z 9 7 Sandi Ambrofii z p 8
fignaculum cerium ne cadam db illis, qt- lìngua
me a pcrcl.it me. Si virilis fexus jubetur tacere coram
fenioribus, quam indecorum eft virgines
A doris, qupm nemo alius teftis, nifi Deus iolus
cognöfceret, quem occulta non fallunt.
loqui, 5c varios ferere fermones-?
73. Efto ut imperes tibi filentium, numquid
potes aliis imperare, ne audias ? Poteft quis ali-
quando fnenos ori iiio imponere, 6c verbis fta-
teram : auribus non poteft- Loqui enim in nobis
e f t , audire ex aliena pendet poteftate j fiepe
•enim audimus, quod nolumus. -
C A P U T XI .
fungit nova monita fuperioribus, nempe ut jurandi
facilitatem vitent, Let iti a lacrymas anteponant <
à rifu per quem Synagoga periti, abfiineant:
iram tcmperent, fin minus earn vale ant penitus
■estinguere : pofircmo f i jufium iftic moderamen
non tenuerint 3 compungantur.
ibid ci 9.
74
‘L u t T6 . i f .
é-fiqï
c c / i/ j .7 .
ilid.-J. 7 .
Tfal. 117.
PfaUI. 9.
S Ê
QUid deinde aliud nos Scriptura admo-
neat coniideremus. Non jurandum
facile j quia plerumque multi caius accidunt,
ut non pollimus implere quod juraverimus. Qui
autem non jurat,utique non pejerat: qui au-
tem jurat, aliquando neceile eft incidat in per-
jurium j quia omnis homo mendax. Noli ergo
jurare., ne incipias pejerare,
75. Ne ipfam quidem liberiorem la:titiam
in virginibus decet efle. Qua: fi non habent
quod deant,b fleant feculum, fleant lapfus pec-
cantium j etenim qua: aliorum lapfus fleverit
fuos cavebit. Fleant poftremo vel ilia contem.
platione., ut hie flentes , illic accipiant conib.
lationem 5 ne iicut dives ille qui hie luxuriatus
e ft, illic poenas graves fubire Domini declara-
tur oraculo, 6c tu audias: Recepifii bona in vita
tua. Quanto beatior Lazarus qui hie flevit, 6c
illic exlultat:hic efurivit, 6c illic epulatur?Si
vis ergo & tu bonam hetitiam iequi,demonftrat
tibi Ecclefiaftes liber quam fequi debeas, qui
a it: Veni , manduca in latitia panem tuum; quo-
niam jam placuerunt Deo fa ¿la tua.
76. Quid autem idem Ecclefiaftes monuerit
nos omnes de immoderatione ridendi , confi-
deremus. sicut vox 3 inquit, fpinarum fab olla,
ita rifiusfiultorum. Nempe ipina: cum ardent,
ionant, 6c cito exuruntur j ut nullus caloris fit
effectus. Unde 6c dejudafis didum eft: Exarfe-
runt ficut ignis in fpinis. Exufti enim fuo riiii,
confiagrarunt in Domini paflione , quando in
animje fua: jocabantur incendium , dicentes':
Speravit in Domino, eripiat eum ; falvum faciat
earn, quoniam vulteum. £t deridentes percutie-
bant calamo caput ejus, 6c quoniam fpinis eum
coronabant, atque acetum ei ut biberet, offe-
rebant jille rifus Synagogam incendit in a:ter-
num. Sic ergo eft rifus ftultorum, qui fine gratia
ionat,8c ollam fiii corporis urit. Merito ne-
gabat Sara quia riferat, ne videretur ridendo
de efFedu promiiforum dubitafle cadeftium j 6c
tamen ille rifus plenus gravitatis fuerat 6c pua
Rom. edit, ne cadam ab ilia , difdplina fcilicet; non (ecus ac I
spud LXX. "tee f i i xi<m ont' dvri/s, refertur ad fuperiorem I
voccm tpu\clx.nv : at reliqux edit, cum m(T. omnibus , quibus I
etiam Vujg. verfio (uffragatur, ne cadam ab illis, labiis nimirum, I
hoc eft-, ne ab illis' impelJar in ruinam.
