ils
Hebr. 9.
& f ci ‘
beo. Nitmquid peccatuhi contraxi ? H ic lutum A
«non habuit, quod éi Chriftus » non léverat,
.hoc e i l , non ei aperuerat oculos 3 nullus enim
homo fine peccato.
14.Ergo agnofcit ie hominem,qui confugitad
bapcifimum Chrifti. Itaque èc tibi impofuit lutum,
hoc eft,verecundiam, prudentiam,confide-
rationem fragilitatis tuie 3 Se dixit tibi : Vade in
Siloam.Qffà eft Siloa sijfìupd interpntatur, inquit,
n ifu s , hoc eft : Vade ad illum Fontem in quo
crux Domini pr#dicatur : vade ad illum fon- B
tem in quo omnium Chriftus redemit errores.
a. Ver. edit & mff. aliqùot , non laverai : melius-edit. Rom. j I
& codex Teller. alter ,non liniverat : opeime vero mff. rchqui, non j |
leverai. Quod autem poft duos verfus prò confugit ad baptifrnum, j
'ultima: Parif. cdit.fubftìtueranr, confurgit ad baptifrnum, in hoc a J
15. I ft i, lavifti j venifti ad altare ,videre coc-
pifti, qua: ante non videras 5 hoc eft, per fontem
Domini Sc pr#dicationem Dominic# paf.
iionis tunc aperti funt oculi tui: qui ante cor-
de videbaris efle c#catus, ccepifti lumen iacra-
mentorum videre. Ergo, fratres dilediffimi, ve-
nimus ufque ad altare, ad tradatum uberiorem.
Et ideo b quia id temporis eft , difputationem
integram non poflumus incipere: quia prolixior
traclatus e ft, fatis fit quod di&um eft hodie j
Sc craftina die , fi Domino placet, de (acra-
mentis ipfis tradabimus.
I ceteris edic.ac mff.j omnibus defciverant. Sed illud optrarum pec-
catum fuit. . • ' ' H ,
I b. Clarom. folus, & per correft. fed eadem manu, quia temporis
non eft difputationem integram inciperev
B E R Q _ U A R T U S .
A advenientes, Sc humanam conditionem illam ,
qu# ante peccatorum tenebrofo fquallore fòr-
debat, adlpexerunt fubito refulgere. Ideoque
dixerunt : £)ua eft hue qua adfcendit a deferto
dealbat a fMirantur ergo Sc Angeli. Vis fcire
quia mirantur ? Audi ergo apoftolum * Paulum
dicentem ea nobis eflè collata, qu# concupii!
cunt Sc Angeli videre. Et iterum : £f>uod oculus
non v id i t , nec auris audivit. . . . qua pragaravit
Dens di li genti bus Je.
' 6. Deinde quid acceperis recognofce. Sane,
tus David propheta hanc gratiam in figura vidit
Se concupivit. Vis fcire quia concupierit ?
Iterum audi dicentem ; Adfgerges me hyjfogo, &
mundabor : lavabi s me, & fuger nivem dealbabor.
Quare ì Quia nix, quamvis fit candida, cito ali.
qua forde nigrefeit atque corrumpitur : ifta
gratia quam accepifti, fi teneas quod accepifti,
erit diuturna atque perpetua,
C A P U
■Scctindnm veteris legis Tabernaculum , & qua
moris erat ibifervart, ad bagtifterium bagtißni-
que ejfectm adagtantur.
I T § l l veteri Teftamento facerdotes frequen-
1 ter in primum tabernaculum intrare con-
fueverant: in fecundum tabernaculum femel in
anno iiimmus intrabat iacerdos. Quod evidenter
ad Hebr#os recolens,feriem veterisTefta-
menti explanat apoftolus Paulus. Erat autem ß
in fecundo tabernaculo manna , erat etiam
vircra Aaron qu# aruit, Sc poftea refloruit, erat
Sc thymiamaterium.
2. Quo fpedat hoc« Ut intelligatis quid fit
lecundum tabernaculum, in quod vos introdu-
xit iacerdos , in quod iemel in anno fummus
facerdos intrare confuevit, hoc eft, ad baptii!
terium , ubi virga Aaron floruit. Ante arida
erat pcitea reflSruit : & tu ar-idus eras, £c ■ ■9 Veniebas ergq defiderans ad altare ut.
B M H BH irriguo reflotefeere. Atueras pec-C potè qrn tantam gratum videras s vemebas de-
pim » -A.J fìHpransad ditate.auoaccioereslacramentum.
i.Petr.i.
