¿lem de virgifiibus'ìn neceifìtate cuftodiaecon-A
ilìtutis enodem habemus adlertionem, cùm
inartyrii exftet exemplum.
33. Sanila Pelagia apud Antiochiam quondam
fuir, annorum fere quindecim, foror virginum,
& ipfa virgo. Hrec primo domi claflì'co perfe-
cutionis inclufa, cùm fe à predoni bus fidei “vel
Ipudoris circumfideri videret, abjfènte màtre &
iqroribus, vacua priefidio-, ied Deo pleniof:
“Quid agimus, inquit, nifi proipìcias a captiva
virginitatis ? Et votum eft,& metus eft mori5quia B
mors non excipitur, fed adfcifcitur. Moriamur
fi licet, vel finolunt licere, moriamur. DE us
REMEDio non offenditur, éi facinus fides able-
vat. Certe fi vim ipfam nominis cogitemus,quce
vis voluntaria ? Illamagis eft vis, mori velie,nec
polle. Nec difficultatem veremur. Quis enim eft
qui vult mori, & non politic 5 cùm fint ad mortem
tam^proclives via; ?Jam enim lacrilegasaras
precipitata fubvertam, & accenfós focos cruore
reftinguam. Non timeo ne dextera deficiensC
non peragat iitum, ne peclus fe dolore fubdu-
cat. Nullum peccatum carni relinquam. Non
verebor,ne defitgladius. Poflìimusmori noftris
iirmis,pofiumus mori fine carnificisb beneficio,
. matris in gremio.
34. Fertur ornalfe caput, nuptìalem ìhduiife
veftem j ut non ad mortem ire di ceres, fed ad
fponium. A ll ubi deteftandi perlècptores erep.
tam fibi viderunt predam pudoris,matrém & io-
rores coeper unt querere. V erùm ili* fpiritali vo- D
iatu jam campum caftitatis tenebant, cùm fubi-
to hinc perfecutoribus imminentibus,inde torrente
fluvio exclufe à fuga, inclufe ad coronam:
Qtnd veremur, inquiunti Ecce aqua, quis nos
bapiizari prohibet ? Et hoc baptifina eft , quo
peccata donantur, regna queruntur. Et hoc
baptifina eft, poll quod nemo delinquit. Exci-
piat nos aqua, que regenérare confuevit. Ex-
cipiat nos aqua, que virgines facit, Excipiat
iios aqua, qua; celum aperit, = infirmos tegit, E
mortem abicondit, martyres reddit. T e rerum
conditor precamur, Deus , he exanimata ipiri-
tu corpora vel unda difpergat ; ne mors iepa-
■tet fimera, quarum vitam non lèparavit affec-
:tus 1 fed fit una conftantia, una mors, una
etiam lèpultura.
3f. Hate effata:, i & flifpeirfo paululum in
cinclum finu, quopudorem tegerent,nec grefi.
funi impedirent, conièrtis manibus tamquam
choros ducerent,in medium progrediuntur al-
veum j ubi unda torrentior , ubi profundum
abruptius , ilio veftigium dirigentes. Nulla pe-
dem ìetulit, nulla luipendit inceflum, nulla ten«
cavie ubi grefllim figeret : anxia; cùm terra oc-
curreret, olfènfie vado, ìx tx profundo. Vide-
res piani matrem llringentem nodo manus,
gaudere de pignore, timere de cafu, ne fibi filias
vel fluctus auferret. Has tibi,inquit, hoftias,
Ghrifle, e immolo prafules caftitatis, duces itil
neris, comités paflìonis,
,37. Sed quis jure miretitr tantam yiveiìtibus
fiuffe conìtantiam, cùm etiam defunàs i:nn-.o.
bilem ftacionem corpornm vindicaverint ; Non
cadaver anda nudavit, non rapidi cùrfus. fiumi,
nis volutarùnt, Quin edam laníta mater licet
fenfu carens,pietatìs tariien adhncfervabacani.
plexunn & réligiofum.quemftrinxerat, nodum
nec in morte laxabatj ut qu* relimòni debi-
tum folverac,f piccate herede mòreretur. Nani
quas ad martyriumjunxerac., ufque adtumu.
