■ r i t
H
irîf'
i
i# i
im il*' ü N ' j J ' . ♦ ''■*'!»•
t
W ..
■ñ * K (
S .± 'É .
IO+ Het Derde Deel
Onder-hûven, Aert-veyly in ’t Latij
n Hederá Terre (iris.
Gcdaenrc.
Dg[f Hcupt bjengRt boojt ïanchacRtige/
hantige / îmnnc fîeeïhené / neffené bc
aecbe upt-gebjepbt î befe 3ijn met conbtacR^
tigR / bjeebc / gecimpeïbe enbe geherfbe
bmberen / ttoee tegen maïhanber ober-
fïaenbe/ betoaffén. 0e bïoemhené/ Oie
omtrent be oojfpjonch ban be bïaberen
lioojt-homen / 5pn purper ban bertoe/ ope?
neReïmhenéupt-beeïbenbe. 0 e toojteï ié
befeïacRtigR.
Plaetie. ©ct toafî oberbïocbigR op bonc?
ÊecefcRabutoacRtige pïaetfen/ neffené be
©agen enbe îDegen.
Tijdc. ©et DjaegRt fifn 23ïoemen bau
April tût biep in be borner.
Aereen Krachten. Onder-haveiéRceteu
be bjoogR bait aert / bittcc ban fmaech/
openenbe enbe af-bagenbe ban hracRten.
Dodonæus.
Medicinael gebruyck. VoorGeel-fucht
ende Heup-gichte : Becmtban be gcbjoog*
be bïaberen een Raïf bierenbeeï ïooté/ enbc
geeft bit eenige bagen acRtcc een met be?
guaemnatin. Diofcorides.
Voor doovighey t ende tuyten der Ooren :
Beemt fap ban Onder-.have enbe fîeecht
Ret / toacm gemaecht jijnbe / met tooï in
be0oren. Dodonæus.
V©or verkoutheyt van de HerZenen :
Beemt Ret fap ban bit Hcupbt / enbe trecht
Ret booj be Beué gaten op/ bit ïofî beeï
bocRtigRcben upt be Rcc$enen.
VoorY Graveel, verftoptheyt van de Lever
, Mile ende Lijfmoeder : 25ercpbt CCU
afsiebtfeï ban bit Hrupbt met îDater ofte
îDijn/ enbe ïaet Rier ban bjinchen: 0fte
gcbjupcht Ret gcbifîilecrt îDatec ban On-
der-have oftebe Confecf ban be 25Iocmen
becepbt : ¿ommige neemen ban be 25ïoe?
men ban Onder-have foo beeï ban nooben
¡é / enbe gicten’ec 23janbetoijn op / enbe
geben Riec ban een ïepeï ofte ttoce boï nucR?
CrCHin, Brupfdfas, Fuchfius,
Voor vuyle Zeeren van de Keel ; Beeiîlt
Rct af^iebfeï in IDater ofte ÎDijn becepôt /
ëtibegojgeït bacc mebe.
Voor inwendige Wonden ende Querfu-
ren : Sßcrepbt cen afîiebtfcï ban bit HciipDt
met toatec / maecht Ret foet met ©oniiîglj
Pan Roofen , enbe ïaet Ricc ban bier onctii
tcffenégebjupchen Ravelingius.
Voorpjjn ende Swellinge van de Milt.
Hoochtbeblaberen in cube ïegïjift
toarm op be ïincher 5ijbe. Dodonæus,
Vyf-vinger kruyt, inY Latijn
^inquefolium..
des Nederlandtfen Kruydt-boecks.
Geflachten.
D3(t Hcupbt ié Ricc te 3tanbc onbec ît/iî
foojteu behent/ te toeten gemeyn, kruy
pende enbe water Vijf-vinger-kruydc : tok
hc ïaetfîe fooîtc top in Ret bijfbe beeï Defc&jij
ben fuïïen. ' 0 e meerber foojten ban Dii
HriiP»
irupbt begeert te onberfoechen / befîe be
bermaerbeHrupbt-befcRjjjberé Clufius en?
