pfal. ic»}.
b
J.CorZ. 6.
ibid. l i . i l
nos filios Dei fecit! proprietitis autem genera-À tem >.Negent ergo iqualettì Patri Filium, quià
” ' non generav.it Filius : negent «equalem Patri Filium
, quia Patrem habet; Hoc fi de homing
bus dicerent, quorum aliqui volunt filios habere
, nec poflunt, injuriarri putaremus : fic
etiamfi inter duos honore pares habenti filios
qui non habet, negaretur a:qualis. Et ideo hoc *
inquam, grave Sc de ipfis horriinibus videtur i
ut quis ideo minor putetur j quod Patrem ha*
bet. Nifi forte tamquarri conftitutum in famitionem
elle oracula divina declarant ; ‘dicit
enim Sapientia Dei : Ex ore AbtiJJimi prodivi »
hoc eft, non c o a & a , fed libera : non poteftati
obnoxia, fed nata generations arcano, privi-
legio dominationisgc*jure poteftatis. Denique
de eadem Sapientia, hoc eft, de dominoJefu,
alibi Pater dicit : Ex utero ante Jucifer urn ge-
nuite.
8. Quod utique ideo dixit, non ut corporalem
alvum declararet, fed ut proprietatem B lia putant Cliriftum dolere, quod emancipatus
vera: generationis oftenderet. Nam fi ad cor-
poralem referas} ergo omnipotens Pater cum
dolore Sc conceptione generavit. Sed abfit, ut
Deum ex infirmitate corporis metiamur. Eft
quidam uterus paterna: arcanum fubftantise,
interiufque fecretum , quod non Angeli, non
Archangeli, non Poteftates, non Dominatio-
nes, non aliqua creaturarum potuit penetrare
natura. Ciim Patreenim Temper, Sc in Patre
á Patre non fit , Sc adminiftrandi patrimonii
non habeat fácultatem. Sed non eft Chriftus
in iacris, d qui fa era uni vería deftruxit.
93. Quomodo voiunt tarnen , refpondeant i
verane generado fit, Sc verus Filius ex Deo Patre
natus * hoc eft, ex fubftantia Patris, an ex
alia natus fubftantia ? Si enim dicunt ex Patre,
hoc eft, ex D ei fubftantia, e convenit 3 quia ex
fubftantia Patris Filium dicunt. Ergo quia unius
iemper eft Filius: cum Patre per diftin&ionemC fubftantia:, unius utique potentke. Si vero ex
alia fubftantia Filius eft, quomodo omnipotens
Pater eft, Sc- omnipotens Filius non 'eft ? Quid
enim preftantius fi ex alia fubftantia Filium
Deus fe c it, cum utique Sc Filius ex alia nos
fubftantia filios D ei fecerit ? Ergo aut unius fubftantia:
Filius cum Patre, aut unius potentia:.
94. Friget igitur eorum quxftio 3 quia de
Chrifto jüaicare non poflimtj immo quia vin-
cit ille , cüm judicatur. Digni tarnen funt ifti
indiflociabilem Trinitatis æternæ, in Patre per
divinæ unitatem naturæ.
89. Quis igitur hie arbiter divinitatis , qui
difcutiatPatrem ac Filium : ille, quare genera-
verit : ifte,cur non generaverit ; Servulum fuum
aut ancillulam cur non generaverit, nemo con-
demnat:ifti condemnant, cur non generaverit
Chriftus 3 condemnant enhn fiia opinione,cùm
derogant. Nec coujugibus inter iè cur non generaverint,
aut caritas minuitur , aut meritum ^judicio iuo, qui hanc objiciunt quieftionem. Si
derogatur: ifti quia non generavit, Chriiti mi- enim ideo ¡equalis Patri Filius non eft, quia non
nuunt poteftatem. generavit Filium, Sc ifti utique fateantur,fi non
90. Cur, inquiunt, Filius Pater non eft? habentfilios,qui ferunthujuimodi qusftiones,
Quia & Pater Filius non eft. Cur non ifte ge- fuos fibi etiam fervülos preferendos, eo quod
neravit? Quia nec ille generatus eft. Nec ideo habentibus filios äquales eile n^n poiliint, Si
minus habet Filius, quia Pater non eft: nec Pa- autem habent filios, non putent fibi meritum,
ter minus habet, quia Filius non eft. D ixit enim fed fiiiorum juri deferri.
