in veritate? Difce, facerdos atque levità, quid A
Et lavare veftimenta tua ,utmundum corpus ce-
■kbrandis exhibeas facramentis. Si populus fine
ablutione veftimentorum fuorum prohibebatur
accedere ad hoftiam fuam, tu illotus mente pa-
riter & corpore audes pro aliis íupplicare, a andes
aliis miniftrare ?
259. Non mediocre officium levitarum , de
quibus dicit Dominus -.Ecce e ligo levitas de medio
filiorum ìfrael fro omni primogenito aperiente
vutvam filiti ìfrael : redemtiones eorum crunt i p , E
<(fi ernnt mihi levita. Mihi enim Jancíificavi. p rimogenitum
in terra JEgypti. Cognovimus quia
non inter ceteros levita; computantur, fed omnibus
preferuntur, qui eliguùntur ex omnibus ,
Òi fanclificantur • ut primogenita fruòtuum atque
primitia: quie Domino deputantur, in quibus
eft votorum folutio, 8c redemtio peccato-
rum.. Non accipies, inquit, eos interfilias ìfrael :
fe d confiìtues levitas fuper tabernaculum tefiimo-
n ii, (fi fuper omnia vafa ejus adfiare, (fi fitp'er qua- (
ctmque funt in ipfo. Ipft tollant tabernaculum (fi
omnia vafa ejus , & ipfi minipentin eo , (fi in circuita
tabernaculi capa ipfi confiituant, (fi promovendo
, tabernaculum ipfi deponant levita : (fi con-
ptuendo cafira , rnrfum ipfum tabernaculum ipfi
Jíatuant. Alienígena qtticumque accejferit, morte
moriatur.
260.. T u ergo elechis es ex omni numero filio-
•rum ìfrael, inter facros frudus quali primogeniti^
¿eftimatus , prepofitus tabernáculo , ut j
pretendas in caftris fan&itàtis & fidei, ad qua;
li alienígena accelTerit, morte morietur, polì tus
ut operias arcam Teftamenti. N on enim omnes
vident alta myfteriorum, quia operiuntur àie vi-
tis • ne videant qui videre non debent, & fu-
mant qui fèrvare non poiìunt. Moyfes denique
circumcifionem vidit fpiritualem : fed operuit
eam, ut in Ugno circamcifioftem preicriberet.
Vidit azyma veritatis & finceritatis , vidit paf-
lìonem Domini : operuit azymis corporalibus ]
azyma veritatis , operuit pallìonem Domini,
agni vel vituli immolatione.b Et boni levita; fer-
vaverunt myfterium, fidei fua; tegmine ; & tu
mediocre putas quod commiflùm eft tibi ? Pri-
mum ut alta Dei videas, quod eft fapientia: :
deinde ut excubias pro populo deferas, quod
eft j uftitise : caftra defendas, tabernaculum que
a. Edit. eam m(T. aliquot, audes pro aliis mìni firare. Meliusin aliis 1
yluribus potioribufque omirtitur propoli rio. Et poft duos verlùs ubi
ver. edit. cum mlT. omnibus, Ecce eligo levitai Scc: fola Rom. edit.
Ecce tuli ego levitai in medio filiorum ìfrael : redemtiones eorum erunt,
jfe. erunt mihi leviti. Mihi enim ex quo die percujfi primogenitum in
terra JEgypti , fanttificavi omne primogenitum in omni ìfrael. N o -
faifcum autem làtis confentiunt pagina: facra:, nifi quod ultimam
partem quam contraclam exhibct Ambrofius , illx paulo fufius dilatali!
in lisce verba. Mihi enim omne primogenitum. In qua die percujft
■omne primogenitum in terra JEgypti, faneti f i cavi mihi omne primoge-
nitum in ìfrael.
b- Duo mff. ut bono levita fervaretur myfterium fidei fu a tegmine
, unus, boni levita. . . . fervaverunt tegmina: reliqui no-
bifeum faciunt exccptis paucis.illifquc junioris manus, qui cum edit.
legunt, Ef boni levita.. . . fub hoc tegmine.
