Ibid. l i .
Luc. i - 3 6.
& ilb
E / a i t . 17 .
Ö>i8.
F f al.14 ¡ .9 F f al. 131.
5-R tg-1 7 -
£«e.4.iy.
b a ita , f i f ilin cdacaverit, f i hcfpitio mcpcrit, f i A Ecclefiæ poteft effe rayfterîô ! Noft igitur oti°i
■ ■ " " ■ fe inter multas viduas una præfertur. Quæ enim
talis, ad quam tantus propheta, qui ad cælum
raptus e ft, dirigatur ,. eo præfertim tempore,
quando claufum eft cælum annis tribus & men-
libus fex, cùm fada eilet famés magna in omni
terra ? U bique ergo famés erat , Si adhuc
tamen hæc vidua non egebat. Qui funt hi très
anni? Ne forte 'iïli quibus Dominus venit in
terras, & fructum in ficulnea invenire non pôfanttorum
pedes laverit, f i tribuìationem pattenti-
bus fobminiftraverit ,Jìpofiremo omne opus bonum
fuerit fubfequuta. Vides quam multas virtutum
comprehenderit difciplinas : primum pietatis
officium-.fecundum holpitalicatis ftudium,&hu-
militatis obfequiuirù tertium miferìcordia: minifi
terium, Ìiberalitatifque fubfidium : ad fummam
omnis exfecutionem boni operis flagitavit.
12. Et ideo adolefcentiores devitandas putat.
eo quod non queant tanta: operarci implere vir- ß tuit, juxta quod fcriptum eft : Ecce anni tresfùnt> ibidem 7.
tutis. Etenim vicina eft lapiìbus adolefcentia,
x quo veni quarens fruttum in ficolnea hac, dr
quia variarum a xftus cupiditatum fervore ca-
non invento.
lentis inflammaturxtatis: bonique dodoris eft,
15. Hæc eft profedo vidua illa, de qua dictum
ínáteriam arcere peccati. P r i m a e n im inftitu-
eft : Latore fterilis qua non paris, erumpe
tionis eft difciplina culpam avertere, fecunda
dr exclama qua non parturis 3 quoniam multi fitti
virtutem infundere. Tamen cùm Apoftolus
deferta magis quam ejus qua habet v ir um* Et bene
feiret Annam illam ab adolefcentia odogena-
vidua, cui bene dicitur : Ignominia dr viduitatis
riam viduam Dominicorum operum exfiitiffe
tua non eris memor ; quia ego Dominus qui facio
torcenuntiam, non puto quod junipres revocane
te. Et fortafle ideo vidua quæ amifìt quidem
Efù-s 4.1
das putarit à viduitatis affedu , maxime cùm q virum fecundum corporis paifionem,fed in die
dixerit : Mettus e j nubere quam uri. Nani uti- ‘ " 2 *■'......1 -n.
que pro remedio nuptias fuafit,ut peritura fà-
netur : non pro eledioneh prxfcripllt, ne caffi-
tatem continens fequatur 3 aliud eft enim fub-
venire labenti, aliud fuadere virtutem.
13. Et quid de humanis judiciis loquar, cùm
di vinis judiciis in nullo gravius Judafi Dominum
hefiffe prodäntur, quam quod vidux gratiam,
minorumque jura violarent ? H x c proplieticis
judicii Filium hominisquem amiiiife vifaeft, re-
ceptura. Tempus enim breve, inquit, de re li qui tblden 7,
te s ut gloriofius feilieet fidem derelitta fer-
varet.
16. Habent itaque omnes quod imitenttir
exemplum, virgines, nuptæ Si viduæ. Et for-s.
taffe ideo Eccleiìa virgo-, nupta, vidua 5 quia
unum corpus in Chrifto flint. Hæc igitur illa
vidua e ft, propter quam verbi cæleftis ficcitas
caufà vocibus conclamatur, quæ meritumju-j) cùm effet in terris,prophetæ funt deftinatij erat
dæis rejectionis invexerit. Hæc fòla caufa delicti
ìnvidiam mitigatura memoratur , fi honoretur
vidua , minoribufque æqui juftitia judicii defè-
ratùr 5 ile enim habes :judicate pupillo, dr jufii-
ficaie viduam; dr venite dijputemus,dicit Dominus.