Filius: omniaqua Paterhabctjnea funt. Adeo ge- 95. Non confiftit igitur ha:c qiueftio, quia
neratio in paterna proprietate, non in jure eft zequalis Filius Patri ideo eile non poifit, quia
poteftaris ; ^ Pater generaverit Filium, Filius nulluni ex ie
91. Eft quzedam indiftin&a diftin&a: incom- ipfe generaverit. Nam Sc fons fluvium gene.
prehenfibilis Sc inenarrabilis fubftantia Trinitatis.
Diftinctionem etenim accepimus Patris Sc
Filii Sc Spiritus fanéfci, non confufionem : b diil
tindionem, non ieparationem : diftindionem,
non pluralitatem. Divino itaque admirando-
que myfterio manentem iemper açcipimus Patrem,
iemper Filium, iemper Spiritum iandum :
non duos^ Patres, non auos Filios , non duos
Spiritus. ZJnus enim De tu Pater, ex quo omnia, ^
& nos inipfo:& unus dominus Je fu s , per quem
omnia, & nos per ipfum. Unus natus ex Patre
dominus Jefas,'& ideo unigenitus. ZJnus & Spirittufanftus,
ut idem Apoftolus dixit : Sic accipimus,
fic legimus,fic tenemus. Diftindionem
icimus, c iecreta nefeimus : caufas non difeuti-
mus,iäcramei3ta iervamus.
• 9a. Facinus indignum, ut qui gencrationis
iuæ facultatem non habent, divinæ generationis
examen fibi arrogent , vindicent poteftaa.
MÎT quatuor ,jure pietatis. Haud incongrue.
. b. Sic omnes edir. Sc mfT. non pauci : alii vero jugula tis vo-
cibus, diftinftionem non feparationem, fubjungunt, divinittttemqite
admirando myfterio manentem femper accipimty ex. Patre , femper
per Filium, femper in Spiritum fancium : unnsè Colbctt. dtftinllio-
nem, non feparationem, non pluralitatem didicimus, Catcra ut in
contextu.
ra t, Se fluvius fontem ex iè ipiè non generat :
& lux iplendórem generat, non iplendor lu-
cem 5 Se una natura eft iplendoris Se lucis.
C A P U T IX .
Varias Arrianorum captìunculas , quets Filium
coepijfe argutabantur, proferì & explodit. Nam
prater quam quod eos aut contra fe , aut nihil
ejpctre confiat ; cum rerum omnium principio
non pojjit effe principium , in humanis etiam
eorum argumentatio vitiofi efi. Temp tu igitur
non praceffiffe auftorem fuum : qui f i aliquando
non fuitpane Pater fuitfine fua virtute ac fapìen-
tia. Denique ubi humanis exemplis ofienfium efi
aliquem priufquam nafeatur, effe dici, haretico-
rum temeritatem detefiatur.
cjó.TT T Nde cùm inxqualicatem ex genera-
I J tionis objedu probare non potuerint,
c. Non nulli miT. fecreta feimus, [acramenta fervamus.
d. Vet. edit, qui [aera univerfa diftinxit : Rom. & miT.
deftruxit. Dicebantur autem pupilli in ikeris efle, ut patet ex Cod.
