fubftantia:, fufcipiens Deus Verbum, perfedus
edam homo fuie , fíne uila tarnen labe pec-
«..or.j.ti. cati j quia peccatum ipfe non fec it, fed pro nobis
peccatum fadus eft j ut nos efiemus juftîtia
Dei inipfo. Caro ergo ipfius Se anima ejufdem
cujus anima noftra caroque iubftantiæ eft,
* 77. Nec timeo * ne tetrada videar inducere,
nos enim vere folam, qui hoc adferimus, coli,
mus Trinitatem. Non enimChriftum divido,
effe fubftantiam atque naturam j cùm utique
Filium D e i Patris elle fplendorem gloria:, Se
charaderem fubftantia: ejus Scriptura teftetur,
Se multos alios de divina dixifle fubftantia in
alio libro pleniffime oftenderimus.
82. Naturam quoque divinam quis abnuat;
cùm Petrus apoftolus in epiftola fiaa fcripferit,
id operatam Domini mifericordiam per paifio-
nem crucis, ut nos, inquit, faceret divina: concùm
carnis ejus divinitatifque diftinguo fub- B fortes nature? Sed etiam alibi Paiilus fcripfít:
ftantiam : fed unum Chriftum cum Patre Se
Spiritu Dei predico, Se illos magis qui carnem
Chrifti unius cum divinitate ejus dicunt elle
fubftantia:, tetrada inducere demonftrabo.Non
enim quod ejufdem fubftantia: eft, unus, fed
unum eft j nam utique Filium ejufdem cum
Patre fubftantia: confitentes in tradatu con-
cilii Nicarni, non unam perfonam , fed unarri
divinitatem in Patre Se Filio crediderunt.
Sed tunc quidem ignorantes De um, bis qui natura
non fu n t d i i , fervifiü. Ita enim Se in grecis
codicibus invenimus , quorum potior audori-
tas eft.
83. Quid igitur agunt, qui negant naturam
eflè divinam , nifi ut jam non folum Filio ca-
lumnientur, fed etiam Patri ? Si enim negatur
naturà Deus elle, ergo per gratiam e f t , ut ho-
mines : aut certe falsò creditur, ut damiones
Hebr. i . j.'
Lib 3. de
fide, cap 4.
x.Tetr.i. 4.
Gal. 4 . * .
78. Ergo cum dicunt ejufdem carnem , cujus Cquorum fimulacra Dei appellatione donantur.
Se Filius Dei era t, fuifle iubftantia: ipfi quod Sed Apoftolicam audoritatem fequamur , ut
u.. - .1 r ...... - dicamus in fimulacris naturam non eile divi-;
nam. Si ergo in fimulacris non e ft , non eft in
damioniis: fupereft ut in D eo divina fit natura
atque fubftantia.
84. Docuimus igitur apoftolica audoritate
rede de Deo Patre dici quod natura fit Deus j
accipiant nunc quodeadem DeiPacris fit natura
qua: Filii eft , eadem fit Sc Spiritus fandi j
nobis objiciunt ineptiis vanæ adfertionìs incur-
runt, ut dividant Chriftum. Itaque quartum
increatum , quod adoremus , inducunt : cùm
fola increata fit divinitas Trinitacis.
C A P U T V I I I .
Contra catholicam banc fententiam , Filium qui
générât us e f i , ? atri qui generavit, aqualem effe
opponentibus adverfariis genitum cum ingenito D ne f° rte itidem dicant : Naturam quidem legi.
ejufdem natura effe non pofe ; rejpondetur voces
genitum atque ingenitum qti.t in Scripturü non
leguntur ,,ab iis hic induci, cum illas naturam
dr fubftantiam ideo répudient, quod eas in iif-
dem Scripturü negent ex fiare. Tum etiam in
Deo naturam ac fubfiantiam effe cx facris codicibus
evincitur.
