Prior crevit, prior fenuit-, prior doluit, prior A eft ut non folurii nafcendi’, fed etiam Vivendi
ftevit.Si ieitur hic tempore mi nor,il le antiquior incident infirmitatem.
padrone. Si hie generationis incurnt xtatem ,
bec il le generandi evafit pudorem.
67. Quid te ifta quxftionum tormenta de-
le&ant ? Audis Dei F ilium s aut dele nomen,
äut agnofee naturarii. Audis uterum , agnofce
generationis pei-fpicuæ ventatene Audis cor*}
Verbum intellige. Audis dexteram , agnofce
virtutem. A u d i s o s , agnofce fapientiam. Non ß
hæc funt in Deo corporaliter æftimanda. In-
comprehenfibiliter generatur Filius : impaffibi-
liter générât Pater 5 & tarnen ex fegeneravit*
& ariteomnem intelledlum generavit Deus ve-
rus Deum verum. Pater 'diligit, Sc tu difeutis«
Pater complacet, Sc tu cumjudæis iiiydes : Pater
Iionorificat, Sc tu citm gentibus conviciaris.
■C A P U T XI.
71. Sed fortafle eo prolabaris amentix , ut
de Dei Filio ifta non abnuas,qui eum ex infir-
niitate metiris humana ■, quid íi Deum negare
non potes nomine, infirmitate tarnen höminem
Vis probare? Quid fi dum Filium difeutis , Pa-
trem arguis : Sc dum Chrifto prxjudicas, Pa¡.
trefti adjudicas ?
71. Nam ÍI divina generado fubje&a tempori
fuit, Sc id ex ufu generationis ulurpatur hu-
manx j ergo Sc Pater corporali utero portavit
Filium , decern menfium curriculis onus vexit.
Sedqiiomodo fine fexu altero generationis ufus?
Yides iolemnem generationis feriem non ccepit
ie, Sc tu i> partus cujufdam corporex neceflitatis
putas fuiflefolemnes. Tu ufum quxris,ego fe-
xum: tu tempus exigis, ego ordinem: tu finem
difcUtis, ego quxro principium. Nempe finis ex
Non poffeprobarie Scriptura Patrem Filiopriorem C principio, non principium pendet ex fine.
ejfe} neque etiam argumentis ex hominum gene- Omne, inquis, quod natUm e ft, pr'incirat
ione deftimtis; cum inde innúmera fequutura
ejfent abf urda : quod autem Chriftum ex tempore
natum aident pronuntiare ,id cumtdum tjfe im-
pietatis.
¿S./’-'X Uæris à me utrum prior ñon poffit
y J effe, qui Pater eft. Quxro à t e , ut do-
ceas quando Pater prior fiierit, teftimoniis -,
aut argumentis collige veritatem. Si teftimoniis
pium habet j Se ideo quia Filius e f t , principium
habet,Se ex tempore eflè coepit. Quod ip forimi
ore fit di&um. Ego autera Fili um natum effe
profiteor : quod reliquum eft impietatis , hór-
refeo. Deum confiteris, homo, Se tali circum-
fcribis calumnia i Deus hanc averruncet amen-
j accepifti utique fempiternam Dei efle vir- Q
tutem-, Legifti etiam dicentem : ifrael, f i me
audieris , non erit in te Deus recens, neque ado-
rabis Deum alienum. Aliud horum xternitatem
aliud3 proprietatem fiibftantix indifFerentislignificar
¿ ut neque pofteriorem Patre, neque al-
C A P U T XI I ,
Iterata in Filium objettioni rterum rej¡
tarn re tor quer i etiam in Patrem pojfe ; cum ergo
Pater nec loco , nec tempore , alidve ulla crear-
iura ìndigeat, fic nec eorum indigentiam ad-
tribuendam Filio cujus fingularis generatio
eft non folum e Patre , Jed etiam e Virgine ;
proptereaque cum in hac non fexus aut fimilid
locum habuerint, in ilia quoque non habuijje.
terius divinitatis Filium efle credam'us. Nam fi
’Patre pofterior èftyrecens eft : Sc fi unius non
eft divinitads-, alienüs eft. Sed nec pofterior*
quia recens non eft : nec alienus, quia ex Patre
riatus : quia Tupra omnia e(l Tie us benedittus in fie- E 7 4 - |_3 Urfus V objiciunt , BR : Ergo HEM non a eft - Filius
t r
cula, licup leriptum
69. Sed fi alienum putant , * cur adorant
euui y cùm fcriptum fit : Neque adorabis Deum
alienum ? Aut fi non adorant, fateantur,.Sc finis
eft • ne quem fub religiofi nominis profeifione
decipiant. Hæc nempe funt teftimonia Scrip-
turarum. Aut fi habes aliud, proferre debebis.