•
Et alibi : Pupillumdr viduam fufiipiet. Et alibi :
Viduam ejus benedicens benedicam. In quo Eccle-
liæ quoque figura prætexitur. Videtis igitur,
fàndæ viduæ, nequáquam lubrico munus ftuenim
vidua quæ fterilis erat,fed partum fuo tempore
refer vabat.
17. Unde nec illius nobis videtur pèrfòna me-
diocris, qui aridam terram verbi rigavit rore
cælefti, claufumque cælum non humana utique
poteftate referâvit. Quis enim eft qui cælum
poteft aperire, nifi Chriftus , cui quotidie de
peccatoribus d cibtis, Ecclefiæ cumulus congre-
gatur ? Neque enim humanæ fàcultatis eft dicedio
deferendum , quod divina: benedictionis E re : Hydrìa farina non deficiet, dr vas ólei non deficie't
ufque in diem, quo dabit Dominus pluvi amfuper
terram. Nam licet mos fit ita prxfari pro-
phetis, tamen hxc vera Dei vox eft. Ideo prxfìibfidiis
honoratur.
C A P U T I I I
Redit ad Sarreptanam viduam, in qua Ecdefia fi-
guram exftitijfe ofiendit, atque Efaia tefiimonio
confirmât j unde colligit in illa virginibus, nuptù
ac viduis exemplar ejfe. Converfus ad prophe-
tam , in eo Chrifium quoque fignijìcatum die i t ,
quippe qui divina myficria dr futuram pluvia
mifllim eft : Jpuia hac dicit Dominus 5 Domini
enim eft perpetuitatem fàcramentorum fpon-
dere cxleftium, & non defuturam ipiritalis ex-
ful tationis gratiam polliceri, largiri munimenta
vita:, fidei fignacula ,dona virtutum.
18. Quid e li autem > Ufque in illum diem,quo
■_ p dabit Dominus pluvìam fuper terram ; nifi quia &
ibidem.
P/.71.Ä
num Gedeonis fignum refertur atque explicatur.
E quibus elicit nec cujujvis ejfe miracida facete,
dr chrifii incarnationem judaorumque abdica-
tionem illic adombrati.
Q Uid vero illud, ut ad fuperiora redea-
14
defeendet ficut pluvia in vellus , dr ficut fiillì-
cidia fiillantia fuper terram. f in quo veteris myfl
terium referatur hiftoriæ quo fanétus Gedeoñ
myftici certaminis præliator, futuræ capiens
infigne victoriæ, fpiritale facramentum vigore
mentis agnovit, pluviam illam Verbirorem effe
divini : quæ primo pluit in vellus , cùm terra
ómnis perpetuis ficcitatibus æftuaret : fecundo
vero indicio, univerfæ terræ aream fufo imbre
madefecit, cùm ficcitas effet in veliere.
19. Advertir enim vir præfàgus futuræ Ecclefiæ
crefeentis infigne. Nam primointrajudæam
M quidfequatur : ceteri autem magno contento nobiícum faciunt.
c- Edit. omnes cum Íblo mf. Teli, ad alendar» eam.
iflammat atatis. * I l d. Ita plcriquemlT. edir. vero & cod. Te li, cibus Ecclefit cumula
mus, quod cùm in omni terra effet fames
maxima^ viduæ tamen Deo cura non defuit,
atquec ad aiendum ad eam propheca direftus
eft ? In quo cùm pie admoneat Dominus, quod
in veritate dicturus fit , ad myfterium videtur
follicitare aures. Quid enim verius Chrifti &
a. Edit, iftus cupiditatum fervorem calentis infiammai tttatis :
aptius omnes miT. ut in cextu, nifi quod T e ll, legic fervor
b- Omnes edit. cum tolo cod. Teli- prefcrìpjit cufia & continent j J abus ctiam , cibus Ecclejia cumuli:, & c.
