
tfXLïi.6.
Pfnl-H-io.
•Gont.j. 6.
b
H. Co r .j, 8
i.T im .i.6
Cant. y. S
Sfai. 4 9 .1
,» meridiano ?'Obì H Chriftus manet, ni- A ligatas eft P àulas , qui a itI Frnlm ¡ H B
-il ubi juftitix meridies fulget. Idque facratx
íc r ip tu rx docetur teftimonio, q u x dicit : In fole
pofuit tabernaculum fuum. Unde Si alibi idem dicit
Propheta : In lumine tuo videbifnus lumen.
•Lumen Filius e f t , lumen Se Pater qui videtur
in Filio j quo niam Filius fplendor gloria Patris-,
'■& imago fubflantìa ejus eft.
58. Sed etiam in tuo lumine, virgo, Chriftum
tequire , in bonis cogitationibus, in bonis ope-
Chrifii.
61. Vulnera autem caritatis eflè docet Job,
quo nemo amplius Chriftum dilexit,qui dilige-
bat etiam in ipfius lui corporis cruciatibus. Unde
dicebat : S agi thè autem Domini in meo corpore fob. c. 4,
fu n t , quarum furor ebibit fanguinem me urn 5 cum
caperò lo qui, comfungunt me. Sunt ergo caritatis
vulne ra, Se bona vulnera : denique meliora prov.x7.(,
ivulnera amici , quam voluntaria ofiula inimici.
ribus quxluceant coram Patre tuo qui in c x - ß Hieremias quoque xftuabat, Se ignem caritatis H\„,
L • n :i . . . « ■ . __He- . . 1 „ ari n f f i r i in n n r n n n P M n d i . Hs eft! Qua:re in neflibus-, quxre in cubiculo
tuo - quomam & nocie v enir, Se puiiat ad ju-
;nuam tuam. V u lt enim te omnibus invigilare
anomentis, vult januam tu x mentis patentem
'invenire. Eft Se illa janua quam vult patere, ut
aperiatur, Se rei'onet os tuum laudem Domini,
•o-ratiam Sponfi, crucis confeffionem : cùm fym-
bolum recenfes, pfalmos in cubiculo tuo con-
cinis. Ergo cùm venerit, vigilantem te inve-
n ia t , ut parata fis. Dormiat caro tua , v igile tq
fides : dormiant illeceb rx corporis, vigilet cordis
prudenti a : membra tua redoleant crucem
C h r if t i, Se fepülturx odorem 3 ut nihil iis fom-
nus caloris infundat, a nullos excitet motus.
ìp fa eft anima qux fé Chrifto aperit,quam nulli
Vapores carnis exagitant.
59. Cùm h x c inveiierit Sponfiis, tranfibit :
anima tua ilio fequatur, difeedat à cubili fu o ,
exeat in verbo ejus, ficut fcriptum eft : E x iv it
anima me a in verbo tuo , id eft peregrinetur ¿D
corp ore , ut D e o ad fitj quoniam cùm eft in
Corpore,peregrinatur à Chrifto. Unde 8e Apof-
tolus dicit : Au dem us ergo'°& confentimus magis
' peregrinari de corpore, & adejfe ad Dominum. Et
ideo conamtir, five abfintes , five prafentes piacere
ìlli. Omnes enim manifeftari oportet ante tribunal
Chrifti, ut reportet unufquifque propria corporis
, ficut gejfvt, five bonum, five malum. Quàm c ito
caulam probavit,qua corpus refurget! Oporte
t enim carnem refurgere, qux remuneratio- £
nein fuorum eft adeptura geftorum 3 ut qux in
corpore geffinnis, in corpore recipiamus.
60. V u ltig itu r fé Dominus fxpius quxri : c diC
c e d i t , currit, ut refufeitet gratiam, quam vult
à te etiam in te refufeitari, iìcut habemus ad
. Timotheum fcriptum : Propter quam caufam ad-
moneo te , ut refufeites gratiam Dei, qua tft in te
per impofitionem manuum me arum. Q u x autem
refufeitaverit gratiam, fit vulnerata caritatis, fi-
cut illa dixit : £)uia vulnerata caritatis ego fum : p
f i fufeitaveritisèf excitaveritis caritatem. Quid
iftud fit , poterimus intelligere , fi repetamus
quia fagitta eft dominus Jefus, cui dicit Pater :
, Pofui te ficut fagittam eie i l am. E t quia ipfe eft
caritas ,funt utique jacula caritatis, quibus vul-
nerat fe fe quxrentes. Denique 8e alligatx vin-
culis ipfum iequuntur 3 quia quos vulne rat, li-
g a t . Ergo funt etiam vincula caritatis, quibus
a. Plcriquc m(T. nulla: excitet mctus. . . ■ Cùm h tc venerit,
Sponfus tranßbit, ut anima dnc. melius tarnen a li i, & edit, ut in
textub.