* . Cic. lib- i-O ffic pag. 371 . fin. n - Istamcumomnishoneftus... .
Placet igitur aptìora effe natura 'ea officia qua ex communi tate Se c.
•Culpat autem phfiofophos Ambrofius nofter, quod juftitiam qux ad
communitatcm focietatemque hominum refertur, antepofuerint (à-
picntia: ¡ cùm hujus iiiitium five pars prima ad fidem divinumque
cultum pcrtineat. Verumtamen hoc loco S. Ambrofius nequáquam
videtur Ciceronis doiftrinam iàtis expendiffe. H ic enim illi foli pru-
dentia:, quam Grafi dietim, juftitiam p ixfert, non vero illi
principi omnium virtutum , quam QtQtaj Graci vocant: qux rerum
■eft divinatum atque hunianarum fcientia, in qua continttur D eorum
tuearis, quod eft fortitudinis ; te ipium conti-
nentem ac fobrium preftes, quod eft cempe-
rantiæ.
261. Hæc * virtutum genera principalia con-
ftituerunt etiam hi qui foris funtc : fed commu-
nitatis fiiperiorem ordinem quam fapientiæ ju-
dicaverunt j cum iapientia fundamentum f i t ,
juftitia opus fit, quod manere non poteft,nifi
fundamentum habeat. Fundamentum autem i-
Chriftus eft.
,262. Prima ergo fides, ^ quie eft iapientiæ ,
ut Salomon dicit, fequutus patrem : i n i t i u m fa- trov
p i e n t i a t im o r D o m in i . Et lex dicit : D i l i g e s d o m i - '
m m D e u m tu t o n , d i l ig e s p r o x im u m tu ttm . Pul- neut.
crum eft enim ut gratiam tuam atque officia in
focietatem humani generis conféras. * Sed pri-
riium illud decorum e ft, ut quod habes pretio-
filfimum, hoc eft, mentem tuam , qua nihil habes
preftantius, Deo deputes. Cùm, folveris
audori debitum, licet ut opera tua in benefi-
; centiam & adjumenta hominum conféras, atque
opem feras neceffitatibus, aut pecunia,aut
officio , aut etiam quocumque munere -y quod
late patet in veftro minifterio ; pecunia, ut iub-
venias : debito, ut obligatum libérés : officio ,
ut fervanda fufcipias, quæ metuat amittere, qui
deponenda credidit.
. 263. Officium eft igitur depofitum fervare ac
reddere. * Sed interdum commutatio fit , aut
tempore , aut neceffitate ,u t non fit officium
) reddere quod acceperis j ut fi quis contra pa-
triam, opem Barbaris ferens, pecuniam aper-
tus hoftis repofcat ; aut fi cui reddas, cùm ad-
fit qui extorqueat : II furenti reftituas, cùm ièr-
vare non queat : fi infanienti gladium depofitum
non neges, quo fe ille interimat, nonne folvifle
contra officium eft ? Si furto quæfîta fciens fufcipias
, ut fraudetur qui amiierat, nonne contra
officium eft?
264. Eft etiam contra officium nonnumquam 11-
I *folvere promiiTum,iacramentum cuftodire : ut Aefat.
Herodes qui juravit quoniam quidquid petittis
eilèt, daret filiæHerodiadis: & necemJohan^
nis præftitit, ne promiiTum negaret. Nam de fudi
Jephthe quid dicam, qui immolavit filiam, quæ
fibi viftori prima occurrerat, quo votum im-
pleret, quod ipoponderat, ut quidquid fibi. pri-
mum occurriiTet, offerret Deo ? Meliùs fuerat
& hominum communitas, focietae inter ipfos. Ubi vides divinitatis
[ eognitionem , ac religionis oificia fapientiæ ab Oratore accenfcri.