ìum vindicabat.
3& Sed quid alienigenis apud ce, foror, utor
exemplis, quam hereditarias caftitatis ir.iim-aca
fuccèilÌQ parentis infuiìone martyris erudivic t
Unde enim didiciiB, qua: non habuifti unde diil
iceres, coniti tuta in agro, nulla focia virginfi
nullo -informata dodofe» Non ergo diicipulam’
quod fieri fine magiiterio non poteft . ièd hel
redem virtuds egifti.
35. Qui enim fieri poflèc ut fancta Sotheris *
tibí noneflèt mentis auclor, cui audor eft generisi
Qua: perfecutionis aitate, fervilibus qtlo-'
que contumeliis ad faifigium paffionis eveda
enam vultum, ipfum qui inter crucktùs totius
corporis liiier elle coniùevit ìpjunic, & fpecta.
re podas tormenta quam pefpeti, càrnifici dei
die : cam fórds & pàriens, ut cùm teñeras poe-
nx- o ierret gena-s ,griffi carnifex cadendo de.
feceric,quam inaityr injuria ceSeret. Nòn vttl-
tum inflexit, ñon órà co n v e rd tñon gemitum
•non lacrymani dedit, Denique cùm cetera peel
narum genera viciftèt, gladium qùem quxre-
lu t , invemt. *
a. Omnes edit, cum miT. nonnùllis, 'captha vlrginiìai : alìi magno
numero, captiva virginitatis. Minime incongrue 5 apoftrophe niwn-
qvie elt qua (èmetipiàm alloquens fyllepfi utitux, nunc plurali, nunc
lingulan adhibiro. 1
b. Ita mlT.pIures & probatiores : ab his autem a li i, ac edit, nihil
aiicrcpant nifi quodmterpungunt inhuncmodum, beneficio. Matris
tngremio fertur Scc.
c. Rom. edit, (ola , inferos tegit.
¡«‘¡«¡hfim: u t M I
httu Ììni-ta rqiijni,/«//.»/.'.¿anUhimin ar.iiam
Ì o n g 'n S “ “ “ •Po i O q O u & w piilcré
B H B B B con, M I in còm ma .
.• • ^ j m ftetatis herede mòreretur aliqui vero & edit.
fietau, herede mòreretur edit. vet. moveretur Quod utrumauc haud
«*<hocm er nobisfufpeftumeft. B e a u h « S h e r i s , qui S o £ ,
res etiam dicitur in m(T. quibufdam, & Sothera, ut Bolfandi con-
tinuatonbus placet,vocari poteft; cùm v irgonon modo in m artytolo*
gusjvcrum et.am in Exhort. ad virginitatem ab Ambrofio ipfo nomi-
nctur.qua ranone hìc audor generis, ac fupraparens Marccllinæ feri-
batur.non .mmcnto Icftor ambigat.Rcfponde.it autem ¡idem Bollan-
di continuatores haud mfolitum fuiflè illorum temporum fcriptoribu*
non lolum avos a quibus re£H quis defcenderec, fed & majores omc
Z Z i'1UOrUm fio aPP'Harc. P a t ì vero eft
fancla h *c martyr an. ab Incatn. 304. fi Baronio crcdinius ; nam
funrqu lmartyrmm cjus an. W M 18 7 . adftrant contigifTe. Por-
h u f i r " n ‘ P a T ° n mmT Cft dircor<,ia inttfr au£lores,è quiadLnnnirOPF,
UO arC aciiignandam. Feftum autem ip^fius eSx mBnrr Rvr°. mna ™ B P„U ti/n¡¡Cu
■vero 8- Idu■s Februarias * x e>nun«ti*a t|u8r. Hi^j |n 1^ CX2,
im:
I N L I B R U M D E V I D U I S
A DM O N I T I O
UHI E T D E S A N C T O R Ü M I N V O G A T I O N E N O N N IH IL DELIBATÜR;'
A M b r o fm i n i f f o C o n it i t cm a t io m s h u ju s l im i n e « p-ofmur a d c r .m t r i b ù t i t r i s de Vinrinibus t o t
j u n g e n d n m A f t f t o l i , k f i o n t rm p jU c a h d i i im i s U u d c i f n ß m i n t f i ß o l i s f u i s M l n n t u r
m c tm m t e u u n e i x e rm l o i n d w l u m # . M v a n i n y e n s f i * * ^ M m d n m o e en ß o n en , d e p r e h e n d im u ,
y j t im n t h n t e r e t i b n m f i u e U m m i t t e m h um t c f . W n S n t n r n , « c r ia s m o v i h E x i t i n l f a c o n ia t i m a
f r o h a q u a d a m , c u t f i l i a pfarei f a r t ìm n u b ile s , f a y ñ m ) *m : n t t f r u i t r a d i t a f i o i r e f a m a d c om m a n e
■ente r cm m m om n iu m f e r fu g w m f i f e c o n ta l i t J c ì l i c c t A m b n fm m . H a n c v i r f a n t t u s p ro f i ta fa c ú l t a t e con.