Sic miT. nullo excepto : omnes autem edit. contcndimus magi:
: G ra c e , 8<t ppf/^ $ ic, ivSbnS/^u , contendimus , & prob amu::
Yulg . audcmu: bonamvoluntatem tfabemu:: alia: vcrfiones dcni-
q u c , confidimu: & exoptamus.
c. M il. non pauci, difcedit. Curl V t refufeitet See. N o n incongrue.
d. Ita miT. omnes ; at è contrario omnes edit. Qudm autem
atnilmem in capite tuo Eccleßaßts dixtrit. de Proverbia , Rom. de
quo inflammabatur ad officium prophetandi,
ferrè nonpoterat. Denique demergebatur in ibid.$8.«.
lacum 5 quia Judxis futura excidia annuntiabat,
Sc tacere non poterat. Lapidabatur Stephanus, A$.7.su
Scilla pro Chrifto vulnera quafi vulnera caritatis
pio excipiebat affectu.Vapulabant apofto- /W74«.
li, Sc còngratulabantur. Quam bonus eft Dominus,
pro quo dulces Sc injurix funt,grata mors«
E t bene grata, qux adquirit immortaliatem.
C A P U T X .
Virginitati competere Ecclefiaftis locum de vefti-
bus , quod autem qddit de oleo ferendo in
capite, hoc & de mentis humilitate & de mode
fta corporis compofitione intelligi j cum orna^
menta interiora maxime in nobis requirantur,
& pauperum diviti.e fin t innocentia fimplici-
tas. Jjlupmodo Ecclefia dicat Synagoga : Ubi
paicis (jrc ? h.cc vero eas Chrifti voces acci-
piat : N ifi feias te & c ? Hinc ßgnificari di-
vinam imaginem refidere in anima noftra,
pro inde maximam ejus cur am gerendam effe.
£)uapropter monet juvenem} ut cor dis innocen-
tia dele£letur\ virgines autem , ut oculos homi-
num exemplo Maria defugianty atque omnem de-
clinent fabularum occafionem.
6i .“Wn omni, inq uit, tempore fin t vefiimenta tua Ecclef.9.%.
J\candida. Q uid candidius virginitate : quid
canctidius intaefco veftimento pudoris?Bonaqui-
dem caftitas conjugalis , Sc caftitas viduitatis;
munda omnis caftitas, fed forte non omnis can- Cor-T
dida,aut non candida in omni tempore. N o n 5‘
candida,quando non habetquisfui corporis po-
teftatem, quando ad tempus fequeftratur ora^
tio. D e virginitate ergo pulcre dicitur : Inom- Ecclef9.ti
ni tempore fin t vefiimenta tua candida, & oleum
in capite tuo ; ut faces tux femper poffint luce-
re nec extinguantur, cùiii coeperit Sponfus ille Ma tthä.
1 . c- & /<?• cxleltis venire.
63. d Q ua autem ratione in capite tuo Eccle- d
fiaftes d i ie r i t , àe Proverbiò cofligemus ; quia
Oculi hominis in capite ejus, id eft, fapientix tux
fenfus. Ideo forte Sc evangelica mulier illa lau-
da tur, q u x pedes Domini capillis fuis exterfit,
quod fide fe humiliaverit 5 ne per carnis elata
iapientiam videretur,c quam Legi fubditam ve- t
rus occultorum interpres Paulus n e g a v it , eo
quod Chrifto fubjiceretur.
alti: locis, colligimu:. Sane citata ab Ambrofio verba reperiäntur loco
indicato ad marginem ; fieri tarnen poteft ut ille refpexerit ad
Prov. 1 7 .1 4 ..' o o 'r o w trwotboi ¿»S'pòi m<p«, quam fententiam, uc
interdum io le t, ex memoria tantum protuletit.
e. Omnes edit. iit in textu : m(T. nonnulli, ut homini,quam Leg?
fubditam verus negavertf, ea Chrifto fubjiceretur : unus ; ut
homini, quam Lege fubditam viro------ allegavit, ea, Sic. in reliquia
autem nihil faniu At infra edit. omnes omifia poft di£tionem quo-
niam particula f i , quam in cundis mff. reperire e ft, nec non pra.-
1 va pun¿forum appofitione totam periodi icricm diiTolvcvant.
; & H‘
LHC1-P-
I .Tim.i-9-
*
Iccltf i w
iPf/r.3.4.
t.C or.i.t.
cm. 1.6.
