i d i [i : I h
■ - ì
ì ;•;ì
Het Eerfte Deel
Tamarijch-boomi in’ t Latijn Ta
marijm.
natoittcblocmfti ¡ bíc ban be Que-appels, '
bocb Wcpnbrc / níet ongclíjcft» Het Wcpn
cnbc tofcb jaebt gtocpt tn ïanchtoerpige
fantcbtenoftebolïfhnt^. S e tooRcl í^ met
eén toítacbtígefcboifTcOebceht.
Plaetfe. ^n ÖC Nederianden Rct mcn
iíecgcn^gfcnKappersgroe]tícn/ Dan aïïccn
in behoben ban cnrícurc Hiff bebbcr^.
Tijdt. S ít Boomacbtíab octoa^ D|aegt
jijn bïocmm tot biep in bc ^omcr / tnacc bc
ftnophené mocten/ ccrfc open gaen/ ber?
gabcrt enbe betoaert too|ben.
Oeffeningh. S c Kapper-boom toOJöt
iian opïoppen ofte too|teï-fp|upten acnge?
toonnen / in potten geplant / enbe boo| De
ftouöe De^ îDinter^ nauto betoae rt.
Aert en Krachten. S c Kappers Jtjn
itoarm ban aert / bectocchenappetgt/ Doo|
bienfe De tape Rym / öie in De 4©acg ïegïjt /
fcbepDen enDe berteeren/ openen De berfîopt?
beben ban Heber en IDilt. Dodonæus,
S e fcboilTe ban De tooiteï^ / Die meefî
banbe Senee^-meefîer^geb|upeht tooiDt/
bertoarmtenbe berbioogljt / öoetfcbepben /
opent / bacgbt af / enbe trecht een toepnigb
iefamen* Schroderus.
Medicinael gebruyck. Voor een verharde
otte verftopte Milt : Beemt fcboiffe ban
Kapper-wortelen bier loot / hoocht Dit in
genoegbfaemîDatertoteenpint/ Doo| ge?
Segen jijnDe / öoet’er feß loot ^pcoop ban
Ésbn bp / enbe geeft bYr ttoee ofte D|ie
tnaelDaeg^een roemerhenbol bante D|inc?
hcn ; upttocnDigb befmeect De ïincïter-ÿtjbe
îîîetSïie ban Kappers. Dodonæus.
Voor Klieren endeharde gcfwellen aen
de Hals : Bcemt De groene blaberen enbe
fcboiffe ban öe too|tclen ) fîootfe te famen
enbe legbtfe op. Diofcorides.
Voor Wormen in de Ooren ; Bccint bcC
fap upt De ücrfcbe blaberen gcparfî / enöe
D|UpptbCtinDe0OtfU. Diolcorides, Galenus.
Geflachten.
y Wn befe Boom jifn öe boïgenbe foo|?
ten: Frange ofte Languedockfe Tama-
rifch, DuytleTamarifch-boom, Hollantle
Zee-Tamarifch van Clufius.
Gedaente. S c Frange Tamarifch-boom
toafî op omtrent een iBanjS ïengbte in De
boogbte / toien^ fîam niet beel Dich i0 / met
een roiitoe fcljoiffe behleet / upt De toelchc
beelsböe-tach^hen^ boo|tfp|upten / Die met
een effen enbe b|upn-acbtige fcboiffe ombat
5bn. S e blaöecen $ijn hïepn/ afcb-bertoigb/
rouDt / Die ban De Cypres-boom ofte gemee?
Voor Lammighey t, ende die fich van binnen
befeert hebben : Bcemt gcpuïberifccr? neïcege Heyde niet ongeïijch; bP öjaegbi
bc fcboiffe ban De too|teïen cen bierenbeel hlepne/ronöe enbe ïijf-bertoigebïoemhené/
ïeot^ / enDe geeft bct met iHijn ofte Biec toaer na bcRhcn^ ofte fpitfe b«P^hcn^ boï
io. Ravelingius.
des Nederlandtfen Kruyt-boecks.
Î
bicr ttoce ofte maeï De^ bacgbt b3a3u
b|(nchen. Schroderus
Om Luyfentedooden endete verdrijven:
JBaccht ecn Hoge ban affcbe ban Tama-
rifch-hout, cnbetoafcötuöacr meöe. Ravelingius.
Voor ’t Graveel ende den Urijn af te drijven:
Bcemt bau De bloemen enbe blaberen
foo bccï gcnocgb i^ / hoocht bct in toatee
enbe laet bicr ban een tgbt ïangb biinchen,
G. Durantus.
Smack-ofte Sumach-boom i»
Latijn Rus, Sumach,
Gedaente.
