'Toh. 1. j .
Exodt 51
Sc Hieroboam fequutus,vitulos adoravit, quod Ahoc eft : N on revoco illa, qu«cumque deliita
prophetia futurum per Aaron indicaverat, fic donavi tibi, velut quadam oblivione teita fine:
lapiurum populum Jud«orum. Ideoque agens tu autem memor e Ho. Ego , inquit , memor
S i e r . pcenitentiam dicii-.Converte metdr convertati quia non ero propter gratiam, tu memor efto proptu
es dominus Deus mens, ¿¡nàti in novijjimo cap- ter correétionem : memor efto , ut feias donativitatis
mea pcenitentiam cgi : dr pof t quam cogno- turn efte peccatum 3 ne glorieris qua fi innocens,
v i , ingemuifuperdiesconfitfionìs ydrfubjeflusfurn ne te juftificando, plusingraves.: ièd fi vis juftitibi
$ quia accepi opprobrium , dr demonftravi te. ficari, fatere deliitum tuum. * S o lv i t e n i m
Alias Cap. 37. Advertimus quomodo agenda fit peeni- criminum nexus verecunda confeífio peccaitídtm
tentia , quibus fermonibus, quibus fletibus y ut torum.
peccati dies, dies confufionisappelletur$ con- B 41* Vides quid à te exigat Deus .tuus, ut
fufio eft enim, quando Chriftus negatur. memor fis ejus quam accepifti grati«, & non
38. Et ideo fubjiciamus nos D e o , & non fub- glorieris quafi non acceperis. Vides qua rediti
fimus peccato : Sc delidorum noftrorum miffionis pollicitatione te provocet ad confimemoriam
recenfentes, tamquam opprobrium tendum ; vide ne reluctando mandatis c«leftierubefcamus,
non velut quamdam gloriam pr« . ^us> in indevotionem Jud«orum incidas, quidicemus,
ficut quidam expugnata pudicicia, Sc bus dicit dominus Jeíus : Cantavimus vobis, dr
opprefla juftitia gloriantur 5 & tanta fiat con- non fltaftìs : lamentavimusy dr nonploraftis.
verfio,ut qui Deum non agnofeebamus, ipfi 4 1- Vilis fermo, fed non vile myfterium. Et
eum jam aliis demonftremus : motus autem i4eo cavendum ne quis vulgari quadam fermo-
Wur.ji.to. Dominus tali converfione noftrà, reípondeat : C n*s fiuj us deceptus interpretatione, putet nobis
A juventute mea dileUus mihi eftftlius Ephram, * faltatiònis lubricai hiftrionicos motus, Se feeptier
in deliciis s quoniam eo quod firme,ics mei in nie deliramenta mandari 3 luec etiam in adolefl
ipfi f unt > memoria memor ero ejus ¡ propterea fefti- centllla aitate vitioik funt : fèd ialtationem mannavi
fuper illum, miftricordia miferebor ejus, di- » quam iàltavit David ante arcam Domicit
Dominus. ni.ToTuM e n im decer, quidquid defertur reje
ro is-l 39. Quam autem milericordiam nobis polli-- figioni 5 ut nullum obiequkun quod proficiat ad
©• ceátur, infra oftenditdicens : inebriavi omnem cuicum & obfervantiam Chrifti, erubefeamus.
animam fttientem ydr omnem animam efurientenfi^ 43- Non ergo illa deliciarum comCs , atque
fatiavi. ideo exfurrexi, d? v id i , dr fomnus meus ^uxur*a' pnedicatur faltatio, fed qua unuiquifa
mihi dulcís eft. Advertimus a quod peccantibus Siue corpus adtollat impigrum, nec humi pigra
Dominus iacramenta promittat fua } Se ideo jacere membra, vel tardis finat torpere veftiomnes
con ver tamur ad Dominum. Saltabat fpiritaliter Paulus, cùm fe pro
C A P U T V I nobis extenderet, Se pofteriora oblivifcens,
- , , ' priora appetens,contenderet ad bravium ChriC
Aftde y e l innocentia lapfes aenuo hortaturus ad ti. T u quoque cùm ad baptifinum venis, manus
poenitendum,ex EJaia quid eos a Deo exjpecfarey elevare, pedes quibus ad «terna confcendas
quidve ipjoftnetpraftare oporteat, docct. Hinc velociores habere moneris. H « c iàltatio fidei
memorata Christi adverfìis judaos proverbiali £ iocia, grati« comes.
