7
iolentije, contentum eiTe gravitate morum fuo- A
rum. Hoc eft enim filere a bonis 3 quia bene iibi
.confcius, falfts non debet moveri: nec scftima-
tc plus ponderis in alieno eiTe convicio, quam
in liio teftimonio.
C A P U T V I I .
¿¡hum pulcre procemii loco ufiurpatus fueritpfalmus
x x x v iir . quo indu&us Vir fanffus de Ojjkiis
firibere conflituit : idejue potiori jure quam olim
i 9. Ita fit ut etiam humilitatem cuftodiat. Si
Cicero ad filium ; & quam ob caufam.
autem nolit humilior videri, calia tractat, 6c
dicit ipie fecum : a H ie ergo ut me contemnat,
23. \ T Eque inipro vide ad vos filiosmeosfcri-
Se in confpeitu meo loquatur talia adversum
me, quali non poilim ego ei aperire os meum ?
Cur non etiam ego dieam, in quibus eum moef- B thum canendum dedit , ego vobis tenendum
X \ | bens, hujuspfalmiprocemio ulus Turn. pfai. 38. 1
Quern pfalmum * propheta David fan&o Iditificare
poffim '? Hicergo ut mihi injurias fa-
ciat, quali vir non firn, quali vindicare me non
pollini ? Hic ut me criminetur, quali ego non
poilim graviora in eum componere ?
20. Qui talia dicit, non eft mitis atque humi-
lis, non eft line tentatione. Tentatoreum exa-
gitat, ipfè ei tales opiniones inferir. Plerumque
adliibet hominem, atque apponit nequam jfpiri-
tus, qui harc illi dicat : led tu in petra fixum veffuadeo,
deledatus ejus lènfu profondo Se vir-
tute lèntentiarum. Advertimus enim ex his qua:
breviter libavimus, Se filendipatientiam, 8c op-
portunitatem loquendi, & in pofterioribus con. ibidem, s.
temtum divitiarum, qua: maxima virtutum fondamenta
funt, hoc pialmo doceri. Dum igitur
hunc pfalmum confiderò,liiccellit animo de Of-
ficiis icribere.
24. De quibus etiamli quidam Philofophi«
x. Reg. 16.
6. (fifeq.
tigium tene. Etli fervus con vi cium d icat, b juf- C ftudentes fcripferint, * ut Panierius , & films»
ejus apud G ra co s , Tullius apud Latinos 5 non
alienum duxi à noftro munere, ut etiam ipfe
ieriberem. Et lìcut Tullius * ad erudiendum filium
, ita ego quoque ad vos informandos filios
meos • neque enim minus-vos diligo quos in
Evangeliogenui, quam fi conjugio fufeepiflèm.
Non enim vehementior eft natura ad diligenti
um , quam gratia. Plus certe diligere debe-
mus quos perpetuo nobifcurti putamus foturos
D quam quos in hoc tantum fieculo. Illi degeneres
nafeuntur frequenter, qui dedeceant patrem :
vos ante elegimus, ut diligamus. Itaqueilli ne-
celfitate diliguntur, qua: non làtis idoneaatque
diuturna eft ad perpetuitatem diligendi mao-ill
ftra.- vos judicio, quo magnum caritatis pondus
ad vim diligendi adjungitur, probare quos dili-
gas, Se diligere quos elegeris.
C A P U T V i l i .
tus tacet: etfi infirmus contumeliam faciat, j uf-
tus ta c e t: etfi pauper criminetur , juftus non
relpondet. H x c funt arma ju fti, ut cedendo
vincat. Sicut periti jaculandi cedentes folent
vincere -, Se fugientes gravioribus fequentem
vulnerare idibus.
C A P U T V I .
Hac in re filentium atque humilitatem David imi•
tanda ejfe, ne digni videamur injuria.
21. / ’■'V Uid enim opus eft moveri, cum audi-
V J mus convicia? Cur non imitamur di-
pfai.tf. j. centem: cbmutui, dr humiliatus fum, & filui 2
bonis ? An hoc dixit tantummoao, non etiam
fecit David? Immo 5cfecit. Nam cum ei con-
viciaretur Semei filius Jemini, tacebat David :
Sc quamvis leptus armatis , non retorquebat
convicium , nnoonn uullttiioonneemm qqiiuueerreebbaatt, eoulque
ut di centi libi Sarvix filio quod vindicare in E Nomen ofßcii, non folum phtlofophis , fed etiam
eum vellet, non permilerit. Ibat ergo tpmquam
mutus Sc humiliatus, ibat tacens, nec moveba-
tur , cum vir appellaretur ianguinis , qui erat
confcius propria: manluetudinis. Non ergo mo.
vebatur conviciis, cui abundabat bonorum operimi
confcientia.
