ÏI"
.4i* i»
Í'T
ta
i
fj'
bc aerbcbfifpjcpt Oïijfc Icggcn. Upt pebci*
ftnoopofitbtfpiiipt mi acn b’ccn / ni ban
acn b’anbcc sijDc ccn Wabt / ’t tocicíi bjccbt /
bp na ronbt/ boojfpíté cn mct bcd scnu?
toen booj-Ioopen íé- 0 mtcent befe blaberen
gcocpt be Peper 0jupf-tojjértcn ccn langR?
toccpigR fícdíícn bp ccn bccgabcct. B t too
tdié níet fccc gcoot.
©ettíBctoaé/ Y todch witte ronde Peper
boojt bjcngRt/ íé Rct boojgacnbe fccc gdRch/
alIccn sRn Dc bjucRtcn bacc ban / ooch gc?
bjoogRt sRnbe/ toit.
©ct 0etoaé / toacc acn bc lange Peper
boojt homt / Roctod Rct cenigRfîné be fwarte
ronde Peper fcRRnt te gclRchcn / nocRtané
5Rn bc blabcccn tcccbcc / biccchcc-gcocn /
hojtcc ban fîcdhcn/ en mccc gcscnutot. Be
fajncRt íé ÏangRtoccpigR / geïRch Rct bïocpt?
feï banbe Bercken-boom, banbiiptcii afcR-
gcacuto / en ban binnen toit.
Plaetfe. ?üïïc bcfc foojtcn ban Peper toOJ?
ben oné »pt Ooft-Indien obec gcfonbcn.
Aert en Krachten. B t fwarte en boojua?
mcndRcft bc witte Peper iéRcct Cll bjoogR in
bcn bccbcn ofin Y beginfeï ban bcn bierben
gcacbt/ booj-fnRbcnbc bun mahenbe cn ope
ncnbCbanhcacRtcn. Fragofus, Matthiolus.
B e lange Peper ié toacm cn bjoogR lu bcn
ttoccbcn gcacbt/ met ccn facRtc fcRccpig
Rept cn t’fhmcn-tccchmgc. Lobel.
Medicinael gebruyck.Voor een verkoude
en vochte Maegh : Bccmt bRf of fcé Rcdc
witte Peper-kor nen, en fïÎCÏUfc CCU UUr bOO
bemacïtRbtboc^.
Voor Buyck-pijn , Vergift, duyfterheyt
van ’c Gefleht,en andere gebreken uyt over
vloedige vochtigheden enWinden ontftaen
©icc toc toojt bc Pepernnbcc anbcce gcnccé-
nnbbcïcn bccmcngRt cn ingcnomcn. Diofcorides,
Galenus, Matthiolus, C. Durantus.
Cubeberiy \n\Lzi\)nCubeba.
Gedaente.
D € Cubeben jRii bjucRtcn ban een<Bes
toaé/ Y tocïch fîcR gdRch bc Peper om
bc 23oomcn en bpfîacnbc fîciuifclcn be?
bclîigRt / Djagcnbc bïabcrcii bjccbcc aïé bic
ban ûc Myrthus, macc fmaïbec aïé bic ban
ûc Granaet-boom. B t bïOCmcn sRn tocïcicchcnûc.
B t bjacRtcn homcn ^jupf-toijé
tc boojfcRRn / pcbccacn ccn fîcdhcn àfRan?
gcnbc.
Plaetfe.0e Cubeben toaffcu Dp ÛC Peper.
Aert en Krachten. B t Cubeben sRn
toacm en ûjûogR in bcn ttoccûcn ofin Y bc? ■
gin ban ûcn bccbcn gcacbt / bun mahenbe /
bcctccccnbe/ enbc Rct ^ngctoant / booj?
namcntïRch Rct ©ooft bcrfîcrchcnbc ban
hcacRtcn. Lobel, Gardas, Acofta, Fragofus.
Medicinael gebruyck. Voor aiderhande
koude gebreken van de Herzenen, Y H erte,
de Longh, Maegh , en Lijf-moeder : îDcj?
bcn bc Cubeben oiibcc anbfcc gcnccé-mibbc?
ïcn bccmcngRt / oftc met IBRn ingcnomcn.
Garcias, Matthiolus.
Cardamom, in Y Latijn Cardamonum.
Geflachten,
TA 3î£4Bftoaé ié m groote cn kleyne Car'
L l damom ban bc '5®potRcïtcn onbcrfcRcp*
bcn.
Gedaente. 0e groote Cardamom , bit
ooch Paradijs Koren gcuaCIUt toOjbt / ié CCH
ÏangRtoccpigc bjic hantige Rantoc / ban bct?
toc en groote bcn Day-fteen gdRch ; toact
in RoechigR/ Racbt / cn fpccccpacRtigR sact
bcfïootenïcpt.
0e kleyne Cardamom l'é CCn bjUcRi
hïepnbec aïé ^n ©afèï-note / in fîcR bcflup?
tenbc bccï RoechigR sact / macc hïcpnbcc a®
bat ban bc gcootc foojtc.
Plaetfe. 0e Cardamom toojbt Ollé Upt
Indien obec gebjacRt.
