437 Saniti Arnbrofiï 438
De Pcznit.
m j t i.
ni eftufio 3 ubi ipfius* cop uli conjugalis ufus ?A
Renuntiandum ixculo eit : fonino ipiì minus
indulgenduni, quam natura poftulat, interpel-
landus eft gemitibus* interrumpendus eil luf
piriis* feqùeftrandus oratiöriibiisvivendum ita4
ut vitali buie moriamur ufui 3 le ipfum iìbi homo
abneget 3 Se totus mutetur : ficut qùemdani
adolefcentem fabula: feruntb propter amöres
meretricios peregre profectum^ fic abolito amo.
ìe regreflum , poftea Veteri Oécurriile di-
lecte 3 qua; ubi fe non interpellavit i mirata B
putaverit non recògnitam 3 rurfus occurrens
dixerit : Ego funi 3 refponderit ille : Sed ego
non iumego;
97. Uilde bene Dominus ait : £nù Vult pofl
rite venire, Abneget fernet ipfum f ib i , & tolUt crii-
cem fuam , & fequ&tur me. Etenim qui mórtui
Se fepulti in Chrifto funt,non debent iterum
velut viventes de höc mundo decernere. Ne
. tetìgeritìs, iriquit 3 ncc Àdtàminavcrìiis, qu.e funt
omnia ad còrruptclam ipfo u fi * eo quod ipfe hu- Q
jus vitae ufus corruptela iìt integritatis.
C A P U T XI .
Ubi prami fit quòmintts ad mortem ttfquc baptifinus
Yejiciatur , in caufa ejfe poenitentiam > eos d
quibus ipfa procraBinatur , allatis Scrìpturx
tèBirnoniis urget. Subiungit tarnen tum agendam
illam non effe, cùm adhuc fervent cupidi-
tates-, at quoad e adem refederintì ex fpe clan dum.
98.T ) Ona ergo pcenitentia 3 qua: fi non.
| j efiet 3 omnes ad fene&utem differrent D
ablutionis gratiam. - Quibus fatis reiponfi eft
quia melius eft ut ha beam quod farciam,quam
non habeam quod veftiar : fed ficut femel adfuta
redintegirantur, ita frequenter fucaiblvuntur.
99; Eos autem qui poenitentiam differunt,
iatis ipfe Dominus àdmonuit dicens : Penitenti
àm agite-, appropinquavitenim regnum calorum.
Nefcimus ergo qua hora fin* venerit, nefeimus
an proxima node à nobis noftra repofeatur
anima; Adam poft culpam ftatim de pairadiib E
Deus, ejecit, non diftulic : ied ftatim ieparavit
à deliciiSjUt agefent poenitentiam : ftatim tu-
nicam veftivit pelliceam ,iion ièricam.
i©o, Quid enim eft quod differas ? An ut
plura peccata committas ? Ergo quia Deus
a. Pauci m(T. cnlpi conjugalis. Haud iàtis rcétc ; non enim de
adulterio, quod nemini licet : led de conjugali congreflu , à quo
(oli poenitentes jubentut abftinerc , hic agitur. Verum fonalTe
rhiraberis cur bujufmodi abffinentiam exigat Ambrofius, cùm cade
m illa non memoretur in iis operibus, qua; pcenitentibus obfèr-
vanda imperane alii Patres. Attamen e um concinentix ufum obti.
nuilVc illis temporibus videmur bine polle colligere, quod Siricius
papa cpift ad Himer. num. y. eos qui publicam egerint poeniten.
t iam , fi novum conjugium poftea inierint, à communione prxter-
.quam in mortis àrticulo removet. ; quemadmodum etiam Conc-
Arelat. i . ca n .t i . cujus inluper can. a i próhibetur, nepoenitcn-
tia publica cuipiam conjugate fine conjugis contèndi imponatur.
His adde quod videatur mitigata illa (everitas à Leone pont.epift.
ad Rufticuin N arbon. à Conc. ToJet. 6. can.8- necnon à T u llen .i.