22. Itaque is qui cito injuria-movetur , facit
fedignum videri contumelia, dum vulteaindi-
gnus probari. Melior eft itaque qui contemnit
firiptoribus facris ttfit at um ejfe j dr unde
hoc deduffum ?
M I O Rg ° quoniam perfonx conveniunt,
deamus utrüm res ipla conveniat fcribere
de Officiis : Sc utrum hoc nomen philo-
fophorum tantummodo fcholx aptum fit an
etiam in fcripturisreperiatur divinis. Pulcre’ita-
que dum legimus^ hodie Evangelium ( quafi ad-
v . hortaretur ad fcribendum) Spiritus fandus obinjuriam,
quam qui dolet 5 qui enim contemnit, F tulit nobis ledionem, qua confirmaremur etiam
quafi non lentiat ,ita defpicit: qui autem dolet, in nobis Officium dici polfe. Nam cum Zachaquafi
fenferitjtorquetur. S rias facerdos obmutuiflet in templo , Sc loqui
“ on poflet : Fatfum efi, inquit, ut impleti fu n t Lue. 1.
; d ie s* officii ejus, abiit in domumfuam. Legimus $
igitur Officium dici a nobis polle.
a. Hinc edit. 6iU. ac Rom-, unius ant alterios mfT. aufloritate tri—
|>licem particulam ut fuftulcrant: quam tamen alia; edit, ac m(T. fre-
quentimqii clegantius exhibenr. Eft autem ibi quxdam cllypfis fup-
plenda pejt vetbum patiar,ferendnm eft, aut quid fimilc.
b- Mff. non pauci h ic & infra ¡juftus tncc.it: & poft pauca ,juf-
tut non refpondent.
*■ Confer hunc locum & ea qux priori Tomo pag. 841. num. i>
& z . in titulum hujus ipfius pfalmi dicuntur, & affinitatem non
parvam utrobique animadvertes.
*- Pantetium, cujus mcntioncm non uno loco Tullius fac it, R hodium
fuiffe cx Strabone refert Voflius lib. de Phil, feilis , cap. 19.
pag. 103. quem conliile. De filio autem ejus qui icripierit aliquid,
piaxer Ambrofium fortcrepcrias neminem, nifi quisauc Poffidonium
ejus difcipulum & fuccefforem intelligat, dc quo T u ll. Jib. 3. de
Offic. & epift. 16. ad Attic, vel Hecatonem Panaxii quoaue au-
ditorcm , quem idem Tu ll. fcx libros dc hoc ipfo argumento fcrip-
fifffe au£tor eft. r
* . L ib .i. D c Offic. pag. 3 ; i . tom. 4. ejufdemCic- operum G enevx
apud Jer. des Planches an. 1J84. editorum j quam edit, in fcquenti-
bus fexnper laudabimus, lin. 3. Sed cum ftatuifem aliquid hoc tempore
ad te fcribere & c. Item ad Attic, epift. 3 17. Jib. i j .
*■ Ita edit. Vulg. Grccus autem textus,™» \t,npjectc JmJ, mi-
mftratioms, feu miniftcrii ejus. Sed cum officium fit id quod cui-
que convemt, undedicitur grace : nihil vero facro miniftro
xque conveniat, atque ipfa miniftratio j hinc intelligas haud ab-
furdc Ambroiumam hanc officii acceptioncm dcfendi polfc.
2<j. NeC ratio ipfa abhorret, quandoquidem A
* Officium ab efficiendo diCbum putamus, quafi
efficium : led propter decorem iermonis una
immutatalittera, officium nuncupari : vel certe,
ut ea agas, qua: nulli officiant, pro fine omnibus.
*7-
C A P U T IX.
Vjpcium ab hone fio & utili ¡nec non ab amborum inter
f e comparatione defumi : f i d a chriftianü nihil
quod ad futuratn vitam non conferai, hone fum
aut utile agnofii; atque adeo non fnpcrvacaneum n
fore hunc de Ojficio traffatum.