m J h um 'fflM iu u sé - 44. Hoc eli ergo fflyfterium : Caxtavimus
choreasptrflrmgens . idemfroverbium adfyiri- vebis ¿.uovi ucique canticum Teftamcnd - &
talem traducitittteUettum. Deinde ex Hier ernia nonfaltaßis, ho ceft, non elevaftis animam'ad
jcenttenuam fifiifien te fro Hierufalem , quas fpiricalem gratiam. Lamentavimm. é- non pio..
condittones eavtrtus reqmrat, aferit. Demqsa raftis, hoc. eft , nftn egiftis pcenitentiam. Et
ut quanta f it eficacia hac illa medicina yclarius ideo derelidus eft Jud«orum populus • quia
exhibe at, qui eadem ve l pro fe ve l pro aliis uti nec egit pcenitentiam , b & gratiam refuta vit.
voluerint, multos numerat. Per Johannem poenitentia, per Chriftum gra-
40. ^ E d fi ifti non convertuntur vel vos re- t'a* Iftam quafi Dominus donat, illam quafi
^jvertimini, qui Japfu vario de innocenti« Ffervus annuntiat. Utrumque igitur Eccclefia
fideique pr«celfo faftigio decidiftis. Bonum cuftodit, ut Se confequatur gratiam, & non.
Dominumhabemus qui velitdonare omnibus, abjiciat pcenitentiam 5 gratta enim munus lar-
E/Ä/.43.1;. qui te per prophetam vocavit dicens< Ego fum , gientis e ft, poenitentia delinquents remedium.
ego fum qui dolco iniquitates tuas y& memor non 45-, Sci vit Hieremias mágnum remedium effe
penitenti«, quam in Threnis fuis fufcepit pro
Hieruiàlem, & ipfam inducit agentem Hieruero
: tu autem memoir efto, ut judicemur. Ego, in.
quit , memor non ero : tu autem memor efto,
a. Gill. ac Rom. edit, quad fernitentibus : Amerb. acque Eraf.
cum Gill, in roarg. & mil- omnibus, quod peccantibus ; ubi fubin-
telligc dummodo pcenitentiam aganr. At fequentis cap. initio, ubi
omnes edit. Si ifti non convertantur ; omnes m it exhibent, Sed f i
ißt non convertuntur : quemadmodum Jegitur etiam in fine cap.4.
num.t ? . Ceterum harc illa verfuum aliquot repetido latís indicai
quæcumque cap. fupetiori comprehendimus, quafi perdigrclfionem
polita e lle, atque adeo in prioribus edit, capiu non legitime diftri-
bui. N e c etiam ambiguum eft quin ad hune locum Sotus rcfpexerit,
cùm in hoc opere non numquum eadem inculcan ad verbum objecit;
quafi vero ¡nfolentes effent repeticiones in Ambrollo.
* . Sunt è theologis orthodoxis non pauci, qui de facramentali
confellione hìc agi adfeverent, quorum etiam nonnulli hoc efte
meridiana luce clarini, pronuntiant. Fatcndum tarnen eft à nobis
hic dcfidcrari fummam Ulam evidentiam 0 cùm potiusagatur de con*
I felfione, qux peccacorum jam remilTorum apud Dbum fit. Ceterum
probabilis eft illorum opinio cum propter ancccedentia verba , f i vie
ijttftificari, fatere deliilum tuum ; & fuperiora illa , vel vos rever-
I timini, qui lapfu vario de innocentia Scc. Illud vero omnino cer-
I tum hic & in omni opere illam lupponi confelfionem s ubique
I enim tres ejufdem partes contritionem, dedarationem ac làdsfac-
I tionem effe ad remiffionem peccati nccelRrias docent hi libri.
I *• Latinius conjicit legendum, faltatiònis ludi ere. , nimirurn
I propter id quod fequitur, & feene. deliramenra .- fed uihilo dete-
I riori fenfu cum omnibus & mff. & edit, legimus , faltatiònis lubrica
, id e ft , impune atque in Juxuriam pronae, ut infra deferi-
I bitur.Hunc porro Luca: verficulum limili ratione interpretatur fan« ¡¿his Do&or Commentari! in ejufdem Evang.lib. 6. num. j .
b. Mff. complures, refutavit j per ftohannem pcenitentiam. per
Chriftum gratiam ; aptius tamen alii ,& omnes edit, u t in t e xw .
