£/*»• 4 i- l J
Exod.}z.}z
Johan.y y
à
Ibidem 6.
Ibidem 7 .
Ö» 8.
diolaneniem Ecclefiam armis exercituque oc- Aneratur 6c Spiritum fan&um j quoniam per la-
cupaverat, vel a Valente atque Urfatio, nutan- vacrum regenerationis & renovationis Spiritus
tibus iacerdotibus fuis , incuriabatur Ecclefia fan&i fpem vitx capimus sterna:. Et alibi Pe-
Sirmienfis,a falfum hoc,8c facrilegium veftrum trus apoftolus a i t : Vos autem Spiritu fanclo bapin
Ecclefiafticis codicibus deprehenfum eil. Et tizAbimini. Quis eil autem qui baptizatur Spifortafle
hoc etiam in Oriente feciilis. ritu fan&o , niii qui renafcitur per aquam 8c
60. Et litteras quidem potuiilis abolere, ied Spiritum fan&um ? Ergo de iän&o Spiritu Dofidem
non potuiilis auferre.Plus vos illa litura minus dixit: Amen, amen dico tibi, nifi quis reprodebat,
plus vos illa litura damnabat 5 nequc natus fueritper aquam dr Spiritum, nonpotefiinenim
vos poteratis oblinire veritatem, fed illa troire in regnum Dei. Et ideo de ipio nafci nos
litura de libro vita: nomina veilra radebat. Cur B in poilerioribus definivit, per quem renafci nos
auferebatur: Quoniam Deus Spiritus efti ii non in fuperioribus eil loquutus. H s c Dominica
pertinebat ad Spiricum ? Si enim de D eo Patre fentencia e i l : * fcripto nitor, non argumento.
vultis expreflum , ergo 8c Deumb Pätrem ne- 65. Qusro tarnen cur ii non dubitatur per
gatis, qui putatiselfedelendum. Ucrum vultis, Spiritum fan&um e nos renafci, dubitetur de
eligite: in utroque vos laqueus veilra: impieta- Spiritu iancto nos nafci j cum ipie Dominus
tis adilringet, ii gentiles vos eile fateamini vel Jefus de Spiritu fan&o 6c natus fit 6c renatus ?
PatremDeum negando, vel Spiritum. Tenetur Quem fi natum de Spiritu fan&o confitemini,
igitur veilra confeffio, qua deleilis oraculum , quia non poteilis negare: renatum autem negadum
formidatis exemplum. tis j magna infipientia, ut quod fingulare Dei
61. Deleilis quidem in pe&oribus animifqueC eil , confiteamini: quod commune eil homi-
veitris: ceterum divinum non deletur oracu- num , denegetis. Et ideo bene vobis dicitur
lum, non deletur Spiritus ian&us, fed averia- quod Judaas di&um e il: Si terrena vobis d ixi, &
tur impias mentes:non deletur gratia, fed ini. non creditis ; quomodo f i dixero vobis cxlefiia,
. quitas $ quia fcriptum e i l: Ego Jum, ego fium, qui credetis ?
Matth, 1.
Matth.y16.
delco iniquitates tuas. Denique Moyfes pro populo
petens : Dele , inquit, me de libro tuo , f i
non parcis huic populo. N e c tamen deletus eft j
quia non habebat iniquicatem , ièd gratiam
profluebat.
66. Sed tamen utrumque locum ita fcriptum
invenimus in græco, ut non per Spiritum
dixerit , ièd de Spiritu. Denique fie habet :
Aputv, «./«IV, hejo) ¡foi, teev pài mç yevviiQti s£ ù'SkrQ-*
xj , hoc e il, de aqua dr Spiritu. Ergo
61. Veilra igitur eilis confeffione convi&i, D cùm dubitari non debeat de ian&o fcriptum
quod fapienter fa&um non poteilis dicere,c fed efle Spiritu, quod natum efi de Spiritu ,* non eil
ailute. Ailute enim cognoviilis loci iiliu# vos dubium quin Deus fit 6c fan&us Spiritus , fe-
adteilatione convinci, nec argumenta veilra cundum quod fcriptum e i l , quia Deus Spiri-
adverius id polle teilimonium convenire. Quo tus efi.