70. Supereft ut Sc argumentis verkas collie
gatur. Quamquam etiam humanis teftimoniis
cat mihi Pater, ignofeat Filius, ignofeat Sc Spiritus
fanctus, c quxftionem pro pietate referre
cupienti. Eft certe Pater, Sc manetfemper:
fiint etiam creaturx pro diipofitione divina.
Eft ergo aliquid earum quod non fubjedum fit
autlocis,aut temporibus, aut creationi aut
cauix alicui vel au&ori ? Profedo nihil. Quid
ergo dicitis ? Eft horum aliquid quo egeat Pa- VciLLU. u u i i i i u u i u u t - u a u i u 'u im i iu v s yæ s n ig am g o _ „ _ - , — .
arsrumenta cedere fi>lcanttamimentáre cuneo, F ter ï Impmm eft dicere. Ergo aut definite, quæ
hxretice^ut vòles, Ufuiinquis^ccipimuseo qui
nafeitur, priorem eflequi generar. Perièquere
igitur omnia veftigia confuetudinis, Se fi cererà
conveniunt,non obfifto quin Sciftùdrequiras:
■ fi autem nulla concordant, quemadmodum
cùnl defint cetera, hoc folum exigis ? Ergo quia
ufum requiris* quando generatus eft ex Patre,
paryulus fuit. Vidifti in cunis infantulum va_
gientem , proceflìis aliquos accepit xtatis j fi
enim infirmitatem generationis habuit, neceffe
a. li ora. edit. fòla unitutem fubfiant'u.
* . H ì c objc£Uo haud lcviccr uigcbat illos hsrcticos , quam
proinde ipfis fubinde objicere Ambrofius non priecermifit : actamcn \
cidcm reponebant Patrem in Filio tamquam regem in ima^ine i
abs le adorari colique, ut ex Athanafii or ut. 4- in Anianos duce- |
re eft. Sed cùm fequatur ex hoc refponfo * eamdem quoque vene- |
ìationem hòmini utpotead imaginem Dei condito exhiberi polle |
ilio effluvio nihil o:bftantc,au(ftorcs cjus in cthnicorum ferme ordinem
creaturarum funt optare divinitati : aut fi comparare
contenditis, confiderate quo veftra pro-
cedat impietas j quod abfit ut vel in iènfus not
tros aliquando veniat.
75. Nos enim piam refponfionem tenemusk
Namque omnipotens Deus eft , Se ideo nullo
eorum Pater indiget, qui non habet mutatio-
nem fui aliquam, vel profedum quo nos ege-
mussquorum infirmitas ex hujufinodi rebus profedum
accipit. Qui autem omnipotens e ft,
repofucrunt idem Athanaiius orai. 3 ■ Se 4. contra eofdem, Bafilius
Horn. 1 7 - in Sabell. Gregorius-NyfT. & alii. Confule etiam Va-
lefii notasad lib. i . Hift. Theodor, i j . '
b* Omnes edit, cum paucis m(T. partus cujufdam corporei necejfì-
tatcs : alii miT. multo plures potiorcfque, partus cujufdam corporea
necejfitatis, id e ft , partus corporea: conditionis neceftiuti fubditos
atque adftri&os putas.
c . Teller, codex unus, qutitionem de proprieiate.
