'iiríí- 'i
II ; ,k
Het Eerñe Deel
bloeincn tro^-toíj^ bcrgabcit / en fijn
b|unn co,á 5aet Í0 ín ïanchtoerpige ïjauto?
ftfiijs / Die ín’t mibben boo? een bïie^hen af?
gcfcRepben 5ijn / beflooten.
Plaetfe. S c Hoben ín Nederlandt jíjn
beeltijbíjS met befe getoaffcn om öaerlieffc?
líjchc bloemen berciect.
Xijdt. S e witte Syringa blocptín’t laet?
fíe ban May ofte ín í)ct begin ban Juny :
maec be bïaeutoen in’t lactfíeban Apnl ofte
toat latee : l)ct 5aet too?öt in Auguftus ofte
September bolhomeiinjp.
Oeffeningh. S e Syringa too?bt ban Rjn
op-loopen ofte too?tcl-fp?npten aengeteeït/
entoíllen bcqnaemR op bocíjte plaetfen ge?
plant Raen
Aere en Krachten. S e epjenfcïjappen
enbe hracljten ban bit Boom-geboa^ lá tot
noel) toe onberforíjt gebïeebem
Burx- ofte Talm-boom, in *t
Latijn Buxus.
Geflachten.
H^ec te Hanbe bínt men ttoeeberlep
foo?ten ban bit <©etoa,á/ íjtíeenei^
groote enbe Íjet anbere kleyne Bucx-boom
genaemt.
Gedaente. S e Ijoutac^tige fîrupch foo
toel ban be groote al^ hlepne Palm-boom
tÿ fcer ö^ct I bafî / enbe bïeech-geeï ban
bectoe ; be hlepne tacjchen^ 5ijn met feer
beel biche / b?eebe / effene enbe bonchet?
greene blaberen berciert. S e gcaé-bertoíge
bïoemen homen tnffcíjen be blaberen enbe
be bimne rij^hen^ te boo?fcijtjn/ maer öYii
te Hanbe biengljt bit Setoa^ geen jaet
boo?t.
Plaetfe. S e ïj^benbaegïjfe HuR-öoben
ban Nederlandt jíjn obecbíoebígff genoegïj
met be Palm-boom becRcn.
Tijdt. Hottoel be Bucx-boom het geheeïe
^aer boo? gcoen Ract / nocijtan^ foo üer?
ftcog&t hp ÍH April nieutoe uptfp?uptfeï^
ofte botten I enbeal^ ban i0 Ijp ooch fom?
ipt^ met bloemen belaben.
Oeffeningh. S c kleyne P^lm toCCt bOO?
Y rcïjcui'cn ber too?teïcn aengeteeït / ciibein
Maert oftc April acn bc hantcn ban tu
Bebben enbe Bïoem-parchen geplant.
groote Palm toCCt tOt CCn Boomtje opgt
gueecht / ban ïjtt toeïchc berfcRepbe gijt
baente boo? ïjtt fcijeeren gemaecht honmt
toerben; ooch moetmenfe bepbe foe?ten cens
be0 3 |aec^ oftc om ïjet ttoeebe ^laer met c(t
Jbaïin fchacraffcïjecren.
Aert en Krachten. Hoetoeï bcBucx-boom'
in IDebicijne toepnigh geb?npch öteft
nocötan^ han men upt bc fmaech befpcti
cen / bat be feïbe berb?oogenöe enbe t’j
men-trechenbe ban hracfjten i^. Lobel tu
tupgijt bat be riMten^/ ’t Dont enbe bh
beren in toater gefoben / op be manier bai
Pück-hout, Reccheïijcftboen5toeeten/en^
bat boo? bit mibbeï cm arme 0 ngeïfc|
SicnR maeght ban be kochen genefen is
getoeeR. fommige jieben be Bucx-booii
in Hoge om ïjtt H^P? gtd te mahen.
Stekende T alm , in’ t Latijn
Rufcus, Brujcus.
Gedaen-çe.f ■’
D ^t OBetoa^ fcïjiet op totbeïjoogte bâi
een ïjaïbe ofte gceïe boet/ toien^ taciti
hen0 ronbt enbc met een boncher grotiii
enbe biche fcïjo?ffe bebecht ^ijn. S e blabt
ren 5gn be Myrten-bladéreh niet ongeïrjcïti
maer Rijbec b?upnber groen / bobcn fpitf
enbe met een Rherp Rchenbe boomhen bci
Ren. 0 p ïjet mibben ban peber bïabt grocpi
een beRe/ be toeïchc rijp'gttoo?ben fc^oof
root i01 in Rcïj bebattenbe een feer Datôi
hern / toaer îm het saet beRooten ïept.
too?teïen 5tjn toitachtigh / torjbt en sijôtl
Rclj «ptfpiepbenbe.