Lnc.-j.yi
Phil. 5. ij
0*14.
Riffen. 1.1. dicehs: Plorans ploravit in no etc'', dr lacry- A
ma ejus in maxillis ejus, nec eft qui con filetur earn
ab omnibus qui diligunt earn. Via Sion lugent. Ec
¡bidem 1 c. adjecic : in his ergo fleo, oculi mei caligaverunt a
fletuy quia elongavit a me , qui me confolabatur.
Advertimus quod hunc malorum fuorum acer-
biffimum cumulum arbitrabatur , quia deerat
qui confolaretur mcerentem. Quomodo ergo
yos ipiam confolationem aufertis, qui ipem re-
laxand« negatis poenitenti« ?
4 6. Sed audiant qui agunt pcenitentiam , B
quomodo agere debeant, quo ftudio , quo afi.
fe<5tu, qua mentis intentione, qua intimorum
concuffione vifcerum, qua cordis converfione:
Mem xo- Yid e , inquit , Domtne, quia tribulor, venter meus
tyrbatus eft a fletu meo, converfum eft cor meum
in me.
47. Cognovifti intentionem animi , fidem
mentis, cognofce , Sc habitum corporis. Sederunt
, inquit, in terra, tacuerunt fenioresfilia Sion,
C A P U T V I I .
Thren. x.
to.&u.
A d fe n d a & confitenda peccata hortatur, adfirens
peccatoris dr Ècclefia lacry mis Chriftum excitari;
ut illum juftiftcet : quod accommodata Labari
fitfcitati bistorta mire illuftrat. ZJbi post quam
oftendit Novatianos Judxorum de interftciendó
Labaro cogitantium fuccefibres efie , pcrfectam
cujufcumque peccati juHificationem per odorem
unguenti à Maria in Chrifti pedes efiufi expref-
fam docet : rtirfufque eofdem hxreticòs in judxs
cum ceteri gauderent, invi dent is per fona.figna-
tos monftrat.
51- TT* Leamus igitur ad tempus, ut exfulté-
mus in «ternum.Timeamus Dominum^
pr«veniamus eum cónfitendo peccata noftra j
corrigamus lapfus noftros , emendemus erro-
rem ; ne & de nobis dicatur : Heu ¡U S anima
me a ! quia bperiit. reverens a terra y & qui corrigat
& impofuerunt tcrram fuper caput fuum ypracinxe- G in hominibus non eft.
runt f t cilicio , deduxerunt in terram principes,
virgines Hicrufalem defecerunt in lacrymis, oculi
mei caligaverunt, turbatus eftventer meus, efiufa
eft in terra gloria mea.
. 48. Sic Hevir &: Ninive populus, & denun-
ciatum excidium civitatis evafit 5 tanta eft enim
poenitenti« medicina, ut mutare videatur fuam
Deus fententiam. In te eft igitur ut evadas:
vult rogari Dominus , vult de ie iperari, vult
53- vereris apud bonuifi dominum tuas
iniquicates fateri ? Die, inquit, iniquitates tuas,
ut juftiftceris. Adhuc reo culp« juftificationis
pr«mia proponuntur ; ille ertim juftificatur ,
qui proprium crimen fiponte agnoverit : deni-
que juftus in exordio fermonis accufator eft fu i.
Novit omnia Dominus 4 fed exfpe&at vocepi
tuam 3 non ut puniat,fed ut ignoicat :non vult
ut iniultet tibi diàbolus, Sc celantem peccata
fi bi fupplicari. Homo es, Sc vis rogari, ut ignof-D tua arguat. Pr«veni accufatorein tnum : fi
cas, Sc putas Deum tibi non roganti ignofcere ? . ipfe accufaveris, accufatorem iiullum timebis I
49. Ipfe Dominus Hierufalem^flevit , ut fi te detuleris ipfe , etfi mortuus fueris , reviquia
ipfa fiere nolebat, Domini lacrymis a ad vifees,
veniam pertineret. Ipfe nos flere vult, ut eva- 54. Veniet ad monumentum tuum Chriftus,
dere polfimus, ficut habes feriptum in Evan- Sc fi viderit flere pro te Martham boni femigelio
: Filix Hicrufalem ynolite me flere f fed vos nam minifterii , flere Mariam qu« adtente
ipfas flete. audiebat verbum Dei , ficut fanda Ecclefia
jo. Flevit David, Sc meruit ut mortem po- qu« Optimam partem fibi elegit 3 movebituf
pulì pereuntis divina removeret mifericordia 3 mifericordiä , cùm viderit in tuo obitu lacryquando
tribus fibi propofitis optionibus, eam £ mas plurimorum, Sc dicet iV b i pofuiHis eum ?
