n .1
3-
í «
' I
I
42 Het Eerfte Deel
bijf oftc feUcn íjcfoníjccc ïanchachtige / boo?
fpíté afgaenbc cnDe Donchcc gcociK Waöe?
cen gehetöt 5ijn / toaec ban öc upttccRe fici)
alöecgcootRbectoonf. 0p De toppen ban De
coepcheito homen De Woemen pDcc op een
befbnöec Rceïhen / bijf ofte fe^ bn een bec?
gaDect / te booifchijn ; öe Uifïche na íjaec ho?
ïeuc enDe groote ban malhanDeren ouDcr?
fcijepDentoo?Deii. Seb?uchten 5ijn 5toart?
achtige beRcn met Waeuto fap bcrbult/
toacr tn5aet eenige geïijcheniffc met De Lupinen
hebbenDe / beRooten i^.
Plaede. Sege(laci)tcnbanJ «fmijn toer
Öen aïïeen ban De törupDt-beminner.ö in De
H uR boüen onDechouDeu.
Tijdt. ScJaimijnWoepthiectcHanDcín
öe rBaent July enDe Auguitus.
Oeffe ingh. S it getoa,^ toccDt Doo? in=
leggen cnDe affuggen aengetedt / öe mánie?
ceö:erban befle in firt VermakelijcR Landt- ]
leven naccRyÍJ befchjebeiL i
Aert en krachten. S c Woemen bail Jaf.
mijn jjjn toarm tot in bet begin ban btti
ttoeeDeiigraeDt/ opeiicnöe enDeberfacbtcii;
De ban hracbten. Mefue.
Medicinad gebruyck. Voor koude Sine-
kendeendeveriamde Leden: Beemt 01it
ban Jaimij n fo bed ban nooDen i0 ¡ cnDe k
Rrijcht u Dacr ineDe. Meiue.
V oor Kolijckende pijn des Lijf-Kioeders
©crmeiigtonDcreen ChRerp öe boojnoeni;
bc She / cnbc gbp fWt groote btrhcbteiiiffi
bebillDen. Schroderus.
Om de Geboorte te bevorderen, end{
pijn in de Maegh , Darmen ende Lijí-moc
derteftillcn : Bcemt 0 ïic ban foCtcAman'.
dehn, Daecteboaten bloemen ban Jafmid
in getoeccht Ijcbben / ttoec loot / geeft öii
op een repj? te gebjupchen. Schroderus.
Sauce-boonii m \ h 2Xi]Vi Berberk
Gedaente,
3ft Boomacbtigb 0 etoa^ bttft fen
barbe tachen / ban bupten met ecu
afcb-graeutof fcbo?ffe bebecht / toaer onbti
ecn Duune gedc geplaetR iWbet bont Í0 iná
ged ban bertoe. S e tachen / Daer acn hleri
ne / teere / ronbtom De hanten gefcbaecDí
enbe fimradjtigc Wabcten groepen / 5í)ii
met feer bed fcbecp-Rehcnbe Dooinen befet
(CuRcben De Waberen homen mo^-acbtígf
gede Woemen / aen lange RedhenjS (jan«
genDe/ tebooifcbíju/ na De todchc iancíf
tocrpíge beRen / fiuir ban fmaech / niDe nj|
SÍjnDe / root ban bertoe / boïgen. '!|n Defí
ïegïjt ecn hïepne barbt 3abehen bcRotcn.
tooítdi^feec bnrDtcnbem De langte uptgíi
rp?fpt.
Plaetfe. S c Sauce-boom toerbt ban bCn
len bebcnbaegÖP' ín De Hoben geplant eiiDí
geoeffeut.
Tijdt giu Anril berhcíjgíjt bit Boom-
getoa,öRjn Waberen, in Ma> Rjn Wocmcnl
lUvVeu be bcRui to3|bcii in öe HrrfR rijp.
Oeffeningh S c Berberís lUj|'Jt bdtl
tooicd-fpiuptcu acu bo'oit g&C'
p.aiiL
Aw|
D
des Nederlandtfen Kruydt-boecks. 45
Aorten Krachten. S e Waöcrcu enbc groene enbe baer na rooöe/toitte ofte 3toar?
binrlitcii xhn houbt enbe b|oogö tot in ben te beRen böigen/ be todche aeiigenaem ban
t S c n gracbt/ fijn ban beden / booifnij? fmaech xiin.
benbe enbe te famen-tcechciibc ban htadj?
tdl. Dodonæus, Galenus,
Medicinael gebruyck. Om de bitte des
Ingewants, ende in brandende Koortien te
verkoclen, om de Lever, ’ t Herte ende een
walgende Maeg te verftcrcken , ende aiderhande
vloeden te ftelpcn ; Bccmt 0 ÛC?