D^t Boom-getoa^ fcbietop tot een ta?
meibchboogb Boomhen / Y toeïch in
en / in De toeïchc boïgcn^ gctnpgenifîe ban
obel een too|iTihcn befïooten ïcut.
^cDuytfeYamarifch-boombïIjftbeeïïe«
gec aïpDe booigaenbe / tooïacbtige enbe
purpeu-bertoigëbïoemen/ ban gcoote enbe
gebaente Die banbe gemeene Lampfana gc?
ïych/ booitbiengeiibe / Die met ïjct saet
berfîupbcn. -
S e Hollantfche Tamanfch van Clufius
10 anbcc^ niet ban ecn feer teer Rrupch^hen /
niet beeï langer aï^ een bingcr / in ho|te
tachéhcnbccbceït / De gcbacnte ban Hcpbe
bcbbcnbe/ enbe aen De ^cbeïpcn ban be
Scfîcr^ ofte JBoffcïen bafî groepenbe.
Plaetfe, S e Franfche Tamarifch-boom
toerbt beeï inbe Hoben bicr te Hanbe gbe«
bonben/ maerbeSuptfe toiï bicr niet toel
âccîicn* , , __________________________
Tijdt. S e Tamarifch-boom bïoept ban | bcrfcïjepbe $ijbe tacrhen^ berbeeït i0. /Bt
Mayafbegebeeïe .^oiner boo|.
Oeffeningh. SefcBoomcn too|benban
tooiteï fpinptcn aengeteeït I en bcgeert in
ecn bocbtige enbe gcup^-acbtige gront gc?
plant te sgn.
Aerten Krachten. S e Tamarifch-boom
bertoarmtenberb|oogbttotin ben ttoeeben
graet / opent / baegbt af / maecht buii
enbe trecht een toepnigb tc famen. Matthiolus,
bïaberen son ïangbtoerpig / bieetacbtigb /
rontom be hanten faegb-toy^ gefcbaert/
enbe fîaen negcn ofte elf aen een cootacbtigc
mibbeï-ribben geboegbt S e bïaberen enbe
tachen jijn met ecn bapcige mpgbte behleet*
S e toitte bïoemhcn^ homen tuffcben be
bïaberen acn lange fîceïhen^ tco^-toi)^ te
booifcljijn / be toelche ban hïepne ronbe be?
Ren/ platjaetinsicbbeRuptenbe/ geboïgfit
too|bcn. S e too|teï-hruppt ïangb^ bct op?
Medicinael gebruyck. Voor een verherde pcrfîC bCC acrbC.
de verftopte Milt: Beemt bïaberen ofte Plaetfe. Hier
ende oftc
l'ongc fcbcuthcn^ban befe Boom ttoee ban?
ben boï/ hoocht bie in ÎDijn toteen pint/
en ïaet bicr bichtoiï^ ban b|inchen: anbere
nemen teecebïabehen^ en be jonge fcbeuten
ecnbantboï/ enperffcn met îHijn bct fap
bacc upt/ Y toeïch fp in geben. Diofcorides.
Lobel betupgbt ooch Dat tot bien epnbe
in Italien hroefèn enbe hoppen om upt te
b|inehcn gemaecht too|bcn.
Voor Schurftheyt ende de fwarte aenge-
brande Gai te bedwingen : Bccmt fcbOlRc
ban Tamarifch-wortelen bier loot / ïange
CoRjnen baer be Reenen upt gebaen 5gn
b|ieïoot/ hoocht bittefamen in IHatectot
anbecbaïfpint/ boet’er bp bier ïoot ^pcoop
t . _ - . T ! ' . f* . î~* ^ __ f ^ ^
Plaetfe. Hicc te ïauDc too|bt bct aïïcen
in fommige Hoben gebonben.
Tijdt. Het bïoept in July, maer bct 5aet
too|bt in befe honbe Hanben felben ryp.
enbe moet op een toel ter ^on gelegen plaet?
^ert en brachten. S e Sumach Î0 bCthOÎ?
ïenbe in ben ttoeeben / enbe berbioogenbe
in ben berben graet / enbe bacrom Rerche?
ïych t’famen-trechcnbe ban hracbten. Gae
»us.
Medicinael gebruyck. Voor aiderhande
Buyck-lopen , ende Vrouwelijcke Vloeden:
Bcrcpbteenafîieûfeïban be bïaberen
toan Fumàrie ofte Eert-rook , en6e (aet | ofte (jet jacthUBijn otte Watet/ en6e|«t
¥ SlCC
¡fM
'
I
p,' , ' ;
ï-'iri,:', -' 11
¡f- í
> i
1.1
« I
i ;
p
«m y . )
mi
1.'
i'íi
F 7 il
í;Í.