H ft *V
t M - i •vV.-
h
i i / . ; t i ; i
V * A' A e iyfi
I
go5 Het Elfde Deei
teïcnban bit Hrupbt sijît mateïijch houbt m i tocïch oP in 0ogcn bmppen fuît. Joh,
toooaïj ban acrt / ccn tocunigR tTamcn-
trcchcnbc en bcn Urijn afbjijbenbe ban
hcacRten. 0c cijpc befien oftc bjucRtcn sRn
houbt en bOCRt ban acct. Dodonæus, Brunfelfus.
Medicinael gebruyck. Voor aiderhande
Buyck-loopen, overvloedige Maent-ftonden
, en witteVloet der Vrouwen : 23cccpbt
ccn afsicbfeï ban be bïabcccn cn tomtcïen
met gcfïaeït toatcc / en Iaet Riec af bjinchen.
•Dodonæus.
Voor de Geel-fucht : 25cccpt CClî af5icbt?
fcï ban bc bïaberen en toojteïen met îBijn /
enïaetRiec ban ttoce maeï beé baegRé een
coemectje boï bjinchen. Brunfelfus , Ravelingius.
Voot bedorvenTandt-vleefch, ontftekinge
en fweeringe vande Keel: îDafcRtRet
(Canbt-bïcefcR ofte gojgeït be Heeï met toa?
tcc bacc Ret Hcupbt in gcfobcn i0. Dodonæus,
Matthiolus.
Voor ecn verhitte Maegh, Scheurbuyck,
Mildt-fucht, en om de Gai te bedwingen :
0e bjucRten ofte Aert-befien gegeten / sgn
Ricc toe hcacRtigR. Matthiolus, C. Durantus,
Brunfelfus.
Voor’c Graveel, en ontftekinge van de
Stocker.
Lever en Longh : i^CCltlt ’é mojgcné UUCR?
tecen bjie oncen toatec ban be bjucRtcn of
Aerdt-befien gebifîiïïeect În. Dodonæus,
Çhabræus.
Voor Puyften, Placken en Sproeten van
de H uydt : iDafcRtfc bichtoiié met Rct gebi?
iîiïïcect toatec ban bc bjucRten / of befîcijht?
fc met bcé feïi é fnp* C. Durantus, Ravelingius.
Voor duyfter Geficht cn fchellen op de
Oogen ; ^eeiîît CCn goct beeï Aerdt-bclien,
ÏcgRt baec ban eecfî een ïaegR onbec in ecn
hopccen pot / ficopt’ec een Ranbt boï of
ttoec Eouté baec boben op / baec na boet’ec
toebecom cen ÏaegR Aerdt-befien in / bit
bccboïgenbe tot bat be pot boï ié ) ïaet bit
te famen eenige tijbt in ©aecbc-mifîfîaen/
tôt bat be Aerdt-befien begfiinentccotten /
epnbeïijch biftiUeett Rieç ban m toatec / Ret
M o fla e r t , in Y L a tijn Sinapu
Geflachten.
D '^t Hrupbt ié in een tamme en wilde
fbojte gefcRepben. ©an bc tamme fooj;
tc bint men gemeene en witte Moftaert.
Gedaente. 0 c gemeene tamme Moftaert
bîcngRt boojtcupgebïabcccu/ ban maecïis
ffï bic ban be Rapen nict ongeïîjch. 0c fîtel
ié conbt/ fecc ÏangR ofte RoogR / getaclu
cn RàncigRî acn bc toppen ban betoclcktt
biec-faiabige geeïe ÏJÏoemhené ojbenicïijcli
te boojfcRijn homen. ©et conbt Rjnpn sart
ïept in bunnc coutoe Rautohené beflooten/
Cll lé fcRecp of bgtenbe ban fmaech. ôitic
toojteï ié ÏangR / Racbt en met fommigt
befeïingenbeRangen.
Witre Moftaert i0 be üDojgacnbefoo#
in aïïeé geïijch uptgenomen Ret saet / Ijct
toeïch geeï macc meefî toit ié-
0e wilde Moftaert 10 be tamme nicbefict
geïijch ban gebaente / maec en fcRiet foo
RoogR niet op / ooch l'éRec saet coobti#
tigR of StoactacRtigR ban bectoe.
Plaecfe. Tammc Moftaert toojbt op folîf
mige©eïben/ ofinbefobcngesacpt. ^t;
wilde foojte gcoept ban feïfé obccbïoebigi]
ÏangRé bt IDqibeû op fîeen- of toatccaclite
gconben.
Tijdc. 0e Moftaert bïocpt in juny, enilî
July of Auguftus toojt Ret säet cR'p.
Aerten Krachten. ©et Moftaeit-zaet®
toarm en bjoogR in bén biecben gcaeDt'
booj fHÎjbcnbe / bun mahenbe / na tcediciK
be/ en be Rupbt coot mahenbe ban hradjtcit
©et bebojbcct ooh Ret bectecccn bec ¿píjfcR'
Galenus, Matthiolus.
Medicinael gebruyck. Voor Sproeten
witte Zeerigheyt, en andere o n f u y verheyc
des Aengefichts: ¿tOOtRctSaethïepUtllî
toat^sRné / en fmecit Retop befpjocteii
pïachcn ofte seccigRept ban ’t^engefîdjt
Diofcorides, Dodonæus.
Voor de Slaep-fieckte, Heup-gichte
gefwo!