«.4 d p
um. i} .
tìon crèatùs, Se fineioco, 8c fiipra tem- A bum-, quali ipìendor Iùcis xterhx j quia fimul
poraeft. Nihil enim ante Deum , inuno hoc fplendor operatur, ut nafeitur. Apoftóli iftud
ipfum Verbum,ante Deum a dicere effe aliquid, exemplum eft-, non eft meum. Noli ergo ere- »,br.
grave. Ergo fi ita eft , quia nihil hórùm eft in dere quod fuerit vel momentum aliquod quó
Deo Patre, qux profedum fignificent s quia fuerit fine fapientia Deus., aut fine iplendore
Deus eft : nihil horum aptari efiam poteft Dei lux. Noh-, Arriane, ex noftfis xftimare divina :
Filio , ut vel initium accipiat ^ vel profedum 5 ièd divina crede , ubi humana noii inVciiis.
quia Deus verus ex Deo vero eft, 80.. Rex gentilis in igne ciim tribus pueris toa n^^ x.
76, Ergo quia ufitatum non reperimiis òrdi. Hebrxis quarti quafi Angeli vidit figuram * Se
nem , adquiefce, Arriane, prxcipuam Filii gè- quia prxftare putabat Angelis , Dei Filirim ,
nerationem fuiflè. Adquiéfce ,inq'uam> Se fi mi- B quern non legit, fed credidit yjudicavit. Abra- Gen.u i .
hi non credis, erubefee vel Dei vocemdicen- harii quoque tres vidit, Se unum adóravit.
tiS: Cui'me fimilem aftlmaftis ? Et iteruhl : ¿¡guia
non ficut homo, ita & Deus. Eteñim fi operano
Dei prxcipua eft, quia non iñanibus operatur
aliquid,non labóre conficit, non diebus abfòL
Vit j Ipfe enim d ix it, ó" facía funt :ipje rrtandavit,
dr creata funt : cur non credamus prxcipuam
gènerationerii effe ejus in Filio , cujus bprxci-
pùam creationem in Qperibusagnoicimus ?DigutiqUé
.; 81. Petrus in monte Mòyfen Sc Eliam cum
Filio Dei vidit ,'nec érravit iù natura, nec er-
ravit in gloria-. Denique quid facere deberet,
non illos, fed Chrifturri interrogavif-j nam etfi
'tribus parabat óbièquium, uriius tamen exfbec-
tabat imperium. Sed quoniam vel 'taberhacu-
lorum numerimi deferendum tribus fimpliciter
j _ . ieftimayit , emendatur Dei Patfis^^audòritate
tiurii certe eft ut fpecialiter Se prxcipue videa. Q dicentis: aie eft Films mcus dilettifftmus-, ipfum ààt/bHr.
tur genera ile Filium. Habeat generationis iim- audite-, id eft : Quid cxmfervos tuos cum Do- s'
fitatx glóriam , qui habet póteftatis inufitatx mino iòcias tuo ì aie éft Fili'its mens. Nòli
gratiam, , Moyfes filiùs, non Elias filius : fed hic Filiiis.
,77. Non fòla admirabilis ex Patre generatiò Senfit emendationem apoftoius-, prócidit in fa-
Chriftf, admirabilis etiam ipfa generatio ejiis ciem, confternatus Patris vóce, Se Filii clarita-
ex Virgine. Tu Ulani dicis noftrx fimilem cori, te : fed fiiblévatiir à Filio 4 qui jacentes erigere
'ceptionis , Se ego probo Se iftam noftrx effe confiievit.Uriùm vidit, iblùm vidit Dei Filium.
diflìmilem , immo te ipfilm‘cogam fateri. Die Recéflerunt enim férvuli, ut fòlus Dominus ,
quemadmodum fit natus éx -Maria*, quó ufu ute- qui folus defignabatur Filius, vidéretur.
rus eum habuerit virginalis, quomodo fine fé- Q 82.Quid igituir fibi volnit illa vifiò, non xqua-,
mine viri pàrtusyiinde virgo prxgnans,quéni- litatem Chrifti fervórùmque fignificahs , fed
myfterium fignanS', nifi ut apparerei nòbis quod
Lex Se Prophetx cùm Evangelio congruentes-,
ièmpfternum Dei Filium -, qùem innuntiave-
ran t, rèvelarent ? Ergo & nos cùm audimùs
ex utero -Filium-, ex corde Ver bum, credamus
qiiia non plairiiatus manibus-, fed ex-Patre natus
: non artificis opus>, fed progenies eft parentis.