Ibidtm 7 .
b
l quid faci at mi hi caro. Non« ergo caro fumus,
lèd fpiritus. D e Judxis autem dicium eft :Non Gen. 6.3.
permanebit in iis fpiritus meus ; quia caro funt.
N o n aurum fumus,non pecunia,non divina-
rum copia 3 illa enim noftra. Et ideo tibi dicit
Moyfes : Adtcnde t ib i, hoc e f t , animx tux 3 ne Deut.ij. ?.
pereas , ne carnalis fias. Adtende tibi, hoc eft,
imagini quam à Chrifto accepifti, fimilitudini
ad quam factus es. Ipfam ferva imaginem,quam
Chriftus in te operibus fuis pinx it, ficut ipfe ait
ad Hierufalem, id e f t , ad animam pacificam :
Ecce ego, Hierufalem,pinxi muros tuos. Efai.49.16.
64. E t pulcre h o c poifumus intelligere etiam A
còrporaliter j quoniam fi in propheticis feriptis
. reprehenduntur filix Sion , quod alta cervice
procédèrent, nutibus oculorum , Sc itinere pedum
trahentes fimul tunicas , SC ludentes pe-
dibusj Sc ideo gloriam veftis earum, Sc ornatus
ear um, crines Sc cincinnos Dominus ablaturum
eile ie dicit : refte’ ifta mulier fparfit capillos
fuosj ut nodos crinium Evangelica iblveret difi
ciplina. Unde Sc apoftoli dixerunt : /wp/¿-
3. catu capillorum, ficut Petrus doeuit ; neque in B
tortis crinibus, aut auro, & margaritis, ve l vefie
pretiofa, ut Paulus adferuit : fed magis interior
s hominis ornamenta feminis requirenda5 quoniam
69. Adtende ergo. Se tu prxcipue, fili, adtende
tib i, ut lxteris in juventute tuaj cui dicit Scrip- ^
tura : Lutare, adoleficens, in juventute tua.c N o n Ecdefu. 9.
unius tibi dicit tempus xtatis. Eft quafi quidam
fi os v itx , bonorumque x tas operum , de qua
fcriptum eft : Renovabitur ficut aquila juventus Pfal-ìot.j.
tua. E t obleclet, in q u it, te cor tuum in diebus Ecclefx s 9,
adolefcentix tua, & ambula in viis cordis tui fine
' macula, & in adfpetfu oculorum'tuorum, & non
in audacia oculorum tuorum >• in adfpectu utique
ipiritali, non in audacia fxculari. Ètfeito quod *cclef-
fuper hac omnia adducet te Deus in judicium. I4‘
repelle iram à corde tuo , & amove nequitiam a
carne tua.
ille abfeonditus cördis homo, qui eft pauper
íx c u lo , ipfe eft locuples Deo.
6j. Audiftis, a filii, qui pauperes vos eflè pu-
tatis. Quis autem eft homo d iv e s , cùm multis
egea t: mTi ille cui non eft grave peccatum in
. confcientia ? Bona eft enim, in q u it, fubfiantia, cui
non eft peccatum in confcientia. Audiftis,inquam, C
in quo poffitis apud Deum efle locupletes ; ut
fit in vobis, inquit, iricorruptibilis Sc m’odeftus
ipiritus. Bonxenim div itix funt innocentix atque
fimplicitatis, quibus peccatum non impu-
ta tu r , quia nulla in iis doli fraudifque verfiitia
eft ; omnis enim fimplex obtredare non novit,
nefcit invidere : fuo contentus eft , aliena non
quxrit j Sc f i ege a t, fibi dives videtur, f i iuppe-
tat quod alimento eft iatis. Denique pulcre
apoftolus Paulus : E t profunda , inquit, pauper tas D
eorum abundavh in divitiis fimplicitatis eorum.
66. E t quia Ecclefia congruis erat ornatibus
com ta , Sc de Chrifto lumen accipiens refulge-
bat j poteft etiam fic locus ille ac c ipi, eo quod
Synagoga ad Ecclefiam dicat : ZJbi p afe i s , ubi
manes in meridiano ? Ne forte fiam circumamicla
fuper greges f i d a l i um tuorum. M ercenaria efiè desiderar,
q u x fibi vindicabat ante dominatum.
Quam damnoia perfidia eft ¡i»/,
67. Sed quia incredula, immitis , facrilega 3 E
ideo earn à gregibus Ecclefix lu x fe parar Chril-
tus dicens : N ifi fitas te , ò decora in mulieribus,
hoc eft, te prius qux fis ipia cognofce ,-Sc tunc
pete ut meis gregibus appropinqueS. Et bene
in mulieribus decora dicitur Synagoga, non in
virginibus 3 quia Evam mulierem fequebatur,
per quam lapius advenir : Ecclefia autem b decora
in virginibus eft 3 quia v irgo fine ruga eft.
