tue. 15.46.
Amos 4. i j .
Matth. 5.
n .
Matth. 17.
Ibid. 14 .3 ;.
Alias Cip.
v i rii
Phw.S.tj.
G«/. 4 .4 .
Matth-i.it.
Sup. cap.f.
fe
Ephef.ï. t .
&{'!■
Alias Cap.
IXloban
i.i'x.
ipiritus siocabillo deiigiiat, ficufc habes* f f A 63. Similiter ex Spiritu fecundum gratiam
creatjpmtum hominis in if/i. Unde & Dominus nos renafei Dominus ipfe tettatur , dieens :
ammara Tuam ipiritus appdiatione fignificans g u o d natim eft ex c im e , cm eft j quìa de carne
ait : In mams tu.es commendò f f mtnm meitm. natum eft: (je quod natum eft d i f f trita , fpiritus
57. Et ut feires quia de Jelil domini defeen- eft-,quia Deus Spiritus eft. Itoli mirari quia dixi
itone memorane, addidit quod nuntiaret in ho- Uhi , oporiet ilei nafti denteo. Spiritus uhi m i t
minés Chtiftum fuum' s annunciavit enim in fpirat meem efts audis : fe d nefeis ónde vebaptiimate.
dicens.-r* csFUitumc’nsdUecliffmus, niat, aut quo -viidat; fic eft minis qui natm eft
in quo bene compiaciti. Annunciavit in monte, de Spiritu.
dicens : Hìc eft Fili'us meus diletfus, ipfumauditp. 64. Claret igitur fpiritalis quoque genera-
Annuntiavitin paffione, cùm fol receflìt, maria B tionis auétorem effe Spiritum fandum 3 quia fé.
terrjeque tremuerunt. Annuntiavit in centurio- cundùm Deum creamur , ut fiiii Dei fimus.
ne, qui ait t Vere Dei Filius erat iße. Ergo cùm ilie nos in regimiti fuum per adoptio-
58. Totum igitur hunc loeum aut ad fimpli- nem facra: regenerationis adfùmferit , nos ei
cem intelledum iftius flatus qui vivendo hauri- quod fuum e ft, denegamus ? Ille nös fuperns
tur, aut ad myfterium Dominici corporis re- regenerations fecit hered.es,- nQS hereditärem
forre- debemus > nam fi hìc creatum dixiifet vindicamus, refutamus. au&orem ? Sed non po-
Spiritum fandum, utique fic alibi idem Scriptu- teft manere benefìcium, cùm audor excluditur:
ra declarare potuiflèt, ficut de Filio Dei fre- nec audor fine munere,nec fine audore munus.
quenter legimus/quia fecundum carnem fic Si vindicas gratiam, crede potentiam : fi refufadus
^eft Se abacus. . . C tas potentiam, gratiam ne requiras. c Qui Spi-
59. C u ju y 'n e n majeftatem in eoipfo quod ritum negavic, ftatim negavit fic donumTNam
fi audor vilis, quomodo dona pretiolà ? Cur
noftris ipfi muneribus invidemus, fpem im.
minuimus, dignitatem repudiamus, confolato*
rem negamus ?
65. Sed ill um negare d non poffumus. Abfit
enim ut negemus quod maximum e f t , cùm
Apoftolus dicat Vos fratres \ fecundum
ibi A. 3 i i .
H ü
carnem r f . nobis fuicepit , confiderare nos
convenit j ut divinata. potentiam in ipfa corporis
adfumcione videamus. Etenim ficut iegi-
mus quia creavit Pater Dominica: incarnatio-
nis iacramentum, creavit Sc Spiritus: ita etiam
legimus quod fic ipfe Chriftus fuum corpus
creavit ; creavit f -en..i.m.. xP —ater ,, -fe.ucutmnd«ùm , quod «pwiuiu» aicac : vos autem, fratres,fecundùm
ìcriptum eit ; Dommus creavit merSe alibi -.Mìfit IfaacpromijjionisB eftis : fed ficut tunc qui Ce-
Deus Fi hum Juum * factum ex midiere, faclumfub D cundum carnem natus eft, perfequebatur eum qui
Lege.Creavit ficSpiritus illud omne myfterium, fecundùm Spiritum. Iterum utique fubauditur de
lècundtim flllrtn lpo-irnn« nniii .Æ 1/.«. liinprincii-m. j i_
Galas. 4.
iècundùm quod legimus, quia in venta eft Maria
in utero habens ex Spiritu fanclo.