Oncluferam librum c : fed relieionis fuit,
mus effe-divinam , nature autem divina: non
legimus unitatem. Sed cùm ipfe Filius dixerit :
Ego tir Pater unumfumus ; unitatem divinitatis
probavit. Cùm dixerit : Omnia qua Pater habet,
me a funt ; Se infra : Pater, omnia me a tua funt, dr
tua me a ,• adferuit unitatem. Cùm dixit : Pater
qui in me manet, b ipfe dr opera qua ego faci0, ipfe
facit f unitatem evidentilfime declaravit.
8j. Deinde Petrus unam naturam oftendit
fichan, io«
f i oh an. l i :
fióhan. 37.
10 b
7 9 .
ne pretervedi Videremur, quod fol- E effe divinam: U t nos, inquit, facer et divina con-
vere nequiremus. Nam cùm dudum audierint fortes natura. Potuit enim fíe dicere , fi aliter
quidam, dicentibus nobis, Filium D e i, qui ge- . ieftimaffet 5 potuit, inquam , fic dicere : Ut nos
neratus fit , Patri qui generavit, kuequalem faceret divinarum confortes naturarum 5maxi-
eflè non polle, quamvis ille generatus fit, ifte me cùm per Filium in nature divina: conforgeneraveritj
quia generatio non poteftatis eft
fed nature: adverius illam quidem qua:ftionem
vocem fibi arbitrantur occluiäm :fed teroiver-
fatione damnabili in eodem loco veftigium ver-
tunt j ut putent mutationem fieri qireftionis,
mutatione fermonis, dicentes: Quomodo pof- F
funt ingenitus Se genitus effe unius nature atque
fubftantia: ?
8ö. Ergo ut refpondeam, clementiifime Imperator
, per te mihi propofire qiuxftioni} pri.
müm o^nnium ingenitum in feripturis divinis
nuiquam invenio .* non legi, non audivi. Cujus
igitur mutabilitatis funt homines iftiuimodi ,
ut nös dicant ea ufurpare,vqua: non funt ferip-
t a ; cum ea qua: fimt feripta, dicamus : &ipfi
objiciant quod fcriptum non fit ? Nonne ipfi
cium tranfeamus. Numquid poteft donare ,
quod non habet ? Ergo non eft dubium quia
de e o , quod habet, donat -, Se ideo habet naturam
divinam , qui confortia divinai donat
nature.
86. Apoftolus quoque Paulus dicendo: ¿9»/ G*i*t.4 *
natura non funt dìi ; oftendit unam veri Dei elle
naturam. Namque & ipfe potuit dicere.: Qui
naturis non funt dii, fi feiret pluralitatem du
vina: effe nature, ut alia efièt in Patre , alia
in Filio, alia in Spiritu fendo. Dicendo ergo :
Natura non fu n t dii ; unitatem nature expreifit
divina:.
87. Quid eft autem natura Deum effe, nifi
verum Deum effe ? ficut ad Theffaloniceníes
-. X - - • — -- -r - dixit : ¿¡fiuomodo converß efiü ad Deum à fimulacris ì .T h e f i f .
adveríantur, Se auctoritatem calumniæ fua: fervire Dêo vivo dr vero ? Illi enim dii e l f e fimu-
derogant ? lantur, natura autem Deus yivus Se ver us eft.
* . H oc quoque obje&um fuifle ab Apollinariftis teftatur Aclia-
nafius epift. ad Epift. jam fsepius Jaudaca.
a. Mil. aliquot, ne pr&tervecli divideremus: reliquotum aucem
plures ac potiores , & cum his edit.. Gill. & Rom. ut in
flqnnulli, aC cdic. Amcrb. atque Eraf. nt prattrgudi vidM- j [ mihi Pattr , f i c faeio.
£1 > Sicut mandatant dédit
contexti
I b. Rom. edit, (bla, tpft'facit opt
Nam & m L p f o u f o n o f c o ^ a ^ p t i v u s F i l i H S , A ; l e g i ; e r g o ' & S p i r i t u s , q u i a g e n i t u s n o n c d Z
& verusFilius. Adopcivum Filiu¡mB i lní on dicimus n.......... r
Filium effe natura s; fed jum dfcimus natura
effe, cjui verus eft Filius.
