« í f :,.,íí í
A / F*r
si ' t
jiA .- S î
,Fw ¡1
p l ) . .
lit* ^HÎ ^ î T
] < -«
=1
! î :I:î
à ,i. I i'
l ] 4
m
: ' I’ . U!-
Í 'li
| t % “
w i.
1/
I ■
i.
\
Ti f
h
X32 HetVijfdeDeeî
Voor Ulceratien ende gaten in de Keel :
Bccmt fiïp ban Cie bïabccen ttoce onccn /
©oningb ban Roo fen ccn oncc j t’famen
bccmcngijt xijnbc *' faï mcn Ricc ban bich?
toüé ccn Icpcï boï booj fTichcn / enbc pcté
onbeceai <©0,!gcl-toatCC boen. Ravelingius.
Voor dc Wormen der Kinderen : Bccmt
be biabecen ban Wederick foo bccï ban noo?
bcnié/ xicbtfcopmoubc Mee, enbe gccft
Ricc ijan tiuce oftc bjie ïepeïen boï feffcné in.
Matthiolus.
Voor Hooft-pijn; Bccmt bc bïocmcn en
tocechtfein gocbe îDijn-asijn/ ïact Rct ce
Voor verhittingc ende fweeringe van ver-
fche Wonden: Bcemtban bit Hcupbt foo
becï genoegR ié/ fîoot Rct hlepn enbc ïcg||t
Rctop bc IDonben. Dodonæus.
S er peut s-tonge, in Y Latijn Sagittalis,
Serpent aria aquatka.
Geflachten.
y 'En bit Waterkruyt bintmcn ttoec foo?»
tcn/ nictingcbacntc/ maecaïïccnin
des Nederlandtfen Kruydt-boecks.
bc 0ogcn baec mcbc. Dodonæus.
m
nige tijbt fîaen ; bacc na neemt bocchcn in
bcfcn Esijn nat gemaecht / enbc biutfe booj
Rctï|oaft. Dodonæus.
Krabbe-klaeuw, in Y Latij n Stratokes
Aquaîilis,
Gedaente.
D%t Hcupbt Rccft ïange / fmaïïe / fpitfe
blaba'cn / upt ccn hojt Roofbchcn
boûic-fpjuptcnbe / bie aen be hanten met
fcRecp fîchenbe boomhcné gctoapent 5ijn.
0e bïoemen bie tuffcRen bc bïabeccn op bc?
fonbcce fîeeïhené boojt horncn / sRn toit /
up t bjic bïabehené ffâmcn gefet / inY mib»
bin met geelc bjacphcné bccfrcn. 0 c tooj?
teïcnsijnïangé/ conbe/ toitte bjacphcné/
aïé ©efen oftc îDojmcn / bie ooch ban be
3tanbt - ïoopecé enbc Buachfaïbecé bacc
booj in Race ^ïcffcRen acn Rct onhunbigR
boïch bichtoiïé getoont toojben.
gcoote becféRillenbc/ te toeten groote ente
kleyne Serpents-tongen.
Piaeifc. 0 it Hcupbt toojbt inbe IDatec-
hupïen/ fïooten enbc 0jacRten ban bec?
fcRepbe Provintien bOH Nederlandt toaffen?
be gebonben. ,
Tijdt. ©et bjaegRt fïjn bïoemen mjuny
July cnbe Auguftus,
Aerc en Krachten. Krabbe-klauw ié bjoog
enbe hout ban acct- Dioicorides.
xMedicinael gebruyck. Voor Bloedt-pif-
fea ende fweeringe der Nieren; Bcemt
Krabbe-klauw, 5icb Rct in îDatcc oftojah?
gen IDijn / enbe ïaet Riec ban ttoeemaeï
'é baegRé tm coemectjen boï bjinchm.Dioicorides.
Gedaente. 0 it Hcupbt bcchcggRt bjie»
hantige effene ïange fîeeïen / boojt-bjengm»
bc op pcbcc ban be feïbe ecn bjiehamig|
blabt / bc fpité ban een fR Ï tipt-bceïDcnDc.
(CuffcRcn befen fpjupt een anbece conde bofj
fîccï / Ricc cn bacc met bjie bp een fiaciite
blocmcn beïaben / befen sRn ban bjie blaö«
hené gemaecht / toit ban bectoe / ente
in’t mibben met coobtacRtige bjacpïiciià
bcrcicct. 0 c blocmcn becgaen $tjnbc/ ïio»
mcn gcocne / contoe cnbc conbc bollcïîf®
te boojfcRijn. 0 e îDojtcï ié toit enbcbcfel»
acRtigR.
Plaetfe. Serpents-tongen-kruydt gcoete
Rtec te Eanbe obcrbïocbigR in fîiï - fîacnte
IDatccen cnbc facRt-ïoopenbe 25eechcn.
Tijdr. ©etbloeptmMay, enbe Rct 5»;
toojbt in July cijp.Y ^ \
Aert en Kraent^n. ^ommigc fîcïïcn Ôlt
Hcupbt hont ban acct tc 5ijn / cnbc inhcacji»
tcn met bc toatec Wcg-btee obec ccn m
mcnbc. 0e fmaech ié bjoogR enbe t’fáíiun
tcechenbe.
Adders-t mge ofteSpeer-kruyt y in’tj
haûjnOphiêgloÿum.
