kan zijn, diene, dat het verschil in waterstand voor de
hoofdplaats Sintang, bij zeer hoog en zeer laag water, tot
zelfs 1 6 m. kan bedragen.
De vaartuigen, welke uitsluitend voor de vaart op de
Boven-Kapoewas worden gebezigd, zijn platboomvaartuigen,
uit een enkelen boomstam vervaardigd, bekend onder de
namen van „boeng” en „arok” . Boeng’s zijn van voren
en achter plat; bij de arok’s zijn de voor- en achtereinden spits.
Om bij het passeeren der rijam’s, het binnendringen van
water tegen te gaan, is het ondiepe vaartuig rondom tot
eene hoogte van een voet opgeboeid met planken of boom-
schors. D e lengte dier geheel uit zacht hout gekapte
vaartuigen bedraagt soms io a 1 5m ., bij i | m. breedte;
zij kunnen dan dienen tot transport van 20 ä 30 personen.
A ls voortstuwingsmiddel maakt men gebruik van körte
pagaaien, zoolang trajecten worden afgelegd met weinig
Sterken stroom en de rivier ondiep is, en van g a la ’s (stokken
van 3 a 4 m. lengte) om te boomen, bij ondiepe gedeelten,
bij hevigen stroom en voor het overtrekken van rijam’s.
De Dajaks hebben eene ongeevenaarde handigheid in
het besturen hunner vaartuigen; zelfs bij het passeeren
der gevaarlijkste riviergedeelten verliezen zij geen oogen-
blik hunne tegenwoordigheid van geest en, behoudens force
majeure, kan men zieh zelfs in de meest kritieke momenten
volkomen op hen verlaten.
Boeng’s of arok’s in voorraad treft men längs de Boven-
Kapoewas niet aan j zelfs is het te Poetoes Sibau bijna
niet mogelijk om dadelijk een bruikbaar vaartuig te ver-
krijgen. Dit vindt zijn oorzaak hierin, dat de vaartuigen
door het gedurig over de rijam’s sleepen, zelfs van een
enkele reis zoodanig lijden, dat ze verder zoo goed als
onbruikbaar zijn. De bevolking maakt dan 00k in den
regel voor elken tocht naar de bovenstreken nieuwe vaartuigen.
De aan de Möndalam gevestigde Ka jan’s vervaar-
digen over ’t algemeen de meest duurzame boeng’s. De
prijs van een vaartuig wisselt in verband met de grootte
af van 10 tot 50 dollars.
De duur der reis längs de Boven-Kapoewas is zoo geheel
afhankelijk van den waterstand, dat ’t moeilijk valt dien-
aangaande juiste gegevens te verschaffen
Bij zeer günstig water, dus niet te hoog en niet al te
laag, kan echter de reis, met een goed bemande boeng,
stroomopwaarts worden afgelegd als v o lg t :
van Poetoes Sibau tot Loensa in 14 uur,
van Loensa tot Nangah Kbrijau in 11 dag,
van N. Körijau tot N. Boengan in 2 dagen,
van N. Boengan tot Rijam Matahari in 2k dag,
van R. Matahari tot Pangkalan Djömoeki in 2 dag.
Bij günstig water vorderen die trajecten stroomafwaarts
niet meer dan een derde van vorengenoemde tijden. Daar
bij de minste rijzing van het water <ie reis stroomopwaarts
dagen kan worden vertraagd, doet dikwijls een enkele
regenbui alle berekeningen omtrent den duur van een onder
de meest günstige omstandigheden ondernomen tocht falen.
V o o r n a am s t e z i j r iv ie r e n v a n d e B o v e n -K a p o ew a s .
De Boengan (links). Deze belangrijke rivier heeft hare
bronnen op de westelijke hellingen der hoofdwaterscheiding
tusschen het Kapoewasgebied en dat der Mahakam of rivier
fvan Koetai. A ls hulde aan de nagedachtenis van den
feersten reiziger, die deze waterscheiding overschreed, werd
ze door Prof. Molengraaff met den naam van Mullergebergte
bestempeld.
Het pad, dat van den bovenloop der Boengan over de
waterscheiding naar het brongebied der Mahakam voert,