1- Cor. i. ),
Pfal.}0)
catis, arueras erroribus atque delidis : fed fruc-
tum jam adferre ccepifti, plantatus ièctà deair-
fus aquarum.
3. Sed forte dicas : Quid hoc ad populum,
fi virga facerdotis aruerat, Se refloruit? Popu-
lus ipie quis eft nifi facerdotalis ? Quibus dic-
tum eft : Vos autem genus e le Slum , regale facer-
dotium , gens fartela , ut ait apoftolus Petrus.
fiderans ad altare, quo acciperes làcramentum.
dicat anima tua : Et introibo ad altare Dei mei,
ad Deum qui Utificat juventutem meam. Depo-
fuifti peccatorum iènedutem , fumfifti grati#
juventutem : hoc pr#ftiterunt tibi iàcramenta
c#leftia. Deifique iterum audi dicentem David
: Renovabitarftcut aquila juventus tua. Bona
aquila eile ccepifti, qua: carium petis , terrena
faftidis. Bona: aquila: circa altare : Ubi enim
Pfal.it
Unufquifque uneitur in íácerdotium , ungitur . ,
H i l i regnum e f t , Í Forma corpor saltare eft,
, . p. r ■ • . / 0 8c corpus Chrifti eft m altan: aquil# vos eftis.
cerdotium lpiritaiev >, 1 __ MtSBBB -
4. In fecundo quoque tabernaculo eft thy- renovar# ablutipne delidi.
Htbr.9.4. rniamaterium , quod bonunl odorem flagra- C A P U T I I I .
re coníuevitj ita Se vos jam bonus odor Chrifi.
a ti eftis, jamanullain vobis fors delidorum, oftenfurus atttfor Jacramenta noftra quam judao-
Pfd.toi. f-
Matth.it,.
nullus odor gravioris errons.
C A P U T II.
Humanam in bagtiftno conditionem admirationi
effe ipfis Ange lis ; hanc enim pet illum ad in-
noccntioe acjuventutis gratiam rcvocari. E
5- O EquitLir ut veniatis ad altare. Coepiftis
\ venire : fpedarunt Angeli, viderunt vos
à Gill- acRom. edit. & mf. T e ll, a lte r , nulle in vobis fordes : alii H
aliciuoi‘ nulla in vobisfordes: reliqui multo plures potiorefcjue.ficut & i
Amerb. atquc Eraf.edit .nuüain vobis fors. Bona lc<äio,& quam jam .
tom 1. col,61. in Ambroiio adnoravimus, & faipiusadnocare li vilum \
rum tum antiquiora tum diviniora effe, grio-
rem partem conficit inftituta inter Melchiftdech
atque Abraham comgaratione ; ubi illum & myf
teriorum no fromm auclcrcm & Chrifti figuram
cxftitijfe planum facit.
V Enifti ad altare , vidifti facramenta
pofita fuper altare , Sc ipfam quidem
cflet, i 1 promtu fuit. Unde colligas aut hunc audiorem Ambro-
■ c ftudiofuiporibus.
fianorum1 librorum maxime fludiofum, aut utrumque non multura
divcriis vixiffc locis ac ti
. lftic ut alibi non icinci audlorem fefellit memoria.
IxoA- xtf.
miratus es creaturamj tarnen creaturam folem- A natus eft Dei Filius generatiòne c#Iefti j quiá
Hem Sc ñotam. ex folo Deo Patre natus eft : 8c iteruni fine pacf.
Fòrte aliquis dixerit : Jud#is Deus tantam tre natus e ft,quando natus ex Virgine eft 3 non
gratiam pr#ftitit , manna illis phjit è c#Io : enim ex virili femine generatus eft : led natus
quid plus dedit fidelibus filis, quid pi,us tribuit de Spiritu fando 8c virgine Maria, utero edi- taatth.i.i,
iis quibus plus promifiti tus virginali, fimilis per omnia Filio Dei. Saio.
Accipe qu# dico, anteriora éilè myfteria cerdb's quoque erat Melchifedech 3 quia Sc
Chriftianorum quam Jud#orum, Sc diviniora Chriftus iacerdos, cui dicitur : Tu es facerdos pfal.np/
effe Iàcramenta Chriftianorum quam Jud#o- in Jtternum fecundhm ordinem Melchifedech.
rum. Quomodo ? Accipe. Jud#i .quando eile C A P U T I V .
