48 Het Eerfte Deel des Nederlaticfen Kruyt-boecks
I i
I u
f
/
P-TKrimpinge
in de Buyck: Beemt tien ofte
ttoaeïf ban De Defien / fîootfe cnDe neemtfe
in / ïjftc Doo? toeuDt De Bupch ïo^ enDe
toeech gemaccht / enûe beri flijmecige bocij?
tigijeDen afgefet- Dodonæus.
Voor Scheurfcl : Bcemt De fci}o?Re ban
DeflDojtd/ fîootfe hïepn enDe ïegïjtfc pïae?
fîectoij^ op De B?ench. Dodonæus.
VoorWater-fuchtendedeUrijnaf tedrijven
: Beemt affcïje ban getoanDe Hulft
biec ïoot / giet ’ec op een pint J©yn / ïaet bet
eennacbrtoacm fîaen/ Daccna ïecht b^t
boo? een bppocca^ fach / Doet’ec bp een once
Caneeï-toâtec / enDe geeft bi« ttoeemaeï
Daegïi^ cen coemectje bol ban tt D?inchcn.
Brunfelfus.
Brem, in Y Latij n Gemili a.
Geflachten.
T ) H«fî«gebja^ Î0 in Gemeyne Brem,
•L-' Spaenfe Brem : cnDC Stekende Brem on?
becfcbcpDen.
Gedaente. S e Gemeyne Brem bCChtljgt
bontacbtige gcoene fîcnpchen / met Dunnt
hantige nj^hm^ begcoept / toaec aen hlepne
Donchec gcoene bïaDehen^ upt-fp?uptfii.
iCufTcben Defe bïaDeccn homeiî fcboone geelc
blocmcn te boo?fcbijn / De toeïchc afgebaf
ïen 5ijnDe ban lange pïatte bautohen^ gije?
boïgbt too?Den / Die eecfî gcoen enDe Daec
nastoactacbtigb 5bn/ enDe pïatcosiacbtig
5aet in Rcb beRnpten. S e too?teï i^ feec bact/
toijt enbc b?eeDt Rcb uptfp?epDenDe. Wen De
DunnebeefélingebanDefe Brem üjo?Dt Dick?
toiï^ een Dich hnobbdacbtigb gebja^ / Brem.
rape genaemt / gcoepenDe gebonben.
S e Spaenfe Brem bcifcbilt tocpnigb ban
De boo?gaenDe/ aï^ aïleen Datfe met toepnigec
blabecen betoaRcn i^ / De bïoemen beeï gcoo^
ter y Die ooch bp gcoote Slief bebbec^ ban ge?
tuaffen toit gebonben b3o?Den / enDe De baïf
toen ïanchtoo?pigec enDe stoactec 5bn.
S e Stekende Brem b?engbt b«ï Dunut
cb^hen^ bco?t / De todchc nocb jong 5ynDe /
met hïepne bïaDehen^ enDe teere en toeeche
Dorenhen^ begroept 59« » i^^aec ouDer gbe^
too?Den 5ijnfe blabèloo^ / enbe De Dorenhen^
bact enDe fcbecpRehenbe. S e bïoemen 5tjn
De Gemeyne Brem-bloemen gelRch / toact
na mebe hlepne bantohen^ / met conDt en
rooDtacbtigb 5aet berbuït / boïgen.
Plaetfe. S c Gemeyne Brem tOO?Dt 111
berfcbepDe Provincien ban Nederlandt op
Do?ce H^pöe / aen De hanten ban De Wchec^/
enbe in De BoRcben gebonben. S e Spaenfe
Brem too?Dt aïïeen ban De Hief bcbber^ ban
Sebjaflen in De Hoben naerRigb onDerbou?
Den. Brabandt b?engbt De Stekende Brem
obecbïoeDigb boo?t.
Tijdt. S e Gemeyne enbe Stekende Brem
D?aegbt bïoemen in’t ïaetRe ban April ofte
begin ban May, maer De Spaenfe bïoept la?
ter enbc langer aï^ onfe Gemey ne Brem.