Qu od porro illam tpgjteoit jaber poftponi juftitiæ , non mirum id
i cuiquani videatur ; cum ad nanc etiam referat culrum divinum & c.
Et {ane ipfemet Ambtofius fupra cap. 1 7 . pictatbm in D.eum juftitiæ
fubjicit. Q nod autem prudentiæ dignitatem (upra juftitiam ex
eoexto llit, quod hujus ilia fit fundamentum, fundamentum autem
Chriftus, pie Sc chriftiane id quidem j non abfurde tarnen Tullius
pag. 5 7 1 . lin. j o - & feq.focietatem omnibus officiisantccelltre ita
colligit : Et enim, inquic, eognitionem prudentiamque fequitur confide-
rata actio; ita fit ut confederate agere pluris f i t , quam. cogitate pru-
denter. Sed facile conciliabitur illud diilidium, fi dixerimus originis
acneceifitatis in prudentia, in juftitia vero dignitatis ac utilitatis eiTe
præftantiam.
c. Mff. aliquo t, fed commutavimus fuperiorem ordinem , quern
. Sec. Minus commode. At continuo poft ubi edit, cum paucis mff
fundamentum f it , juftitia opus f i t , quod Sec. alii partim, fundamentum
f i t .juftitia opus f i t , quod Sec- partim, fundamentum fist juftitia,
opus f i t , tria, ©» opus f i t quod Sec.
d. Era. & fcq- edit, cum paucis mff- qua eft fapientia.
* . Cic- Offic. lib. i. pag. 3 7 j^lin. Inipfa autem communitatt
funt gradus officiorum. . . . ut prima Diis immortalibus Sec.
* . Ibidem pag. 3/4. fin. 41. Sed incidunt fape tempora, cum ea
qua maxime Sec.
■ * . Ibidem fin. 4 7 . Poteft etiam accidere promiffm aliquod Sic.
nihil tale promitcere ,'quam promifliim folvere J
parricidio.
i6 j. Ha:c quanti confilii fit profpicere ; non
ignoratis. Et ideo elìgitur le vita ,* qui facrarium
cuftodiat, ne fallatur confilio, ne fidem deferat
ne mortem timeat, ne quid incemperantiiis gerat
, ut fpecie ipfa g'ravitatem preferat * : nec
folùm animum , ièd etiam ociilos continentes
habere quem deceat ; ne vel ipiè frontem fobrie-
tatis fortuitus violet occurfus} quoniam Jpui vi-
deritmulierem ad concupìfeendameam, adultéravitl
cam in corde fuo. Itaadulterium non folum fa<fti
colluvione, ièd etiam adipeétus intentione com-
mittitur.
266, Magna ha;c v identur, ac nimis ièvera ,
fed in magno munere non fuperflnaj quando
tanta eft levitarum gra tia’, ut de. his Moyfes
in benedi&ionibus diceret : Date Levi * viros
ejus > date Levi manifefios ejus, date Levi fortem
fujfr:agììfui, (fi ver it atem ejus viro fanfto, quem
tentaverunt in tentationibus, maledixerunt fuper
•*. jam dixerat fupra cap. 44. fandus Ambrofius, aliasfacrario i
npportunior : qua: verba magnis viris qui vel non legerant huncló- j
cum,velfclegiflenbumeminerànt, haud parumnegotii faceffvcrc. |
Nonnulli fecrctarii cuftodiam rati funt illis etiam quandóque deman- |
datani, qui nullum ordinem ne minorem quidem accepiflcnt : quidam
vero ecfi ordinis alicujus ab aliis diftindi nomennon efle arbi-
trarentur, hoc tamen officium hypodiaconis aut oftiariis cqmmitti
folitum contenderunt. Cùm autem {acrarii nomine lècretarium leu
fàcriftia, Se iànduarium precipue intelligantur, effent forte qui ob- I
jicerent Synodi Laodic. can. i o . quo hypodiaconis & eorumdem
loeorum ingreffu & faerorum vaforum radu interdicitur Refponderi l
tamen poterat cum Baliàmone ac Zonara, ingreflum in facrarium ;
non nifi cùm iàcra myfteria illic celcbrarentur, tadum vero vaforum j
initiatotum non nifi cùm Chrifti fanguinem continebant aut in fup-
plicationibus ferebantut, illis prohibitum ; fi locus h ic rem non deciderei
in cotum gratiam qui foci arii curam diaconis impofitam volunt.