tamen in qua majorem Domini miferationem hoc eft,in quo reorum ftatu eft,in quopoenii
experiretur, elegit. Quid erubefeis tu peccata tentium ordine? Videam quem fletis3c ut latua
flere ; cùm Deus etiam prophetas juiTerit cr.ymis fiiis ipfe me moveat? Videam fi jam pecflere
pro populis? cato ei cujus venia pofeitur, defiindus eft?
_ 51. Denique Sc Ezechiel juiTus eft flere Hie- 55. Dicet ei plebs : Veniy &vide. Quid eft,
rufalem , & accepit librum , in cujus capite veni ; Hoc eft, veniat peccatorum remiifio*
feripta erat , Lamentatio^ & melos y dr v x, duo veniat defundorum vita, mortuorum refurtriftia
Sc unum deledabile 3 quoniam ille falvus red io , veniat Sc in hunc peccatorem regnunf
Crit in futurum, qùiin iioc fieculo plus fleverit : tuum.
Cor enim fapientium in domo luclus, & cor fluito- F 56. Veniet, Sc levari lapidem jubebit, quem
rum in domo epularum. Et ipfe Dominus ait: cerricibus peccatoris lapius impofiiit. Potuic reiHt.
e.ii . $cati qui nunc fletis yquia ridebitis.
A. Rom. edit, ad veniam pertìngertt■ Haud male, nifi lòia effeti
b.-.yet. edit, periti timor tutu ; mff» partirti, periit timoratus -,
partirli, periit reverens : quos ficut & Rom. edit, (èquuti liimus.
c . Rom. edit, cum mff. duobus ,fi lacrymis fuis ipfe fe moveat.
Commodius alix cùm mff reliquis, ut in conrextu. Ceterum qux
hoc num. & feq. traduntur à land ò Ambrofio, ea p!anillime declarant
, quidquid fupta de confellione apud folum Deum (cererò
fadta didum videbatur, eò lenlu intelligendum, ut apud faccrdo-
tem quoque iplà edcretui- Hac in te ne DaPseus quidem à nobis
dilfidet, nifi quatenus publicc coram Ecclefia contendit eamdem
exomolegcfin neri debuiffe. Cùm vero fuam hanc adfertionem pro-
bari putet è cap. io * hujuice libri ; ejus rationesiftic expendemus.
Interim quia pcenitencium ftationes quarurn fingulx variis hujus
opcris locis adtinguntur, h ic indicantur in univerfum , cas libuit
movere lapidem imperio fermonis j jubenti
enim Chrifto etiàm infenfibilis folet natura
obedire: poterat tacita vi operations occult«
transferre faxum fepulcri, in cujus paifione re-
Koc loco verbis Matthxi Blaftarìs in Nomo can. reprxlèntare*
Ptìcnìtentes, inquit, in quatuor or dines diftinguuntùr, flentes, au-
dicntes, fuiftratos > e£> confiftentes. flentes sili funt qui ftxnt extra
port am oratorìi, & ab ingredientibus & egrediemibtù fidelibus & p r e -
cum fubfidium poftulant, peccati condonxtionem. Audientes iUi
funt qui ftant extra portami in loco qui narthex dicitur, divinai
fcripturae communifque dottrina explicationem audiunt -, eft. pcftea
cum catechumenis exeunt-. Subftrati vero funt qui intra Ecclefia»)
f ta nt, fed poft ambonem, ipfique cum catechumenis exeunt , curd
folemne illud: Q nicumque catechumeni , à diacono proniulgatur.
Confiftentes denique cum fidelibUe precanttir & pfallunt : ¡ed tamen
fanttorum participations abftinentur donec elapfo tempore fiatato t
divina communioms perfettio eos exceperit. H x c ille : qutm quii
rem omnium clarillìme cxpücat, h ìc exlcripfimtis.
Mich. -i X.
b
Efai. 43.x ÿ .
P w i i î . i 7»
làbari. lì.
H