pfal. 38.1.
Prov.¡. i j .
Pmi. t o - /
Prov. j . 17
é- is*
ïj-
Ibidem 17 .
u .& f e q .
tlem rarioflem imperátor accepit. Poft etiam
tentata fuerat obreptio j íed prxvenit fandus
epiícópus, ut redderet vidux quod acceperat.
tides interim íalva é ft: a hnpreifio non eft for-
midini^ quia jam res, non fides periclicatur.
C A P Ü T X X X .
Zibri concltijio per exbortationcm ad fugiendos in-
•vi dos, at que ad ptudentiam fidem alia/que vir-
tutes profiquendas.
I52. y p Ilii, fugite improbos, cávete ¿nvidos.
Inter impróbum 8c invidum hoc in-
tereít^"improbus iuo deledatur bono, invidus
torquetur alieno ; ille diligit mala , hie bona
odit • ut prope tolerabilior fit, qui fibi vult bene,'
quam' qui male omnibus,
153. Filii, ante fadum cogitate: 6c cum diu-
tius cogitaveritis, tunc facite quod probatis.
b Laudabilis mortis ciun occafio datur, rapien.
da eft illico. Dilata gloria fugit, nec facile coin-
prehénditur.
a. Vet. edit, oppreffio non eft formidini. Rurfiis vero ubi eardem
cuna Rom. & pluribus mil', quia jam res, non fides periclitatur.- cod.
T huan. & alii aliquot , quin res non e ft, fides periclitabatur. Sed
forte non eft , librarii lapfu feriptum eft , pro non & , fiv e , non
etiam; nifi h ic quoque fuerit tranfpofitio pro , & non.
b. Omnes edit, cum mlT. nonnullis , Laudabilis mors, ciím occafio
ice- Cod. T h nan. Se alii probatióres, mortis & c. M a -
4- iji
t-l.&fiq.
Luc 6. i j .
fohan. t . i f
A 154. Fidem diligìte , quoniam per fidem 6c
devotionem Jofias rfìagnum fibì c ah'adverfariis
amorem adquifivit j quoniam celebravit pafcha
Domini, cùm eflèt annorum decem 8c o d o ,
quefnadmodum nemo ante eum. Zelo itaque
ut vicit fuperiores, ita 6c vos, filii, zelum Dei
fumite. Exquirat vos Dei zelus 8c devoret • ut
unuiquifque veftrum dicat : Exquifivìt me zelus- pfal. et.
domtts tua. Apoftòlus Chrifti zelotes didus eft.
Quid de Apoftolo dico Hpiè Dominus ait ? Z e -
B lui domus tua comedit me. Sic ergo D ei zelus,
non ifte human us quem invidia generat.
ijj. Sit inter vos p a x , qua: luperat omnem
iènfum. Amate vos in vicem. Nihiì caritatedul-
cius,nihil pace gratius. Et vos ipfi feitis quod
prx ceteris vos lem per dilexi 6c diligo : quàfi
unius patris filii coaluiftis in affedum germani^
tatis.
15(>. Quìe bona funt tenete , 6c Deus pacis 8c
diledionis erit vobifeum in Domino Jeiu : cui.
eft honor, gloria, magnilicentia, poteftas, cum
Spiritu landò in ixculaixculorum. Amen.
Il eis appofite ; non ehirn omnis mors laudabilis , nec proinde quccli-
I bet morris occafio rapienda.
I c. Ita mlT. plures ac potiores : non pauci tamen àtque omnes edit.' H ab univerfis. Veri tarnen fimilins eft hoc loco alludere AmbroGum'
Had id quod lib. i . Paralip. cap. }y . memoratur cum co regem j i g y - pti non nifi ihvitum, & poftquam amanter eum difluadcre conatus
elice, manus confermile.
L 1 B E R , T
C A P C T I. A
A Tfiavide ac Salomone nobispraceptum, qua ratione
ciim corde noftro converfandum J it , proindeque
Scipionem dicii, quod ei tribuitur, primum auc-
torem non reputandum. ¿¡guam pulcra in otio fuo
perpctraverint fancti prophet a : horum atque alio-
rum otia conferuntur, ojtenditurque numquam Join
rn aut in angujlo jujium ejfe.