¡refwollen Mildt: ,©cemt Moftaert-zaet en
Vijgen, fîootfe te famen in ecn .ïlBojticc /
ni ïegRtfe pïaefîec-toRé op Ret haeï gefcRoo?
m ©ooft / ©eupen ofte ïinchec-sîjbe / tot
Dat be plaetfen coobt toojbcn. Diofcorides,
Plinius.
Om de HeríTenen te zuy veren: ©etMo-
ftaert-zaec in be Ifâont gchnautot ojPitem be
¿eué gebïafcn/ tcecht bceï tape fïRmigRe»
Dm upt Ret Rooft. Diofcorides.
VoorbedorvenTantvIces en om de uytte-
rendeëeelen des Lichaems te groeyen:
î^ifîilïecrt een toatec ban Re^cupbt met
De Dloemcn ' en toafcRt be iBonbt baec me?
De / of IcgRt Rct toacm gemaecht sijnbe
nierboechen opbe Eeben. C. Durantus.
Vo n droogen Hoeft en Enghborftigheyt ;
liicDt Moftaert-zaet in foctc I©ijn / en ïact
|iec ban bjinchen. Matthiolus.
Voorde Huygh en gefwollen Amandelen:
rifjcemt ban Ret saeteen Ralf ïoot / gefup?
Dcrbc ©oningR een Raïf once / 3HsRn ecn
inntéîcn / becmengRt bit te famen en goj?
gcft Ricc mebe. P. Bayrus.
Voor’t Graveel en ora de Maent-ftonden
te verwecken: HoochtRct Sacbt m î©Rn/
en gceft Riec ban een coemectje boïm. C.
Bauhinus.
Voor koude gebreken van de Zenuwen:
?5cfîcrjchtfe met 0hë upt Rct saet gepacfî.
Joh Schroderus.
Voor Water-fucht ; ftj^eemt Moftaertzaetfoo
beeï ban nooben ié / fîoot Ret hïepn
met piffe ban ecn jongR Hinbt / en Defîtijcht
Daec be 23upch mebe. Ravelingius.
Voor langhduurende Koortfen; ^j^CCmt
bit Moftaert-zaec ceiî bicccnbeeïïooté / en
gecft Rct booî Y aenhamcn banbc Hoojté
met eenigR beguaem nat lu. Joh. Schroderus,
Rakette, in Y Latijn Eruca.
Geflachten.
y ?ßnÖe Rakette binbt menbe boïgenbe
mcbe-foojten ; tamme, wilde, vreemde
en Zee-Rakette.
Gedaente. 0e tamme Rakette Reeft COU?
be fîeeïen / anbccRaïbcnboctRoogR opfcRic?
tenbe. 0 e bonchec-gcoene blabecen 5R11
ÏangR en aen bqibe sRbtn biqp gefneben. 0 e
bïoemhené / bie ÏangRé Ret oppecfîe bec
fîeeïen boojt homen / sRn geelacRtigR en
ban biec faabehené gemaecht. ©et saebt
ïept in ÏangRtoecpige hlqine Rautohené be»
fïôotcn. 0e toojteïié toit en ÏangR.
0 f wilde Rakette î0 in aïïeé bccï hfepnbcc
aïé be boojgaenbe foojte.
0e vreemde Rakette in’t EatRn Eruca
peregrina Italica, vel Cantábrica, Refeda
Pliniirecentiorum genaemt/ DjcngRt fîee?
ïen boojt bie omtcent bjie boeten RoogR sR'n.
0ebïabècen sRnbië ban be wilde Rakette
nict ongeïijch / maec toitacRtigR of gcouto.
0 e bïoemhené gelijchcn bie ban be Olijf-
boom 3 cn gcoepen ronbtom en ÏangRé be
fîeeïhené tcoé-toijé bp ecn geboegRt ; be
toeïche ban beïacRtige saet-Rupéhené / be
gebaente ban een open hcoeéhcn uptbtcl?
benbe / geboïgRt toojbcn. ©et saet ié hlepn
en bjupn / enbc toojteï bnn/ ÏangR cntoit^
acRtigR.
0e Zee-Rakette Reefï conbe fîccïcn / met
geïRbige / biep gefneben/ toitacRt^ bïa?
bccen / bie ban Ret Kruys-kruyr cenigRfîné
geïRch / betoaffen. 0e bïoemhené sRn be
Rapen of Kool bïoemen niet ongelRch/
maec purpcc-coobt ban bcctoc/ entoojben
ban hojte biche Rantohené / pebec ttoee
boc^acRtige saben infîcRbefïuptenbe/ ge?
boïgRt. 0 e toojteï iébun en ÏangR.
Plaetfe. 0etamme, vreemde, enZee-
Rakëtte toojôen Riec tc Eanbc in bc ©oben
gcoeffcnt en onbccRouben. 0 c wildeRa-
kerte toojbt ÏangRé be toegen op ongcboubc
fîeenacRtige gconben gebonben.
Tijdc.0e Rakette bïocpt tujuny cnjuly.
Oeffeningh. |©en Saept be Raketre bjocg
in’t booj-jacc/ toanife tocï tegen bc hoube
magR.
Aerten Krachten. 0e Rakette ié toacm
en bjoogR in ben berben gcaebt / booj-fnR?
benbe / bnn mahenbe / opcnnibe euDe bc
¿aegR becfìccclmibe ban hcacRtcn. -ílfef u
U c i Dt
l'il ^ ‘ I l /
Ir
î ?
{f .-ii
Itat
'/I
fill' C l
(Y t M i
il
*1'
'Û
li
tt