fI*í il
U
-= p"
' i
%
r .
i^-
■-■tiA
Í« V
» 4 t?î
i « .
■fv+ -1 ^«r
•w5T1a
-4' ^ .4 l«J>
T i?
T' 1
•1
; 1 i
. f f i
i.
AS.frVt
W
«=
ÏcgRtfc oubcc bc Rectc affcRc te bjabcu / cnbc
bcfîcijcht met befc 0 ïle bc llach-Ricïcn.
Diofcorides.
Voor ecn gefwollen en fcerc KecI: ,Dccmt
bcboclKigRcpt bic npt bcgehoochtc Rapen
gebmciit ié / eu goj¿dt baec mcbc.
Voor Wormen der Kinderen :0CCftRacc
fCn tocpnigR Raep-olie in, Dodonæus.
Voor Kinder Pockjcns ende Mafelen :
^ccmt cen Raïf bicccnbccï ïooté ban Rct
sacbt / cn gccft Rct met eenigR bcquacm nat
in. Brunfelfus, Matthiolus.
Radys, in Y Latij n Rapbanm.
Gedaente. A
D<ê Radijs Rccft bïabcccn gcïR'dibcRa-
pcn, maec grootec. 0 c fîed ié ronbt
of nccmt ttocc onccn fap upt bc Radijfen yes
perfî/bccmeugRtRct met Âalbcfcp/cngctft
Rctop CCU ccpé iu. Plinius ,Ç. Durantus.
cn getacht / bjagcnbc jicRt paerffe of bcc?
fîojbcn pucpccc bïaemhcné / bau gcbacntc
bieban bc Rapen nict ougdijch : na bcfc bob
gcn conbc / biche / en booj fpitfe sact-Rauto?
iîcné/ pcbcc ttoce of bjfccoéacRtigc sabcn
in fîcR befïuptenbe ; bc toojtd ré ÏangR / ban
iîuptc« onbcc toit/.en ua bobcn coéacRtigR
üan bcctoc / fonityté occh gcRcd bjupu of
StoactacRtigR.
•Plaetfe. 0C Radijfen toojbCU ObCCbïOC?
bigR Ricc tc Eanbc inbcJiBocé-Robcn ge=
iSacpt cu onbccRoubcn.
Tijdt. 0e Radijfen ÍUbCMaertgcsacpt
SRubC/ bïocpeuiu May off uny.
Oeffeningh. 0C Radijfen toOjbClî iU
Maerr, tU baCC Ua bC gcRcCÏC Samër bOOJ
5Gbcpt.
Aert en Krachten. 0 e Radijfen sRn
toacm iu bcn bcrbcn / cn bjoogR in bcn ttocc?
•bcngcacbt/ openenbe/ bunmahenbe/ afî
üagcubc / en beu Ucyu afbjybcnbrbau
hcacRtcn. Galenus, Fucihius.
Medicinael gebruyck. Voor’c Graveel en
de Steen : Eact baiî Rct afsicbtfd / bacc
.Radijs in gehoocht ié / bcé mojgcué nucRtc?
ren bjinchcn: offcRjacptbebuptenfîcfcRojfc
ban bc Radijs, tocpchtfc ccuigc tijbt m
•i©yn/ cu gccft Ricc ban’é mojgené en bcé
abouDté CCU coemcctjc boï tc gebjupchen:
Voor raye iiuyrncn van dc Borft,en verouderde
Hoeft : SDcrcpbc CCU afsicbtfd bûii
Radijs met toater / “maccht Ret foct met
¿UpchCC/ cnïact Ricc ban bjiuchcn. Diofcorides.
Voor Water-fucht, Verftoptheyt van de
Lever, Mildt en Lijf-moeder : ©icC tûC®
bienfîigR Rct gcbjnpch baubctoojtcïcu/ of
gccft CCU bicccnbccïïooté bau Rctsact met
ccnigR natin. Dioicorides, Plinius.
Om te doen Ôraken : .ïbccmt bcfcRojffe
bau Radijs met ©oningR-asÿn in. Dioicorides.
Voor de Reft : Hoocht Rct SaCbt iU Wißl
cn gebjupht Ricc ’é mojgené nucRtcccn ban.
Ravelingius.
Voor Vlacken in’t Aengcficht: 25cfîCÎjftti
fc met Rct fap npt bc Radijien gcpecfî. Fuchiius.
Teper-wortelen , in Y Latijn R í¡-
fhanus Silveßris cIh Ruflicanus Armor acia.
Gedaenre.
D!ït0ctoaé Rccft gcoote/ bjccbc / laii?
gc / e^hccfbc bïabcccn / tufTcRcn tie
todche fomty té ccn bunnc fîccï boojtfpjuut /
bc tocïchc acn bc toppcn met hïepne bici?
bïabigc toitte bïoemhené/ cu bacc na met
hïcpuc sact'Rantohcné bcccicct sijn. ©e
toojtcïiéïangR/ bich/ toit ban bcctoc/ en
fcRccp ban fmacch.
Plaetfe. ©et toojbt Ricc ÍC Eaubc intie
.ïBocé-Robcn gcbonbcn.
Tijdc. 0c bïocmcn homcn irt Aprilof«
May, macc fcec fdbcn/ tc boojfcRRn/ foo,,
bac fommigc gcmecnt Rebben / bat bit (0e?
toaé gccn blocmcn nocR sact cn bjacgRt.
Oefteningh. ©ettoojbt boojfîucUcuijan
bc toojtcï acn gcicclt / en in bc ©ccfff of
©OOJ-jacc boojt gcpïant / cubc bcgccct op
ccn bocRtc pïactfcgcfct tc syn.
