i ' i i ;
; C
f ,
! Í i í
* A j.
I ‘ ' ^
i U
■ - *
' iI fÍ
Í- (
Î ■
\
J
Í ’ i ■
> n
Í -ÍI
Y'? Ì
» t
I '
* /i t ‘
j i ' i l
■ *■
\ i1H %
m f
i ;?
il 't
f i f
Het Eerfte Deel
toop baii Perfiken-bloemert bercpbt bííc
ïoot/ eiîDc gccftö't mîcf)tCL'eii tc gcO^upc?
hen. Difpenf. Auguitan.
Voor Wormen der kinderen : Bccttlt
Perliken-btladeren cen banbt Dol/ Raitiptfc
hïcpn enbe Oinbt bct op be Babcï ban be
23npch. fommige geben ban De geb^oog?
öeen fijn gefîooten bïabcren be jtoaerte ban
20 gcepn mct ccniglj nat in. Brunfelfus,
Voor het Bloec-fpou wen : Bcemt een baïf
ïoot «Somme ban bc Perfiken-boom, fineït?
feínWeegbre ofte Porcelijn-water foo bCCÏ
genoegb í0 ! en gebnipcht bct.
Voor Hoeft en Korcheydc des Adems:
Bcemt ban be boo^noembe Somme een
balf loot / enbe fmeltfc ái iDeebe ofte af?
gíebfel ban Hoef-bladers, en geeft bit nu^?
teten tc b^íncltcn. Ravelingius.
i^mandel-boom i iii Y Latijn
Amygdalus.
Gedaente.
DS Amandel-boom fcbietbccl bogctop
al^be Bctficííen-boom / anbecRnt^ be
lílabecen/ bíoemen enbebeoncijpeb?ncbten
bebben eenige gelijcheniffe met malftanbe?
ren; bocb bct blccfcb ban befe toucbten í0
tojcet en bacbt / enbe be fíeen / toaec in be
Amandel, bíc na bacc fmaecfi in focte en
bittere berbeelt 5b'n ¡ beflooten i0 / i0 beel
langer al^ be Bcrficli-fícen. S e tooffeïban
befe 25oom fiiicht tamelijch biep in be aecbe.
Wen befírnuchen toerbt mebe/ al^ in beeï
anbcre25oomen/ een gomme gebonben. -
begnacmfîe .ïBifî bie befe 25oomen begèe?
ren / ©cccïîen^-mifî / toaec boo? oocftbc
felbc foete Amandelen boojt beengen.
Plaetfe. S e Amandel-boom, bie ban na?
tnure toarme getocfíen bemint / toerbt bier
tf Hanbe allccn in bc Hoben onberbouben.
Tijdt. S e Amandel-boomen blocpcu feer
toocgb/ m^erbe toncbtcn toccben in July
ofte Auguftus rgp / enbe beijuaem om te
becfamclem
Oeffeningh. Scfe 23oomen toccben boo^
Y af-fupgen op Pruymen ofte Kroosjens-
ftammen bermenigbbulbigbt / Y toclcft gc?
boegblijch in Maert gcfcbiet / baec na bec?
. gilantmenfe in February in goebc aetOe* S e
Aerten Krachten. S c foctC Amandelen
5gn mibbeïmatigb toarm en bocbt / fecc
toel bocbcnbe / enbe be fcberpigbept bec
bocbtigbeben berfachtcnbe : S é bittere
5gn toarm en tooogb tot in ben ttoeeben
graet/ enbe baer bpopenenbe/ berbeelenbe
enbe afbagenbe ban bracbten/ fp ontflup?
tcn allebcrfîoptbeben bec Bieren/ Hongc/
Heber / IBilte en anbere ingbetoanben.
Dodonæus.
Medicinaelgebruyck. Voor Buyck-loopen
en root Melizoen : Bccmt gepelbc foetC
Amandelen ttoceloot / fîoûtbicin een fîeeni
IBo?tiec/ giet bicr bp cen baifpintfc Scc?
fíen toater / toaec in eenige repfe gïoénem
^tael in npt-gebompt t0 / to^ingbt blt te
famen boo^ cen boecft/ boet bp bitmclch “
acbtigb fap een lepel bol Roofen- water, cu
cen toepnigb ^upcfter / geeft bicr ban bich?
toil^te bjinclten. Brunfelfus.
Voor Y Colijk, Graveel, FleurisenNa-
ween der jonge Kraem-vrouwen : Bccmt
ttoee oftc bicr lobt Slie ban foete Wmanbc?
len / geeft bit met ecnigb nat in. J . Schroderus.
Voor Buyck-pijn der jongh-geboorch
Kinderen : Bccmt Slic ban foete Wman?
bclen ecn balf loot / boetYc bp toitte ^npc?
her foo beel genoegb i0l en laet bit op een
maeï geb^upcheu. J . Schroderus.
Voor de koude Piffe : «íBbcbjupClttbíjf
oftefe^ bittere Wmanbeïén / be feibe nncb?
teren gcbjupcïtt 5ijnbe / toerbt geïocft be
bjonlienfcbap te ftonnen becboeben. Dodonæus.
Voor Hooft-pijn : Béemt bittccc Wman?
beïen foo beeï gbenoeglj iß/ fîoot bit met
W5gn en Slie ban Bofen tôt een pap / be
toelche gïjp op bct ©oo^booft cube bé Ra^
pcn Î>e0 Hooft^ Icggenfuït. Diofcorides.
Voor het opftijgen des Lijf-moeders:
Bccmt S ïic ban bittere Wmanbeïcn / enbe
beBuph onbec be Babél bict rnebcbeRiC'
hcn* Matthiolus.