8¿. Ergo & naturarci & fubftantiam elle divinarci
probavimus leitione : unitatem quoque
non pluralitatem divina: effe natura apoftoiieà
audoncas demonilravir,
C A P D t IX.
genitus utique lèeundum veftram ièntentiarrl
nOinitianduseft. Si igitur — dicitisSc
genitiim non poffe ùnius effe liibftantiæi fupera
eft ut de Patre & Spiritu fanàp,quia nec Pa-
trem gcmtum legimus, nep Spiritimi fanilum
unitatem divina; naturai & iiibftantiæ non nel
gpas. Si,enim in eo eft vkomnis veftræ diFpu.
tationis.quod ingenitus & genitus non poflunt
. elle unius naturæ : ergo qui non eli genitus
Bum mgtmtum tatrern, ¡¡vedi» Scriftdm rn h ìi^ cura 20 qui npn lit geriitùs, tmius naturx at-
gfreerruunntt hhaarreettiiccii\ \ f/ibìbii ccDonnccecddii vvoolluunntt., eano se cronmntce*n*, - qne fiibftandæ eil Fr F n___ I
tfonis ftudium patefacere. Fatendum tamen id
fcriptum effe, fe d apud Arrium, cui opponitnr
Apoftolus. Retorquetur eorum objectio contra
ipfos, dr vox ingenitus etiam creatura communis
adferitur. Mox explicato ad*verfariorum ra-
tiocinio,rcponit Ambrofius vocibusgeniti atque
ingeniti non naturam fignificAri, fed qualitatem.
Additilis exemplis hoc f u ß probat, fed in éo
prafertim longior e fi, ut ex dìverfis initìis eam-
dem fubfiantiam exoriri poffe palam faciat,
illi adferant ubi ingenitum Pa-
trem legerint. Sed fi dialettico more
concedi Ubi id poftulant, ut quod lectum non
fit pro lecto ufurpent 5 produnt fe conten-
tionisa ftudio differri, non cognitionem querere
veritatis. Namque in ipfà dialettica fi non
concedatur , quod concedi fibi poftulant, quo
tphef.yì 4ì
qùe fubäajitix eft. Et fiideo putatis Patreni
majorem effe, quia genitus non e ft, numquid
& Spiritus ianebus major eft Filio !
?+• Multa poffunt & innumera exempla fup-
petere, ut de eo quod geilitum non fit dicas
tur ingenitum. Nam & nuindum * plerique in-
genituro effe dixerunt, & materiam remiti ora.
nium, quain Gricci bylen dlétìnt , quafi fylvam
inaceriaiem, ingenitam effe memoraiimt. V i.
G deht igitur in hoc verbo prxrogativam quatn ~
dam poteftatisjeffe non poffe, nifi forte hod
verbo .fibi honorare Deum videntur, quo plii-
lofophi mundum pntavenint effe donanduni;
Numquid ergafic ingenitus Pater, ficut munì
dusj Ablìt. A;ut hic folus Deuin decet fermo,
cimi Dc:is ulrra* (criuouum oinniuin fit ambii
tum. Nihil igieni- prctiofuin Deo in eo fermo,
nei qui communis pollit eiJè culii ceteris,
jy.Sed.tamen qiiemadmodum.vultis, lineiti-'
aditum qontentioiiis invenire^deiìderaiit, princD mabilis fit hujus'prærogariva.fermonis quæ
cipium invenire nequeunc difputandi. Et hoc n n n m iA n r ÍM f o __ - f . i.