Aerten Krachten. 0e Peper-wortcl ®
toacm en bjoogR bpna in bcn bccbcn gcaet/)
en
des Nederlandtfen Kruydc-boecks. 313
m homt in hcacRtctt met bc Radijs obcr ecn/ ¡ fp toojben in ¿pijfc macc tôt gcm lUcbicy ?
DocR ié fîccfhcc in toccchingc aïé tit fcïbc
Brunfelius, Matthiolus; Fuchfius.
Medicinaelgebruyck. VoorSchcurbuyk:
|icc tcgcn toojbt bctoojtcï aïé ccn bcfonbcc
g'encfé-mibbcïbp bcfpijfc gcgctcu : of ncemt
iicpn gcfucbcn of gcrafptcu Pépsr-wortel
ttoec onccn / hoocht Rct iu anbccRalbcn
pint foctc S)cïch/ tot bat ccn bcrbcn bccï
Dccfobctî ié / en ïact Ricc ban bjinchcn.
L o b e l .
Voor Wat«r-fucht, Graveel cn verftoptheyt
van ’t Ingewant : ÎDcpcht bc hïCpU gC »
(iiebcn toojtcï in îByn / cnïactban bc fdbe
®raojgcnénncRtcccnecn coemectje bol in?
nemcn. Lobel.
Voor langhdurende Koortfen : 3^CCmt
tcn gefîooten toojtd met ccn tocpnigR jouté
bccmcngRt / binbt Rct op bc pcïé of op be
nabd banbe bupch / ïaet Rct foo ÏangR bacc
Dp ïeggen / tot bat Ret baec onbcc begint te
jtUChcn. Job. Schroderus.
Gee/e Teen j in Y Latij n Taftimca
tenuifoîia fa t iv a lútea.
Gedaente.
D^ t 45etoaé bjengRt boojt ecn conbe
Rolïe cn mpgacRtige fîccï. 0c bnn gc?
fiieûen bïabcccn fîaen acn Racc mibbd-fîcd?
hené toybt npt ScfPicpiït. 0 c toppen ban
tie fîccï syn met toitte bïoemhené/ hcané-
bjijé bp ccn becgabcct/ bcccicct. ©ctsaet
®nipgR. 0 e toojteïié ÏangR/ bichen ged
Dan bectoe. ^ fr,
Plaetie. 0e geele Peen toojbCîî m Hâoeéïjobcn
aengeteeït. ^ ^
Tijdt. 0cfc Peen bïoepen Ret ttoeebe
lace na batfî gRcsacpt syn / in Juny en
j u l y .
Oeffeningh. 0C geele Peen , bie men
bjoegR bcgeect te Rebben / toojbcn in Y be»
gin ban Maert gcsacpt/ maec bie mcn beé
Ï0in£cté tofl gebjupchen / sacpt mcn in
May.
Aert en Krachten. 0C geelc Peen sRlÎ
mibbcï-matigR toacm en bocRt ban acct ;
ne gebjupcht.
Witte T een, in Y Latijn Taftinaca
latifolla favita.
Gedaente.
r \ <25 witte Peen of Paftinaken Rebben bccl
^ÏangRtoecpige/ bjccbtacRtigcen rontom
be hanten facgR-toyé gRehctfbe bïabe?
cen / acn mibbcï-fîedhcné gcRecRt. 0 c
fîeeï fcRict RoogR op / sRnbc gcfîccept en gc?
hnoopt ; op toiené toppcn gcdc hïepne
bïoemhené/ hrané*ofhcooné-toyé bp ccn
geboegRt / tc boojfcïjyn homcn. ©ct sact
iépïat/ conbtacRtigR / gcootcc aïé bat ban
Dille. 0e toitte toojteï ié bich en ÏangR.
Pketfe. 0e Paftinakea toOjbCU in bC
lUoeé-Roben onbecRouben.
Tijdc. ¿ P bjagen Raec bïoemen met be
geele Peen.
Oeffeningh. ¿p toojbcn ooch geïych be
geele Peen gcsaept Ctt ængctedt.
Acrt en Krachcen. 0e toojteïen ban be
Paftinaken jyn mateïRch toacm / en eec
bjoogR ban bocRt ban acct : maec Ret saet
ié toacm cn bjoogR in ben ttoeeben gcacbt /
bcn Ucyn bjybcnbe/en bc binben fcRepben?
beban hcacRtcn. Dodonæus.
Medicinaelgebruyck. Voor Buyck-pijn,
Graveel ; Zijde-pijn, de Hick,opgeftopte
Maendt-ftonden en opftijginge van de Lijfmoeder
: ^emt ccn bicccnbccï ïooté ban
Ret saet / Qn gefîooten sR'nbe / geeft Ret
met toarme 3©yn in. Fuchfius,C. Durant us,
Camerarius, Brunfelfus.
Suycker-wortelen, în Y Latijn Si*
farum.
Gedaente.
O SftdBetoaébechcRgRt ÏangRtoccpigc/
bjeebtacRtige/ booj fpitfe gcocne bïa?
becen / bie acn bc hanten gïjcfcRacct / en
aïty bt bijf of fcbcn acn ccn mîbbd-fîcdhcn
gcRccRt syn. 0 c fîeeï fcRict omtrent anbcc»
Raïbcnboct RoogR op/ toiené toppcn met?
¿ f hcané
* ta
jv, I
•F4 ñi f nU' -.i/* ;«
.if i,T.
Im*”* 1”"■ ]j »
I
ta-
U I
l 'ta/ r-ta"'
1 ér?
/ îH%
J " ’ " - 07^
t a t : t-
-ir-/'