VOQ
Voor Y Graveel, koude Piffe ende pijn
der Nieren : Bcemt Slie ban bittere W?
manbcïcncnbefmeert bicr mebe be Henbe?
nen enbe bc Babel Îte0 23upch^i Euchfius.
V o o r zuyfingeder Ooren: Bccmt Slic
bon bittere Wmanbeïen / maechtfc in een
icpcï toarm / enbe boetfe toarm met 23oom-
tooïinbetuptenbeSoren. C. Durantus.
Voor Sproeten cn Placken des Aenge-
fichrs : Bcemt toojteïcn ban be Amandel-
boomcn een banbt bol / hoocht bie in îBatec
ofte î©gn foo beeï genoegb i0 l enbe toafcbt
bctacngcRcbt bicrmcbc. Ravelingius.
Vÿgeri'boom , in Y Latij n Ficus.
H
Geflachten.
^er te Hanbe îijn ttoce foo?tcn ban
_ Vijgen-boomen fachcnt / be eccRe 10
be geraeyne Vijgen-boora, b’anbCC toojbt
Indiaenfe Vijgen-boom gciiacmt.
Gedaente. S e gemeyne Vijgen-boom
toaR fomtijbt^ b«r te Hanbe cebclgcft boo8
op/ behleebt met een routoacbtige fcbo?fTc-
Het bout i^ toit/ boo^ cube ïicbt / bejgbc-
tachcn 5yn ban binnen mctmecgb gcbuït.
S e bïabccen becgeïgchen Rcb eenigbRn^
met be îDpngacrt^-bïaberen / toant fp bcb '
ben bgf bicpe fncbcn / enbe bgfuptRaenbe
boechen / maer fp 5gn boncherber groen
ban bectoe. IHen en befpeuct geen boo^-te?
hen ban bïoemen/ maerbe bjucbtcn fpjuP'
ten fonber be feïbe aen be oo2fp?on0Ô bcr
blaberen cïch befonbec boojt / be peecen
ban gebaente eenigïjRn^ geïych / rgp gbè?
toojben 5ijnfe toit ofte bleech-groen I ofte
nptboncher-bïanto paer^-acbtigb ban ber-
toen / enbebcbattenin Rcb een feer foet en
ïieRijch meccb met beeï tnfTcbcn-bepben leg?
genbe grepnhen^ bcrbnït.
S e Indiaenfe Vijgen-boom , bie men
met recbt onbec be panten Reïlen mochte /
fcbiet op fonber Rrnpchcn ofte tachen ; en
bcrtoont anber^niet ban een bergabecingb
ban ïanch-toerpige / bjeebe en feer biche
blaberen / met bimne booinhcn^ berRcn /
bie upt ben anbcren fptoPtciî enbe bobeii
maïhanberen optoaffen.
Plaetfe. Sefe bcpbe geRacbten bet Vijgen
boomen 5yn alïeen m be Hoben ban
curieufc Hief-bcbber!^ te binben..
Tijdt. S e gemeyne Vijgen-boom beengt
Rjn botten in be May te boojfcbyn / maer
Rjn b?ncbten toojben onojbenteïych cyp/
toant fommige bct eerRejaec/ anbcrc/ in?
bicnfe bc îDintcc ober hunnen blffben / bct
naboïgcnbe jaet om te gebjupchen beguaem
toojben. S e Indiaenfe Vijgen-boom blyRt
aïtijbt groen/ matr bjengt aïbier geen bjncb*
tenboojt.
Oeffeningh. S e Vijgen-boom toCCbt IU
be Nederianden ban tooffeï-fptoptcn ofte
tachen/ bie men op Y cpnbetoat lineuR in
be lHaent Maert ofte April aengetoonnen»
S e Indiaenfe Vijgen-boorn fptopt boOJt /
inbien men cen ban Rjne blaberen in bc
Werbe Reecht / toaec in fp fece bacReïgcft
gcocpt/ bcrtooffeit / cube anberc blaberen
toeberom uptgecft. .iBen moet befe getoaf?
fen bicr te Hanbe booj be hoube 3©intcc
foîQbbuïbigb betoaren.
Aere en Krachten. S e boïhomcn rijpc
engebtoogbbe Vijgea, bertoarmen in ben
ttoeeben graet / en 5ijn toat bocbtigb ban
aert. Wnbere acbtcnfe booj toarm in ben
eerfîen en bocbtigb in ben ttoeeben graet.
^pboenstoeten/ repnigenbe 23o?R/ bec?
mojtoen enbe mahén rijp aile Sestoeïïen.
Matthiolus, C.Durantus.
Medicinael gebruyck. Om de Kinder-
pockjensende Malelen uyt tedrijven : HlCC
booj toerben Vijg:en in 25ier opgehoocht
enbe bichtoiï,^ te bynchen gegeben.
Voor het Graveel. Vijgenbceï gcgcten/
boen beeï fant^ cube gruppi met ben ^rgn
qugttooBcncnbclofen. Dodonæus.
Voorfwaren Moeif. Bccmtcengoetbeel
hlepn gefneben Vijgen, giet baer op ban bc
befîe Sô^^inbetoîjn / he toelchegbP nptbjan?
ben fuît I enbe tjiec ban een Hepéï
bol gebjupchcn ; ofte neeint Vijgen N °i z
Hyfoop-bladeren ttoCibanbeu bûï/ hOOCht
bit in S ccRcîl toater / tot ccn prtit/ ban
S 2 Y toclcft
I
Ííá’i
.'4
y il
■iii
\ ^
A f i