judic-i-H)
&M- .
divini ccepit ros fermonis humefeere ( notus A dicatur in feneftute veterana : quæ viduitatem
enim in JudaaDeus ) cùm a arida fìdei totius or
bis univerfa terra maneret. Sed ubi Jofeph gre-
ges Deum negare cceperunt, Se auib vario im-
manium delidorum contrahere divinitàtis of-
fenfam, tunc per omnes térras fufo imbris rore
cxleftis, populus Judxorum xftu perfìdia: fua:
coepit arefeere, cùm Ecclefiam fanctam ex omnibus
terrarum partibus congregatam prophe-
ticx nubes, & falutaris imber apoftolicus irri.
non occafione témporis, non-imbecillitate corporis
, fed virtutis magnanimi tate fervaverit.
Etenim cum dicit fepcem annis eam cum viro
fuiife à virginitate fua, ab adolefçentiæ utique
ftudiis inchoata prædicat fubfidia feneclutis.
23. Docemur itaque triplicem caftitatis effe
virtutem ; imam conjugalem, aliam viduitatis
tertiam virginitatis • non enim aliam fie prædi-
camus, ut excludamus alias. Suis quibufque progarent.
H x c eft illa pluvia non terrarum hu- B feflìonibus ifta condiicunt. In hoc Ecdefia; eft
mido, non nebulofo b concreta montium , fed opulens * difciplina,quod quos prxferat,habet:
cxleftium fcripturarum falubri per totum or- quos rejiciat, non habet} atque uri nam haberé
bem imbre diffufa. ìiumquam poffit 1 Ita igitur virginitatem prxdì-
20. Oftenditur igitur exemplo non omnium cavhnus , ut viduas non rejiceremus : ita viduas
effe divina: mereri miracula poteftatis, fed eo- honoramus, ut fiius honos conjugio refervetur.
rum quibus religiofà: devotionis ftudia fuffra- Non noftra hoc prxcepta, fed divina teftimo-
gentur : & divini eos frudu operis ab dicari,qui ni a docent.
reverenda: funt carieftis exfortes. Oftenditur 24. Reminifcamur itaque quemadmodum
etiam in myfterio, quod ad inftaurandam Ec- Maria, quemadmodum Anna, quemadmodum
clefiam Dei Filius humani corporisc facramen-C Sufanna laudentur. Sed quoniam non laudes
ta fufceperit,abdicatopopuloJuda:orum,quL earum tantummodo prardicanda: funt fed difi
bus confiliarius Se propheta, beneficiorumque ciplina: etiam funt fequenda:, reminifcamur ubi
ademta funt miracula dominicorum j eo quod Sufanna, ubi Anna, ubi’ Maria fint reperti : Se
civico quodam invidia: nxvo in Dei Filium ere- advertamus quemadmodum lìngula: aptis laudere
noluerunt.
C A P U T IV.
¿¡dualis viduaram vita ejfe debe at,patefacit exemdibus
prædicentur, Se ubinam commorentur:
S nupta in paradifo, vidua in tempio , virgo 111
fecreto.
25. Sed in illis tardior fru<ftus,in virgine ma.
Da». 13. 7 ,
L u t .z . 38.
