a. Lib. de
Bxctjfu Sa-
tyri.
I N E P I S T O L A S S A N C T I A M B R O S I I
N O V O O R D I N E D I S T R I B U T A S .
A D M O N I T I O.
O Mnes quidetn firiptores cum in univerfis fetis Operibus, turn ve I mast ime in epìftolis effigi em fid
confignare extra dubium eft: pra ceteris vero fanttum Ambrofium & paffim in omnibus fuislucu-
bmtionibus quofdam quafi ductus ac charatteres virtutum fitarum appinxijfe ,& potiffimum in hoc e pitto-
darum jyntagmatc expreffam fpirantemque fu i imaginem reliquiffe negabit nemo. Etenim hoc in opere,
nam de ali is interim hie filebimus ,emicantfuis q tuque lock egregia ill* virtutes, quibus, ut abfolutum
epifcoporum exemplar Ambrofius habeatur, effettum ejl. ¿¡htanto amore ad propugnandam chri(liana reli-
.gjonis dignitatem impellent ut ,oblati Valentiniano libelli feu epistola tettìficantur. guanto ardore fia-
ygraret defendendi catholici dogmatis, ac fan giù ni s pro illius integri tate profundendi, qua in caufa buf
i l i carum fcripfit ,patefaciunt. Alibi miramur ejus in condonandis injuriis, beneficiifque in fibi inimici
ffim os conferendis magnanimitatem : alibi ejus adverfus imperatores atque tyrannos conftantiam obftu-
pefcimus. Occurrunt epiftol* in quibus paforalis ejus follicitudo, qua non folum diacefim Mediolanen*
fern, fed & alias quoque licet diffitas compiettebatur, elucet : funt alia, in quibus erumpit dottrina ejus,
prudentia , fknttitas, dr ab omnis avaritia for dibus abalienatio ; quibus dotibus adducti cum tamquam
commune faculi fu i oraculum, diaconi, presbiteri, atque epifcopi confale bant : ac non modo privaci, ve-
rum etiam principe s viri graviffima negotia c]tis f i dei committebant atque folertìa. Tofiremo in his e pi f o ils
ubique fandii Trafili s pietas, caritas, mifericordia, modefìa, aquitas , atque indefejfa in vioiliis
pìifque laboribus perfeverantia non fine admìratione confpicitur ; ut non ievem ac monogrammam Ambrofii
piotar am f e d c f f di urn & fìlidumfìgnum, ìmmo vero Ambrofium ipfum redivivum cernere videamur.
Pcrfnafum omnino hdbemus ex pdchcrrimis his epìftolis ad tettorem redire magnam utilitatem , ntque
reddatur eadem uberi or, non folum illustrations locorum, qttos vindice indigere duximus, verum etiam
nova totius operis difiributioni operam impcndirnns. Sane perquam optai um nobis fuijfet ab alt erutto
vulgatorum ordinnm non difeedere, certi* nimirum in co genere nìhil mutari fine aliquo eorum incom-
modo ,qui varia teftimonia inde db audiori bus ,five indicata, fiv e citata in proprìis inficerò fontibus
volunt : attamen tanta utriujque perturbano eft , tanta con fu f io , ut alium quempiam exeogitare nobis
piane fuerit ne ce fa r i um. Enim vero antiquìores e diti ones praterquam quod plurimis e pi fio li s carente
quas addiderunt Romani editores, e am exhibent epiìtolarum feriem , qua ncque ad temporis, ncque ad
materia rationem adaptetur. Editio Romana, dumhnic malo me deri tentai, omnia magis cohfudit. Nam &
epifiolas comp lures e natali f i lo , f i t verbo venia, per vim avulfas in alienum tranfiulìt : nec ullam d i f i
tinguendorum temporum curam, quam profeto maximam effe oportebat, ad hi bu i t ,• ut interim hìc file a-
mus qttam parum feliciter in materia digerenda illi cecidit, non raro difirattis qua conjungenda fuerant
epìftolis ,dr qtu dittrahenda fiteranti conjundlis. Sednec perfugium nobis erat ad manufcriptos ; M i
enim prater vitia-, quibus laborare diximus editiones ,cum ab utroque earumdem editionurn ordine haud
parurn diffident, licet minus ab antiquarum, turn ita diferepant ipfi intar f i , ut epistola qua X X X efi in
codice Thuaneo, L X IX f it in Longipontino : qua in Longipontino, A' X X V I hac ipfa in Tbuaneo
-XL V I 11 collocetur ; & in aliis multis eodem modo.
