
gentium. Qds autem dúbitét flumen elfe vitæ Aindividuam feparare cupientCs, fatrilego mor-
Dei Filium , de quo xtetnx vita: flúmina pro.
fluebant ?
i8í. Bona ergo aqua , fpiritalis gracia i quis
liunc fantem dabit pectori meo ? In me faliac j
in me fluat vita: largitor averna:-. Superfluat in
nobis fons ifte 4 non effíuat; Dicit enim Sapiencia
: Bibe aquum de tuis vqfis > (fide putcorurn tuo-
irtim fontibus, trique piaféis tuis fuperfiuant a q uA
tiu. Quomodo hanc aquam cenebo, ne effluac,
íii preciofum hdei velamen obrodunc. Fundicur
aqua i II Arrius dencem imprefleric : effluir, fi
aculeum íiium in alicujus vasPhotinusinfixerit.
Vile figmeritum fumus, cico vicia fentimus¿ Sed
nemo dicit figlilo1, ¿gtúd me feciflifie? Nam etfi
vile vas noftrum, aliud camen in honore, aliud
in contumelia eft. Noli ergo aperire lacum
tuum* noli fodere viciis atque criminibus, ne
quis dicac : Lacum apertiti', (fi ejfodit e um : (fi in- *f*h.ì(.
Rom. 9 . le.
Ibidem n .
ne labacur ì Quomodo vás meum cortfervabo, B cidit in five am * quam operatus e fi.
a he qua penecrans rima peccaci, æcernæ vita: 184* Si Jeium quasritis, contritos lacus dediftillec
humorem ? Doce nos , domine Jefu ,
doce ficut docuifti apoftolos cuos, dicens: No-
lite thefaurizare vobis thefaurosin terra, ubi artigo
& tinea exterminat, (fi ubi jures ejfodiunt (fi fu-
rantur. .
iS2. Furem videlicec immuhdum ípiricum eíle
iignificac,qui in bonorum operum luce gradien-
cibus non poííic obrepere : in cenebris autem
f^rite; Chnitus enim lion ad lacum, led ad pu- •
ceum federe coniuevic. Ibi eum Samaricaiia ilia lohan.4.6,
qua: credidic^illa qua: aquam liaurire cupiebat,*
invenit. Quamvis mane venire debueris, camen
eciamfi ierius veneris, eciam fexca hora Jefum
fatigatum ab icinere invenies; Facigacus eftj
fed in ce ; quia diu tequa:fivit,tua.ilium cam-
diu incredulicas fatigavit. Non oiFendicur caïæcularium
cupidicacum, Sc incer obleäamentaC men,fimodó vertías : petit bibere, daciiriis. Bibit
r • 1 . • M__„ ______ !____________ 1: j terreftrium fi quem'ceperic volupcacum 4 omni
vircucis a:terna: flore defpoliec, Ec ideo Dominus
dicic : Thejattrizate vobis thefauros in ccelo :
ubi neque arugo, neque tinea exterminat; (fi ubi
fures non effodiunt (fifurantur. ZJbi enim fuerit
thefaurus tutis , ibi erit (fi cor tuum.
183. ^Erugo no.ftra lafcivia eft, ierugo noftra
libido eft, arugo noftra luxuria e it , qua: flagiaucem
non aquam prætermeancis rivuli, (èd fiu
lutem tuam : bibic afFedtum ruum,bibic calicem^
hoc eit j paifionem illam cuorum criminum re-
demcricem 5 ut tu fitim iftius niündi, facri pocus
cruore reftinguas.
185. Sic Abraham Deum pofteàquam püteüm
foditj emeruit. Sic Ifaac dum ad puteum deam-
buiat, venientem illam in typo Ecclefiæ acce-
Gen. z i. jo .1
tbid.z 4,6 t.
tiornm fordibüs adern mentis-obdueiinci Tinea pit uxoreni. Fidelis ad puteum, infidelisad la. iuitmi7.
rurfus noftra Arriüs eft, tiilea.noftra PbotinusDcum. D e n iq u e R e b e c c a fieut legimus,pe- t
e ft, qui i'anc-um Ecc.eiia: vellnnentuni im.picta. titorem invenit ad fontem s Scmcretricesin Ja- i-Rig-n.
te fua icindunt, Sc unitateni*divinat poteilatis cu Jezabel fe cruore laverunt;
a. Ita edit, omnes ac plures mH", aiii vcro aliquot, ne aquU'fcne- | I b- M(T. non pauci} Rebeecam > ficul legmus ¡fetilor invenit, tres,
frans rimum. 1 | felitums invenit.