•cccperunt ? Ex Tuda utique pronepote Abrah# : B r j r ^ j- • ■ r i
. aut, fi vis & fic intelligeré , a L ^ e & eft V t p e r f i d a h u facrmcntam év.mm U e * -
quando Tud#i Legem accipere meruerunt. Ergo
ex pronepote Abrah# Jud#i didi funt, aut
à tempore fandi Moyfis. Et fitunc Deus Ju-
d#is murmurantibus manna pluit è c#lo : tibi
autem iacramentorum horum figura pr#ceifit,
. quando Abraham erat, quando vernáculos cre-
centosdecem Sc odo collegit, Se ibi perièquu- *3•
tus eft adveriàrios, de captivitate eruens nepo- P 1 nifi dominus Jefiis ? De c#lo ifta iàcra-
tem fuum 3 tunc vidor venir, occurrit illi MeLC menta venerunt 3 confilium enim omne de c#-
cliifedech iàcerdos, Se obtulit ei panem Se vi- lo eft. Vere autem magnum Sc divinum mira-
Hfir. 7 . 1.
&Mdum
quam manna , ex pane igfummet Chrifti
corpus ejufdem Chrifti fermone fieri adfeverat t
quod goftquam allatis variis ejfeSlibus, quibus
ejufdem fermonis ejjicacitas claret, confirmavit s
cur fanguis fub ahena fgecie detur, caufam
reddit.
ERgo audor facrariientorum quis eft,
num. Quis habuit panem 8L vinum ? Abraham
non habuit. Sed quis habuit ? Melchiiedech.
Ipie ergo audor iacramentorum. Quis eft Melchifedech
? Qui fignificatur rex juftiti#, rex pa-
cis. Quis eft ifte rex juftiti# ? Numquid homo
quiiquam poteft rex efle juftiti# ? Quis ergo rex
juftiti#, nifi juftitia D e i, qui eft Dei pax, Dei
iapientia ? Qui potuit dicere : Pacem meam
vobis ipaeem meam relinquo vobis.
culum quod populo pluit Deus manna de c#lo,
Sc non labqrabat populus, Sc manducabat.
14. T u forte dicis :*Meus panis eft ufitatus.
Sed panis ifte panis eft ante verba iacramen-
rorum : ubi accefferit coniecratio, de pane fit
b qaro Chrifti. Hoc igitur adftruamus. Quomodo
poteft qui panis eft , corpus efle Chrifti ?
Coniecracione. Confecritio autem quibus ver-
D bis e ft, Sc cujus iermonibus ? Domini Jeiii. Nam
He confec.
dift. *.
11. Érgo primo intellige íácramenta h#c qu# reliqua omniac qu# dicuntur in fuperiqribus, á
accipis, anteriora efle quam fint Moyíi facra- facerdote dicuntur,laudes Deo deferuntur, ora».
menta,qu#cumque Jud#i habere ie dicunt 3 Sc
prius ccepifle populum Chriftianum, quam coe-
pifle popiilum Jud#orum: ied nos in pr#defti-
natione, illum in nomine.
iz. Obtulit ergo Melchiiedech panem 8c vinum.
Quis eft Melchiiedech ? Sinegatre, inquit,
fine matre ,ßne generationis ordine, neque initium
tio petitur pro populo , pro regibus , pro ceteris
: ubi venitur ut conficiatur venerabile iàcra*
mentum, jam non iuis iermonibus utitur iàcerdos
, ièd utitur fermonibus Chrifti. Èrgo fermo
Chrifti hoc conficit facramentum.
U* Q i is e^- ^rmo Chrifti ì Nempe is quo ,
fada funt omnia. Juifit Dominus, 8c fadum eft ,
dierum, neque finern vit.e habens : hoc habet ad E c#lum : juifit Dominus, 8c fada eft terra : juifit
Hebræos epiftola. Sine patre , inquit, Sc fine
matre eft. Similis cui ? Filio Dei. Sine matre
a- Omoes edit, ac mff. nonnulli, aut, f i vis , & fio intellige,
ex Lege quam Indù accipere meruerunt : rcliqui magno numero ,
ut in textu.
*. Nafci poffunt hinc duac quxftioncs, altera ex voce meus, altera
ex voce ufitatus. Nam jure quærac aliquis, an propeerea mem
dicatur à neophyto, qaia eumdem ipiè obtuliffec ? Quod íanc palam
faceret au ¿tore m illum r.eutiquam iëdiffe Mediolani, quandoqui-
dem in ea civitate ncophytos ante oûavam fui baptifmatis panem
à (àcerdoce Conlccrandum offèrre non coniûeviffe to. i. ad Pttfat.
Expofiin Pfahn. 118. obfervatum eft. Deinde rogabit ncc ¡inmérito,
num panis ufi t atta hoc loco idem fit ac fermentatus'? In ejbis
enim quotidianis non alium ferme adhibemus quam fermentatum.