Tlicod.de Maternis bonis. L -L . I- 9•
e. Omnes edit, convenit qttod. . . . dicant: m il,convenit, quia. . .
dicunt. Optime, idem enim eft ac fi k gerctur, convenit inter nos,
five ih hoe non difientimus See.
intelligant etiam illam divulgatam fua: calum- A natum utique -, non prólatum : in quo non comniani
quæftionis exploíam. a Solent enim pro-
ponere : Quomodo æqualis poteft eíle Filius
Patri?.Nam fi Fiiius eit, antequam generare-
tur, non erat : aut fi e rat, cur nacus eft ? Et Arríanos
íe negare confuerunt, qui proponunt
Arrii quæftiones ?
97. Itaque exigunt à nobis reíponfionem ,
ut fidixerimus: Antequam generaretur, erat >
aftute référant : Ergo antequam generaretur
polita fyllaba, fed plenitude divinitatis æternæ
eft, Sc vita fine fine.
ioi. Subtexunt aliatn impietatem , propo-
nentes utrum volens j an invitus generaverit
Pater 5 ut fi dixerimus Volentem , antiquiorem
generatione voluntatem videamur fateri, Sc référant
quia non fit Filius coæternus Patri,quern
aliquid anteceifit : aut quia*& ipfe fit creatura 5
quia fcriptum eft : Omnia qua voluit^ fecit ; cùm Pfal.ùy ïi
creatus e ft, Sc non difFert à ceteris creaturis 5 ß boc ipium non de Patre & Filio , ièd de his
quia prius ccepit creatura eile quam Filius. Et
adjiciunt: Cur qui erat, natus eft ? An quiaim-
perfedus erat, ut poftea perfedior fieret ? Si
autem refponderimus quia non e ra t, objiciunt
ftatim: Ei ergo generatio contulit ut eilet, qui
non erat antequam nafeeretur 3 ut hinc colli-
gant: Erat ergo, quando non erat Filius.
98. Sed qui hoc proponunt, Sc obfeuritate
volunt involvcre veritatem , dicant ipfi vtrum
quas Fiìius fecit, didum fit creaturis. Sin autem’
invitum Patrem generafle refponderimus, in-
validum Patrem dixiife videamur.
103. Sed nihil in fempiterna generatione prie,
cedit, nec velie, nec nolle : ergo nec invitum
dixerim, nec volentem • quia 'generatio non in
voluntatis poifibilitate eft, led in jute quodam
& proprietate paterni videtur eife.fecreti. Nam
ficut bonus Pater non aut ex volúntate eft s aut
temporaliter generet Pater, an intemporaliter. C neceifitate, c ièd fuper utrumque, hoc e ft, na-
Si enim temporaliter dixerint, quod Filio obji. tura ; ita non generat ex voluntate aut neceffi-
ciunt, Patri adferibent 3 ut videatur Pater eoe- tate Pater.
pifle elle , quod non erat : fi intemporaliter ,
quid fupereft, nifi ut ipfi folvant,quam propo-
iuerint quieftionem 3 ut cùm generationem Patris
abnuant temporalem, generationem quoque
Filii temporalem non eile fateantur ?
99. Si ergo non eft generatio ejus ex tempore
, ceftimari datur quod nihil pneceflerìt ante
Filium , qui non fit ex tempore. Si enim ali- D
quid ante Filium, jam non iunt in ipfo creata
omnia, qua: vel in cado funt vel in terris, Se
Apoftolus redarguitur, qui hoc in epiftola iua
ieripièrit : quod fi nihil ante generationem,non
adverto cur pofterior adièratur , quem nemo
prarceifit.
Connedenda eft alia eorum piena im-
pietatis objedio, qua: latentem habeat dolum,
quo fenfus facilium , mentefque perftringat.
104. Efto tamen , fit generatio in voluntate
generantis, quando hanc voluntatem fuifle dicunt?
Si in principio ,in principio utique Filius ‘
fi ièmpiterna voluntas, ièmpiternus & Filius t
fi ccepit voluntasj diiplicuit igitur fibi quod erac
Deus Pater, ut mutaret ftatum.Difplicuitergo
fibi fine Filio, piacere ccepit fibi in Filio,
105. Jam illa coniequentia ut dicamus j Si
ftudium generandi noftro more adfumfit 5 ergo
Sc cetera qua: generationem precedere iòlent *
noftro more adiumfit:noftro autem ufu generationis
votum eft, non voluntas.