b. L leantfaculum, abcrat ab omnibus edit, (e d no ilia: e x omnibus I
77. Quam piilcrum 6c illud 1 Noli feftinare in
fpirìtu tuo trafei ; quia ira in fina fiultorum requie fielt
, hoc eft : etfi caufa fit qua: moveat indi-
gnationem,non fit feftina vindida -y ne immode-
ratius calor indignationis exíeftuet. Non poteft
igitur auferre quod naturalis eft motus, fed mo.
ram iníerit, ut medicina confilii temperet ira-
cundiam. Sic enim David ante jam dixerat:
B Irafcimini, & nolite peccare ; non quod impera-
ret iracundiam, fed quod id quod natura: eilet,
auferre non poifit:6c quafi bonus medicus re-
medium daret, ut ipfa iracundia noii noceret.
.78. Denique etiam fi quis prolapfus eilet corde,
quoniam ira nefeit tenere moderamen : fiia-
det ut compungatur in cubilibus fuis, 6c iuum
unuiquifque condemnet errorem.Sic enim ferip-
tum eft : £hix dicitis in cordibus vellris, & in
cubilibus vefiris compungimini. V oluit itaque om.
Q nés hòmines fuorum deliftorum eile ceniores j
ut qui publico teftimonio non tenetur, ie ip-
fum judicem qui in occulto lapfus eft, erubef-
c a t, 6c aculeo quodam coerceat amaritudini
6c pudoris.
C A P U T XI I .
A d parcimoniam tranfit,qua corpus adteratur : jubet
bonam paruri exìHimationem : maxime vero re-
quìrit in virgine fobrietatcm3 id e il3abfiinentiam
q à lafcivia & vanis corporis ornamentis, qu.t aff
é ¿lari etìam a facris quibufdam virginibus do~
let. His opponi tur exemplum fan¿lx Sotheris3
qu.e formar.n fiuam adeo non excolebat3 ut facìem
carnificum pugnìs lubens obtulerit deturpandam.
Ejus cum Hetrufeo juvene^quem fibì vultumfce-
dajfe fiigmatibus fe runt, comparatio.
79. Uid de parcimonia loquar, cùm Sa-
V J piens dicat : Aufer a me ventris conca-
pìfcentiam, & concubitus cupiditatis ne apprehen-
E dat me ? Nec infirmitatem ex jejunio, 6cabfti-
nentia reformides 5 infirmitas enim gravis fo-
briam facit animam.
80. Quomodo etiam docent Salomonis Proverbia
bona: opinioni ftudendum , dicendo :
Potius e f i nomen bonum , quam divitia multa ?
Quid eil enim patrimonium, c nifi bona illa
gubernet 6c operado? Unde fanftusjob dicit:
Benedi¿lio morituri fiuper me ventai ,<& os vidua
me benedicat. Oculus eram cacorum, & pes clau-
F dorum, invalidorum pater. Si v id i nudum pra-
tereuntem , & non veflivi : f i me non benedi-
xerunt e gentes , & de velleribus ovium mea-
rum humeros e or um non cale fe c i : f i abfcondi acquando
peccatnm meum, quod ve l imprudens non
ex volúntate commiferim : f i aliquando permifi vacuo
fina exire inopem januam me am ? His enim
nomen bonum paratur.
8r. Pra: ceteris tamen in virgine pnecellit
ftudium fobrietatis. Sobrietatem dico non vini
abftinentiam, fed corporalis lafcivia: < 6c fiecu-
I feriptis cod. (¡duos tantum excipias,additum eft.
c- Omnes edit, cum paucis mil. nifi bona illa gubcrnatìo : ceteri
m(T. magno numero, ut in contexto.
d. E t facttlaris jaftantia, decrant lise voces in omnibus edit,
qua: in noftxa propemodum ex univerds m(T. rcftituuntur.
Ibidem,
Ec clef iy(.
Prov.i z i .
fob.r9.1y
&MIbid.
