¿iam inadimûs -, quocì cohfregcrimus * vafa A Domino reie'mvit , à qùo cum quærerentur
tnyftica ,, uc capcivos redimeremus , quod ar
ärianis dilplicere potuerac 5 nec tam fadum dif-
pliceret,quam ut eilet quod in nobis reprehen-
dererur. Quis aucem eft tam durus, immitis ,
ferreus, cui dilpliceat quod homo redimitur a
morce, femina ab impuritatibus barbarorum.
thelàuri Ecclefia, promifit fe demonftraturum.
Sequenti die pauperes duxit, InterrogatUs ubi
ellènt thefauri quos promiferat, oftendit pauperes
dieens : Hi funt thefauri Ecclefiæ. Et Vere
thelàuri, in quibus Chriftus eft , in quibus fi-
des eft. Denique Apoftolus ait : Hab emus thequæ
graviores morte íunt : adolefcentulæ, veí faurum in vafisfi&ilibus. Quos meliores theiau.
tmeruli, vel infantes ab idolorum contagiis, qui- ros habet Chriftus , quam eos in quibus fè eile
bus mortis metu inquinabantur ? dixit e Sic enim fcriptum eft : E furivi, & dedifi
137. Quam caufam nos etfi non fíne ratione B tis mihi manducare : fitiv iy & dediftü mihi bibere:
aliqua gelfinius * tarnen ita in populo profequuti hofies er am, & coUegiflis me. Et infra : guod^ enim
' :oque fu
cap. Aurum.
fumus, ut confiteremur, multoque fuifte com.
modius adftrueremus, ut animas Domino quam
aurum fèrvaremus. Qui enim fine auro mifit
apoftolos, Ecclefias fine auro congregavit. Aurum
Ecclefia habet, non ut ferver : fed ut erog
e t e fubvgniat in necelfitatibus.Quid opus eft
cuftodire quod nihil adjuvat ? An ignoramus
quantum auri atque argenti de tempio Domini
uni horum fe c ifiù, mihi feciftis. Quos meliores
Jefus habet thefauros, quameos in quibus amat
videri ?
141. Hos thefauros demonftravit Laurentius,
Se v ic it, quòd eos nec periècutor potuic
auferre. Itaque Joachim qui aurum in obfidio-
ne fèrvabat, nec difpenfabat alimonia comparando
j Se aurum vidit eripi, & fè in captivitài
. Cor. 4.
Matt, i j .
ÎSibidem
40.
4 . R e ¿ .\ 4.
i l
#■*«•»4- ÁíTyrii fuftulerint ? Nonne melius » confiante tem deduci. Laurentius qui aurum Ecclefiæ ma-
1«. r 1 . m I .................... WÈ r -I- M i iàcerdotes propter alimoniampaupcrum, fi alia ------------—;i _ ..__;
iùbfidia defint, quamutlàcrilegus contaminata
afportet hoftis ? Nonne dicturus eft Dominus :
Cur pafllis es tot inopes fame mori ? Et certe
habebas aurum , miniftrafTes alimoniam. Cur
tot captivi dedu&i in commercio iùnt, nec re-
demti, ab hofte occifi funt ? Melius fuerat ut
vaia viventium ferv^res, quam metallorum.
13$. His npn poflet relponfum referri. Quid
errogare pauperibus, quam perfecutori re-
lèrvare , pro fingulari fua interpretationis vi-
vacitate facram martvrii accepit coronara.
Numquid di&um eft lancio Laurencio : Non
debuifti erogare thefauros Ecclefia:, vaia facra-
mentorum vendere ì
141. Opus eft ut quis fide fincera Se perlpL
caci providentia munus hoc impleat. Sane fi in
fiia ahquis derivat emolumenta , crimen eft : fin
enim di ceres : Timm ne tempio Dei ornatus D vero päuperibus erogar, captivum redimirmiluit
deeflèt ? Relponderet : Aurum facramenta non
quærunt : nequeauro placent, quæ auro non
emuntur. O rna tus facramentorum redera-
tio captivorum eft. Vere illa funt vafa pretiolà,
quæ redimunt animas à morte. Ille verus the-
faurus eft Domini, qui operatur quod fanguis
ejus operatus eft. T une vas Dominici lànguinis
agnofeitur, cùm in utroque viderit redemtio-
nem j ut calix ab hofte redimat, quos fanguis à
peccato redimit. Quam pulcrum, ut cùrnt» ag-E
mina captivorum afr Ecclefia redimuntur , di-
catur : Hos Chriftus redemit. Ecce aurum quod
probari poteft , ecce aurum utile , ecce aurum
Chrifti quod à morte liberar, ecce aurum quo
redimitur pudicitia , fèrvatur çaftitas.