Plaetfe. Stftekende'Palm toCCbt ïlictii
Hanbe in bc Hoben geplant.
, ’0 itHeeRerachtighSetoa^ bfi
be^ îBinter^ cube j»omer^ groen/ nochtanj
in be Hente berhrtjgthet nientoe uptfp?u|iii
feï^ / enbe be beRen too?ben in be Httfll
rrjp.
Oeffeningh. S e ftekende Palm toOlÖt
bOO!
des Nederlandtfen Kruydt-boecks.
boo? 5aebt en too?teï-fp?upten aengeteeït.
Aert en Krachten. S e toO?tCÏ cnÖC h«
xaet xHn matelijch bertoarmenbe enbe bec?
b?oogenbe ban aect / anba*e honbenfe boo?
toarm in ben ttoeeben enbe b?oogh in ben
lerftcn graet / openenbe / bcn ^rljn affet?
tenbc / enbe De tape bochtighcben fcïjep?
benbe ban brachten ,• toaerom be toojteïen
m be Wpotljehen onber be bijf openenbe
too?telen Dehent 3tjn. Dodonæus, Schroder
us.
Medicinael gebruyck. Voor Y Graveel en
de Droppel-pifle : Bccmt ban be too?teïen
ttoee ïoot/ ban be blaberen een hant boï/
ban be beRen een ïoot / hoocht bit te famen
ht îHijn tot een pint / en geeft hier ban
ttoce maeï tK0 baegïj^ een roemerhen boï
ban te b?inçhcn. Diolcorides.
Voor Bloedt-fpouwen, Graveel en Geelfucht
: Beemt htt fap upt be bïaôeren ghe?
parR ttoee loot/ menght tjiYr bp foo beeï
ê>upcher aï^ ban noben i$ / enbe geeft
lier ban Dichtoiï^ len ïepeï boï in. Rave-
Hngius.
Voor Y Colijck ofte Buyck-pijn : Beemt
ban betoo?teïen/ AnijsenbeVenckei-zaet
ban elch^ een berbe part ban een bierenbeel
loot$l tTamen Rjn gefîoten spnbe / fuît
ghp het met toarrac ïHijn ofte B ier inge?
beii. Ravelingius.
Lombaertfe Linfen^ inY Latijn
Coluiea Vefîcaria.
L Gedaente.
Ombaertfe Linfen eCUHt^RtCachtig
Betoaf met houiachtige Rrupchen.Se
Plaetfe. Sitgetoa^ toerbt hYr te Hanbe
alïeen in be Hoben gebonben.
Tijdt. Het bïoept tn htt berbe 5laer na
bat htt gc5aept i0 / ban be iHaent May tot
biep in be borner / enbe onbertuffchen too?t
Ijetsactrop.
Oeffeningh. S e Lombaertfe Liniên too??
ben aengeteeït boo? jaet / Y toeïch te booren
eenige tijbtin îHatec/ tot bathctbegintte
fchieten / gebKceht htbbenbc / intoeï-be?
repbe enbe met .^chapen-meR gemeRe Wer?
be gesaept too?bt ; maec men moet het booj
Ijet bierbe ^aec niet befnoepen.
bïabccen 5ijn ïancïitoerpigh / enbe ban toe?
gen be gdijchenifTe biefe met be oprechte
Sene-bladeren ïjebben / toerbt bit getoa^
Aert en Krachten. S c blabereiT en Y 5act
ban beeïe wiWe Sene genaemt. Hetb?aegt
ban bit getoa^ 5ijn toarm enbe b?oogh tôt
geeïe bïoemen / toaec na boo?lnchtige hauto? ! in het begin ban ben ttoeeben graet ; De bïa
hendofte bïacjihen^Y bie toat paerj-ach?*be ren boen met gen^ltB?ahen en afgaen/
tigh ban holeuc sijn / boïgen 5 in befe ïeg? foo bat be gene gnaïijch boen biefe boo?
gen harbe / stoarte enbe pïatte saben be
Sene-bladeren gcb?Upehen toillClT Dodonæus,,
Rooten.
Braiïavüla.
i » ' 1,1
f l 11
-1 |
, Ah i J
.1 <