enim poifit alio intelle&us loci iilius derivari, 67. Alibi quoque ut hoc de iàn&o Spiritu
cùm ieries Ie&ionis tota de Spiritu fit ? fcripfiflè fe idem evangeliila referaret : Ver
63. Nicodemus quxrit de regeneratione, ref- aquam, inquit, dr Spiritum venit chrìfius jefus,
pondet Dominus : Amen, amen dico tibi, nifi non folum in aqua ffed per aquam* & fànruinem.
quis renatus fuerit & per aquam & Spiritum, non Et fpilitus teftimonìum dicity quoniam Spiritus efi
potè f i introire in regnum Dei. Et ut oilenderet £ veritas ; quia tres fiunt tefies, Spiritus, aqua ,fan-
l i g i generationem fecundum carnem efle, guù : & hi tres unum funt.
ali am iecundùm Spiritum, addidit: Jpuod na- 68. Audi quomodo teiles: Spiritus mentem.
tum efi ex carne, caro efti quia de carne natum efi; renovat, aqua proficit ad lavacrum, g iàn^uis
Ó" quod natum efi de Spiritu , Spiritus efi ; quia ipe&at ad pretium. Spiritus enim nos per adop-
Deus Spiritus efi. Profequere ergo totani feriem tionem filios Dei fe c it, facri fontis unda nos
le&ionis,8cinvenies quod Dominus impiecatem abluit, fanguis Domini nos redemit. Alterum
veftram plenitudine adfertionis excluferit. Noliy igitur invifibile, alterum vifibile teilimonium
inquit, mirari quia dixi : oportet vos nafci denuo. iàcramento confequimur ipiritali} quia spiri- 1
Spiritus ubi vult fpirat, dr vocem ejus audis : fed tus teftimonium reddit Jpìritui noftro. Etii in
nefeis unde veniat, aut quo vadat s fic efi om~ F utroque plenitudo fit iàcramenti, diitin&io tamen
muneris eil : ergo ubi diilin&io eil mune-
ris, non eil utique teilificationis xqualitas.
ì.fohnn f .
6. &M-,
nis qui natus efi de Spiritu.
64. Quis eli qui nafeitur de Spiritu , 6c qui
efficitur Spiritus j nifi qui renovatur Spiritu
mentis iua: ? H ic eil utique qui per aquam regea.
Omncs cdic. falfum hoc & facriltgum fimulacmm: contra vero
mil. prope ad unum, falfum hoc & ¡acrilegium veftrum Minime
male 5 idem enim eft ac fi legamus, falfitas feù corruptio & adul-
tcratio, ha:c fimul & (àcrilcgium Yeftrum deprehenfum eft. Sacri-
legum vero fimulacmm quid fignificat ?
b. Rom. cdk.Pairem negaftis, quem putuftu effe delendum. Et
continuo poft mfl. non pauci , Vtrum velitis eligere & c.
c. Mfi. aliquot, fed aftute actum. Cognoviftu & c. Infra etiam
|'ycm| coc** §ÌSf° entm p o p veftra urgumentatio alio intellectum loci
illic derivare Í
d. Non pauci miT. ex aqua & Spiritu fanHo. Et infra, de carne
caro eft- Porro fcquentes voces, quia de carne natum eft, non mi-
nus abmnt ab omnibus omnium idiomatum bibliis, quam illa: de
quibus hic difputatur, quoniam Deus Spiritus eft. Atqui ut dubitare
nequáquam licer, quin h x ultima ab hxreticisfuerint ex albo facrarurn
paginarum crafa:,ita iàtis mirum eft eafdem nufquam in
proprium locum fuiflc reftitutas. Forte quxrat aliquis cur è cap. j .
h x c verba expundla fint/cum cadcm in capite 4. f f . 1 4 . integra
perfeverent ? Sed rationemfatis indicat Ambrofius nofter, videlicet
quod verba cap. 4 . ad Patrem detorqueri pofle putarent hxretici.
* . S cripto nitor, non argumento propterca dicit Ambrofius, quod
etiam humanis tefiimoniis argumenta cedere foleant , ut ipfe feribit
lib. 1. De Eidecap.11. num.70. Vide fimiliter qux notavimus ad
lib.j. cap.). num. 2.4.
c, Pauci miT. nos nafci, dubitetur de Spiritu fando nos renafci. .
f. Vet. edit. & quidam mit. & fanguinem,& Spiritus teftimonium :
quoniam Spiritus eft veritatis unum funt in Chrifto fefu. MiT.
vero cereri nobiieum faciunt, cxcepto quod p ro , Spiritus eft veritas
, nonnulli habentcum Vulg. v e r f.fo la , Chriftus eft veritas.
g. MiT. non nulii, fanguis expiat ad pretium.