H in c facrarium idem elle doccnt atque apud Grxcos JfyMÓitxct Se
0t£uo'<pvAaxtor j licet hùie officio non folum diaconos, verum etiam
preibyteros & chorepifcopos Conftantinopoli prafedos fuiflc rcpe-
iiamus. Sacrarium autem etiam idem era t, quod in orientali Ecclefia
mattyrium, five pro ccemcterio accipias extra bafilieas polito, ubi
xnartyrum corpora fopulta effent, five pro ipfis bafilicis quie non nifi
foper martyrum reliquiis xdificabantur, five pro ipfo lànduario atque
adeo landò altari, fub quo cùm làndorum rcconderentur facri
cineres, proprie martyrum confeffìoatque memoria vòcicabatùr Vide
plura apud Hallerium de. Ecd. Hierar. cap. de num. Ecclef Ordin.
Morinum de Sacr..Ordin. Exercir. 11. cap. 1. Cardili. Bonam lib -1.
Rer. Liturgie-cap. i o . & i4.Thaumaflìnum parte 1. Difcipl. Ecd.
Jib-1 . cap. 3 6. & Cl. C angium verbo facrarium. Porro dubium non
eft quin iand u s nofter provinciam hanc potiffimum diaconis cóm-
miffam voluerit ,.ut locum làndum majori audoritatc prohiberent
ab injuria , maxime vero à piofanis ilfis conviviis, de quibus nos
l aquam c òntradi elioni}. Jfhä dich pàtri-fuo (fi ma-
tri : Non novi te j (fi fratres fuos non cognovit, (fi
filios fuos abdicavit : hic cuflodit verba tua, (fitef-
tamentum tuum obfirVavit.
267. Illi ergo viri ejus , & manifefti ejus, qui
nihil in còrde doli habeant, nihil fraudis occul-
tent,fed verba ejus cuftodiant, & in corde ilio
conferant, ficutconferebat & Maria: qui fuos Lue.
parentes officio iuo non noverint preferendos
qui violatores oderint caftitatis , pudicitiie ul-
1 cifeantur injuriam, noverint officiorum. tempo-
ra5 quod majus, quod minus fit, quod cui aptum
temporieft, & ut id iòlum fequantur quodho-
neftum eft • * lane ubi duo honefta, id quod ho_
neftius e ft, preponendum putent ■) hi jure be'-
nedidi*
2Ó8. Si quis ergo manifeftet juftitias D e i,b in-
cenium imponat : Benedic, Domine, virtutem ip- Deut
fius, opera mantium ejusfufeipe ; ut gratiam prò- 10<
phetiea: benedidionis inveniat apud eum qui
, vivit & regnat in fiecula fa;culorum, Amen.
1 a,iquid iib.de Elia & jejunio'jam adrigimus, Se forte in pofterum',
I ubi fe dederit occafio, nonnihil adjiciemus.
* . Cic. lib. I-pag. 7 ..fin. i o . Bene Pericles . . . . . A t enimpratt-
j rem, Sophocles, decet non folum manus, fed etiam oculos abftinentes
I habere.
I ' a. Edit, omnes, veros ejus mlT. è contrario , viros ejus'. -Potuit
I quidem fieri ift m ff recentiores antiquum aliquod exemplar fequuti
I , »in cluo i Pr0 e f uerit pófitum , ut advertimus in Thuaneo
I Plufquam 10.0 0. an. fcriptum effe docit, ftudit, quodlibit, merci-
dem , Se finulia ; veri tamen fimilius eft viros ejus, germanum elfo ,
I rcPof' tl'mcluc, ab editoribus veros, ut cflet quali ^nonymum voci
I manifeftos, cum LX X . tantum modohabeant ù .én \tu' Jìiws AuvJ,
I 5 aAnfei«* See. Sed fallacem effe eam conje&uram vel hinc in-
tclligas , quod cùm faiuftus Ambrofius lib. De Benedia. Patriarch..
