibus
fuperius diximus, le invicem fignant. N on enim . , . n. l — i o r ‘ » j n * j »/> .f« o u 1 /11 i t ,
ita aixic Apoltolus: Ex Deo omnia, & per Fi- C de Spiritu metet vitam aternam. Et Tohannesait :
1 m m n m n i i ni- /?.!_ /I ___ n . . • — I /> . . .
%. Similiter ut agnofcas unitatem, etiafn
de Spiritu dicitur : Jfhùa quifeminat in Spiritu
lium omnia j ut leparabilem lubftantiam Patris
Filiique fignarer : led ut inconfufibili diftindio-
ne quod ahus Pater, alius fit Filius, edoce-
ret. Non igitur tamquam compugnantes fylla-
bx i l l s , fed tamquam focia; atque concordes
iunt j ut etiam uni fiepe conveniant, ficut
fcriptum eft : J9uia ex ipfo, & per ipfum , dr in
ipfo funt omnia.
90. Quod fi vere confideres unde tranlla-
Ex hoc cognofcimus c quia in nobis eft, quoniamde
Spiritufuo deditnobis. Et Angelus dicit: £)upd
ex ea hafecetur, de Spiritu fanfto eft. Et Dominus
ait quia qtiod natum eft de Spirita, Spiritus eft.
96. Ergo ficut ex Patre legimus effe omnia,
ita Sc ex Filio pofle dici omnia, per quem omnia
funt : Sc ex Spiritu effe omnia, in quo omnia
funt, teftimoniisedocemur.
97. Nunc confideremus utrum per Patrem
r>- *_-nr__ r. i n .
C0I0J.1. i8_
lohan. 1 . 16.
Gnl.it. 6 8.
1.lohan.4 .
Matth 1.10.
lfihan^.6.
turn fit,de Filio didum effe non ambiges. Dicit D effe aliquid docere polfimus. Sed fcriptum eft:
penn iimm- AA pnon fdtnolliui sc ' lècundum SpRroSpihI SetkiSamL Efaia_; n 1 . r _ r • n- 1 r .....................*
£>ufe cognovit fenfum Dominium quis confiliarius
ejus fuit ? Et addidit : £)uia ex ipfe, dr per ipfum,
dr ipfo funt omnia. Quod Elàias de operatore omnium
dixit, ficut habes : Ji>uis menfus eft mantt
aquam, dr calum palmo, & univerfam ten am clau-
famanuì£)uis ftatuit monies in libra, dr rupes
in filatera? ¿puis cognovit fienfem D omini, aut quis
confiliarius ejus fu it a
Vauluïfervus Chrifti per voluntatem Dei ; Sc alibi :
Unde jam non es fiervus ^feed Filius : f i autem Filius,
dr heres per Deum; Sc alibi : sicut refiurrexit
Chriftus à mortuis per gloriam Patris. Et alibi
Deus Pater ad Filium dicit : Ecceprofielyti venUnt
ad te per me.
98. Multa reperies alia, ff quæras per Patrem
fada. Numquid ideo minor Pater, quia
in Filio Sc ex Filio pleraque effe legimus : Sc
.Cor. 1.1.
Galat 4. 7 t
91. Et addidit Apoftolus : ¿puoniam ex ipfto, E Per Patrem fada i vel data plurima in feriptu-
dr per ipfum, dr in ipfto funt omnia. Quid e li , ex ris cadeftibus reperimus ?
Ipfo Ì Quód éx' ipfius volúntate natura fit' dm- 99. Sed ’ etiam -•* • pee,Spiritum •'
fimiliter legimus
nium , Sc ipfe fit audor omnium, qua: elle coe-
fada pleraque, ficut habes : Nobis autem reve-
perunt. Per ipfum, quid eli ? Quia per ipfum
lavit Deus per Spiritum fuum ; Se alibi : Bonum
conftitutio Sc perfeverantia omnibus impertita
depofitum cuftodi per Spiritum fanttum ¡ Se ad
videatur. in ipfo, quid eft ? Quia omnia admira.
Ephefíos : Confortati per Spiritum ejus ¡ &ad Co-
bili quodam defiderio, Sc inenarrabili amore
rinthios : Alii enim dattir per Spiritum firmo fit-
audorem vita; Sc miniftratorem gratia: fax ac
pientUi Se alibi : Si autem per Spirittim fifia car-
muneris intuentur, lècundùm quod fcriptum
w L nis mortificaveritis, vivetis ¡ Se fupra : ¿pui fufeíl
: Oculi omnium in te fperant -, Se ; Aperis manum F citavit Chriflum ex mortuis , vivificabit dr morta-
tuam, dr imples omnem animam bona volúntate.
92. De Patre quoque fi dicas : ideò ex ipfo,
quia ex ipfo operatrix Sapientia, qua; omnibus
ex Uva Se Patris volunta tè dedit effe, qua:
non erant : Per ipfum, quia per Sapientiam ejus
fada funt omnia : in ipfo, b quia ipfe eli vivificatori^
fons fubllantia:, in quo vivimus Se fumus
Se movemur.
93. Ex Spiritu quoque, ut per ipfum formati,
per ipfum firmati, in ipfo roborati, vita: capia-
mus munus a;ternx.
94. Cùm hice igitur vel Patri vel Filio vel
a. Et in ipfo fint omnia, «leiiderantur in cunftis edit. ac mff. non
paucis ; ea tamen ex aliis ièx melioris n o t i reftituimus. Ac poft
pauca ubi omnes miT- ac vct. edit. Ex Deo omnia ¡ Rom. fola repo-
14.
Ephefiyi
i .Cor 11
Rom. 8.1
Ibidem ii
Ha corpora veflra per inhabitantem Spiritum ejus
in vobis.
100. Sed fortaffe dieat : Offende mihi fpe-
cialiter ledum , quia ex Filio, omnia , vel ex
Spiritu omnia. At ego refero,ut Se illi mihi
mihi ledum effe oftendant quia per Patrem
omnia. Sed cùm hxc vél Patri probaverimus,
vel Filio, vel Spiritui fando convenire, nec ul-
lam ex hujuimodi fyllabis nafei poffe divina
diftantiam poteftatis ; non eft dubfum quin
per qiiem omnia, ex eo omnia : Se ex quo omnia
, per eum omnia : Sc in quo omnia, per eum
! b. O-mnes edit. & quidam miT. quìa in ipfo efi : reliqui mil',
; magno animerò , quia ipfe efi.
c. MÌE non pauci, quia in nobis eft , de Spirita quem &c.
d. Omncs edit, vel dieta : omnes mff. vel data.