L I B E R
P R O L O G U S.
E C U N D U S.
A genter advertat, & Patrem in prihcipio & Fi-
Tres dìvìnas perfonas ut prifcis judicibus ita &
Moyfi non futjfe ignotas : declaratam etiam cum
alibi tum apud ili um Filii cum Vatre, nonfectts
ac trium inter je aqualitatem. Spiritum fanctum
adfuijfe Samfoni , cujus deinceps percurritar
mira hi fioria, & variis Eccleßa myfteriis apta-
tur Eodem autem Spiritu recedente, ipfum in
multiplices incidijje calamitates , quod rejecatis
capillis ne tribuatur, jpiritales illorum fignif-
cationcs proponit Ambroßm. ß
i. Tfi in libro primo veteris hiftoria: le&ioi
|~V neapacefactum fit-, Sc in ipfis judicibus
veterum Jud^orum ièptiformis gratiam Spiritus
refulniTe,& per Spiritum iandum cadeftium
iacramentorum revelata myfteria, quem Moy-
fes non ignoravit a:ternum. Denique itacimin
principio mundi, immo ante principium, cum
Deo junxit, quem ante mundi principium Tempi
ternum effe cognovic. Namque fi quis dilia.
Sic omnes cd it. ac plures m(T. alii vero nonnulli ,patefaßum I I
ß t , f i diligenter advertamus , & ipfis judicibus veterum Iudeorum I
fpiritaiem invtnimus gratiam refulfijfe : quidam omittunt,/? dili- ] |
genter advertamus. Sed tarn hoc quam verbum invenimus vcriiimiie
eft addita fuiiTc ab iis librariis, qui orati oncm in anc. miT. pende-
dcre, nec plenum (enium exhibere animadvcrtcrunt. Quamquam
autem in receptam leftionem vitium ex aliqua voce ili mll7 praxer-
mifla irrcp/iflc non diffitcamur ,malumus tarnen mancam camdem
reliiiquere, quam ipft membium quod alienum judiccmus, adfucic.
lium cognofcet Sc Spiritum. D e Pacre enim
fcriptum eil : In principio fe c it Deus calum & ¿en j u
terram. De Spiritu dictum eft : Spiritus juperfe- &
rebatur jupef aquas. Et bene in exordio ereácu- lb,dem
ræ bapciiìni figura fignatur, per quod habuic
creatura mundari. Le¿tum etiam de Filio quod
ipfè e ft, qui difcrevit inter medium luci,s Se tenebrar
um j unus eit enim Deus Pater qui dicit,
òcuiius dominus Jefus qui facit.
2. Sed ne rurfus * aut arrogans pûtes dicen- *
tis imperium , aut vile facientis obièqiliiìm *
æqualem fibi Pater-Filium confitetur operis
imitate, dicens : Vaciamus hominem ad ìmaginem ibidem i(*
(fi fimilitudinem nofiram. Imago enim Se operario
Se fimilitudo communis quid aliud nifi ma-
jeftatis ejufdem fignificat unitatem >.
3. Tarnen ut æqualitatemplenius PatrisFilii-
que cognofcas, ficut dixit Pater, & Filius fecit j
ita Sc PatdS- operatur, Sc Filius dicit. Pater operatur,
ficut fcriptum eil: Pater meus ufque modo idhw.^ar>
[ * . Non defuerunt antiqui Patres Se ante & poft Nictcnum concilium,
qui Pattern Filio prxcepifte agnofeerent, ut Ircnxus lib. 3.
I cap.8. & lib». 4 - cap. 7/ . Marius v iâ o r lib i . de Rerum créât Atha-
naiius lib. Deer. Synods iticene. & Bafilius de Spiritu fanSto cap. 1 6.
I Sed imperium paternum elle , no n defpoticum : nullamque in Filio
fervitutem inducere iidem exiftimant : quemadmodum luculcnter
explicant Bafilius lib. cit. cap. 8. Cyrillus Alex, in eumdem locum
Geneleos. 8c Gregorius Nazian. Orat. Vide quæ nos lib. De
Tide jam notavimus.
Idatth S- 8
johan.ij-
Gen. 18 .1 .
Indie, X3.
¡bid 1 4 . i
&Jeq.