O Fficia * autem ab honefto Sentili duci
exiftimaverunt, Sc de its duobus elige-
mv dicitur ) inftruimur Sc docemur , legentes:
Te decet hymnus Deus in Sion : vel gra: c e , So) nr pi- V*i- «+■*••
•mi v/xvdi b 9iòi cu Siav. Et Apoftolus ait : Loquere Tit. 1.1.
qua decent fanàm dottrinam. Et alibi : Decebat au- Hebr. z -i o .
tern eum per quem omnia, dr propter quem omnia,
mult isfili is ingloriam adduttis i due cmfialutis cor urn
per pajjionem confiimmari.
re quid prceftet : deinde incidere ut duo con-
currant honefta , Se duo utilia 5 Se qiueratur
quid honeftius, Se quid utilius. Primùm igitur
in tres partes Officium dividitur, honeftum, Se
utile, Se quid prteftantius. Deinde hiee tria in
quinque genera diviièrunt, in duo honefta, Se
duo utilia, Se eligendi judicium. Prima per tinere C
dicunt ad decus hoiieftateinque vita:, iècunda
ad vita: commoda, copias, opes, facilitates : de
iis eligendis fubeiTe judicium. Harc illi.
28. *Nosantemnihil omnino nifiquoddeceat
Se honeftum fit, foturorum magis quam priefen-
tiummetimur formula: nihilqueutile nifi quod
ad vita: illius xternx profit gratiam definimus,
non quod ad deleftationem prsièntis. Ncque
aliqua commoda in facultatibus Se copiis opum
conftituimus *. led incommoda harc putamus, D
fi non rejiciantur 5 a eaque oneri cùm fint iefti-
mari magis, quam difpendio cùm erogantur.
29. Non iuperfluum igitur fcriptionis noftrie
eft opus, quia Officium diveria ieftimamus re-
gula atque illi iEÌlimavert^it. Illi farculi commoda
in bonis ducunt, nos h&c etiam in detrimen-
tis ; quoniam qui hic recipit bona, ut ille dives,
illic cruciatur : Se Lazarus qui mala.hic pertu-
Jit, illic coniòlationem invenit. Deinde qui illa
non legunt, noftra legent fi volcnt : qui non £
lèrmonum fupelleftilem, neque artem dicendi j
ièd fimpheem rerum exquirunt gratiam,
C À P U T X.
Fri us in facrù litter is decorum' quam in philofipho-
rum libris frequentatum ejfe : Pythagoram f len t ii
fu i le gern mutuai um à Davide : fed hujus tamen
prafiare dificiplinam ; cùmprimum ojfìcium f i t loquendi
modus.
30. l -X E c o r um * antem in noftris Scripturis
§ J primo conftitui loco ( quod gra:ce type -
* . Hanc Officii ccymologiam probat Franc. Sanftius, Minerva
lib. 4. De Antiphrafi, § . 4 . & Donati au&oritatc confirmat : fc-
cundam rcfellit hoc ipfo D. Ambrofii teftimonio. Sed male, cùm
Utramque perinde aniplcftatur S . Antilles.
*• Cic. lib. I- Offic. pag. 3 f i . lin. 41. Triplex igitur eft &c.
* . Sentcntiam hanc non nihil i.mpeditam ita explica: N o s autem
loia decentia Se honefta traflamus ac definimus, idque facimus magis
regula futurorum, quam prxicntium.
a. Era. Se (èq. edit, cum uno vel altero m(T. eaque oneri magis
cìtm fin t aftimari, quam See. Sed ea tranlpofitio qua reliquis mlf.
& Amerb. edit, contraria e f t , loci non collie obfcuritatem. Hanc
ergo ut amoveas , fubintellige verbum, putamus ; Se interpretare ,
cìtm fin t , poli turn p ro , cìtm adfint; ut opponatur fequenti m embro,
cùm erogantur
* . Lib. r. Offic. pag. 363. lin. 4 7 . Hoc loco continetur id , quod
dici latine decorum Sec.
* . Quod Ariftorclcs dilputaile dc officio dicitur, non ita accipimus
quafi peculiarem fiib hoc tiralo cdiderit commentationem : fed quod
inulta qua ad fingulorum officia pcrtiueaut > uadidcrit in lib. Po li-
31. Numquid * prior Panjetius „ numquid *
Pfal. 38
& fe q .