Ì39. Hos ergo malui vobis ljberos tradere,
quam aurum rèfèrvare. Hic numerus captivorum
, hic ordo præftantior e ft, quam fpecies po-
culorum. Huicmuneri proficere debuit aurum
Redemtoris, ut redimeret périclitantes. Agnoli F
co infufiim auro fanguinem Chrifti non folùm
irrutilafÌè, verum etiara divinæ operationisim-
preffiiTe virtutem redemdonis munere,
140. Tale aurum fanctus martyr Laurentius
* . Difeimus oc hoc toto capite jam inde 3 primis feculis in Ec-
cleiìa faille vafa pretioia, quorum alia ad ufum laci^mentorumini-
tiaca & confcerata client, alia minime, feci tantum ad decus 8c orna-
mcntum : utraque vero tam multa exilitiUe , ut redimendo innume-
torum captivorum moltitudini fufficercnt. Hinc prxtcrea intelligi-
mus auream illam Ecclcfix fupelleftilem Ambroiìo nullo modo Futile
improbaram, cùm non nifi certis ac definitis cafibus , & deficienti-
bus aliis fubfidiis earn jure diftrahi polle concédât- Itaque ficubi
nonnulli iàndki Patres , ut Hieronymus epift. a. ad Neporianum ,
Chryfoftomus bom. f i . in Match. & 60. ad populum Antioch.
Ifidorus Pelufiota lib. i . epift. 88. Sc Bernardus cap. 11. Apologia:,
videntur aurcorum argenteorumve ornamentorum in Ecclefiis ufiim
condcmnare ; ita mens corum interpretanda e f t , ut non ufum Icgi—
timum, fed abufum proferiptum velint , videlicet auc luxum Se
faftum plane profanum , aut præpofteram corum religioncm qui
fèricordia eft. Nemo enim poteft di cere : Cur
pauper vivit ? Nemo poteft queri, quia captivi
redemti funt : nemo poteft acculare, quia tem-
plum Dei eft iedificatum : nemo poteft indigna-
r i , quia humandis fidelium reliquiis fpatia laxa-
ta funt : nemo poteft dolere, quia in fèpulturis
Chriftìanorum requies defiindorum eft. In his
tribus generibus vaia Ecclefia: edam initiata
confringere, conflare, vendere licet.
143. Opus eft ut de Ecclefìia myftici poculi
forma non exeat, ne ad ufus nefàriosfàcri cali-
cis minifterium transferatur. Ideo intra Etcle-
fiam primum qua:fita funt vaia quxinitiata non
eflènt : deinde comminuta, poliremo confla-
ta , 9 per minutias erogationis dilpenlata egen-
tib.us, captivorum quoque pretiis profecerunt.
Quod fi delunt nova, & qua: nequaquam ini-
tiata videantur, in hujulmodi uliis, qucte lupra
diximus, arbitror omnia pie polle con vera.
multos pauperes perire, quam aureum aliquod vafculum è (aerano
decedere levius ferrent. H o c aucem animo fuifiè agnolcimus arria-
nos illos, qui fandto noftro invidiam hujus numquam facis laudati
facinoris occafione conflare moliebantur. Hue refer qua: fiipra ha-
bentur pag. 86 - num. 7 0 . ubi quo temporeca acciderinc fubnotavi-
mus, ficut & in Admonic. noftra ad hos de OfEc. Minili, libros.
a. Era. & edit. (èq. cum mlT. nonnullis, confiat facerdos propter
alimoniam ( edit. Rom. pro alimonia ) pauperum. . . . quam [acrile-
gus contaminata afportet, quidam mil. contaminai, adfportat hoftis.
Rom edit, quam u t facrilegus contamina & afportet Se c. Amerb.
cum aliis longe plurimis, ut in textu , nifi quod aliqui mff. p ro ,
facrilegus, legurif facrilegiis.
b. Codex Thuan. Se alii magno numero, agmina peccatomi».
c. Edit, ac multi mlT. per minutas erogationes ; Tliuan. vero Si.
alii aliquot boxuc n o t * , per minutias trogationif.
