4 7 a H I S T O R I E D E R
L x x b v •'"op^^ omk e e r en van dezelven, dat ik met andere
•,„t • foorten dikwyls, doch telkens vruchrioos, ondernomen had, nu mede wel te
L x x s v i i . z u l l e n llaagen, dan alle myne daaraan belleede moeite was vergeeflch in 't
w e r k gerteld. Dewyl incuflchen deze buitenfte-binnen-keering eene van de
merkwaardiglle Eigenichappen der Polypen is, en ik 'er reets verfcheiden
reizen gewag van geraaakt hebbe, zo kon het wel weezen, dat de een ofdc
ander Liefbebber der Infedlien, die lull had, 00k mec de Polypen proeven te
d o e n , begeerde te weeten, hoe nien in die omllandigheden te werk moeli
gaan. Gm nu aan de begeerte van diergelyke Liefhebbers te voldoen, zal ik
hun, ui: het Werk van den Heer T R E M B L E Y , dat railTchien elk niet bezk,
cenig onderricht daaromtrent mededeelen.
Si
k hebbe alvoorens, meer dan eens, gezegd, dat de Tpyze, welke de Pol
y p e n gebruiken, derzelver koleur menigiuaal verändert, üit verfehynzel wordt
bierdoor veroorzaakt; om dat de Polyppn, in zo verre men tot nog heeft
können nafpeuren, uit enkele Liehaampjes beftaan, die door een flym aan,
elkander ve,rbonden zyn, en het fap van de ingeflokte Ipyze tot zieh trekken.
Verniits nu de Heer T R E M B L E Y begeerde te weeten, of die Liehaampjes
der buitenvlakte van de Polypen het Sap, even als de binnenllen, inzoogeii,
z o viel hy op de gedachten, om een Polyp om te ftroopen, of het binnenite
buiten te keeren, en zulks gelukte hem ten laatllen, op de volgende wyze,
g e l y k in zyne Mem. pag. 255. te zien is. ,,Hy liet naamlyk den Polyp
„ een Worm iHflokken; cn toen dezelve dit aas binnen had, begon hy zyne
„ Proefneeming. Want ora zo lang te wachten, tot dat de Wor m meercndeels
„ v e r t e e r d was, zou niet goed geweeft zyn. Hy lag den Polyp, wiens maag
„ t a m e l y k gevuld was, in de holte van de linkerhand, in een weinig waters;
„ h i e r o p dnikte hy denzelven, met een zagt Penceel, en wel van achtereu
„ i e t s fterker dan van voorcn. Op deze wyze dreef hy den Worm, uit de
„ M a a g vaii den Polyp, naar den Mond, welke daardoor gedwongen wierd
„ z i e h te openen; toen hy voorts den Polyp nog verder met het Pcnceel
„ d r u k t e , wierd de Worm, ten deele, ten monde uitgedreeven; en het aeh-
„ t e r l l e gedeelte der Maag was in zo verre ledig. De Worm, ten monde uit-
„ k ö r n e n d e , noodzaakte den Mond zieh des te wyder te openen, inzonderheid
„ d e w y l hy 'er dwars voorkwam. By deze gedeltenis van den Polyp, nam de
, , H e e r T R E M B L E Y denzelven, met alle mogelyke voorzichtigheid,'om heni
„ i i i e t te kwetzen, uit het water ,• en bragt hem op den rand van zyne hand,
. „ w e l k e iets vochtig gemaakt was, opdat hy 'er niet te vail aankleevcn zoude.