60. Habes quia creavit Pater , creavit &
Spiritus : accipe quia creavit & Filius D e i s cente
Salomone : Sapienti a fecit fìbi domum. Ergo
Spiritus iandus qui creavit Dominica: in-
carnationis iacramentum, quo.d iuper omnes
eft creaturas,quomodo eilè poteft creatura ?
quia fecundum nofter Spiritus
fandus in homine exteriore- b nunc often-
damus quia creator eft nofter., etiam fecun-
dum gratis facramentum. Et ficut creat Pater
ita creat & Filius ,ita creat & Spiritus fandus,
ficut legimus, dicente Paulo :Dei enim donum
eft, non ex operibus^ ne quis glorletur; ipfius enim
Jumus fatturajreati in Chriftojefu-in operibus bonü.
C A P U T V I I .
fuperioribus, qui fecundùm Spiritum natus eft.
Qui ergo fecundùm Spiritum nafçitur, fecundùm
Deum nafçitur. Renafcimur autem, quan-
do in interiore renovamur affedu, & exterioris
hominis e vetuftatem deponimus. Et ideo ait
iterum Apoftohis : Renovamini autem Spiritu :
mentis veftra, & induite novum hominem, qui f e .
^ vicciLura ? ccuunnaduùmm DDeeuumm ccrreeaattuuss eefftt itnn vveerriittaattee,, && jjuuffttiittiiaa^,
ÇÎ. D e generalitate autem fupra oftendimus E (ft fanttitate. Audiant quemadmodum unitatem
11alecundum carnem creator eft noftpr .^nirL r.__ M ^ .
. J . -------- ------— q » . . . » u i im u u i l l UUlLtlLCin
divinæ operacionis Scripïura iignaverit. Qui
renovatur Spiritu mentis, induit novum homi.
nem, qui fecundùm Deum creatus eft.
■ 66. Saniti igitur Spirjtus opus eft regenera,
tio iita præftantior s & novi bujus hominis, qui
creatur.ad imaginem Dei,auftor eft Spiritus :
quem utique meliorem hoc exteriore efle noC.
tro homine nemo dubitaverit. Siquidem cælet
tem al terum, terrénum alterum Apoftolus iig.
Cnathnis fpintaüs feu régénérations non minus F H | 1
' aauuUlloorreemm SSpoiir,;it,uumm e,tjfre,, MquaÊm PMatrem ac Fmilituim.J. ^ H eum «leftem faciat grana fpmta- •
In quo conftftat ilia creatio, ejujquepraftantia :
& quomodo quod membra (ft corpus Deo tribuere
videntur facri codices, de beat intellgi ?
¿a« 1 P Rgo creat Pater in operibus bonis :
P i creat &: Filius j quia feriptum eft :
Jpuoiquot autem eum r.eceperunt, dédit eispotefta-
'f-pm tt! t /ï c T\P1. ri (’ Vr Lis . J ...»a : ___
« O - i^ u i t t l -
Us, quod terrenum creare poffit, etiam fenfu
debemus advertere,licet careamus exemplis.
Dicit enim alibi fandus Job: vivitDominus, qui
ficme ftd ica ti & omnipotens,qui adamaritudinem
ftrdu x it tnimam me am : Spiritus autem divinus
qui eft in naribus meis. Non utique ipiritum
hie auram vitalem hanc Sc fpiramentum cor.
lob. 17.2..
&}. ■
et. ve ¡tv ms , ciccdtt en yosejra- nie auram vitalem nane ix. lpiramentum corternfthosDti
fieri , his qui creduntin nomine ejus: poreum defignavit, fed nares hie interioris fui
qui non ex fanguinibus, ñeque ex volúntate carnis, hominis fignificat, quibus vite odorem carpenequeex
volúntate v ir i,fed ex Deo natifunt. bat a:terna: , & gratiam aeleftis unguenti
1 habtns de mfst & tsomtn ; at multo concinnias alii o f t o , u t nos i
MfT.aliquot natum ex multere. Et infra
Spirits* f arsilo.
FM" i" mmi,i & ! l - j M »*> « * *a . Mi»«.
c. Om m , Ci,.. Sc m C eoo p u r i , g » cbrißoo, 1 1 ç, N o i p u r i mg. o ,tu f i, S ijidm . a x i o m s .
.7 .8 -
.8. il.
Cap.
647
geminis quibufdam iènfibus hauriebat.