à quibus permictitur publicis pcenitentibus, ut fi continere (è non
vakant j copulam legitimx uxoris appetant, ne fornicationis peri*
culo exponantur. N c c lane mirum fi continencia imponebatur in
publica pcenitentia, quando eadem ab innoceniibus etiam in jc ju -
nio quadragcfimali exigebatur: qua de re videas licet erudir. Thau-
mafiinum. Q uod autem ip cä at alia publicorum pccnitcntium opera,
qua: ab Ambrofio h ic deferibuutur, eaquoque cxpofitarcpcries
apud alios PP. ut pura T e t ta li, de l'ocnit. cap 9. 10. 11. & i t .
Cyprian, in fiiis ac Rom. Cleri cpift. delapfis, Greg. NyiT. Hom.
de Pcenit Pacranum Far an. ad l'ocnit. Cxfarium Hom. 8 ■ & alios.
b. Vet. edit, ac mil. aliquot, poft amorcs meretricios : Rom. edit-
.& alii quos h ic fequimur, propter amores meretricio! , nonnulli, amo -
rem meretricium Rurfus edit, ac pauci mil. veteri occurnjft diletta,
boniis eft 3 ideó tu rñalits 4 Sc divitiás bónitatis
ejiis& patientiæ contemnis ? Sed bonitas D o mini
magis ad poenitentiam te debet adducere;
Ideo ad omnes fanétus David dicit : Venite ado-
remus, & procidamus ante eum , & ploremus ante
Dominum nofirum, qui fecit nos. De peccatore
autem fine pcenitentia mortuo 3 quia nihil aliud
fupereft nifi graviter meerere, nifi fiere 3 habes
plorantenl ipfum Sc dicentem : Filius meus
Abcjfalon 3 filius meus Abeffalon. Qui enim peni-
tus eft mortuus3Ììne ulla exceptione defletur.
101. De his autem qui exfules atque peregrini
limitum paternorum , quos lex Moyfi iànéta
præfcripfit, mundanis implicabuntur errori bus,
audis canentem : Super flumina Baby Ioni s Ulte fi-
dimus & flevimus 4 dum recordaremur Sion. Indurii
enimc iapiòrum gemitus t in ipfo tempo-
rum præièntium Se rerum labentium adhue
pofitos ftatu debere refipifeere 3 eorurh videlicet
exerriploj qui pròpter peccati pretium dedurti
erant in captivitatis ærumnam;
ioz, Nihil eft autem quod tam iummò dolori
f i t , qiiam ut uniifquifque pofitus fub capti-
vitate peccati 3 recordetur uñde lapfus f it , at-
qùe unde deciderit 3 eo quod ad corporea atque
terrena ab illa ípeeioía ac pulcra d divinæ
cognitionis intentione deflexerit;
103; Sic habes Adam abfcondenterri iè ,ubi
Deum cognovit effe prarfentem , Se quæfitum
latere voluiiïe, Se vocatum à Domino ea voce*
qua; latentis morderet affe&um, hoc eft : Adam
ubi ej.?hoc eft, cur te abfcondis ? cur lates ? cuir
fugis eunijquem videre defiderabas ? I t a g r a v
i s culpa eft confcientiac, ut fine judiee ipià
iè puniat, Se velare iè cupiat j Se tamen apud
Deum nucía fit.
194. Et ideo nemo in peccato pòfitus arrò^
gare fibi debet aufforitatem aut ufurpationem
facramentorum 3 quia fcriptum eft : * Peccafii,
quiefee. Quod in præfenti pfalmo David di-
cit : infalicibusjnqmt^ in medio ejus fufpendimus
organa nofira 3 & infra : <Quomodo cantabimus canti
cum Domini in terra aliena ? Si enim caro menti
répugnât,nec fubdita eft animi gubernaculo, Se
mentis imperio, aliena eft terra quæ non doma-
tur exercitio cultoris,& ideo non poteft fru&us
caritatis, patientiæ, acpacisadferre. M e l iu s
qua ubi non interpellatam, Rom. non interpellata, mirata putaverit:
quidam miT. poftea vero ei occurrijfe dilettam, qua ubi fe non interpellât
am mirata, hineputavit, aliqui , admírala f i t , putaverit ¡
ceceri qui & pocioras, ut in tcxcu.
c. Amcrb. & Era fi Induci t lapforum gemitus in ipfo tempore pra-
fentittm & rerum labentium & c. Gill ac mlf. ut ñ o s in .te xtu , nifi
quod horum quinqué pro gemitus habent genus , minime male.