fiuamobrem ut coatti hanc tantam confufionem digereremus, nìhil commodius nobis vifum efi, quam
ut omnes Mas epifiolas, qtiarum atatis not am aliquam licuit deprehendere ,fecundum temporum rationem,
quam novimus potiffimum probari ab eruditis, difir ih uè remits. Inde clajfes exfiurgunt dua, fed quarum
prior pofieriorem longe fuperat. V t vero intelligant lettores quidnam in adfignando finguIts epìftolis
locofito atque numero fiquuti fimus, argument a , quibus ipfarum probatur atas, brevità-& continenti
fe r ie propone mus. Potuifient quidem & alta quadam epifio la accedere primo huic ordini , f i ad fiaiuen-
dum ipfarum tempus earumdem cum aliis nonnullis aut fiylì aut materia affmtatem fuffcerc judicaffemus:
at firmamenta ifiiufmodi debiliora nobis videntur , quam ut his folis tuto nos ni ti poffe credamus. £>uod
vero adpofieriorem claffem, hoc modo earn duximus infittuendam ; ut epifiola, qua pertinent ad expo-
nendos Jacros codices,in fronte locar,entur: fequerentur, qua in gravi ac religiofo qttopiam verfantur
argumento : ac demum aliquot epìfiolia, qua ad neutram partem re ferri fatis apt e concinne que poterant,
agmen clauderent.
Jam monuimus non paucas epifiolas., qua in antiquis editionibus non habebantur, in Romana vulgata*
effe-, nihilo tamen minus certum nobis efi multo adhuc plures interiiffe, aut faltem ih aliquo ignota
bibliotheca angulo luttari cum tineis. Etenim ut maxime certum eft non pauca ab Ambrofìo a ad Satyrttm
fra tre m aliofue nonnullos ex amie ifiimi s datasfuiffe ; ita fimi li ter ex iisqua reftant, cognofcere eft alias
plures quas ad Alarcelhnam fororem, ad Theodofiumimperalorem, ad Eugcnium tyrannum, ad Alypitim,
ad Phcebadium atque DelphinumfcripfèratJanttus Trafili, defiderari. Has ut è tenebris erueremus ,cum
adhibit a cura, qua majorem non potuimus, nihil hac parte proficiffemus ; quod unum fu i t reli qui,fcdttlo
in refìduis, quas omnium a Jantto Trafule firiptarum pulcherrimas effe arbitramur, ornandis ìncubui-
mus- Itaque prater illa qua jam fiupra memoravimus a nobis fuiffe prefitta, magnum numerum manti-
fcriptorum , e quibus plerique antiquiffimam optimamque rnanum praferunt, ad earum emendaiionem
adhibuimus. Ad hac fpurias aliquot d relìquis figregavimus ,cujus rei, ne hoc temere à nobis fattum
quis exifiimet, ratio reddetur fuis locis. Denìque ut pro virili eorum quibus citata ex aliis editioni-
bus in noftra confùlere opus fuerit, laborem relevemus ¡triplicem catalogtim fecundum tres ordines omnium
editionurn inter f i comparatos fubjict curav 'tmus , quartumque adjunximus alphabeticum, quorum
■epe wmisfalebracomplanabim ac difficult as. Sedprius chronology a prima noftra clafis efidemonftranda.
O R . D O