¡je Lobel.
Gedaente. Gemeyn Vijf-vinger-kruydt
Reeft recRt opfîaenbe ronbe fîeeïen. 0e bla?
bereu 5ijn ÏanchacRtigR i ronbom be hanten
gclterfc / aen be onberfîe 3ijbe toitacRtigR /
enDe aïtR'bt bijf bp cen bergabect, 0e bïoem?
ïiciié / bic op Ret opperfîe ban De fîeeïen
tjoojt-fpjupren / sRn geeï ban bertoe. 0 e
toojtcï ié iangR / ban bupten jtoart / cnbe
baii binnen coobtacRtigR.
Hrnppenbe Vijf^vinger-kruyt Reeft bun?
«eenDe ter aerbe hruppenbe fîeeïhené/ bie
iret gïabbe groene bïaberen / be booj?
SambcfoojteèenigRfiné geïRch/ betoaffen
5tjn. 0 e ^ïoemïieiîé sRn hïepn enbe geeï.
éeîDojteïié ÏangR euDe bun / enûe baec-
tti-bobcn fpjnpten upt be fîeeïen op beeï
pïacifen bunne befeïingen / toacr mebe Ret
pcR aen be aerbe bebcfîigRt.
Plaetie 0p eerfîe foojtc bintmen Rier te
ïanDe onber anberc Hrupben bp. be ©a?
gen cnbc ©eggen / cnbe ÏangRé bc îDegcn.
<©c ttoeebe foojtc toafî op De 23outo-ïan?
Öen.' ■ - ri
Tijdt. 0efe Hrupben bïcepcn in May
cnbe I un y.
Aet-t en Krachten. Vijf-vinger-kruydt
DcrbjciCsRt iu ben berben graebt/ enbeié
inaieigthgefîeït in Ritte cnbe hoube/ cube
lO f
begaeft met ecn tTatocntrcchcnbc hracRt.
Dodonæus,
Medicinael gebruyck.Voor vuyle Zeeren
van de Mont : 25erepbt CCU afsicûtfeï ban
bit Hrupbt / cube fpocït bc îDonbt baer me»
be. Dodonæus.
VoorTeeringh, Bloet-fpouwen, Bloet-
piflen ende Sinckinge : Becmt bau be ge?
bjpogRbeîDojieïeenbiecenbeel ïooté/ fîoot
Ret fRn enbc geeft Ret met bcquacm nat in.
Matthiolus, Brunfelfus.
Voor aiderhande Buyck-loopen : Hoocïlt
beîDûjteïin ^oete-meïch/ enbc ïaet Ricr
ban bichtoilé bjinchen Plinius.
Voor Scheurfel: BeemtRct CRcffOOtCtt
Hcupbt / cnbe ÏegRt Ret op,
Om het Bloeden te ftempen : ©ier tOC
toojbt feer gepjcfen Rte gefîootep VRt-vin-
ger-kru>dt. . '
Voor Buyck-pijn : ‘Beemt bau Ret fap
ttoee ïepeïen boï / cube geeft Ret in. Ravelingius.
VoordeKancker : BcCUît bïabcreu bau
Viif-vinger-kruydt, fîoOtfC hlcpu iU ecit
Route iBûjtier met een Route fîamper/
boet’er bp Verckens-reufel eubc toat JDRué/
cube ÏegRt bitte famen pap-toRé op. Apulejus.
Voor ontftekinge der Oogen : 0juppt
Rct fap ban Vijf-vinger-kruydt in De 0 0 »
gen, Joh. Schroderus.
Eynde vanY Derde Deel.
p H E T
\
'Y
r u ,
ri
V
: ,fil» Y f .V*
■ ,k’ ’}'! ‘ rt 1
ÌÌ ‘ ii 'F
u
hl'
»'I