68. Sunt enim nares fpiritales ^ ut legimus ^
quas habet Sponfa Verbi, cui dicitur : Et odor
narìs tua j & alibi : odoratus eft Dominus odorem
fuavitatis. Sunt ergo quasdam interioris membra
hominis, cujus» manusin ad u , aures in au-
ditu, pedes in proceflli quodam boni operis
a:ftimantur. Itaque ex officiis, veluti quaidam
colligimus membrorum figuras j neque enim
! in interiore homine fecundum carnaha aliquid
nos convenit opinari.
69. Et funt quidam qui corporaliter Deum
putantb eflc formatum, cùmlegunt aut manum
ejus, aut digitum : nec advertunt quod ha:c
non propter formäm feripta fint corporis} quia
in divinitate nec membra, nec partes funt :ièd
propter unitatem divinitatis expreila , ut eredamus
A Patris (ft Filii (ft Spiritus fancti. Idem de Spiritu
quod de Patte & de fe fonat. Unde nullum
Spiritus iandi minifterium, ièd confortium ma.
gis honoris aut òperis, cùm in Spiritu dicitur
«eftunatur.
-ji. Confiderà & h^c quia ad Patrem & T i-
lium hoc opinionis veftra: pra:judicium deriva-
tur 5 quia hie non dixit : Cum Patris & Filii Se
Spiritus iandi nomine j led in nomine : Se tameii
non minifterium aliquod Trinitatis hac fyllaba
B exprimitur, led poteftas.
73. Denique ut feias quia fidei non pneju-
dicat fyllaba, fede commendar fj^es fyiiabam,
& Paulus loquitur in Chrifto. Nec ideo minor
Chriftus e ft, quia Paulus loquutus in Chrifto
eft , ficut habes : Coram Deo in Chrifto loquimur. 1
Quemadmodum igitur Apoftolus dicit quia in
Chrifto loquimur 3 ita illud eft quia loquimur
quia imponibile eft à Patre Deo vel Fi- ________ ,
lium , vel Spiritum fandum feparari j cùm pie» in Spiritu 5 ficut ipie Apoftolus dixit : Nemo dicit
^‘v^n'ca^s vel ut' corporaliter habitetin dominum fé firn ■> nifi in Spiritu f in Sto. Noqilib.
lubftantia Trinitatis. Ideo igitur & Filius P a tris Cjedio itaque hoc loco Spiritus fan d i, ièdgra-
dextera nuncupatur, ficut ledum e it’.Dextera ti^ copula defignatur.
Domini fe c it virtutem , dextera Domini exalta-
v i t me.
C A P U T V I I I .
Argutiam hareticorum qui Deum ideino diclitabant
in Spiritu, non autem cum Spiritu glorificane
dum, ut hinc eumdem Spiritum effe inferiorem
colligerent, diluii ; quamobrem particulam in
74. Et ut feias diferetionem non efiè de fyllaba
, alibi quoque ait : Et hac quidem fuiftis :
fed abluti eftis y fed fanctijìcati eftis y fe d juftificati
eftis in nomine Je fu Chrifti, (ft in Spiritu Dei noftri.
Quam multa poifum hinc exempla proferre i
Scriptum eft enim : Omnes vos unum eftis in
Chrifto Jéfu ì Se alibi ; d Sanctiftcatis in Chrifto
etiam F ilio, immo& Patri quoque apiari pLanum J e-fy3 ' cerum • ^¿f nos juftitia Dei in
facit : at e contrario eum creaturis etiam adiri- D f 1«?. T ° ** V * *** ^
bui fine itila divinitatis injuria ,■ proindeque in
iiß em prapofitionibus fimpliciter agnofeendam
divinar um per fonar um conjunftionem.
SEd quid mirum fi de verbis amentes
70.
hominès faciunt qua:ftionem, * cùm
tàciant Se de iyllabis ? Sunt enim qui hinc pu-
tent faciendam effe diftantiam , quod dicànt
in Spiritu Deum, non cum Spiritu priedican-
dum: & e x una iyllaba, vel uiu quodam divi-£
nitatis ^ftimandum putent eilè momencum,
argumentantes quod fi in Spiritu Deum pra:-
dicandum putent, minifterium iàndi Spiritus
fignare videantur : fi vero cum Spiritu dicant
Dei vef virtutem elle, vel gloriam, focietatem
quamdam Se communionem Patris Se Filii Se
Spiritus fanifti defignare videantur.