Hîcc erat opinio Jac. Sirmondi & Cardinalis Bon*, docliff. ho-
minum, contra quos tamen Mabillonius Differì, de Az.ymo.pzg.S 8•
ic ijx. tuetur oppofitam, & panem azymum etiam quandoque
dici communtm atque ufitacum Ruperci adftuit auâoritatc. Sed
ut difficulcas utraque rcfolvatur, adverte neophyti myfteria facra,
qu* fibi prius ignora fucrant, primum adfpicientis h*c verbaeffe :
Meus panis eft ufitatus ; proindeque ipfis non alium legitimum
fenfum cribui polie prxter illum : Oculi mei hoc mihi renun-
tiant , nempe talem hunc effe panem , quali quotidie viilito, non
autem aliud ; quod ad neutram propofitarum diftwaltatum facerc
liquido pater. Etenim ut ab.eone an, ab alio fucric oblatus, non hic
agitur; ita ctiam panis fermentatus azymufve fit, ftatim c primo con-
fpeâu ejus non diftinguicur. Quid vero fi fermentatus cum ázimo
mixtus fuerit ? Certe chronicon Datii, fi qua inferiprioni fides, Mc-
diolancnfis epiícopi Ambrofio hunc morem adtribuit : fed illud
opus jure pfeudonymum habeti manifeftum eft. . >
b. Mff. non pauci, & cum his Lanfrancus atque Algerus, f it
corpus Chrifti, mff. tamen alii, & omnes cdit jíf caro Chrifti. Rur-
fiis autem verba íequentia ita. citât B . Algerus, ut omiffo integro
verfii ifta fiibne¿tat, Confiermio igitur: lcd qu* continuo poft ex
S. Ambr. Tom. 1 1.
Dominus, 8c fada íunc maria. Juifit Dominus,
8c omnis creatura generata eft. Vides ergo
I hoc capite referuntur ab codem Algero , locum contraclius pro^
pofitum efié clare oftendunt. Mff. autem & edic. hoc uno dil'crcpánt
inter (c, quod in mulcis illoruin habetur adftruimus , & vox con-
I ficratione pr*termittitur, atquc in pluribus legas, Conficratio autem ;•
edit. vero inter fe conveniunt, nifi quod veteres interpungebant ad
| cum modum : Hoc igitur adftruamus,qxomodo poteft qui pañis eft.corÍ
ptes effe Chrifti confecratione.Confecratio igitur’ &c. Minus concinne.
c. Òmnes edit. ac mff. nndecim omictunt, in ftiperioribus, à facer*
1 dote dicuntur : qu* nos aliorüm codicum, maxime vero Bemg. Se Clarom. audlorkate reftituimus. Ar confeqtìenter pro, lindem Deb
defilimi : oratio premittitur, quod habetur in edit-, Rom. ali* quidem
& mff omnes cxhibcnt,laus Deo defertur : fed in fequenti meh»'
I bro inter fe trifariam dividuntur. Etenim vcc. edic. ac quidam mlf.
legunt, oratìonepetitur; cod. Gcmet. Pratel. Alnet. ac 'feiler, oraliò
1 petit : poliremo Benig. Remen. Clarom. Sorb & Colber. oratio pe-
I titur ; quam le£lionem ob trium cod. anciquitacem ita prxfcriinus,
ut aliarum neutri derogemus. Obfervandum autem obitet miff*
prxfationem,ut loquuntur, aclàcrum trifitgion per voces, laut I Deo defertur: (cqucntcm veroprecatiònem, quam priuiam canonis
vocitamus, per illas, oratio petitur , lignificali. Nec lane obftat
quod fcripfit auftor pro regibus , non pro impcratoribus. Nani
I prsterquam quod rex pio imperatore apud bonos auilores & Am*
brofium ipfum rcperimus ¡ forre ufurpavit hoc vocabulum, ut Pauli
elocutioni i. Timoth, i- i- magis acceder«. Adnotabimus prfe*
I terca canonem à Gregorio M.lib.7.1:pili.7. Indià. 1. & Cypriaho
Üb. de ZJnit Ucci, precem vocari ; nec non precem inter ac oratio*
nem ab Auaifiino Epift. 149- edit. nov* conllitui hoediferiminis»
I ut qu* conlecrationem prxccdunt, precationes : qu* vero illam fe-
I quuntur , oraciones dici Ecclefiafticus mos volueric. Scd huncctì
Iauilorcm in fingulis vocibus exadlum non effe ncutiquam mirà-
bitur, qui canouis quem refere, integras oraciones animadverte»
rit ab co p rate mi illas.
Aa