J o la t u s , e td em e t ia m a n d e r f i n t , t u t em p e r a t i n m f i i t t a v e h e m e n t i i v e f t em U tg u b r cm , q u ia M a ß , con
f t t t u t u m l u f fm t em p u s ) a m e f f l a x e r a t , d e p o n e r e t. y i d u a i l l a q a a f r b p u l lo f i r m a t e v o U p t a t i s amo.rem
o c c u l la v e r a t , A m b r o f ta n a v e r b a m c u p td i ta t is f i t ta , g r a t ia m i n t e r t r e t .n s ,m b i l a l i u d n i f i a d o r n a n d a s no
•v a s m t p tm s a g i t a b a t . N o n ' f u g i t h o c f ia n c tum P r a jù lem ; c ìtm q u e p e r f p e d ß in u m h a b e r » q u o t m a la r i x a
c s ' u t s m a t i A , b i n e n e c e jfa r to c jficn t o r i t u u ; u t f i tm u l é - t l l a d m j n g m m d i f f u a d c r c t , & [ n fm e iom m d<L
ta a p p r q b a t iom s a b s f e r e m o v e r » , C h r t f t ia tp * v t d n i u t i s e x ,á l l e n t ia m p r e d i c a r e .a t q u e a d c d k n d a m e a m
v i a u a s co h o r ta r i a g g r e ffu s e ft. '
Trincipio igitur proxime ad virginitatem accedere vidmtatis prtfeßimem, nec non matrimbmo im »
-praceLlere c adjeverat. Hujus m argumentuni pyqfert non tno® Apoftoltmm ifftmcmum , verum eri firn
mxemflMmvtiua*Sareptnna: m]«s caftitatemmnfiolitariam e xß tiffc ifid pluribus aliis puta ftoUtaU-
tute acpietateftifatam docet.Enarratafecundum moralem & myßieumfenfum hac hiftoriàjtranfit ad* An-
nam frophetìdem, aqua deinde ad eam viduam, cujus immifiain gazophylacium duo minuta Lucas me-
morat , ìgradum facìt. Poflea decurfis aliquot.veteris teftamenti exemplis,nimiram Z Noemif Judith* ¡ atque
Debora , ipfarum hiftorias & morali ter & myftìcer, Ann* tamen myftice tantum, edijferit. Libro denique
poft expofttam k de focru Vetri narrationem adumbilicum perduro, v i du äs ad pèrfeverandum in iiità calibe
cujusfantfitatem,muñera,propriafque virtutesibi 1 deferìbit, quanta verborumvalet efficacia, compellit.