71. Sed quis feparet, quod non poteft feparari?
quis dividat focietatem, quam individuata .............. _ , /. . . ...................
Chriftus oftendit ? I te , inquit, baptiz,ate omnes F eft etiam : fthti gloriatur in Dominoglorictur ; fic
gente s in nomine Patris & Filii & Spiritus fan Sii. alibi : Vita autem noftra ab fondita eft cum Chrifto
Numquid hìc vel circa Patrem vel Filium vel in Deo. Numquid hìc plus Filio .quam Patri
Spiritum fandum aut verbum mutavit, aut detulit., ut in Deo nos dicéret èffe cum Chrififyllabam
? Non utique : lèd In nomine , inquit, tò ? aut numquid plus noftra conditio, quàm
a. Rom. edit. (bla , munta in taSlu. Sed in communi ledione
nihil mutandum ; manus enim non tantum eli tangere, at multo
magis agere atque operaii.
b. Omnes edic.ac plures mff.ejfe formandum.Non male; idem enim
eft,acimagine(èu figura exprìmendum.At (impiicius tarnen alii mlV.
effe formnSum, hoc eft,con figuratum, atque exteriori (pecie compo-
utum. Videtnr autem Ambrof. hoc loco perftringcre Anthropomor-
^ fta s lè u Vadianos, dequibus Epiph.£iar.70.& Auguft.de Hir .t.f.
* . Q u o s Jiic deliguat Ambrofius nofter , dubium non eft quin
¡idem- fine, qui Ba(i 1 io feri bendi libri de Spirisi* fanfto cau (am p tx -
buere, nimirunj Acciani. Narrat enim idem Bafiliuscùm .t¡quando
preces in Eccleiìa: conventu ita clauderet, ut glorificationcm Deo
tsc Patri, interdum cum Filio ipfius , tnterdum per Filium in Spirita
fonilo ttibueret, nonnullos illa oratione tamquam chiiftianis auti-
bil$ peregrina offenfos effe. Quaproptcr horum errorem , quem
in Chrifto Jefu.
7 j. Verüm quid ago ? Dum enim fimiliter di*
co feriptum elfe de Filio,quemadmodum de Spiritu
feriptum eft, m.agis illud incurro 3 vit non
quia de Filio feriptum e ft, religiolè didum vi-
deatur de Spiritu : fed quia idem de Spiritu
feriptum e ft, etiam de Filio propter Spiritum
eobjiciant derogatum. Dicunt enim : Numquid
de D eo Patre feriptum eft ?
76. Sed accipiant etiam de Deo Patre dic-
tum ? In Domino laudabo verbum ; fic alibi : in
Deo.faciemus virtutem i Se: In te commemoratio
meafemper ¡ Se: in nomine tuo îexfultabimus ¡ iterum
alibi '.U t mantfeftentur opera e jus , quia in
Deo funt faSta ; Se Paulus : in Deo qui omnia. creavit
; fie iterum : Paulus (ft Silvanas (ft Timotheus
Ecclefta Thejfiloniccnftum in Deo Patre (ft Domino
Jefu chrifto i Se in Evangelio : Ego in Patre, (ft
Pater in me ¡Se: Pater qui in me manet. Scriptum
Cor.t. a.
i. C o r .ii.j,
PfolS
F fol. S
Ffol. 7
FfiA. 8
E phef.\
partim ex Aetii commencis, partim c profanorum philoibphorum
piacitis fluxifle d icic, memorata opella confucavit : cujus dodbrinx
hoc toto & fequenti capite inhxret Ambrofius.
c. Vet. edit fed convincat fides fyllabam : Rom. & mif, aliquot,
fed commendai fidemfyüaba : reliqui mff. qui & plures potioreique
ut in contextu.
d. Rom. edit. SanHificatis in Chrißo jefit. Et ¡Serum : V t nos effi-
ceremur juftitia D e s. . . . S ief enfia vefiri excidanl à cuftitate. Vct.
edit. & quidam miT. fanftificatos in Chrißo Iefe*. Et iterum :V t nos
ejfemus, . . . Vt excidant a fide. Ceceri mil. nobifcum faciuut, nifi
.quod unus pro excidant à caftitate ; habet excidant à veritate.
e . I ta vct. edit, cum mlf. longc plurimis : at Rom. edit, cum al iis
pauculis, objiciant derogandum.
f. Rom. edit, exfultabunt.- a lix ac m(T. exfitltabimtts : aliqui tarnen
, exfultavimiis.