1. " y x Avid propheta docuit nos tamquam in
1 ampla domo deambulare in corde noi-
tro , 6c conveflari cum eo tamquam cum bono
conttibernalij utipfe fibi diceret, 8c loqueretur
lecum, ut eft illud: Dixi , cujlodiam vias me as.
Salomon quoque filius ejus ait : Bibe aquam de
tuis vajis $ & deputeorum tuorumfontibus; hoc eft
tuo confiiio utere. Aqua enim alta, confilium in
corde viri. Nemo , inquit, alien us particepsJit tibi.
Fons aqua tua Jit tibi proprius :dr.jncundare cum
•vxore, qua eji tibi a juventute. Cervus amicitia,
& pullusgr.atiarum conjabulerttur tecum. . (
2. .Non ergo primus * Scipio icivit lolus non
eile ;■ cum lolus efiet •a nec minus otiofus, cum
otioiuseflet: icivit ante ipfum Moyles, qui cum
taceret, damabat: cum otiofus ftaret, prxliaba-
tur j nec folum prxliabatur, led etiam de hofti-
bus, quos non contigerat, triumphabat. Adeo
otioius,ut manus ejus alij fuftinerent: nec minus
* . Cic. lib - j. Offic. ftatim initio;: Publiitm Scipionem, Marce fill,
eum qtti primus Sec- De hac auteni ienrentia multo fufius difputat
Ambrofius epift. 5. ad Sabinum.
a. Vet. edit, nec minus negotiofus , cum otiofus ejfet, Rom. cum
mil", prope omnibus , nec minus otiofus, cum &c. Sehtentiam au-
tem nanc cum non iatis adlcquerentur , qui ultimii Parif. edit,
prafuerunt, particulam quam, ante'voces, cum otiofus ejfet, quafi
fenfui neccfiariam addidcre. Sed ea hoc loci non cfi opus, ciim pro-
E R T I U S.
quam ceteri negotiofuS, qui otiofis manibus ex-
pugnabat hoftem, quern non poterant vincere
qui dimicabant. Ergo Moyiès 6c in filentio lo-
quebatur, 8c- in otio operabatur. Cujus autem.
majora negotia,quam hujus otia, qui quadragin-. ibidem n*
ta diebus pofitusin 1310nte, totam Legem com-
plexus eft, 6c in ilia iblitudine qui cum eolo-
queretur, non defuit ? Unde 6c David ait : Audi• pfal. %4.9.
am quid loquatur in me Dominus Deus. Et quan-
to plus eft fi cum aliquo Deusloquatur, quam
ipfe. iècum ?
3. Tranfibant apoftoli, 6c umbra eorum cu- An. j. 16.
rabat infirmos. T angebantur veftimenta eorum,
6c ianitas deferebatur.
4. Sermonem loquutus eft Elias, 6cpluvia fte^ 3. Reg. 17.
tit ,n e c cecidit fuper terram tribus annis 6c fex 1*ö*/e2-
menfibus. Iterum loquutus eft, 6c:hydria farinæ
non defecit, 8c vas olei toto famis aiurnæ tem- “
pore non eft exinanitum.
5. Et quoniam pleroique deleitant bellica j
quid eft præftantius, exercitus b magni lacertis, v
an iolis fneritis confecifle pr^lium ? Sedebat Eli-
iæus in uno loco , 6c rex Syriæ magnam belli 4.Reg. «.
molem inferebat populo patrum, diverfiique *• &fei'
confiliorum acervabat fraudibus, 6c circumve-
nire infidiis moliebatur : led omnes ejus apparatus
propheta deprehendebat, 6c vigore mentis
per gratiam Dei ubique pneiens , cogitatio-
nes hoftium fuis annunciabat, 6c monebat quicul
dubio ellipfis quxdam fit ita fiipplcnda : Nec primusfcivit minus
otiofus efte, cum otiofus ejfet. Duo tamen codices Jcgunt, nec minus
pugnarei quam ceteri, nec otiofus ejfet See. Non làtis äpte.
b. Amcrb. Gill, àc mlT. non pìàuci > magnis lacertis ; melius tamen
, magni lacertis, ut 'in ceteris. Et continuo poft, Era. & icq.
edit, cum pauci ftimis m(T fuis meritis ; Amerb. veto cum aliis longc
plurimis ac probatilfimis ,folis meritis.
bus caverent-locis. Quod ubi regi Syria: rna-
iiifeftatum e ft, miflb exercitu , claufit prophe.
taiii. Oravit Elifieus , 6c omnes illos calcitate
perenti fecit, 6c captivos in trare in Samariam
qui venerant obfidere Cum.