Nam ea vox per (yllepfin ad adjcétivum pajitos referri poteft , ut
hic Ceniusfic¡Inducit lapfos homines.. ..pofitos See. Rom. edit.
Inducit lapforum gemitus & in ipfo prafentium & rerum &c.
d. Ita vet. edit, a c plures mil. quorum tamen unus pro pulcra legit
pura , & alii non p au ci, defluxerit. pro deflexerit : At Rom. edit,
ceteriquc m(T. à nobis hoc lòlo diffident, quod ¿ voce cognitionis
fccete condition!s.
* . Etli paflïm in hifee libris Ambronus aliorum Pat rum exemple
peccatores ad pcenitcntiam non diutius procraftinandam impel lac
urgeatque ; cùm tamen ea , ficuti didbum c f t , non iteraretur, pru-
denter monet ejufdem tempus iis neutiquam efle maturandum,
qui adhuc attatis cupiditatumque xftu lie abripiuntur , ut v ix
fperandum videatur ipfos in priftinam confiictudinem non rclapfii-
ros. Et h xc eauià fuit etiam Monnicx baptifmatis in Auguftino
filio diffèrendi. Interim quid iftispræeipue obièrvandum f i t , p rx -
cipit fandus D o d o r : ac primum cos ab ufiirpanda, hoc eft,indigne
fumendaeuchariftia dccerret.Adid venufte accommodât hunciplum
Genefis locum , non (ecus ac verbo quiefee Cainum à facrificio
Dcus removifict : quod verbum argute ad excuiàndi (eu defendendi
peccati prohihitionem idem traducir lib. i . de Cain & A b e l cap.7.
Rom. 1,
PJal. 93. f,
i-Reg.it.
iic
De Pamii.
Dift. 1. e.
Sunt qui.
§ . Nihil eft,
Gen. 3,9.
DePoenit,
s í 11
§ . Nemo.
Gen 4-19.
Pfai: i¡<.
i. & i-
De Pcenit.
Dift. 3. c. In
falicibus.
439 De Pcenitentia Lib. 11. 440
è s t ergo tuiic quieicerè , cum exercere non A medicuni invitat * diceils : Beàtus qui tenebit, & WfM-M
queas opera pcenitentia 3 ne in ipia pcenitentia allidet pàrvulos tuos ad petram, hoc eft, qui infiat
3 quod póftea indigeat pcenitentia. Quce fi firmas Se lubrieas cogitationes elidat ad Chriff
femel fuerìt ufurpata 3 nec jure celebrata ,• nec tum, qui omnes irrationabiles motus fui revé-
prioris fru&um obtinet, Se auferet ufum po£ rentia Se. difeeptatione còmminuat 3 ut fi adul-
terioris. terino quis amore raptatur, excludat ignem 3
ioji Sane Se ciim caro repugnat, meris ad copulamque meretiricis 3 Se iè ftudio ilio abdi-
Deum debet elle intenta : Se fi òpera non iè^. c e t, ut Chriftum adquirat.
quuntur, a fides non deierat : & fi impugnant 107.b Didicimüs ergo Se agendam pccniteri* b
vel carnisillecebre,vel poteftates adveriari«3 . tiam, Se eo agendam tempore quo culpa; de- ^¡ftKf i lc\
maneat mensDeo dedita. Tunc enim maxime B fervefeat luxuria : Se in captivitate peccati po- sunt qui.