51. !>•
& fil-
TfMlÏ99
Exhortatio Virginitatis Liber unus. 30a
laris.ja&ântiæ, qua gravius'quam vitao mebnasA « « , inquit;ohßruitur. Scriptum eft coite - B u i r u s t - i.■
mur j dat enim -calicem ruinæ, 6c iræ poculum. tus homo quem tu erudieris, Domine (fi de leve tua
tfAp-'7- Unde 6c dicit Dommus ad Hierufalem : Audi docueris eum. Bonus Dominus erudit 6c cfocet,
humiliata (fi ebria non à vino. Eccè accepi de manu 6c plerumque arguit : fed etiam quem ar<niit *
tua calicem ruina, (fifoculum ira. Sed hune» cali- beàtum facit -y beatus enim homo quem aïeuit pfai.aiM;
ceni exinaniverit Synagoga,non bibant filiæ Dominus. Et ideo increpationes ejus non refu-
Ecclefiæ. De Judæis enim didum eft : Filia eo- gias,quia caritatis 6c gràtiæ flint} ipfe enim per- Deut. 31.
rum compofita, cìrcumornata quomodo fimilitudo cutit, 6c quia bonus medicus, manibusfuis fa- i9'
templi : vos autem templum D ei eftis, itliæ ejus nat. Septies de ncceffitatìbus te libérât,; in fiptimo
qui non transfiguratur in Angelum lucis, fed autem non te continget malum. in fame eripit te
vèrum lumen qui de vero eft lumine. Ideo ili B/i morte, in pugna autem de manu ferri te exuit 3 a
vobis non fimilitudo ,fed veritas fît. Multæ au- flagello lingua c te abfcondìt. Si enim tu nullis
tem cùm ftudium caftitatis profìteantur,afFec- putaveris derogandum, alienæ linguæ flagella
tant adminicula pulc'ritudinis 5 ut comtiores non metues.
prodeant, nitidiore vuìtu quam facras Domini §5. Mire autem iermones maledicorum exdecet,
quibus Apoftolico ilio ièrmone refpon- prelfit dicendo lingnæ flagellum , cujus fonus
deo : G)ua mortua e fis cum Chrifio ab elementis late refultat. A quo nos ieparare cupiens. Pehujus
mundi, quid adhuc ve lut vivente s de hoc trus apoftolus, rnonet ut nonreddamus malum
rnundo decernitis ? Ne tetigeritis, inquit, ne ad- pro malo,6c maledictum pro maledido : fed mataminaveritis,
ne gufiaveritis , qua fitnt omnia ad gis cùm maledicitur nobis, benedi&ioriis refecorruptelam.
C ramus gratiam. Et ideo dicit : Cohibe linguam
82. At non landa Sotheris, ut domefticum tuam a malo, tamquam lingua: flagello j nec ti-
Colojf-'
&Hpix
parentis proferamus exemplum, ( hábemus
enim nos íacerdotes noftram nobilitatem prje-
feduris 6c confulatibus príéferendam, habemus,
inquam, fidei dignitates,qua: perire nonnorunt)
at non, ut dixi,'Sotheris vultus íiii curam ge-
rebat: quje cüm eflet decora facie valde,6c no-
bilis virgo majorum proíapia, confulatus 6cpne-
feduras parentum facra pofthabnit fide, 6c irn.
meas verborumfonum,fimundaeft confcien-
tia tua. Bonum eft quidem nullum, fi fieri poteft,
locum obtredationidare fed quia pleri-
quenon vitiis, fed virtutibus derogant 5 repre«
hendant quod laudis eft, non inveniant quod
erroris eft.