§. Nemopo-
ìtft.
n . p rq t v v t v u^a intermilfione Continuato Verbere'. Quid
C A P U T X X I X . multa ? Gircumfufus caligine in terram conci:
Dejjofita vìduarttm, immo omnium fidelium i-nÈc- ^ evidenti divina: operationis indicio exaclcfia
cum fu i etiam peri culo de fendi 0fioriere e f ,mat:i,s j acebat: i nec; ulla fpes in eo refidebat fa:
qua res Onia facerdotis, Ambrofii, acTicinenfis Oborta eft la:tida metuehtibuis j m etusiu-
Efiìfcofii exemfilis luìem cafiit. perbis: dejéclique ex amìcis Heliòdori quidam
rogabant Oniam j vitam pofeentes eiy quoniani
144. T Llud lane diligenter intuendum e ft, ut fiipremum gerebat ipiritum.
JJ depofita viduarum intemerata maneant, 148. Rogante itaque facerdote fummo, iidem
fine ulla lèrventur ofFenfione, non iblum vi- B juvenes iterum Heliodóro apparuerunt, iifdem
duarum, lèd etiam omnium 5 fides enim exhi- amidi veftibusj èc dixeruntad eum : Onia: fum:
benda omnibus eft, led major eft viduarum cau- mo facerdoti gratias age ^ propter quem tibi
là & pupillorilm. vita eft reddita. Tu autem expertus Dei ftagel-
145. Denique hoc lòlo viduarum nomine, la , vade & niintia tùis omnibus , quantam cogficut
in libris Machabxorum legimus , com- noveris templi religionem , & Dei pòteftatem.
mendatum tempio omne lèrvatum eft. Nam His didis, non còmparuerùnt. Heiiodorus itacùm
indicium fadtim elièt pecuniarum, quas que recepto ipiritu, hoftiam Dòmino òbtulit 1
in tempio HierofoÌv?nis maximas reperiri polle Onia: làcerdoti gratias egit j & cum exercitu ad
Simon neiàrius Antiocho regi prodidit, milTus regem revertitur dicenS : Si quem hàbes hofa
in rem Heiiodorus , ad templum venit, & C tem, aut aliqueniinfidiatorem reriim tdariim ^
fummo làcerdoti aperuit indicii invidiam , & illuC illum dirige * & flagellaturri réeijiieS eum;
advencus fui caulàm. 149; Servandaeft igifcur 4 filii ^ dèpófitis fides^
146. Tunc facerdos depofita elle dixit vidua* àdhibenda diligentia. Egregie hinc Veftrum enirum
vidualia & pupillorum : b quidam autem tefeit minifterium 5 fi fufeepta ibipreffio poten-
Hircani Tobia: viri làndi,eaque demonftravit. tis, quam vel vidua Vel órpharii tólerare non
Argenti talenta quadraginta erant, auri vero queant, Ecclefia: fiibfidio cohibeatur : fi oftenducenta.
Qua: cùm Heiiodorus ereptum ire vel- datis plus apud Vos mandatum Domini, quam
l e t , & regis vendicare commodis, iàcerdotes divitis valere gratiam.
ante altare jadaverunt fe , induri làcerdotales 150. Meminiftis ipfi quòties adverfus regales
ilolas; & Deum vivum qui de depofitis legem D impetus pto viduarum j immo omnium depofi-
dederat, flentes invocabant, ut cuftodem iè tis certamen fubierimus; Commune hoc vobifr
prxceptorum pra:ftaret fuorum. Vultus vero & cum mihi. Recens exeraplum Ecclefia: Ticineru
color fummi facerdotis immutatus declarabat fis profbram , qua: vidua depofitum , quod fiali
dolorem animi, & mentis intenta follieitudi- ceperat, amitterepericlitabatur. Interpellante
nem. Flebant omnes, quod in contemtum locus enim eo qui libi illud imperiali relcriptò vindiventurus
foret, fi nee in Dei tempio tuta fidei care cupiebat,c clerici tìon ietìebant audorita- g
ièrvaretur ouftodia ; aeeindaque mulieres pec- tem : honorati quoque & interceflores dati non *
tus, & claufa virgines pullàbant januam : ad polle praceptis imperatóris óbviari ferebant;
muros alii currebant, per fèneftras alii prolpec- Legebatur relcripti forma dirediór, magiftri
tabant , omnes àd calum tendebant manus, E officioriìm ftatuta., ageiis in rebus imminebat.