urgemurj cum caro cedit: Se funt qui vehe- fitos 3 reverentióres nosj non ufurpatores elle
menter incumbant mifera; ani mie , qua:rentes debere. Nam fi Moyfi propiùs accedere geftien-
omne auferre priefidium. Unde illud eft : Ext- t i , ut cógnitionem myfterii cadeftis hauriret,
nanite, e x i nani te ufque ad fundamentum in e a. dieitur : Solve calceamentum pedum tuorum ; quan- ^xoe(- i • Sì
106s Quam mileratus David aie : FiliaBaby- to magis nos animte noftra: pedes exuere vin-
lonis mifiera. Milèra utique 3 quia Babylonisn- culis córpòralibus , Se greffus o\hnes mundi
lia e ft, qua; Dei filia effe defivit. Cui tamen iftius nexu debemus abfòlvere?
a. Amerb; atque Eraf. fides defidèrat. G ill. & m(T. aliquotj
qui & probatioresfides deferviat: Rom fides non defeVatur ; reliqui
m(T. no)t déférât, nimirum iftiufmodi peccatores.
b. M i f non pauci, nec inferioris n o tx , Dicimus ergo : unus,
1 nifeimui ergo: reliqui autem j ac vet. edit, cum Grat, ut in textu.
1 Iterum veto pro , culpa de fervefeat luxuria, mff. aliquot invertunt,
1 culpa defervefeat luxuria. Denique ubi edit, ufurpatores, mfl. uno
excepto, efferunt, ujurpatiores. Legendum for fit an ,ufurpantiores.
I N L I B R O S DE F I D E *
A D M Ó N I T I O.
1 y m Ècctefiam M tlic im nfem ÀuxemiHs .ftilfo [«Htìo f& f iM ÈtMjjfc ¡ftttus Confamii Àrrian}
^ .jimperanris alminimlo , per eatipa(f.t, ac tam omni ficlrn Uurftjìt icformxfttijue ; extra
Aubium ejl Ambnjìum Jìmul ac inbitjus àemortui tocum elettus fuit .nihil habtttjfè antiquius, quam ut
ruinar [Uh tirannica Àrrìanorum dominatione illatas repararet, Adjpiravit tam J/iis 'conatihas divinus a ^ ;
favor, lÉtenim licet dJàculafìbus digiiitàtthics ad efijtójdlem ejfét trànflatus , illico tamen tàntam fui /¡d. Pnlogi
admhafimem cancitavit, ut eum omnes ffeBarent quaft ventata magijtrum atque orxculum. ™ ,'7 *'
tiìs motus Gratianus Ccfar cum in froànBu ejfet, ut in Orienteràfroficifeeretur, Valenti palmo fuo b. ui.t.
contraSothothcllum gerenti frffetias laturm,ah illo*iommentationem qua divinità! Chrifti adftrueretur,
fo fopt; ut itafe adverfm Anianam feftem in iifdem frovinciis atmiter graffimtem tamquam frafen- J ¿‘¿.¿i.
tanca antidotocómmuniret. Ambnfim, laudata imferatoris'ofide, Iuhentiori animqfefe exhortationem ó.6.&fa
adfidem quam dìfputaùonem de fide fcripturum fuijfe profejfus,. ejus. tamen VoluntMÌ oh temperare ita vo-
Iute, ut pauci; atque ex aumentate cConaUortim, potifimum vero Niceni conccrtaret. t. c o >.