86. Sed quod pejus eft, non folum aliena lingua,
fed etiam noltra flagellamur. Etha:c funt
molare juila non adquievit : quam persecutor D graviora verbera, cùm ex multiloquio pecca-
immanis palmis cxdi pra:cepit j ut tenera virgo tum incurrimus. Et ideo cuftodi, virgo, vias
dolori cederet , aut pudori. A t illa ubi audivit tuas j ut non delinquas in lingua tua. E t b o n a
hanc vocem, vultum aperuit, foli invelata at- loqui plerumque crimen eft virginis.' Sed quid
que inteda martyrio : & volens injuria: occur- miraris de virgine', curri-mulier in filentio ju-
r i t , vultum ofFerens ; ut ibi martyrii fieret fa- beatur difeere ? Bonus eft pudor quem com-
crificium, ubi fblet effe tentamCntum pudoris. mendant filentia.
Gaudebat enim b difpendio pulcritudinis perù 87. Sufanna periclitabatur, 8c tacebat 5 ut
culum integritatis auferri. Sed illi potuerunt melius tacito pudore loqueretur. Denique inquidem
vultum ejus vulnerum vibicibus exara- venit verecundia defenforem, qui defenderet
re , faciem tamen virtutis ejus 6c gratiam deco- E caftitatem. De qua bene dicitur ,quodeàm a
ris interni nequáquam exarare potuerunt. flagello lingua; Dominus abfcondit.’ •
83. * Etrufcum juvenem veteres fabula fe- 88. Quid de feminis dicimus ? Toieph tacuit
runt , cùm propter admirandam oris proprii accufàtus, ut melius eum innocencia quám lin-
pulcritudinem in amorem incenderet feminas, gua defenderet.Tacuit Daniel omnibus fapien-
P fa l-ìi.)
ftigmatibus inarafFe vultum fuum, ne qua eum
poiFet amare. Yidero utrum caftus fiierit illius
animus ,* affedus tamen non innocens, propter
quem in fe ipfe animadverterit. Ille tarnen fola
excepit vulnera, ne noceret: hrec triumphales
tio r , 6c ora claufît leonum. Unde pulcre fane
tus David dicit : Pofiti, inquit, orimeo cufiodiamr
dum confifiit adversum me peccator.
89. Quid enim vis loqui ? Vererisne, te ta-
cente, objeda credantur. Sed audi bonum ma-
H W
retulit martyrii cicatrices , ut imagiiiem Dei ^ gifb'um dicentem fandumjob -.Ecce rideo opMe- M. 19-7.
quam acceperat, refèrvaret. •.
C A P U T XI I I .
Virgines de fervanda in fe imagine divina moneti
ut d Deo ipfio eruditi, aliena lingua flagellum
non metuant„ Hoc vero quomodo (fi quatenus non
timendum i qua etiam ratìone fibi cavendumd
lingua propria ? (può loco in e am rem Sufanna,
jofephi , Danielis (fi f obi .esempla referuntur.
84. 0 Ervate 6c vos hanc imaginem, filia:, fer-
¿ 3 vate fcriptura: pr^cepta divina:} V t om.
bria y (fi non loquor : clamalo, (fi nufquam fid i-
cium filò. eft, criminator aliquis opprobria jàcit ?.
Habes quod intra te rideas, fi crimen confcien-
tia non recognofcit. Quid enim referàs verba
verbis? Nondum eft judicium : 8c fi clames,nòn
appropinquat. Debentur tibi in hoc fieculo
multa certamina.
^o. Vicerat fandusJob damni dolorem: vicerat
, immo exclufèrat ludus acerbitatem in
amiffionibus filiorum, vicerat vulnerum A aipe-
ritates -y vibicibus corporis adliibentur mulieris
a. Rom. edit, calicem quem exinanivit: aüx & cundli m(T. ele- I
gantius per conceflionem rhetoricam , calicem exinaniverit Sec. I
b. Parif quxdam edit, flipendio pulcritudinis. Incongrue. ,
* Hunc adolefcenteni Spurinam vocat Val. Maximus lib. 4.
cap.;. de verecundia.
c- In mil- multo pluribus (equentia dcfidcrantur, te abfeondet. S i
enim tu nullis putaveris derogandum, aliena lingua, Sed lacunam
I effe quivis facile canccflerit.
I d. 'Ita niff, omnes, uno excepto : cum hoc autem ’omnps edit.
afperitates, vibices corporis; adhibentur &<.