Ariftoteles , qui Se ipie diiputavit de Officio ,
quam David 5 ciim & ipfe Pythagoras, qui legi-
tur Socrate antiquior ,prophetam fequutus David
, legem filentii dederit fuis ? Sed ille ut per
quinquennium difeipulis ufiim inhiberet lo quendi
: David autem non ut natura: mmius im-
minueret 3 fed ut cuftodiani proferendi fermonis
doceret. Et Pythagoras quidem ut non lo-
quendo loqui doceret : David ut loquendo magis
difeeremus loqui. Quomodoenim fine exer-
citio do&rina, aut fine ufu profe&us ?
32. Qui difciplinam bellicam vult -adièqui 3
quotidie exercetur armis, &tamquam in pro-
cin&u pofitus preludi t prjelium, Sé velut coranì
polito prcetendithofte : atque adperitiam virefi
que jaculandi, vel fuòs explorat lacertos , vel
adverfariorum declinai iétus, Se vigilanti exit b
obtutu. Qui navim in niari regere gubernaculis
ftudet, vel remis ducere, prius in fluvio prieliu
dit. Qui canendi fuavitatem Se vocis affedant
prieftantiam, prius lènfim canendo vocem excitant.
Et qui viribùs corporis, legitimoque luc-
tandi certamine coronam petunt, quotidiano
ufu palxftrie durantes membra, nutrientes pa-
tientiam, laborem adiuefeunt,
33. H^c ipia natura nos in parvulis docet,
quod prius fonos meditantur loquendi, ut loqui
difeant. itaque folius exercitatio queedam &pa-
lit'ftra vocis eft. Ita ergo Se qui volunt difcére
cautionem loquendi, quod natura e ft, non ne-
gent : quod cuftodia: eft , exerceant ; ut qui in
fpeculafunt, fpeculando intendant, noii dor-
miendo. Omnis enim res propriis ac doméfticis
exercitiis augetur.
34. Ergo David tacebat non ièmper, fed prò
tempore : non jugiter , neque omnibus 3 lèd
irritanti adverlario , provocanti peccatori non
relpondebat. Et, ficut alibi ait, loquentes vani- pfai. 37.13.
tatem, Se cogitantes dolum, non audiebat qua- ò* hfi
lurdus, Se quafi mutus non aperiebat illis os
fuum j quia Se alibi habes : Noli reJpondere impru- Prov. z 6.4.
denti ad imprudentiam ejus, ne fimilis illifias.
35. Primum igitur officium eft loquendi modus.
Hoc facrificium laudis Deo dependitur,
tic. Se Oeconom. maxime vero in tribus Moralium iuorum volu-
minibus, qua manjbus omnium cvolvuntur. Quod vero David hif-
ce philofbphis adferitur effe antiquior , id cum chronologia confen-
tirejam obfervavimus tomo x. pag. 7 66. Se 98z. Etcerte Pana -
tius florebat tantum an. ab Urbe conditacirc. 6 x f . id e ft, i z é . an.
ante iàlutis reparationem : Ariftoteles an. ab Orbe condito circ.
3J 70. id e f t , an. ferme 380. ante Chriftum. Socrates anno mundi
3/15. Pythagoras denique ante Virginis parram circ. j / o . hoc e ft ,
an yo o -po llD a v idem . Porro qui plura de his philofophis defide-
raverit, adeat de Pythagora Lacrtium , Porphyrium , Anonymum
apud Photium , Auguft. De C ivit. D ei lib 18. cap. 37. Vaycrinm,
De Virtute paganorum, 8e Naudeum, Apologia illuftrium Virorum :
de Socrate autem prater plures è memoratis, Diodorum Sicul. Arifti-
dem orar. z . Eufebium , Saidam Se alios. Nam de Panatio jam
quantum fufficiat, adtigimus.
b. Ita vet. edit, acmff. fere ad unum : Rom. autem edit, vigilanti
excipit obtutu. Sed nihil mutandum. Quidni enim rette dicatur,
exite iiftum velexire extra iiftum , quemadmodum è contrario di-
cimus, venire intra j aitimi aut ¡¿tum teli?
Mira