Opere in duos Uhm diftributo .ftatim à limine quid ¡»ter Catholieam fidem atque Arrìanam ferfi-
diaminterfit difkrimintSiApropvnit.litio etiam natura in £>eoc unitatem,necnò» perfonarum trinitatem §, If.
ad ferii ; unde chriSium Ftlium Deièjfe,ipjtque f adoraiionem tamquam veroVcodtbenfrobat:quippeqiti&
attributi! divini!fitlprxditus, & in Scriptum quatuor divinitatis mmimbm*-fignifitetur. Vetnde ex ¡.cp .,.,*
H W e f Hieremia docet Q illud effe, quod eotnmunis natura clamar, M ix pracipmsAmam ernns 4-
eapitibu! oh oeulos to S lii, nimirum queis k Filius diffimilis P a tr i, ex tempore ccepifle I & creams H B ■
effe cadicabatur : contea vero bonus, omnipotens, verus Dei Filius, ac divimtate unus eum Patre m.cop.r,
negabatur, fingala hifee duohus libris aioritur atque evertit. Igitur ubi pramonutt I ex Amana faStontt «■
ducibus quos raterfe diftidere non ignoraret, nullum abs fe privatimffed umverftm omnes fub harettcorum jg B E B
nomine impugnandos i Filium in omnibus Patri nfimilem effe I ipfeque eoxtemum prolude M
nec faBum” ncque ereamm. Vnde coUigit P Mictnorum Patrum definitioni, quam Anmmenfiuml quoque &:s
h t jé a & terna cmfeftio probavitfubfmbendum.Poftremo DtUm t eomprecatur.ut leffmbusfats& maxime
imperatori h a n c m e n t em i n ' i c i a t , q u a fa c r o f i d e i d e p o f t t o P p r a f e r a n t n i h i l , . . . »«».»»■
In II libro podquam X I I . tilulos ' quibus Bei Filtum defignat Scriptum, expofmt, imtam tn Amanos f. B EB
pugnane profequitur. Voteti quinta ftt in negami, ipfius bonitnte impietàs. Pofteaeumdemx omntpotentem, H i 1 quent majorem dicebat, ? miffnm I eique z fubditum,piane tamen Itberum “ fmffeprobat H it HH
additinfrmitatibusMistoncmiferiisqHaiinfnitafxnbtMgmtatcVtausfubteratppfos adduci oportutffead -■■■
r a n io r a : f in m in u s i l la m 1 e i fd em t im e n d u m e ffe q u a f t ju d i c em , ¡» ¡u s f i n t c n t t a t a n t u m d e fp e r a t to n t s h a r e t t . c 1
c i s i n e u L a e t . q u a n t a » f id u c ia e a t h d i c i s f S u b h a c , o r a t i o n e a d G r a t ia n u m " c o n v e r fa , h e , l i h e s a f e 6 f i n
b r e v i J a t q u e im p o l i t e J n f e r ip to s H f i f e t a m e n u t h i f u f f i c i a n t i i s o m n ib u s , q u i v m t a t e m f i n c e r e i n | ^
d a g a r e n t .V t n iq u e c e r t a m A u g u f t o p r o m i t t i t " v i B o r i a m , c t q u e d t b t t u m ip f iu s f i d a t n u m p h u m a D e o p e n e ,
Duos hos hbros ad Gratianum inorientemiterfaiantem mifit Ambrofius. Fot autem ufque adeo Cafar M B
probavit, ut redux in patriam per liner» obfecraverit «fanilum Prafulem, ut tpfos iterumifertndos | d/e ^ H
aUBM hifque difpnintionem de SpirimifanSi divinitate adjiceret. Verum hot eadem optila non majorem |
d eatholitìiretuleratapprobationem.quàmoffenfionema b h a r e t t e t s , q u i o m m b u i a r t t b u s e a m e l e v a f t - Si rm . i
ducrant. ■ tamen quod reprehendere»,dtprehenderein ea pomerant. mf, quod tpfum dftttabant iid o H g ■
indufiria affeifalfe nimiam btevitatem, ut argumentis feuis quacumque fluitone valtdmtbu! rpfpondendt | g | K
neeeftitatem fio eludere,. Hujufemodi criminationibus, qua quantumvis iniqua , movere
firmiores, viam preludere voluitAmbrofius. £uapnpterventa dtfferenda lucubrattoms de Spmtu ftaniti g j g p
ab imperatore p e lila , alios tres libros qutbus Arriani aiigeremur adftlentium, compofun.^ _ „,¡..,5.0