6. Gonferamus *hoc otiumcumaliorum otio.
Alii enim requiefcendi caufk abducere animum
a liegotiis iolent, 6c à conventu ccetuque homiT
hum fubtrahére iè fe 5 6c aut rurispetere fee return,
captare agrorum iolitudines, aut intra ur-
À tra&avimus, utrum hóneftum illud an turpe
èflèt, 6c fecundo lo co , utrum utile an inutile :
fìmiliter hoc loco, utrùm a hóneftum fit an utile
bem vacare animo, indulgere quieti 8c tranquil:
litati : Elifieus autem aut in Iblitudihejordanem
traii fi tu ilio dividiti ut pars defluàtpofterior, fu-
péri or autem in fon tem rècurrat : aut in Carme-
Io refoluca diificultate generandi, inopina fteri-
lém conceptione fcccundat: aut refuicitat mor,
tuòs : aut cibórum temperai amaritudines, 8c fa-
cit farina: admixtione dulcefcere: aùt decem pa-
nibus diftributis, reliquias colligit, plebe iàtura-
ta : aut ferrum iecuris excufliim, 6c in fluvii Jor-
ciatìis merium profundum, miflb in aquas ligno, (
facit iupernatàre : aut émundatione leprofiim,
aut iìccitatem imbribus, aut famem mutat foc-
cunditate.
7. Quando ergo juftus iolus é ft, qui cum Deo
ièmpereft? Quando iolitarius eft, qui numquam
ieparatur à Chrifto ? ¿ptrìs nos, inquit ,fcparabit
a dilezione chrijii ? Confido quia neque mors, ncque
vita, neque Angelus. Quando autem feriatur
à negotiò, qui numquam feriatur a merito, quo
coniummatur negotium ? Quibus autem locisJ
circumicribitur, cui toius mundus divitiarum
poflèffio eft ? Qua a:ftimatione definitur , qui
numquam opinione comprehenditur ? Etenim
quafi ignòratur, 8c cognofcitur : quafi moritur,
6c ecce vivit : quafi triftis, 6c Ìèmper la:tior : ut
egenus, 8c largiis : ut qui nihil habéat, 6c poifi-
deat omnia. Nihil enim ipeétat vir juftus, nifi
q.uod conftans 8c hóneftum eft. Et ideo etiam fi
alii videatur pauper, fibi dives eft : qui non eorum
quìe caduca ,/èd eorum qua: xterna fiint, ]
xftimatione cenfetur.
C A P U T I I .
Quodphì'lofòphi de horiéjli atque utilis comparatio-
ne dijputant, hoc aptid ChrijHanos locum non habere
, quibiis nihil utilé tiijì quod jujlum- Jjjua
officia perfecta, quave me did ? Eafdem voces'di--
ver'Jìs diver fé convenire : poJlre7ho virum jujtum
numquam ^alieno in Commodo commodum fuum .
quarere, fed contra Jeniper aliorumfiudere utili- '
tati.
8. J T quoniam de duobus fuperioribuslocis
diximus, in quibùs * hóneftum illud 8c
utile traciavimus, ièquitiir utrum honeftatem 8c
utilitatèm inter iè comparare debeamus , 8c
quxrere quid fit ièquendum. Sicut enim fupra
* . Cic. lib- 3. Offic. pag. 387, fin. 4 7 . Sednecotium hoc cum A fr i- |
cani otto, nec httc folitudo Scc.
Ibidem pag. 3 8S ■ lin. io.Pans.tius ìgstur. . . . tribsts gcneribut |
profofitìs Séc'.
a. Mil", nonnulli, & ultima: edit. Parif. hóneftum f i t an inutile: |
concinnius ìcliqui. . . . an utile. Rurfus vero ubi omnes edit. Not ]
autem monemus : mil. fere ad unum prafenint, Nos autem movemur, J
Iiaud incommode f idem fi quidem e f t , ac fi fcrìptum f i t , Nos ¡tu- I
leni veremur tèe.