679
Alias Cap.
XII.
phto*.\.z}.
0*14.
C A P U T XI.
objiciebdtur johannis verba^n'im'irum,Spiritus eil
Deus, ad De um Vatrem referenda ejfe $ quando
poftea Deum ad or and tim in Spiritu & veritate
pradicit Chriftus. Refpondetur primo voce ipiri-
tus interdum gratiam fpiritalem fignificari :
deinde f i perfonam Spiritus fantti per voces in
ipiritu ‘intclligendam velint , proptereaque ipfi
deberi negent adorationem, oßenditur argumen■
68 o
A 73. Colligamus h5c crgo & concludamus
Arrianorum impias quariliones. Si enim ideo ne-
gant adorandum Spiritum, quia Deus adoratur
in Spiritu j negent ergo adorandam veritatem,
quia Deus adoratur in veritate. Nam licetplu-
rima: veritates fint, quia fcriptum e íl: Diminuta
funt veritates a filiis hominum; donata: tamen
funt á veritate divina, qua: eíl Chriílus qui ait :
Egofium v i a , veritas, & vita. Ergo fi hoc loco
veritatem ex uíu intelligunt, intelligant etiam
P fa l.it . J.
Johtn.it,. 6.
Jo han. to.
tum uque fugnm in Filium : quem Urnen cum B gratiam fpiritalem ,& nihil eft ofFenlionis • aut
ionnmeruftebent exemfU. hinc de fi veritatem Chriftum accipiunt, adorandum
Spiritu quoque idem fiatuendum inteUigitur. negent.
g u id adoratifruifitur fiäbettumfedum ?Hof y4 . Sedreféllunturtóis piorum, ferie Scrip-
defittati Domini corfus , cujus cum auSorfit turarum. Adoravit enim Chriftum Maria 8c
Spiritus yipfum fequitur adorandum cj]e , nec ideo prasnuntia reiùrrecìionisad apoftolosdef
tamen proinde Maridm adorandam. Non erg,, tinatur., folveHs hereditarium liexum , & femi'
abrogar, Spiritus adorationem,fed ejuscum Patre nei generis immane, delidum. Hoc enim ope.
conjunaionem expnmt, cum Pater in Spinta ratns eft in myfterio Dominus, ut ubi fisper. sm.,.™.
dicitur adorandusqmdfimi,bus loeut,o»ibas abundamrat feeatm» ,fitperabundarct é tratia.
cpnfirmatur. CMeritoque ad virds femina deftinarur j ut qua:
6?-C ? Ed fortalTe tefèratur quia in pofterio- culpam viro.primamuntiaverat, prima Domini
J j ribus iilius ipfius libri iterum Dominus gratiam nuntiaret.
Deum Spiritum dixit, fed de Patre Deo fenfit. 75. Adoraverunt 6c apoilolij 8c ideo quia Matth.zi.
Sic enim habes in Evangelio -.Nunc efi quando detulerunt fidei teilimonium, acceperunt fidei 17-
veri adoratorcs adorabunt Vatrem in Spiritu & magiilerium. Adoraverunt 8c Angeli, dequibus
veritate. Nam & Vater tales quarit, qui adorent fcriptum eil : Et adorent eum omncs Angeli ejus. Hebr. 1.6.
cum. Spiritus efi Deus, & eos qui adorant eum, 76. Adorant autem * non iolum divinitatem *
in spiritu & veritate oportet adorare. Non iolum ejus, ied etiam fcabellum pedum ejus , ficut
enim hoc exemplo divinitatem fan&i Spiritus fcriptum eil : Et adorate fcabellum pedum ejus ; Pf*hs-s-
vultis negare ; fed etiam in Spiritu quoniamfantfum efi. Aut fi negant quia in Chrifi.
Deum tamquam ad fubje&ionem Spiritus de-
ri vatis.