„ Voorts dwong die Heer den Polyp zieh geduutig korter te zamen ic trekken;
„ e n veroorzaakte daardoor, dat zieh de Maag, zo wel als de Mond, meer
8,en meer vervvyderde. Hierby moet teiFens opgemerkt worden, dat de Worin
„ r e e t s ten iJeele uit den Mop.d zyp.de, denzelven- geftadig opcn hisld. Bus
• • „v e r
Z O E T - W A T E R - P 0 L Y P E K.
v e r sekonien zynde nam de Heer T R E M B L E Y , met de rechtcrhand, eenTA«.^
tair van eene Varkens borftel, dat tamelyk dik en ilomp was; en hield hetzelve,
gelyk men een Lancet by eene Aderlaating vaffliondt. Vooris zette LxxxVii
iiy het itonipe eindfi van dat hair aan 't achter einde van den Polyp; het
welk hy dus te gemaklyker in het ledige van de. Ma a g kon drukken, om
dat dezelve, door het uitdrukken van den Worm, des te ruinier geworden
vvas. Hoe meer nu de borftel, door eene zagte drukking, voortging, des te
mce'r wierd de Polyp al omgekcerd. Wanneer dan de borilel. eindelyk tot
aaii den Worm komt,'die den Mond open houdt, dryft zy 'er denzelven
uit of gaat 'er voorby; en komt, met het achterfte deel van den onigekee'rden
Polyp bedekt, ten Monde uit. Verniits de, M o n d dan tamelyk wyd
(leopend is,'kan dezelve zo ligt niet bezeerd worden. Zomtyds is de Polyp
gantfch omgekeerd; en dan zit 'er, als wel te begrypen is, de borilel nog
in; de buitenvlakte is dan de binnenvlakte, die het borllelhair omringt; en
dus is het gene uitwendig was, liet inwendige geworden. Inmiddels was,
daar het bezwaarlyk valt, om de verfchillende deelen van een Polyp, buiten
het water, te onderfcheiden, de onigekeerdc Polyp, aan het borllelhair
hangende, mede niet wel van een niet omgekeerden te ondericheiden. Derhalve
nam de Heer T R E M B L E Y , op dat hy te beter overtuigd mogtewor-
"den dat zyne onderneeming volkomen gelukt was, het borllelhair met de'
"linkerhand uit de rcchterhand, en greep met deze een Vergrootglas. Hierop
"deed hy den Polyp weder in een glaasje met water, dac hy by de hand
"had- toen kon hy alles duidelyk zien, en, de huid van den Polyp befchou-
" w e n d e , ligtlyk oordeelcn, of hy omgekeerd, en of de binnenvlakte de
"buicenile geworden wäre. Dan, hierby niet berullende, overtuigde hy zieh
'daarvan ook nog op eene andere wyze. Zelden kan een Polyp, door die
' ' b e w e e g i n g , welke zyn achterile omgekeerde deel ten Monde uitdryft, ge-
,"hcel omgekeerd worden. Byaldien men hem, terwyl hy nog aan 't einde van
" ' t borllelhair hangt, in 't water brengt, zjet nicn doorgaans, dat het achter-
„ i l e omgekeerde deel wel uit den Mond gcgaan is; niaar men befpeurt teffens
„ n a g een iluk van den Polyp, dat niet omgekeerd is; naamiyk het voorlle
"einde van den Kop, waaraan de armen zitten. Om dan de onikeering van
„den Polyp volmaakt te hebben, zo neemt de Heer T R E M B L E Y , terwyl hy
het met den Polyp nog bedekte einde van 't borllelhair geduurig in 't wa-
"ter houdt, met de rechterhand een Penceel; keert door middel van 't zelve,
het overig gedeelte van den Kop om; en fchuift vervolgens den Polyp van
",het boiilelhaü- af*.„ Diergelyke oiiigekeerde Polypen hebben, in't vervolg,
niet
Vermits de Heer Baier ook de proef genomen heefr van het omkeeren der Polypen, zo
ZQl ik hier de Handgreepen, die hy 'er by gebniikte, nog melden. In zyn Epi für
e HUhire liatlirelle des Ptljfes Sc. pag. 281. geeft hy ons deswegens het volgende bengr.
i . ' ü i n dat hv de allererootlie Vliegenwjrmen met niagng worden kon, nam hy een
' lang-
Deel ^äs Stuk. P p p
f .