&H- *
Ibidem 8.
&Mibidem
14 .
b
Iohan.T-19.
i s . 4
. operatur. Habes dictum ad Filium : Die verbo, & A dari non potuifle conjugium , riifi occifo leone
fanabitur• Et Filius dicit patri: Volo ut ubi egö de tribujuda: Sc ideo in corpore ejus , hoc eil,
ßtm, dr ißt fint mecum. Feeit Pater, quod Fi- Ecclefia:, <= apes repertas, qute condunt mella*
lius dixit. fapientiie j quia poft Domini paifionem magis
4. Sed nec Abraham ignoravit Spiritum apoitoli crediderunt.HuncigiturleonemSam-
fandum: denique tres vidit' Sc unum äcloravit • fon quafijudteus occidit \ ied in eo mel quafi in
quia unus Deus , unus Dominus ,Sc unus Spi- figura redimenda: hereditatis invenit • ut reli-
ritus. Et ideo unitas honoris 5 quia unitas po- qui^iälva: fierent fecundum eledtionem oratia:. 1
teilatis. 10. Et decidit, inquic jßuper etim Spiritus Do- 1
y. Et quid de fingulis loquar ? Samfön divi- mini , & defeendit in Aßcalonem, & percuffit inde 1
na promiifione generatus , Spiritum comitan-ß d trigintaviros. Neque enim potuerat victoriam
tem habebat j fic enim legimus • £)uid benedixit non tenere, qui iacramenta cernebat. Acci-
ei Dominus, & capit Spiritus Domini comitan pinnt itaque in ilolis premium iapientfie ■ con-
cum co in caßra. Et ideo futurum prievidens lä- veriationis infigne, qui abfölvunt Sc renuntiant
cramentum, ex alienigenis pofeebat uxorem:
quod Pater ejus ac mater,ut fcriptum eil, igno-
rabant, quoniam a Domino eil. Meritoque
fortior ceteris habebatur, quia eum Spiritus
Domini dirigebat, quo duce, folus nunc alieni-
genarum fugabat populos, nunc leonem morquíEÍlionem.
ii. Rurius hícalia oboriuntur myfteria,quod
uxor ejus aufertur j Se ideo vulpes incendunt
manípulos alienigenarum.c Eos enim qui adver-
fus divina facramenta contendunt,deciperefua
conílievit aftutia. Ündeiterum dicit in Canti-
Ibid-1 j . i .
& f e q .
fu inviolabilis, fortitudine infuperabilis, difeer- C cis canticorum : Prendite nobis vulpes pufillasex-
ptum mariibus dividebat. Utinamtam cautus terminante s vine as ; ut vine a no f ir a flore ant. f Bead
ièrvandam gratiàm , quàm fortis ad fupe- ne pufillas dixit • quia majores vineas extermirandam
beftiam f nare non poterant j licet fortibus Se diabolus
6. Et fortaiTe hoc non iolùm virtutis mira- fit pufillus.
> fculum, ièd etiam lapientise myfterium, prophe- 12. Ergo ille ( ut compendium faciamus hiftotiiE
oraculum fuit. Neque enim otiofum vide- riie 5 fuo enim tempori totius lectionis digeftio
tur quod cùm tenderer ad myfterium nuptia- reièrvanda eft ) invictus erat, quamdiu habuic
rum, leo rugiens occurrit e i , quem. manibus gratiàm ipiritalem, ficut Dei populus ille elecille
difcerpfit, in cujus corpore, a connubio po- tus à Domino, ille Nazarams in Lege. Inviólus
riturus optato, congregationem apum reperit, D ergo Samfon, atque ita infuperabilis, ut in mafie
mel fuftulit de ore ejus, quod Patri edendum xifla afini viros mille, percuteret : ita plenus
matrique tribuit. Habebat gentium populus .gratia: carieftis, ut etiam aquam in maxilla afini
mella, qui credidit : qui populus feritatis erat lìtiens reperirei 5 five hoc ad miraculum confeante,
nunc Chrifti eft. ra s ,five ad myfterium vertas, quod in populi
7. Nec ipfa qua:Ilio vacat faTcramentis, quam foret humilitate gentilis Se requies Se triumpropofuit
iòdalibus fuis, dicens : De edente exi- phus. Juxta quod fcriptum eft : £)ui tepercujfev
i t e fica ,(fi^ de potente ex iv ìt dulce. Denique r it in maxillam, prabe ei (fi alteram. Per hanc
eo uique myftica, ut tribus diebus ejus revela- enim injuriarum patientiam g quam erudiunt
rio qusreretur, qua: non potuit nifi per fidem iàcramenta baptifmatis, de quibufdam ftimulis
Ecclefi«, die feptima,completo Legis tempore, E iracundia: triumphamùs j ut morte obita, refur-
poft paifionem Domini revelari.Sic enim habes, reélionis requiem conièquamur.
quia fic apoftoli ideo non intelligebant, quia 13. Illene ergo Samfon, qui funes intextos
lud ly . i j .