70. Cui loco reipondebo breviter, quia ipi-
ritus plerumqiie ponitur pro gratia ipiritali, ficut
6c Apoftolus dixit : £)ma ipfe fpiritus pofiu-
lat pro nobis gemitibus inenarrabilibus, hoc e ft,
gratia fpiritalis 5 nifi forte gemitus vos fan&i
Spiritus audire potuiilis. Ergo 6c h$c adoratur
Deus, non in malitia cordis, fed in gratia ipito
etiam incarnationis adoranda myfteria fint
in quibus velut veftigia qusdam divinitatis ex-
prefla,6c vias quafdam Verbicxleftisadverti-
mus ; legant quia 6c apoftoli adorabant eum in
carnis gloria refurgentem.
77. Ergo fi nihil derogat Chrifto , quod
Deus adoratur in Chrifto 5 quia adoratur 6c
Chriftus: nihil utique derogat etiam Spiritui,
, quia Deus adoratur in Spiritu j quia adoratur
ritali. In animamenim malevolam non intrat fa- 6c Spiritus, ficut Apoftolus dix it: Spiritui Dei Philip.}.},
pientia; quia nemo poteft dicepe dominum fefum, fervimus. Qui enim ie rrit, 8c adorat, ficut fu-
nifi in fpiritu fanflo. Statimque iubdidit:Divi- pra di&um e i l : Dominum Deum tuum adorabis, Deut. 6 . 15.
fiones vero gratiarum funt. & illi foli fervies.
71. Non igitur hoc ad plenitudinem, nec ad ■*. 78. Sed ne forte propofitum aliquis pneportionem
Spiritus poteft pertinere 3 quia ne- terfugere videatur exemplum, qua ratione ad
que humana mens ejus plenitudinem cap it, incarnationis Dominica: facramentum ipe&are
neque in ullas fui dividitur fe&iones : ied do- videatur, quod ait Propheta -.Adorate fcabellum pfd.$t.y
num gratis ipiritalis infundit, in quo adoratur pedum ejus, confideremus} non enim ex ufu ho-
Deus , ficut adoratur etiam in veritate j non minum sftimare debemus fcabellum. Nam ne-
enim adorat, nifi qui veritatem divinitatis ejus Fque corporalis Deus, aut non immeniusj ut
pio haurit affe&u. Nec utique velut periona- tamquam fulcrum pedibus ejus fcabellum iubliter
Chriftum, aut fan&um perfonaliter Spiritum
comprehendit.
71. Aut fi putas quod velut perionaliter
di&um de Spiritu videatur 8c de Chrifto: ergo
Deus fimiliter adoratur in veritate, ficut adoratur
in Spiritu. Aut fimilis igitur fubje&io ,
quod abfit ut credasj 8c nec Filius adoratur :
aut, quod verum eft,fimilis unitatis eft gratia,
6c Spiritus adoratur.
* . Quxftionem de adoratione Chrifti etiam fecundum humani-
tatem non fine caufa hic paulo diiigentius cradat fandus D odor.
Ecenim ApoIIinariftx, ut impium fuumdogma de unica in Chrifto
natura ftacuerent, cx adulterina Julii Pont. Rom. cpiftola didita-
bant, fi quidem non unius (cd duplicis naturx Chriftus eflet, ä ca-
tholicis unam adorari ,alteram non adorari oportere, ipfofque in
divinam baptizari, non autem in humanam. Hinc erat, quod orje&
um putemus. Neque adorandum quidquam
prster Deum legimus -, quia fcriptum eft : Do-
minum Deum tuum adorabis, dr ipfi foli Jèrvies.
Quomodo ergo adverfus Legem Prophéta prs-
ciperet, iub Lege nutritus, 6c.eruditus in Lege.
N 011 mediocris igitur quseftio, 6c ideo diiigentius
confideremus quid fit fcabellum. Legimus
enim alibi : Cxlum mihi thronus, terra autem fcabellum
pedum meorum. Sed nec terra adoranda
Ìthodoxos invidiofe aStfasn^àrests appellare folebant, & januis
fuis infcribebant adorandum efte non hominem Deiferum, fed Deum
carniferum. Horum errores acerrime confutarunc Athanafius lib.
de lncarn. Chrifti, Si epift. ad Adelfh. Epiphanius Ancor, num. ; i .
Leo Bizant. Ambrofius h’i^ & liii. ife fncarn Sacrom. atque aiii.
Chriftum porro fecundum liiftiWque naturam una & cadem adora-
tionc colcndum poftSynodum Chalced ftatuit Conftantin.j.can.8.
V u iij
E f ..66a.
iI
ì l i 1