68. Scire ergo fe debet five v ir , five mulier,
quia ad imaginem D e i eft Se fimilitudinem 3 ut I
animx fequatur, non corporis pulcritudinem.
In quo enim fumus ? In animx fubftantia Se
mentis vigore. Hæc noftra omnis portio. D e ifique
D a vid inquit : In Deo fperabo ,non timebo
a. O nines edit. Audiftis, filia , quiapauperes vos vocatis: omnes
mff. ut coneextu. . ‘ , ■
b- Edit, nonnulla: Parif. decora in hominibus eft. Intra vero udì
omnes edit, ac düo mff & fimilitudinem. In quo enim ad tmagi-
nem Dei fumus, nifi in anima & c . rcliqui mff. noftram praterunt,
lc¿tionem. . '.'ÍIaí , • • i
c. Mff. quatuor, Non unus tibi dicit : Tempus atatis eft quaft ü-c.
d. Omnes edit, quod dico tibi, cuicumque virgini loquor: led mil.
verbum fine ulla lenfus jaftura pratermittunt. ltcrum ubi vct.
edit. Se cunfti mff prafertim profejftonis. Rom. edit, repofuit pra/cr-
feriim profefftoni. Non belle ; neque enim refettur ad verbum adtende,
fed facra virgines híc opponuntur virginibusaliis de quibus paulo lu-
perius Denique proco quod habetur in omnibus edit, ab hominis ir-
revtrentis.mS. duo, ab omni irreverentin, alii totidcro, ab omnis irre- \
70. Adtende tib i, v irg o , Se tu, ut irififtas ora-
tion i, Se vultus tuus affidua obfecràcione pallefcat.
S ed an te orationem prxpara animam Ecd.n.ej.
tuam, ut non videaris tentare D eum , cùm de-
, p recaris 5 ut id quod oras, mores tui loquantur,
fides adjuvet, opera commendent. Adtende /i-
bi : d quod dico tibi cuicumque virgini. N am d
tibi p ix non deeft inftitutionis magiftra.
71. A d ten d e , inquam , virgo facrx prxfer-
tim profeffionis , & ab omni irreverenti oculis
cave. Et f i ad tempus praterierit quafi viator, ta-
men os fùurn aperit, & ab omni c aqua proxima c
bibet,\st te inebriet. Nullus fit tuus fine m atre
proceffus, q u x fit anxia cuftos pudoris. Ipfa
, quoque ad Ecclefiam progreffio rarior fit ado-
lefcentulis. Confiderà quanta fuerit M aria, Se Luci. 1*.
tamennufquam alibi, nifi in cubiculo reperitur,
cùm quxri tur. Illa te doceat quid fequaris.
Anteluni in fpècie viri v id it, Se pavebat corde, •
peregrinabatur adfpedu. Unde dicit ad eam
Angelus : Ne tìmeas Maria. f D o c E T s o l i - ^
t u d o verecundiam : Se gymnafium pudoris
fecretum eft.
72. Quid enim tibi opus eft v e l ad proximam a jm _
< facile accedere ? Pes enim fatui facilis in domani f*. ‘
proximi : qui autemfapiens e f i, verecundatur. Inde
nafeuntur fabulx , eie quibus pulcre admoneris
ut caveas, cùm dicit vir tibi fapiens : Jfiuis dabit ibidem x i ,
d ijiìftim me* cujhdiam ' f ^ fijir* l*bU-me* !i'
I verentis; reliqui tandem,¿li omni ìrreverenti.Torimi autem locum in
I graco'idiomarefic legimus,ÓVioo> «itfiS’Wf c ìw a u » <poAa$di, ««
I dcwfwcir^f icu> li: vi ; às ¿Soimfyf $ tiu a àtei-
, ì '¿v, w * c CfoX» v i •uviyftc ■miraj, nccab eo recedit Vulgata
vcifio. Et hinc poteft id confirmari , quod alicubj jam mo-
nuimus, Ambrofium facro codice à noftris haud paulum diverfo
uium effe. ...
c. Non pauci mff. nqud proxima bibe: mcliusalu atqueedir.. . .
bibet Advei te autem quancum loliiudinis amorem faudus Do£Vor
exigat à virginibus , quando quidem ipfis etiam crcbriori Ecclefia:
frequentatione vult inrcrdiCtum.
f. Ita m ff omnes dnobus exceptis : hi vero cunftarque edit. Dceti
folitudo. Minus concinne, ut fatis oftcndic id quod fequitur ,é * tftnr
nafium & c.
T hj