83. Et ideò qui dicit : a ie ¿flFìlìus metis.
admoduhi cpuella mater ante foetus , quám copulan!
ut uxor experta ? Caufá deerat, Sc gene-
T'abatur.filius.'Unde ergo legis riovatx partus?
78. Si igitur in Virgine lifiis defuic generario-
'ñis humanx quemadmodum in Deo Patre
proprix generationis ufum requiris? Certe ufus
in fexu eft j quia Texus in carne eft 5 ubi ergó
'caro non e ft, queriiadmodum carriis infifmita-
tem exigis ? N e m o m e ;l i o r e m difcutit: £
credere tibi juflimi eib,non difeutere permifliun non dixit : Hic eft temporalis- non dixit : H x c
eft. Scriptum eft enim : àredidit Abraham D e o eft creatura mea-, baie faétura rriea-, hic fervus
& reputatum eft illi ad juiiitìam. -Nec folum in ineiiS j fed hic Filius'meus , quem videtis in glageneratione
Filii fermo deficit , fed etiaiii in ria. Hic eft Deus Abraham , Deus Ifaac,
òperibus Dei. Scriptùm eft emm dOmnia opera Deus.Jacob, qui apparuit in rubo Móyfi, de
ejus in ftde. Opera ergo in fide , generatio fine quo Moyfes eft, mißt me. * Nón Pa- .
fide? Et difeutimus qux non videmùs, qui jù- ter in rubo -, -non Pater in èremò : fed Filius
pemur credere magis quam difeutere ,qùx vi- Moyfi loquutus éft. Denique de ipfó Stépha-
"demusk - . . . , nus dixit:a ie 'eft qui-fuit in Ecclefìà-, in'èrémb, 7- 3*.
A P U T x i ì I F cum Angelo.Hic éft èrgo qui Legem dedit,ipfè
•qui loquutus eft Moyfi, diceris : Egof ìm Dens Extd^Ah
Abraham , Deus ifaac, Deus Jacob. Hic eft ergo
Deus pacriarcharurii , hic Deus eft prophe-
tarum.
84. Filiùm ergò legimus : meiis tua percipit
lediònem , edat lingiia cònfeifionem. Aufér
hinc argùmenta, ubi fìdes quxritur : in ipfis
gymnafiis iuis <jam Dialettica taceat. Non quxro
quid lóquaritur philofophi-, requiro quid fa-
ciant. Soli in fiiis gymtìafiis remanfèrunt. Vide
. df Edir. ómùes/Tilfasquafi fempiternhs, quafi Ver bum, quaji
fplendir lucis eterna , quia fplendor fimul operatur , ut nafeitur f
fpuaftiònem quomodo gsnìtus f i t Filius folivit fanctus
Dottor -, <Jr revelatìònì credendum Nab'ucho*
donoforis ac Petri ex empio dòceti aujus ultimi
Vviftone aternitatem divinftatemqueFiliiftgnatam
effe ì atque ad co itti credendum neglettis philojò-
phis, quibus jam tìbiqUe fìdps abrogabatur. Contra
vero gen ti li bus oftenduntur fimi le s Arri ani.
Icet .aliquis : Quomodo.generattvs eft
d Filius? Quafi fènipitemus, quafi VerÜ
a. MIT. aliquot, dicere , eft'aliqüid grave.
b. Omncs edit, ac pauci niff, prtcipuam operathnem : à'ii non-
nul li ; pracipuam génération¿m : cctcri ivfclius, prccipuam creationem,
ailivam fciücct, qua cteavit univcrfa per Filium.
c. Ira niff, plcrique : nonnulli a li i, matris ante foetus, quam copula??)
u x o r is alii demum.,& edit, omncs, nobifcum feciunt iiiii
'quod pro foetus-, plurcs efferunt/aw.
mff. fere ad urium
*.'Componecum lioc loco qua: fuper hac qu.-eftipne dilputat ante
exottam Arrianorum hanefim liepa-'iis 1. 4. adv. Hærcf. c. %6. Sc
poftmodum Hilarius lib.j. Sc 4. 'déTrinit. Bafilius l .t . adv.Eunorñi
Auguftinus eciam tit Trinit. lib .V cap.y. Prudcntjus Sc alii.
« I III i
¡'Pi J \ I
IKS , (
!
! f i l l
I
ii
t tiJâíUI lii