pio Anna : quam in fingulis fu is atatibus caftì- -p. t:i,r^or : illa^ fenectus probat, virginitas Ìausxta-
tatis fpecimen edidijfe demonjbrat. Triplicem ex : npr jg#lin’,pnr:’
bis adjhuit ejnfdem virtutis gradum ejfe, quos
gradus Ecclefia omnes ampi etti tur, nec non fin-
gulis exempla in Maria, in Anna atque in Sufanna
proponit. Addit tamen aliis dito bus pra-
fiare fiatum virginitatis , vidua autem coram
fervanda fama majorém ejfe oportere. .1. D Ocuitigitur Scriptum^ quantamcollatio
conférât gratiam,quantum etiam
tis eft : nec ad jumenta quærit annorum, quæ
omnium eftfructus ætatum.Adoleicentiam decer,
juventutem ornat, amplificarfeneclutem :
omnique ævo habet juftitiæfuæ canos, maturi-
tatem gravitatis, velamen pudoris , quæ devo-
tionem non impediat, religiotiem augeat. Ad-
vercimus enim ■ ex fequentibus quia quotannis
in die folemni pafchæ fanda Maria cum Jofeph
Hierufalem petebaí. Ubique impigra devotio,
ubique affiduus Virgini comes pudoris adjuníit
munus divinæ benedidionis in viduis. Quibus E gitur.’ Nec inflatur Domini mater, quafi fecuq^
uoniamhonorificentia à D eo tànta confertur,
eft advertere qualis debeat vita competere 3
docet enim Anna quàles deceat effe viduas,
quæ immaturo mariti obitu deftituta, maturæ
camen e adoream laudis invenit : non minus re-
ligionis officio, quàm ftudio caftitatis intenta.
Vidua, inquit, odoginta Sc quatuor annorum,
ra de meritis : fed quo meritum magis agnovit,
eo votum uberius exfol vit, officinm copiofius
detulit, munus religiofîus vexit, myfticum tem-
pus implevir.
2/5. Quanto igitur vos magis con venit intentas
elfe ftudio caftitatis 3 ne locum fïniftræ re-
linquatis opinioni, quæ pudicidæ teftiifionium
vidua quæ non difeederet de tempio , vidua in folis haberis moribus? Virgo enim licet in ea
quæ jejuniis St obfccrationibus die ac node fer- quoque major fit morum prærogativa quam
viret. F corporis 5 calumniam tamen integri tate carnis
22. Vides qualis vidua prædicetur, unius viri abjurât : vidua quæ probandæ fubfidium virginiuxor,
ætatis quoque jam probata procefTu, f vi- tatis amiferit, non in voce obftetricis , fed in
vida religioni, Sc effoeta jam corpore : cui di- fuis moribus habet caftitatis examen. Docuit
verfòrium in tempio, colloquium in prece, vita igitur Scriptura quam adtentus viduæ effe dein
jejunio : quæ dierum nodiumqtie temporibus beat Se religiofiis affedus.
indefelîæ devotionis obfequio , cùm corporis .
agnofeeret feneduteni, pietatis tamen nefeiret
ætatem.Sic inftituitur à juventute vidua,f i e præ-
■ a. Omnes edit, arido fidei totius orbis univerfa torrerent ; omnes
mff.excepto Teli, ut in cextu. & paulò poli omnes edit. & aufune-
fario, omnes ni(T. & aufu vario.
b. M(T. aliquot, congregata montium.
c. N o n pauci mil', (aera fufeepit.
d. Omnes edit. & cod. T ell, quanta oollatio, T ell, i manu, confidano
, gratis. : reliqui mil. quantum collatio conférât gratiam.
Eft autem hoc loci collatio idem ac beneficenza atque elcemolyna.
e. V et. edit, à Deo remunerationem laudìs invenit : Rom. vero .
cum raff, omnibus, adoream & c . Erat pvoemium militare quod
). ah CTthè condita je® ,
ex farrìs genere conftabat quo Romani a
yiftitarunt. Unde adorea f
fumitnr ac potilfim
i per cropum pro laude acque honore
f. MIC non pauci, vidua & effort a jam corpore
*■ Difciplina nihil hoc loco aliud e ft , quam ìnftituta, leges , &
confuctudines, qua; vigent in Ecclefia Catholica j cùm ea vox non
raro pro doétrina acque eruditione (umatur.
g. Cod. unus è Colbert. Nupta in pomerio, lege in pomario: &
anteilige latinam voccm pro grxca paradifo ejufdem lcnlus fuiffe
pofitam in hoc codice.