Het Eeríle Deel
fcibeiSofteioboet bau nialRanbcc: ^efe
becplantiiiglj gcfcijiebt geboegijlijcii in January
ofteFebruary.
Aerten krachten. 59ebiatiC«n/ fc]f)Ojf:
fen / bc bopRcn^ ban be Aeckers enbe be
Aeckers felf^ / 5tju met eenige becRoeiinge
en feec fietcRe ffamcn^tfecRinge / berbjoa.
genbe tot in be Dccbegcaet. t^e Eycken-
Appelkens ofte Ballekens jijit be Gainooten
ban Rcac[)tcn ecnigfin^ gciijcR. Dodon.
Medicinael gebruyck. Voor onmatige
Maent-rtondender Vrouwen , Bloet-fpou-
wen, Bloedt-piiTen j en alle Bloedc-ganck.
di^eemt Eycken-bladeren ttoee ijanben bol/
öopReii^ ban be Aeckers, fcRelien ban be
Aeckers, banelcR^eenioot: ÜtoocRt bitin
3©atec en i^oobe IBijn ban e k h ß een pint /
tot bat een biecbe pact bccRoocRt i^ / en
geeft ijiec ttoecinaei öaeg^ ban te bnncRen.
i^ift toe iiä mebe feec Rcacijtigfj ijtt toateu
banbe teere Eycken-bladeren gebifRiieect/
’itoeicR ban fommige mebe grp^efen toojbt
om f)ct <©?abeel en Den ¿^tecn af te fetten.
<^OfR gcbjupcRent Dtöenbaegi)^/ fcpt Lobei
, be JDebicijni ban Italien enbe Pie-
®3onc, om be 3leber te berRoelcn enbe te
berfieccRen. Dodonseus, Lobel.
VoorTant-pijn, bedorvenTant-vleeich
cn vuyle Zeeren; j^eenit be bccfcöe en jon?
ge Riabercn ban brn Eycken-boom , foo
beei ban nooben I RoocRt die op in Wijn.
5^it af3icbfei mccbt tegen be €ant-pyn in
be mont geljonbcn / en boo| be aabere ge'
bjeRen too,2ben be feibe baer mebe getoaf?
fcRen. Ravelingius.
Om verfche Wonden te heelen en ’t bloe-
den te ftelpcn: Beemt be becfcije biabcren
ban ben Eycken, fioot bie Rlepn / baer na
toafcf)t be toonben met toatec baer Eycken-
bJaderen in gefoben 5ijn / ’t toeicR berijin»
bcrt alle ontfleRinge / fiipbeit en Ijcelt be
toonben feec toel. If iec ban berljaeit Gale-
jius een mei-cRtoaerbigi) ejecmpel: l^et i^
mpinbacljtigb / fept ÖP / al^ bat icR een^
een toonbe Die met een Bijl gemaecRttoas/
genefen Ijebbe / en naer bien geen anber
genee^-mibbel boo; öanben toa^ / ßtg aP
leen be Blabercn ban een Eycken-boom,
Ijcbbe ich be feibe / Rlcpn gcfioten 3ijnbe /
op be toonbe en De nabp-gelcgene bcelen ge?
bonben. Galenus.
Voor verouderde en ver2eerde Schorfrheyt:
jf^eemt bet toater/ bat op be bolle
ficUpcRen ban oube Eycken-Boomen b00|
ben regen becgabecti^/ enbe bet befcbojfi
be plaetfe bier mebe. Fuchfius, Matthiolus.
Boecken-boom, in 't Latijn Fagm,
Gedaente.
Boecken-boom fd)iet mct een bicRe
flam boog op/ en bectoent ficb met beel
5ijbe-tacRcn in ’t ronbe togt uyt. ^e blabe^
rensbn bim / effen en bjeebtäcbtigb. 5^e
bloemen 5|jn Rlcpne geelacbtige RatteRen^.
^^etoucbten bie inrupgc fcbellen ofte fnoei
fieren beflootcn 5yn/ 5bn bjie-Rantige ¿o o íí
Rcn^ / bie met een glabbe fcbelle bebecRt /
en gemeenlijcR Bocck-pitten genaemt toec?
ben. ^e fcbojfTe ban befe 23oom i^ glat / en
bet baut toit en barbt. 5^e toojtelen fp^ep?
ben flcb toel togbt upt/ maer flncRenniet
biep in bewerbe.
Plaetfe. Boecken-boom toafI gaeme
in fanbtacbtrge / bocb bocbtacbtige erbe /
en toerbt albiec in Eanen ofte geplante ^of?
fcben gebonben.
Tijdt. (Deblaberenen bloemen berfcbee?
len toepnigb in baer geboojte / toant be fei?
be te gelijcR in ’t epnbe ban April ofte in be
May boojt fptopten / maer be ^ootRen^
ofte ßoeck-pitten too^ben in be Herift ryp.
OefFeningh. 5B>efe25oomentoojDenaen?
geteeltban Boeck-pirten in een grep in goe?
bewerbe ge5aept sijnbe/ ban befnoept tot
^tal-boomni / en 5 ofte 6 fiaren opge?
toafTen 5ijnbe/ becplantmenfe in January,
20 ofte 2 5 boeten ban een.