106. Produnt igitur impietatem iuam , qui
volunt generationem ccepiilè Chrifti 3 ut- videatur
non generatio illa Verbi manentis, ièd prò»
latio fluentis eile iermonis : deinde multos ini
ducendo filios, negent in Chrifto divina: pro-
Interrogant enim , utrum omne quod finem Eprietatem nature 3 ut nec unigenitus j nec prihabet,
aliquando cceperit. Et fi acceperint ejufi
modi reiponfionem, quia quod finem habet,
ccepit aliquando 3 referunt, utrum Pater defie-
rit generare Filium. Quod cüm tenuerint, riof
tro adijpifante conienfu, contexunt: Coepit ergo
generatio. Id fi non abnuas, coniequi videtur,
ut fi coepit generatio , videatur in eo
ccepta, qui natus eil 3 ut natus eile dicatur, qui
ante non fuerat 3 unde definiant : Aliquando
ergo Filius non fuit.
101, Adjiciunt alias ineptias loquacitatis fiia:,
dicentes : Si Verbum Patris Filius e ft, Sc ideo
genitus dicitur , quia Verbum e ft: quod autem
Verbum e ft, opus non eft : multifariam loquu-
tus eft Pater 3 multos ergo generavit filios, b fi
non operatus eft , ied loquutus eft Verbum.
Amentes homines 1 quafi non intelligant, quid
interfit inter prolativum iermonem, Sc in setermogenitus
jeftimetur : poftremo ut fi princi-
pium credatur accepifle , etiam finem videatur
habiturus.
loy.Sed neque principium adfumfit aliquando iohan. t.
Dci Filius,qui erat inprincipio: neque finem,
habebit qui eft principium univerfitatis Sc finis. Iih*n s t
Nam cüm fit principium, quomodo quod habebat
faccepit ? aut quomodo iui finem habebit
3 cüm omnium ipfe fit finis ,ut in illo fine fi-
P ne fine maneamus ? Dei enim generario cüm
temporalis non fit, nec ante ie , nec in ie cem-
pus invenit.
108. Frigida igitur eorum Sc vana qu^ftiö
in creaturis ipfis non habet locum 5 ipfa etenirrt
quie temporalia funt, difcretionem in quibüfi
dam habere temporis non videntur, Lux nem-
pe iplendorem generat, nec comprehendi poteft
quod iplendor luce pofterior fit, aut lux
num permanens Dei Verbum ex Patre natum: fplendore aneiquior 5 quia ubi lumen e ft, fplena.
Ita miT. prope ad unum : edit, vero , Solent enim opponete. atque
Ceteium ca objeÀio una ièmper fuit è prarcipuis Arrianorum : fed
illam peculiari quadam ratione nobis inftruftam rationibus incor-
«juebant Eunomiani. His refponderunt Gregorius NyiT- lib. S-
in Eunom. Bafilius lib 4- contra eumdem , Hilarius lib. i t . de
Trinit atque alii.
b. M(T. duo ,J i non creavit: unus, f i non creatus efi.
c. Vet. edit .f id per naturam, ita generat : non pauci m£T. ac
Gill, in marg. fed fuper utrumque, ita generat : Reliqui
I edic. Rom. ut in cextu. Erat porro ipfius Arrii h z c obje. 110 5 ue
I Epipbanius H x r.7 6. num. 6- feripeis mandavit. Gemiiiam ci ref-
I ponfionem Patres opponebant; alii enim Filium voluntate agnot-
I cebant genicum , voluntatem tarnen quod hoc etiam loco non pne-
1 termifit Ambrofius, generationc ptiorem efle pernegabant : alii
I vero piares hanc iplam quam Doitor hic nofter , folutiouena
I afferebant.
a ¡I I t i l i
«I
t®¡ I l i l i
A S M
I h m 1 ‘III 'S ili