ibi, ubi contentio eft magis de diljputationis
argutiis, quám de examine veritatiss Ha:c eft
enim dialettieorum gloria, fi videantur expugnare
verbis Se refellere veritatem: & contra de-
finitio íidei eft , ut veritas,non verba pendan-
tur. Denique verba philoíophorum excludit
fimplex veritas pifeatorumí
: 90. Quée igitur i fia adfertio eft, ubi fi non
1-------- --- 1-------:------- :L: _ •
non alidori tace aliqua defignatur, fed veftro
aiítlniatur arbitri«. Quo igitur hòc profícit ut
enyerbo velitisffacere inter Patrem & Filium
diftantiam natura;,,, diftantiam poteftatis 1 In-
genitus, inquit, ac.genitus non poffunt 'unius
pile natura: acque funiianci.tij aut, quemadmo-
dum iiiterduna dicunt j inoperatus.& fadiis non
funt unius natura. Ncque enim diferetionem
, , - j , ------ > XX XI VX IX faciuiif ingeniti t i inopérati, iiEque diftantiam
donavei-o eis verbiim ingeniti, adicrtiouis pria- E volunt efli inter génifum vél creatura modo
Cipmra invemre non poffunt ilib i ergo lege- ut creatuiam Filium dicane,
■ Ergo quia Pater omnem canfim,
hoc mi MTi'xiv fisut, G raci dicunt, fiipcrgrct
fits, cùm ex alio creatus non fit, non iit filius-
cum utique fubftantia fit, non aliunde princii.'
pium habens.vel caiifam ,;ex qua fit ; & ideo,
inquiiint, alia talis fiibftancia elle non poteft,
quia omnia ex Patre Deo habent fubliftendi
caufam. ^ n d e non effe veiifimile dicunt, ut
Filius quia ex Patre e ft , & ex; fe eaufiim non
habeat ut f i t , fed cx Patre, lìmilis fit.Patri •
cùm Pater ex alio, caulàm non habeat, Filius
autem, ut ipfi allegane, effe non potuerìt, nifi
hoc-jpfum ex Patre'ut eflet, aceeperit.
97. Ideqque ingemtum .&^.enimm dicunt
effe diflìmilem ; quali vero , quad alibi .fiepe
jam dixi ,generatio poteftatis fit, non natura,
Cùm enim dico - genitum^aion proprietatem
natura , fed figmficanonem generationis ex-
prellì , & hoc exemplis evidencioribus appro-
babo. Nam fi genéralicer dicam Filium ¡ned
I differri, hoc e ft, affeétu diftrahi, jaftari & abitari.
bi TresmlT. hoc dicunt, quod Arrius juftiusfenferii : 17,0 debeo.
I Id autem hie obiter adjiciemus, Ambrofium qua: de vocabulo in -
genitus difputat, imitatum videri ex Bafilii Orat.z. cont. Arrianòtc
| * . Quinam hoc docucrint, cognofces ex initio lib. 1. Hexaemt
Z z ij
rint, demonftrenc.
91. Exciderat anirrio: nune redeo in memo-
iriam. Ledum eft , inquiunt } nam Arrius dixie
ingenitum Patrem, &: genitum Se creacum
Filium. En quo audore contra apoftolica fcrip-
' ta contendant: contendant tamen, fi modo ie
Arrii difcipulos efle fateantun Nam quomodo
inegant magiiirum, cujus inventum feqiiuntur?
i .95» Sed fi illi h hoc dicunt, quod, Arrius : p
juftius ego debeo dicere,quod Apoftoius dixit.
Patrem enim dixit ^ non ingenitum nominavit:
Filium dixit , Se genitum Filium dixit. Quod
legi, non nego • immo libenter ufurpo : quod
non legi , ufurpare non debeo. Sed tamenjquod
in dialedica non faceremus, ufurpent • fi non
Se forte dicant quia genitum non legimus Patrem
ficut Filium, ideo ingenitum a:ftimare
debemus.
93. Intelligitur hoc^ ergo non legitur. Sed
fi intelligitur, nec Spiritum iandum genitum
it. Mif. non pauci, ftudio defendere .- «Hi non pauciores, fludio
deferre j haud male, i, modo deferre acciPiatur pro cedere vcl ob-
Jequt: aliquot a,11 & edit. Rom. fiudia adferre. Planusquidcm fen-
fus: at cum legatur in mil. longc plurimis , & antiq. edit, ftudio
dijferre , vitmm emendavimus c cod. Rcmig. rcponentes ftudio
S. Ambr. Tom. 1 1.