* . Cici lib. 3. Offic. pag. 385». lin. j . Nam fiv e hóneftum folum 1
bonnm eft, utftoicis placet &c>
nonnulli requirendum putant.
_ 9. N o s autem movemur., n eh x c inter fe ve-
ìut compugnantia inducere videamur, qua: jam
fupra unum elle oftendimus: * nec hóneftum efi.
fe poflè, nifi quod utile : nec utile, nifi quod ho-
neftum 5 quia non ièquimur iapientiam carnis,
^ apud quam utilitas pecuniarix iftius commodi-
B tatis pluris habetur, ièd iapientiam qux ex D e o
eft, apud quam ea q u x in hoc ix culo magna x ù
timantur, pro detrimento habentur.
10. Hoc etenim quod* perfedum
i&ab/olutum officium e ft,à vero virtutis fonte
profìcifcitur. Cui iècundum eft commune officium
, quod ip/o ièrmone fignificatur non efle
ardux virtutis ac fingularis, quod poteft plurimis
eflè commune. Nam pecunix compendia
captare familiare multis, elegantiori convivio
j & fuàvioribus deleclari epulis ufitatum eft : jeju-
hare autem & continentem efle paucorum eft ,•
Se alieni cupidum non eflè, rarum : contra au-
tem detrahere velie alteri, 6c non eflè contentimi
fiio 5 nani in hoc cùm plerì/que coniortium
eft. Alia igitur prima, alia * media officia. Prima
cum paucis, media cum pluribus;
ir. Deniqiie in iifdem verbis frequenter di/1
cretioeft. Aliter enim bonum Deumdicimus,
aliter hominem : aliter juftum * Deum appella-
) mus, aliter hominem. Similiter 6c iapientem
Deiim aliter dicimus, aliter hominem. Quod 6c
in Evangelio docemur: Efiote ergo (fi vosperfefti,
Jicut (fi pater vejler qui in calis efi, perfettus efi.
Ipfum Paulum lego perfeéj:um 6c non perfectum.
Nam cùm dixiflèt : Non qjtod jam acceperim, aut
jam perfectus Jim : fèquor autem f i comprehendam,
ftatim fubjecit : fihjictimquc ergo perfecli fiimus.
Duplex enim forma perfe&ionis : alia medios ,
alia plenos numeros habens: alia hie, alia ibi: alia
l iècundum hominis poffibilitatem, alia iècundum
perfedionem futuri. Deus autem juftus per omnia
, fapiens fuper omnia, perfedus in omnibus.
12 . Inter ip/os quoque homines diftantia eft.
Aliter Daniel fapiens, de quo didum eft: £ f u f s
Daniele fapientiòr ? Aliter alii iapientes, aliter Salomon
, qui repletus eft iapientia fiiper omnem
iapientiam antiquorum, 6c/uper omnes iapientes
vEgypci. Aliud eft enim communiter iape.
r e , aliud iapere perfede. * Qui communiter
? iapit, pro temporalibus iapit, pro fe iàpitj ut
alteri aliquid dètrahat, 6c fibi adjungat. Qui perfede
iapit, nefcit fua ipedare comnioda : ièd ad
illud quodxternum eft , quod, decorum atque
honeftum, toto affedu intendit, quxrens non
quod fibi utile eft , ièd quod omnibus.
.. 13 Itaque *h x c fit formula, ut inter duo ilia,
hpneftum atque utile,errare nequeamus^eò quod
I * . Ibidem lin. i j . Etenim quod fummttm bonum à ftoicis dicitur,
convenienter &c.
* . Ibidem lin. 13. Hac igitur omnia o ff ic ia .... media ftoici ap-
| pellant, éa communi a See.
I * . Ibidem lin..34. Nec. vero cìtm duo Decis, aut duo Scipiones
I fortes viri cotrmemorantur, aut cum Pabritius See. I* . Ibidem lin 48. Gjut autem omnia metiuntur emolumentis,
comi nodi s , neque ea volant See.
*: lbidem pag. 39 ©. lin. xi. Itaque ut fine errore dijudicare poffi-
I mus . . ..formula quidam conftituenda eft Sec. Et infra lin. u .
j Detrahere igitur aliquid alteri, & hominem 8c c.