ßeii-toatecofte cenigb bcrhodenb enbe ma?
tdijch aRringeercnt gebiRiïïeett îDatcr ecn
öint / ^proop ban Berberis fe^ loot / mengt
bit te ^’men cnöe laet bitt öan bichtoiï^
^^'voor bloedend ende gePwUen Tandt-
vleefch , ende ontftekinghe van de Keel:
Beemt ban be Perfcbe ofte gbeb|oogbbe
toucbtcn een bonbt bol / hooehtfe in een
pint toater tot bat ccn berbenbed berfoben
lé I öoet’cr bp bier loot ^proop ban Moer-
bchen , toafcbt Ijet (Cant-bleefcb ofte go??
gelt beîleeï baer mebe. ^ ^
Voor tränende Oogen ; Beemt fap baU
bernpeb?ucbtcneenloot/ Roofe-water cen
balfmut^je/ mengt bitte famen enbe bet be
Sogen bichtoil^ b«i: m^öe, Ravelingius.
(^ e lk ß e n - h om , in ’ t Latijn Ribeßum.
Geflachten.
YT^nbefebmötmin bi« ïanbe ö|ie? V berlepfoojten/ be eerReb?aegt roobe /
ö’anber toitte / en be berbe jtoarte b|ucbten
Gedaente S e Rrupchen enbe tachen ban
öe Aclbefien 5tjn inet ecn bjupne fcboiffe be?
felecbt I toaec acn bieeöe öoncher-grocnc
Waberen / ronbtom behauten gefcbaert en?
öeop fommige plaetfen biep gefneben / upt?
fpjupten / onbcr be toelche be stoarte Ael-
befien-bladeren, nocb jongb cnbe geto?eben
xnnbe/ een lieffdijchc reuch ban Rcb geben.
Segroengede Woemen homen tuffcbrn be
Waberen/ aen bunne Rcelhcn^ bed bp een
afbangenbe/ te boo|fcbijn/ toaer na cerR
5|ju-
Plaetfe. Wïïebefefoo|tcn tocrbcn in Holland!
cnbe döer^ in De Hobm geplant / bo^^
todfe in fommige Provincien in Y toiïbe
boo|thomen / boo?namentltjch be xtoarte /
bie obcrWoebigb ïangïj^ be Dijle tuffcben
Mechelen cnbe Loven gebonben toO|bcn.
Tijdt. S e Aelbefien fp|upten b?oesb
in Y ®oo|jacr upt / enbe ïeberen batï^ tijpc
b|ucbten in be B)aent Juny enbe July.
Oeffeningh. ScfcBoom-getoaffen tocç?
ben ban too|teï-fp|upten enbc jarige ïooten /
ínb’WecbegcReheuáengetedt/ bie men tot
bepníngen ofte ^taïboomt jen^ opgueecht.
Aerten Krachten, S e Boobc WdbeReit
bíc meeR tot l©ebecíjne gcb|updit toojben /
3b'n hont enbe b?oogb in Den ttoeeben graet /
enbe toat t’famen-trechenbe ban aert / m
toeberRaenaïïe íntoenbíge berrottínge enbe
ontRehinge. Dodonæus.
Medicinael gebruyck. Voor een verhitte
Maegh en Lever , Hertkloppinge, Wal-
ginge ende groote Brandt in heete ende galachtige
Koortfen : Bcemt een pont Roode
Aelbcfien ban ïjare Reeïhen^ af-gebaen/
hooehtfe in ecn mengden fcboon regen-toa?
ter / bacr naer boo?gefegen stjnbe/ boetYc
toat ^upcher bp / enbc laet bi«* ban geRabig
biinchcn. 0fte neemt een pint ScrRen ofte
^ucingb-toater / fmdt biec in Rob ofte
Ccnierfvan Aelbefien bicr loot/ enbe
btopchtbet/ al^ bet booigaenbe,
Voor Y Graveel:Beemt Swarte Aelbefien
foo bed genoegb i0 / öieter op ban be beRen
2$?anbetojijn / ban be todchc gljp be^ mo??
gené enbe be0 abont^ b?ie ïepcïen bol ge?
biiipchenfult/ anbere nemen alleen
ge botten/ die geb?oogt sijnbe op Bgnfe-togn
gdjangen too?bcn.
Stekl-beßen , i n ’t Latijn Groffularia.
Geflachten.
Hger te Hanbe jijn ttoee foo?ten ban bit
HeeRer-gctoa^ / bYene b?engbt ö«i?
^ ' <0 2 acgtige
r
I'ii)