Aerten krachten, blabecen ban be
Boecken-boom jgn becRoelenbe en ecnigb?
fin^ t’fanlen-trecRenbe bau aei t. 5^e ßoek-
pitten 3bn toarm en bocbt ban aert / met
een Rlepne t’famen-trecRinge becmengbL
Dodonseus. Mc-
Medicinad gebruyck. VodT heete Ge-
fwellen en Puyilen; ji^eemt be becfcbc bla^
Deren ban ben Boecken-boom , fiootfeeu
Icgljtfcop. Dodonxus.
Voor pijn in de Nieren en ’t Graveei;
ji^eemtbe affcb^ bau Boeck-pitten een bie?
renbeel^ loot^ / en gceft bit met eenigb nat
teblincRen. Ravelingius.
Voorfchorfcheyt, geb^upcRt B^ttoatec
bat inbe boRe Boeckenrboomen gebonben
too^t/ gelijcRtop boorcn ban ben Eycken-
boom gefept Btbbtn. Ravelin gi us.
Effchen-boomfliw ’t Latij n Fraxlnus.
Gedaente.
D<6 EfTchen-boom toect booj oubecbom
een feer Ijoog en bicRe 23ooin/ booj 5ijn
5tjbe-tacRen in T bjeebe toijbt nptgefpiepbt
Sijnbe / ban toclcRe be teerfie booj eenige
ßnoopen ofte lebeRen^ onbecfcBcpbcn / en
ban binnenljol/ cn met toit boo^ mergb
gebult 5Ön. Het Bo«t ban be fiam i0 toit?
öcBtigB / Biitt cn bc berrottingc tocber?
fiacnbc. fcBojIfc Die be fiam cnbc bc
tacRen bcRlecbt / ip'glatcn cffcn. 5^cbla?
Deren 5tjn groot / langö en contfom toat ge?
Rerft / en uptgefpjept boo? beel blaberen
aen een ribbeRen tegen malRanber ober/
bcljalben B^t upterfie blabt / toaffenbe.
Het 3aet groept in lange BautoRen^/ be ton?
ge ban fommige Dogelen nptbeelbenbe/ be
toelcRe aen be tcerfte rancRen / neffen^ be
blabetenin eentro^ nebectoaeitá Bangende
uptfpjupten. ^etoojtelen berfpiepben ficB
toijbt en biep in be‘?5ecöe.
Plaetfe. ^ e EfTchen-boom toafl tiecigB
en toeelbjigB op bocljtige plaetfen / en in
be Nederianden obetbloebigj) geiiocgB te
binben.
Tijdt. 5Be blabecen en De Bantoen/ toaec
inBetsaetbeflotcn lept/ Roñien in be Nederianden
in be .E^aent April teboojfcBrjn/
enbe Bet saet toojt in be H^cfíí bolRönien
rijp-
OefFeningh. ^efe S3oom tooJt bauBct
saetaengeteelt/ en tot be bicRtc ban ttoee
oftebgicbiipmenopgetoaffcn 5ijnbe/ toerbt
in February oftc Maert 15 boeten bau beu
anderen berplnnt/ altoaec men bie befioj?
binecen flil: .li^ocBtaihá moet men naer?
fiigB in acBt ncmeii / bat men be opgaenbe
toppen niet afenfntjbe.
Aerten krachten. ^^cblaDécen/ fcBo;lf|e
en ’t Bout ban ben EfFchen-boom jyti fiecc?
RelrjcR bioogB-maecRenbe ban aert / met
een mibbelmatige toarmte bcrgefelfcBapt.
’t Eaet iá toarm en bjoogB in be ttoeebe
graet. Dodonieus.
Medicinael gebruyck. Voor Vergift, en
Beeten derSlangen : dl^cemt Btt fap baH
EfFchen-bladeren ttoce loot / mengBt blt
met een roemer 3Dyn/ en geb^upcRt Btt;
0ocR Ran men be blaberen nuttelycR op bc
23eeteban ©iperen en klangen opleggen.
Httbooigaenbe Ran oocR met pjofíjt gBc»
toupcRttoojben / omBet toater/ ’ttoelcR
ficBtnfTcBenDelenDleefcB ontBout/ af tc
fetten. Diofeorides, P. jEgineta.
Voor overtollig Braecken : Ji^eemtbe bla?
Deren en fcBojffen ban ben EfFchen-boom,
foo beel genoegB i^ / Roocfet bit in ^5ijn tn
JDater / en legBt Btt op be jDaegg. Dodonaeus.
Voor pijn in de Zljde en Lever, uyt kou-
de oorfaecken ontftaen, en om het Water af
te fetten: d^eemt Btt 3aet ban befen 23aom
een loot/ RoocRt bit gcRneuff sjjnDe in 3Dijn/
baer na booj gefygt / geeft ben JDijn te
bjincRen. BrunfeUus, Matthiolus.
Voor verftoppinge en vethardinge van de
Milt: Ji^eemtbefcBojjTeban EfTchen-boom
cenljalf pont/ boet Die in een nieutoe pot/
giet baer op ttoee mingelen íDíjn i RoocRt
bit te famen tot bat een pint Ö^rjn^ obee
blijft / be toclcRe in ncgen beelen afgefcBep?
Den / fnltgljp baer ban alle bagcn een beti
innemen. J.’Stöcker.
Voor Doofheyt: j^eemtBttfapbat Ott?
Der Btt bjanbtn iipt Btt €ifcBen-Bout
bjuppt/ b’ermengt bit met fap ban Wijn-
ruyt, en boet bit met 23oom-tool inbeii^a?
ten. Matthiolus.
23 2 Voor