¿fr «
N A T U U R K U N D E. pi j
le de Uytleggers byna daar in ovcrccn, dat Diff. de eykktra 5 . Stelling. Eindelyk volgd
^iCÄfffÄiiÄietsdoorfchynends,blinkende,maar in den Text cheli phaz, vasobryzi, Qeri kley~
ongemaakr is. De Kaldeeuwen zetten het Over um — - van - dicht f../.. gmt, nWaii . fhaz , wederombctckend
.
Jjpäklitrii, SpecuUria, fpiegels j en Fnller
het alderzuyverfte, het aldcrbcftegout.
Miftell. San-, IV B. 9. kap. ftaat voor Barn- Jcrm.„
X.5. Zahabmmlhiiz, goMvanVfhaz,
fuen, aan welk 00k zyne ftem geefd Eurelius i van het welk eiders.
P R I N T B L A D DXXIII.
De Ramoth, ende Gahi/ch en zal niet gedacht ivorden: ivant de trek der wysheit
is meerder dan der rohynen. Job X X V I II. vers. i8.
Dit fraai Tafereel toont u ecn Schat
Van Faatien, en van ed'le Stmien,
Die Zee of Aarde in zieh bevat,
En van GODS kragt heur Inyfter leenen:
Maar zo gy u vermeyden wild
in ieders aart enßant en wetzen;
Heer SCHEUCHZERS geeft zo ryk ah mid,
En in natmirkunde iiytgeleezen,
Zal iiwen leerzucht graag voldoen,
Wik ge u tot zyn verklaaring f^oen.
ONzeWysgeeropendeenekoftelykeSchatkamer
van natuur gefchenken, inaar ons
onbekende. Inderdaad niec bckendzynaanonze
zcer geleerde voorouderen geweeft de Ramoth
en Gabis ^ om dat zy de oorfpronkelyke woorden
in hare Verralingcn, dewelke zy met de
grootfte lof hebben opgef teld, hebbenbehouden.
Inderdaad zyn zy daar in voorzichtiger dan anderen
geweeft, dewelke her onzekere voor hec
zekere geftelt hebben, gelykdeGemene Latyniche
na Hieronymus heefc excelfa cn eminentia,
hooge en uytßeehnde : veel liever zoude ik den
Joodfchcn Leeraren byval len, dewelke de meeften
willen dat onder hecwiodzelvandie woorden
twee edelefleemn fchuylen. Wy zullen de
eene na de andere onderzoeken.
• Ramoth, dmLXX. Meteoora, Symmachns
hupzeyla, verhevene, den Rabbyncn David,
Mardochai, Pagnimis. de Koninklyke Spaanfche,
Fatablus zyn hec koralen : ook onze Zurichfche
Ezech. XXVII. i6. Hedendaags komd wel
deze koopmanfchap niec zecr dimrin Europate
ftaan, oudstyds in hec üoften, byzonder in
Indie en Arabie, onder de dierbare zaken geteld.
Zoo groot als by ons de waardy is van de
Indifche paarlen zoo groot is die by den Indianen
'van het koraal. - . Het aanzicn van dejfelfs
paarlen is by den Indiaanfchen mansnerzonen ook
»iet minder in waardy. dan de Indifche paarlen
¿y onze vronwen. De Waarzeggers voornammlyk
van die Volkeren en de laichelaars vernami
dat die dragt dienfiig is om gevaren af te
wnden. Derhalven genieten zy en opfchik cn
godsdmfi. Plin.XXXn B. 2. kap. Dat P//-
"'«J hier van den Indianen, zulks boveftigc hedendaags
de ondervinding, dat doorgaans niet
minder in waarde worden gehouden de hals-fnoe«
ren van koralen, dan dewelke van paarlen geregen
worden. Eugubinus en anderen leiden
het woord Ramoth af van reem, het welk een
Rhinoceros is, voorwendcndc, dat Ramoth de
huyt is van dat dier, anderen de hoorn dac
waarlyk niet kwalyk llaat op der LXX. meteoorois,
eo dergemeneLatynfcheex«/^, hoog
e , welke zelveLatynfche tzech. X X V I I . 16.
heefc Sericum zyde. Alles fteunende op zwak^
ke gronden: wantj'oi fpreekt niet van beeften,
of derzelver deelen, maar van metalen cn koftelyke
gefteencens, zoo dat ten dezen opzichre
dat gevoelen van de koralen, boven die laacfte
ver te ftellen is. Den genen, wien ook die niec
behaagd, ftaat het, ons aangaande, vry mec
den Kaldeeuwfchen Uytbreider tc verkiezen
Sandalchin, Sardonycha, Sardonix-fteen, welke
edele fteen oudstyds, voornamentlyk in Arabie,
zeer hoog is gefchat geweeft. Plinius
X X X I I . B. 6. kap. De Arabifche hebbengeen
bewys van eene gemeent edele fteen, en hebben begonnen
deze fteenen van vele verwen verftaante
worden, zwartvanwortel, ofhethemels-blaeim
navolgende, of eene menfchen naget : want men
geloofde dat dezelve van ecn dtk wit, niet zonder
zekere verwachting van pur per achtig, het
wit naar vermiijoen holende. De Arabifche
mimten nyt door eene helfchynende ronde
bìatàheit, cn niet fmal, noch in de afwyking van
de fteen, of in de vermindering blinkende, maar
in de mdden zelve helfchynende, daar en boven
eene alderdonkeifte vcrwe daar onder zyndegefpreid.
Soliniis in hit Hoofdftuk van Arabie :
Uyt