&MMatth
y.
19-
Jefiis nondum fuerat honorißcatus.
. 8. ¿i>uid,incj\3\\\nt,dulcius melle, (fi quidfortitts
leone?Kd qua: ille reipondit: Si non domuißetis
vitulammeam, non invenißetis quaßionem me am.
O divinum myfterium j 6 evidens facramen-
tum • Evafimus interemtorem, potentem vici-
mus. Ibi nunc cibus vita: e ft, ubi erat ante mi-
iera: fämes mortis. In ialutem pericula,in iua- fua: degener, h palpatus fic captus, iacro crine
vitatem amaritudo convertitur. Gratia ex of- tondetur ?
fenfione procelfit, potentia ex infirmitate, vita
de morte.
5). Sunt tarnen qui b contrario putent funa.
Amcrb. & EraC connubia petiturus optata: m(T. nonnulli,
eonnubium petiturus optatum ; alii plures, & cum his Gill, ac Korn,
edit. ut in textu.
b. Ita yct. edit. cum miT. longe plurimis , nifi quod in quibufi-
dam pro dulce prxfcttut dulctdo : at edit. Rom. cum nonnullis
aliis miT pro & de potente, legunt (y. de forti & c.
c. MIT non pauci, apes reperta, qua condidit mel Rurfus vero
u' i cun£tx edit. cum mff. uno vcl altero , & in co mel in figura >
mit. rcliqui, fed in eo &c.
d. Poft voccs, triginta viros, addunt quatuor miT. implevit tri-
ginta annos.
c. MIT, aliquo t, Sunt enim qui adverfus divina facramenta de-
cipere fud confuerunt aftutid.
F. Thuan. cod colb, unus Sc Alb. Bene pufillas vineas: T e il.
& vct.edit.Benepufillas vulpes. Rom.edit.aeplures miT. ut in textu.
nervis, qui novas reftes ficut mollia fila diflol-
yit ? Illene Samfon qui crinium fuorum palo
conilricla defixo vincla non fenfit, quamdiu
habuit gratiam fpiritalem ? Is , inquam ,poftea-
quam Spiritus Dei difeeifit ab eo , * longe mu-
tatus ab illo Samfone, qui rediit allophylorum
indutus exuvias,in muliebribus genibus virtutis
14. Tantumne ergo momenti crines habnere
capitis, ut manentibus his,virtus invidia dura-
ret : tonfo autem capite, fortitudo omnis viri
g . M(T. non pauci, quam erudiunt ( quidam qua erudimur) de
quibufdam iracundia ftimulis triumphamus f ut facramenta baptifmatis
capìamus ( nonnulli, baptifmatis videos ) triginta annorum
bapti^atum dicit ( a lii dicimus ) effe Salvatorem. In triginta annis
( aliqui poft triginta annos ) incarnationis dominm fefus à fudais in -
terficitur-, ut poft mortem obitam: non pauci ficut Sc edit, morte obito -,
eft enim non obfcura imitatio Virgiliani illius è lib. io . Aìneid.
Morte obito, quales fama eft volitare figurai. Cctcrum lùpcriotcs
Yarietatcseo confilio exhibuimus, ut hoc tamquam ipecmine pattar
/quantum libi quandoque fcribarum pcrmilcrit audacia.
* . Manifefta hie etiam Virgili! è lib i- ^neid. imitatio j fic enim
illic : ■ .. ■ — Gjuantòm mutatus ab illo
Hell or e , qui redit exuvias indutus Achillis.
h. Ita ret- edit. Se plutcs mil', at Rom. edit, cum aliis nonnullis,
colligatus & captus.
ludith 16.
9. & fe q .
Bifif
liii H • i
Ittlf
i¡lIiI i l i I II
Éi ìli VI llf
Sii Ii
l