orante» ut fuis Dominus adeflèt legibus. Quid plura > d Traditum erat. d
147. Heiiodorus autem nec his territus , *51. Tamen commùnicàto mecum Confilio i
quod intenderat, urgebat , Se làtellitibus fiiis obledit làndus epifeopus ea condavia j ad qua
ararium fèpièrat} eum lùbito apparuit illi ter- tranllatum illud depofitum vidua cogtìoverat;
ribilis eques armis prafulgens aureis : equus au- Quod ubi non potuit auferri, reception fiib chi- :
tem ejus erat infigni ornatus opertorio. Alii rographo eft. Pòftea iterum flagitabatiir ex chiquoque
duo juvenes apparuerunt invirtute in- rographo : praceptum imperator iceraverat i
clita , decore grato , cum iplendore g lo r ia , utiple perlemetiplum nos convenire!* Negafpeciofi
amidu , qui circumfteterunteum, Se rum eft : & expofita divina legis audoritate, Scutraque
ex parte fiagellabanc làcrilegum, fine ferie ledionis, & Heliodori periciilo, vix tani
i . Sunc autem alia qusdam vocabula, qua ne m ora fine legenti t
explicabimus. Interpellare hoc loco idem eft ac coitìpellarc, eonve5
niie te , juridicc poftulave. Sdottorati non alii intelliguntur quatti
qui publicis munctibus ance defun&i, cmerico honore pollebanr. Sic
non folum hic & lib. 3. cap. 7 . ièd etiam apud fcxiptores Ambro-
fio aquales fupparefve t nec non in Cod. Thcod. tit. de Officio fud.
ea vox accipienda eft. Vide Camod. Vanarum. lib-1 - epift. 3. 4. 8.
19 . 4 0 . Adi (imilicer eumdem Bulcngcr. de Imperio ROm- lib. a:
cap. ifi. Interceffores,)tede Gothofrido in Kbx. de Pignoribus, erant
ii qui à recloribus provinciarum cxfequutores dabantur. Magiftet
Qfficiorum palacinis prxerat officiis. digerita autem in rebus diftifuost
quod fub Magiftro Officio rum ageicnt, ut docce Gothofridus, T it .
de Agentibus in rebus: Bulengerus vero de hocutróque officio trac*
tat lib- 3. de Imperio Rom. cap. 14. Sé lib. 6 cap. 4 Ì . Poliremo dici
tur referipti forma direftior, id eft , plana Sé aperta, nec ullis am*
bagibus involuta. De ilio aucem vidua: depofito apud Ecclefiam T i -
cinenfem egimus in Admonit. in hofee de Omc. libros.
d. Mff. Divion. Creditum erat■ M f f Feron. Se t>aad. tradendum
erat. Sed nihil mutandumin leélione aliorum acque edìt. fxpeenim
per prarteritum effèrimus , quod ilatim fucurum fignifìcamus ; \it
cùm dicimus , hoc faitum pura, vel urbs capta e ra t , nifi auxilio
venifict Se e.
G iij Isj
a. Edtt. omnes ac pleriquc mil. mijfus in Hterufalem : verum po-
tiores anciquiorclque coiulantcr legane, mifftts in rem. fùpple pra-
fentem, id e ft, in ipfum locum.
b- Sjuedam autem . . . auri vero ducer.ta, delùnt iflxc omnia in
Thuan. aliifque pluribus ac mclioris a:vi cod. Et proinde nobis ma-
jorem in modum fufpedta funt. Actamen cùm in nonnullis, acque
omnibus edit, haheantur cis fpongiam inducendam non pucavimus.
c- Mff. plurcs Se antiq- Clerici contendebant aucioritatem ; qua-
tuor , conternnebant auiioritatem - unus, obtendebant : alius, non te-
nebant, contendebant auftarìtatem. Atta men videcur potior aliorum
& edit. Icilio j nifi quis id velit per contendebant, lignificaci, cleri-
cos intendiffe ac verbis amplificafic Cxlaream auiioritatem ; pro-
pterea quod ei cedcrenr : quod non male cohxret cum iequenti-
bus. 1 nfra vero ubi edic. Amerb. & Era. cum m ff aliquot, X-egcba-
tur referipti forma direiliormagifter officiorum ftatuta agens in rebus
imminebat. Gill, aucem ac Rom. cum mff. etiam nonnullis,
Legebatur referipti forma, direHio magiftri, officiorum See. Quidam
mff . . . . referipti forma dìreBi, magifter : quidàm etiam , referipti
forma, direptio magiftri: relìqui tandem in quibus Thuan. Se alii
probations n o t* , ut nos in textu. Porro quid effcc referiptum, qui-
bufve nominibus diccretur priore tomo pag. jam diximus : de
quo etiam videas licet J . C. Bulengeri lib- 3 de Imperai. Rom. cap.
ü