Porrodumfocrus beati Petrtmentionem fa c it, memoratamividuam ,cujus tamenparcit nomini, allo-
quitur. Docet i taque omnes illas caufas quibus ineundi novi conjugii tegebat voluntatem, leves efe atquefub-
leftas , cum reapft hn fdum voluptatis ac facularium voluptatum amorem f é quere tur. Conjuvàlfr'Vi'ncu-
lumfatetur n bonum acfanti um ejfe, Ecclefiamque0 cum agro fertili, qui diverfe pulcritudinis flores in vir-
gimbus , viduis & conjugatis gìgnit, comparai. Cunólas igitur florum exornat Vocabulo , fed Ecclrfi*
sire am frumento magis abundare quam liliis -, hoc eft, conjugatarum numero virgines pìurinfum fupèrari
adftrutt. Denique ubi virginitati adverfus conjugium primas vindicavit, oftefiditque pfilos idololätras um-
aquam exftitiffe, qui panas irrogarent viduitati ex hoc deducit Chriftianis omnibus feminis maritali ne-
•cefi tate abfolutis à tam religiofo propofito non recedendum: difeuftis poftremo qua Vidu* nup tur lentes adhi-
herefileni, larvatis rationibus, acriter <1 urgetin libri calce 5 atfatis patet eum non ob aliud tam concitata
perorazione ufumnìft u t perculfam hujufte mulieris mentem à confiiìo quod agitabat ,facilius detenerci.
Nihil dici potuit aut prudentiùs aut cum fana dottrina magis confonum, cum ncquefecundas óondemnarit ;
nuptias, ñeque officio fuo defuerit, quo viduitatem illis anteferre , animafque follicjtudini fu* creditàs ad
perfeóliora femper impellere tenebatur.
Ceterum illud efe voluit ifiius libri exordium, quod omnem de ipfius auólore dubitatìonem amoveat,
b. Cap 9 .
num.S7 &
H
c Cap.ì*
d Nit/n 51
&fiv , e. C à f 4;
f. Cap-Sft
1. Cap 8.
jc Cap. 9.
num. J3.
1. Cap. i O»
é'feq.
m.Cap. 9 -,
num.f 7-efc
f i l li.
Cap. l i .
&fiqo.
Cap. 14 :
num. 87.
p. Cap. 14.J
num. 84-
quid ineptius? Si tamen eis non fufficiat quod jam diximus ,voluerintque hac de re ab Ambrofio doceri
expreftis verbis ; adeantejufdem commentarium in Evangelium fecundùm Lucam, é* illic Commentatio-
nem hanc ab eo pro fua quater ut minimum citaiam, leótoremque ad illam remijfum invenient. Sed ut
magis ac magis quanti faciendafitejufmodi cenfortim auóìoritas, quivis intelligat, addemus Hieronymi
teftimonium ex Epift. 50. ad Pammachium : f Legat, inquit, fancii Ambrofii de Viduis librum. Jhsid
igitur in caufa fuit ,cur iftet difiimularent Mdgdeburgenfes ? Nimirum ut qu* fuperfantiorum invocatìo-
ne tradir1 pius Doflor, paulo audacius craila dicercnt. Sed nihil promoverunt ingeniofi viri 5 nemo quìppe
non intelligit quod illi craftum vocitant, orthodoxum Ambrofio vifum fuifte ; nec enim eum cadere vó-
luife novum dogma, fed ventati catholic* teftimonium reddidife. Enim vero numquam ea qu* ìftì propter-
ea tantum exagitant, quia cum Romana Ecclefiaplacitis aperte faci unt, prudentifiimus praful exfuggcftt*
populo propofutfet, f i quid aut abhorrens a pietate , aut quo quo modo infirmiorum offenfioni obnoxìum in-
efie in hac dottrina exiftìmafet. Non eft autem cur afferamus in medium quod fcnpfitPerkinftus, librum
de Viduis pugnare cum Commentario in cap. 1. Epift. ad Romanos 5 quandoquidem Rìvetus^iffe
ejus fetta atque ordinis rationem adeofutilem, nulla prorfusconfiderationedignamefejudicavit.
E x iis omnibus qua hatlenus à nobis ex aminata fu n t, intelligère eft hunc librum fermonibus , in
quibus viduam illam ad fecunda nuptiarum vota adfpirantem compellat fantlus Dottor , compofìtum
efe : quem litteris deinde a fe commendatum non multo poft editos libros de Virginibus, hoc cft, poft annum
$77 • *n lncem emiftum a bande ab ipfo operis exordio declaravit,
Miij
fi Apólog.
adv.lirjìr*.
■ CrU-frM
W m
I I
1 I ”.
iti
ILI,:.
ili