I caP- 3- rancura poluerit , Date Levi fortem fujfragii fu i & verità-
j tem Sec- hinc conjecerit Flam. Nobilius S. Dodorem legiffe jw»-.
1 PVJ l° co ; cùm tamen eum utrumque Iegiflc hic focus demon-
ftxet. Textus autem hebraicus prtefert, PerfcSiones & illuminationes
tua viro pio tuo. Vulg. PeifeSio tua & dottrina tua viro fantto tuo :
I Chald. paraph. Perfettione lamine induiftl virum, qui inventus, eft Ifanttus cor am te.
. * pag. 3 71 . fin. 10 : Eorum autem ipforum qua
honefta furit-Sic: > ■ ■ rj 3
I b. Ita mff complures, quibus etiam.edit. accedunt, nifi quod fc-
cunda parte nonnihil immutata prxfcrunt, & incenfum ponat. C o -
I dex autem Thuan. & alii aliquot bona: antiquitatis, manifejle jufti-
I tins Dei incenfum imponat. Neque id pelfime, fi tamen hoc modo
interpreteris : Si quis remota diffìmularione juftitias Dei prò ineen-
I fo vc'l tamquam incenfum quoddam offèrat. Iterum vero m ff plures
j Se antiquiores poft verbum inveniat finiunt primum hbtum : alii
autem atque edit, addunt, apud eum, codi Big. apud Deum qui vi-
j ^ Ó* regnat, quatuor mlT. apud te qui vivis regnas Sec.
L I B E R S E C U N D U S .
C A P U T I.
A autfecundum feculum clara & illuftria, obum.
. brat.
Vita beatitudinem adquirí honcfiate , quìppe qua
Chrifiianus gloriam (fi favores hominum Jper-
nens, opera fuaDeo foli piacere invotishabet.
1. Uperiore * libro de officiis traftavimus,
qua: convenire honeftati arbitraremur i
in qua vitam beatam pofitam elfe nulli dubita-
verunt, quam Scriptura appellat vitam xter-
2. Beata plane, qua; non alienisreftimatur ju-
diciis 3 fed domefticis percipitur fenfibus, tamquam
fui judex. Ñeque enim populares opiniones
pro mercede aliqua requirit, neque pro iiip-
pliciopavet.Itaque quo minus fequitur gloriam,
eo magis iuper earn eminet. Nam qui gloriam
requirunc , his ea merCes preientium , umbra
futurorum e ft , quce impediat vitam sternam •
nam. Tantus enim ijplendor honeftatis e ft , ut B quodin Evangelio fcriptum eft : Amen dico vobis
vitam beatam efficiant tranquillitas confcien-
tiæ, & fecuritas innocentiæ. Et ideo ficut ex-
ortus .fol lunæ globum & cétera ftellarum ab f
condit lumina 5 ita fulgor honeftatis, ubi vero
& incorrupto vibrât decore , cetera quæ pu-
tantur bonariecundum voluptatem corporis ,
* . Cic. Offic. lib. t . pag. 373. fin. 43. §juemadmodum officia ducerentur ab honeftate
S. Ambr. Tom. 11 ,
perceperunt mercedemfuam 5 de his fcilicet qui ve-
lut tuba canente , vulgare Iiberalitatem fuam
quam faciunt circa pauperes, geftiunt. Similiter
8c de jejunio quod oftentationis cauia faciunt:
Habent, inquit , mercedem fuam..
3. Honeftatis igitur eft vel miiericordiam faiplicatum
arbitror libro fuperiore. .
E ij