Gedaente,
D^t Hcupbt bjengt boojt upt befeïacii
tige toojteïen niet meec ban ecn ulate
Y toeïch gemepnïRch een binger langf
bjeebtacRtigR enbe booj fpité toy - ïoopni
il/ fonbeceen^ecibbe/ anbecfïntébc]>
becen ban Water weg-brce fecc toeï g#
ncnw
tenbc. ^pt bcn fîccï ban Rct bïabt homt
fciicccRt-ôpfîacnbe pjicmhcn/ gccïacRtigR
ban bcctoc / enbe fâegR ■■ toijé gchcctcït /
tcboojfcljijn. Lobel Rccft bit Hrnpbt in Hn-
relandt met bîie / bïccoftcfcé tongRéhcné
icficn. 3|n pïactfc ban jaeDt baït upt bc
fdjeuccu ban Rct pjicmhcn oftc tongRéhcn /
al^batcijpié/ ecn mccïacRtigR poctier.
Plaetfe. 0 i t Hrupbt grocpt Ricc tc Btan?
te in bocRte pocïacRtigé 23ecmbeu cube
ibcpcn.
Tijdc. Speer-kruydt fpJUpt upt onitrcut
;May> iujulyfictmcn fïjn tongRéhcn/ cn?
= Dtbacr na becgact Rct gcReeï.
Aert en Krachten. 0 it HcUpbt Î0 matc?
lijclî hout enbc bjoogR in bcn ttoeeben / ofte
foo anbere toiïlen / in ben bccben graet / Rct
tocjöt onbcc be boojnaemfîe îDonbt-hrûp?
¿eiigathent. Dodonæus. I
Water Slangen- kruydt, in Y Latij ti
Dracunculus paluftris, Arumpalußre.
Medicinael gebruyck. Voor ghequetfte
Darmen, Bloedt-fpouwen ende Bloedt-bra- !
kingen ; Bcéiut gcbjoogRbc cnbe fRn gc?
ftûOtcn Adders-tonge-bladeren een bicCCll?
tedlaoté / IDatec ban Paerde-ftaert-kruyt
ttoee oncen / neemt bit te famen op cen
euäin. Dodonæus. s» W «
Voor heete Koortfen, ontftekinge van de
Lever ende alle inwendige hitte : Bccmt
Maöeccn ban bit Hrupbt bicc Ranben boï /
liODChtfc ih Garffèn-water tût CCU pint /
ùoet’ecbp ¿pcoopbanBioïcn oftc Einioc?
nen bjic oncen/ becmengRt sRiibe/ ïact
{jietban bichtoiïé bjinchen. C. Bauhinus.
Voor onmatige Vloeden der Vrouwen :
.ÏÏcemt pocpcr ban bc bïabeccn ecn.bicccn?
{teel ïooté / Rct in met IDatec ban
%itcn bïabccen gcbifîiïïecct. C. Durantus
Voor verfche Wonden , Klovcn ende
quade Sweeringe ; BçéUlt bïabcrcn bau
Speer-kruydt foo bccï ban noobcn ié / fîcïtfe
innige tRbt in Bïie ban 0 ïpbcn tc toccchcn/
ôoei’cc bp ccn tocpnigR 0ïic ban Tarpen-
■in, cnbc gcbjupcht bcfcn 0 Ï Î C tot bc bec?
aclbcgcbjecchcn. Ravelingius.
Voor tränende ende loopende Oogen :
ceint banbe bïabccen ccn Ranbt boï 15icbfe
in een Raïf pintje IDRn / enbc toafcRt
Gedaente.
-kruydt Rccft CCU ïangc/
hcnppcnbc/cnbc in bccl ïcbchenébec?
bccïbc too?ccï / booj bccï befeïingen in bc
gront gcbcfîigRt. Upt bcfc toojtcï fpjupten
ÏanchacRtige bjccbc bïaberen / bic ban Kalfs-
voet oftc Ârum, Roetoeï hïcpnbcc / ecnig?
finé gcïRch : acn bc oojfpjongR ban befe
bïaberen fpjnpten anberen op hojtc / ronbe
cnbc boofc fîeeïhené fîaenbe / toeberom upt.
0 e bïoemen/ bat hïepne toitte / ooch toel
roobc bjacphcné 5ijn / ^honicn op bc top ban
bc fîeden / cnbc upt ccn ban be hïcpnfîe
bïabcrcn tc boojfcRRn / bie baer na ban 25e?
Ren bjupf-toijé t’famen gRcbocgRt / eccff
groen / enbc njp gctoojbcn root ban bectoe/
geboïgRt toojben. 31n bcfc 25cfïcn ïept hïepn
ÏanchtoerpigR stoart saet befïooten.
Piaetie. 0 it Hrupbt toafî in bjocchige
oftc podacRtigc pïaetfen.
Tijdc. 0c 25cfîcn toojben in be ©erffî
iiRp*
Aert en Krachten. 0 ÍÍ Hcupbt homt IU
acct en hracRtcn met Aron oftc Kalfs-voët
obcc ccn / Roetoeï Rct toat fïappcc in fïjn
1 toerchingcié. Dodonæus.
Water'klaveren, inY Latij n Trifoliumpalußre.
’ '
Gedaente.
T T bc toitte/ boofc cnbc gehnoopte tooj*
tëï ban bit Water-kruydt fpjuptcn
groenc / gïabbe cnbc boofc fîccïcn / omtrent
anbcrRaïbc boct RoogR opfcRietenbe / toiené
toppcn met bjic bjccbc cnbe biche bïabcrcn /
Die ban bc Boonen fecc geïRch / bdaben sRn.
0 e toitte cnbcfomtRié ÏRf-bcrtoige bïocim
hené / met bcbcr-toRfc toitte oftclRf-bcc?
toige biacphcné bcrciert / ftacn bap ’t mib?
bcn tôt bcn tôpbanbcfîcd gcfcRichtdRch
tegen maïhanberen obtc geboegRt. 0 cfc af?
^ 3 gcbaï'
' Í
M
î i l i i
/Y
J'
A j i