Aert en Krachten. 0 c Cardamom l'é RtCt
en bjoogR tn bcn bccbcn gcacbt/ bun ma?
hcnbc / bctfîccchcnbc cn bc toinbcn fcRcu?
benbe ban hcacRtcn/ en toojbt tot be fclüe
gcbjchcn / baec bc Cubeben toc bienfîigR
SRn/ gcbjnpcht. Matthiolus, C. Durantus,
Gardas ab horto.
Amomum.
Gedaente,
T T T E t booj ccn 0ctoaé booj bc opcccRtc
W , AmomumtcRoiibcnjíé/ Riccban sRn
bccfcRcpbc mcpnrngcn. 0cn naccfîigRc
Hcupt-onbccfocchcc G. Clufius befcRjRftYc
bjic foojtcn ban / nocRtané behcnbt Rp bat
Rct stoacc l'é bafî tc fîelïcn toat bc opckRtc
Amomum ié.©ct gcciic bacc booj in be^po?
tRchcn gcbjupcht toojbt / sRn ttocebcdcp sa?
ben; Rct cene l'é ecn stoact conbt sact / foo
gcoot aïé ccn Pcpec-hojnc : Ret anbcc ié
hïcpn / ÏangRtoccpigR en fpcccruacRtig ban
ftnacch/ en onbccbe naem bañ Amomum
Creticum behent.
Plaerfe. 0c Amomum inbc EpotRchcn
gcbjnpchcïRch toojbt oné upt bjccmbc Ean^
bcn toc gcfonbcn.
Aerr en Krachcen. 0 c Amonum ié bCC?
toacmenbe cn becbjoogcnbc ban acct / en
toojbt inbc fcïbc gelijchcn toacc toc bc Cubeben
bienfîigR sRn/ gcbjupcht.
liruydî-nagelen , in Y Latijn Cariophjlîi.
Gedaente.
D€ Kiuydt-nagelcn sRllRiCCtC EailbC
ecn pcbcc genocgRfaem behcnbt. Be
23ocmDaerfcop gcoepen/ i|boïgené Gardas,
foo gcoot alé een Lau fier-boom, en
boïgené Ciufius, aïé ccn Peren-boom, bja?
gcnbc bïabcccn bic ban be fmal-bladige Laurier
niet ongcïRch. 0e Bageïcn fdfétaRn
anbecé «ici aïé be hnophené ban De bïoe»
tnen / be toeïchc open gegacn sRnbe / Mautoc
toeïcicchenbebïoemen boojt bjengcn/ inY
mibben met beel paecffe bjaben becciett / en
pbec falat met bjie toitte fïtaïen booj ïopen.
Plaetie. 0c Kruydt-nagelen toojbcn OHé
Upt Indien obecbïoebigR toc gcbjacRt.
hcnbc hcacRt / met ccnigc i’famcn-tcecfein -
gc bccmcngRt. Matthiolus, Gardas, Fragofus.
Medicinael gebruyck. Voor koude gebreken
van de Herzcnen, Y Herte en de Maeg;
©iec toe toojben be Kruydt-nagelen onbcc
be^pRfe gcbjupcht/ ofte onbec anbere ge?
neeé-mibbelen becmengRt / en intoenbigR
cnnpttocnbigRgcbcfîgt. Matthiolus.
Voor befmettelijcken vuyle lucht;Kruyt-
nagclen in tîjbcn ban pcfî gehnautot sRnb c
bebjRben bc JBcnfcRcn tegen be qnabe ïncR t
Gardas.
îîju toacm en bjoogR in ben becben gcaebt /
m Rebben cen bccfîccchenbe / openenbe /
i#oj fnRbenbe / booj bjmgenbe m bun ma*
Olifanten Luys, in Y Latijn Anacardium,
Ariacaràus.
Gedaente.
r \ 0 Anacardus i0een bjiicRt ban ecn on*
^ bchcnbe boom / bjupn-coobt ban bec?
toe / uptbeeïbenbe be gcbacnte ban eené
mcnfcRen Rertc / cnbc in fîcR befïuptenbe
ccn hecnc alé ccn Amandel, tuffcRcn bc
todchc cnbe bc buptcnfîe fcRojffc/ cen feer
fcRecpe coffe 01ie gebonben toojbt.
Plaetfe. Befe bjucRt toojbt becï in Ooft-
indicn gebonben.
Aert en Krachten.0e Anacardus ié toâCm
en bjoog in bcn ttoeeben gcacbt / becfîeccht
be Rerscnen / en fcRcrpt Rct bccfîanbt en
mcmocic. Joh. Schroderus,
Coloquïnt-appekn , in Y Latijn
Coiocynîhîs.
Gedaente.
HoSiHcuptbaec befc bjncRtcn aen boojt
homcn / ié ecn bjcemt Homhommec?
acRtigR iBctoaé / en baccom ban fommige
Cucurbita Sylveftris genaemt. ©et ïept met
fîin canchen tec aecbe nptgefpjept/ be toeïche
met bjeebe cnop fommigc pïaetfen biep ge?
fneben bïabeccn betoaffen sRn. ©ct bjaegRt
Aerc en Krachten. 0e Kruydt-nagelen biecch-gcdc bïocmcn. 0e bjUCRteil sRlî
" * " ^ “ mcefî ronbt geïRch Eppeïsn / felbcn èeettoR'éof
plat-conbt/ bcfcsRn eerfi met een
gcoen en baer na rRp getoojben met een geel
acRtigR
Í': i’I
h
ir c*
L. Mc/t