Oeffeningh. S e Gemeyne rnbc Stekende
Brem fp?upt in Y toiïDe ban feïf0 genoegô
boo?t. S e Spaenfe too?Dt Doo? 5aet acngc?
loonncn / maer moet De^ tointer^ boo? Dt
houDefoigbbqïDigbbcbjacrt too?Den. €et
Dat De Gemeyne Brem-bloemen open gaen
cnDt
tiîDe geeï too?Den j moetmenfe af-pïuchen / cnbe in pehd betoaren / De toelche afé Dan
Brem-kappers genaemt too?Den*
Aerten Krachten. S e gemeyne Brem i^
toarm enbe D?oogb in ben ttoeeben gcaet /
ban hracbten openenbe/ Dnn mahenbe/ af-
bagenbe/enDe De toateracbtige bocbtigbeben
Doo? Den Rod-gancft enDe ^rpn affetten*
De. S e ftekende Brem i^ D?oogb ban acct
enDe t’famen-tcechenDe ban hracbten.
Medicinael gebruyck. Voor Water-fucht :
Bcemt De bïaberen enbe tophen^ ban De
Brem ttoce banben boï / hooehtfe in een pint
3©rjn/ tot Dat een DecDen-Deeï berfoben i^/
Doo? gejegen sijnbe/ ïaet ïji« ban nncbteren
cen roemectfe boï Diinchen. 0fte neemt
Brem-zaet, eenbiccehDedïoot^/ geeft b«
met JBijn in. Sftc neemt aRcbe ban Brem-
firnpchen geb?ant biec ïoot / maecht bi«
ban 'met een pint ofte anberbaïf ©Rnfe
îôbîî/ een hïaceïooge/ ban De todche mcn
op een rep^ ttoèe ofte D?ie oncen innemen
fai. Dodonæus.
Voor verftoptheyt van de Lever , Milt
ende Nieren : SBetcpÉ een falaet met Sïie
en Wsb'n ban De 25?em-happecsJ/ be todche
gbp boo? of inY ïactRc ban De üfâadtpDt
eetenfnït.
Voor koude Gicht ende FlereçijnrBcemt
Sïieban Sïgben/ toiecht eenige tgbt in
De feïbe 25ïoemen ban Brem, met Dcfen
0ïiefuïtgbp De pbnlffche Heben fmeeren.
Fuchfius.
Voor pijn van de Nieren en Blafe, Steen
ende Graveel: Beemt een Brem-rape, in
Ruchen gefneben xgnDc / hooehtfe in een
pintôbnfeîHb'n / tôt Dat een DerDen-Deeï
bersoDen ijJ/enbe geeft biec ban een coemect?
R boï nncbteren te D?inchen. Dodonæus.
Cytifus Maranthie.
Gedaente.
D2|t getoa^ b«ft bontacbtige getachte
Rrupchen/ ban D?ie boeten boi^b.
bïaôeren toaffen aïtbt D?ie bp een geboegbt
gdgcfelfeïabcr-bïaDeren/ Dietteffen^De Ree?
l
4 ?
ïen toat grg^arbttgb 5gn* 0p b « opperRe
Der Reeïen D?aegbtbet gout-geeïe SBïoemcrt
bieban De Brem geïgch / en too?Den batt
latte cn baïbe lïâaen^-togfe Eaetbauto»
ten^ geboïgt. S e îHo?tel i0 in beeï fafdini
gen berfp?ept.
Plaetie. H«bXJ?Dt in De Nederianden aï?>
ïeen bp fommige Hiefbebber^ in De Hoben
gebonben.
Tijt. H«b?aegbt Rjn 25ïoemen in July.
Oeffeningh. Het too?Dt Doo? Eaet/ oftc
afijefcbeucDe tacphen^ / in De Hênte in De
aerbegeRehen/ aengeteeït.
Aert en Krachten. S e blaDcceiî ban Dc
CytilusxgnbechoeïenDeban aert/ bertee?!
renDe en febep DenDe ban hracbten. Diofcorides
3 Galenus.
Medicinaelgebruyck. Voorcerftbeginnende
Gefwellen : Bcemt De becftbc gbc<
Rooien bïaberen / mengbtfe met hrupm ban
b?0Ot/ enïegbtbft^ap-tog^op. Diofcorides.
Om het Melck inder Vrouwen Borfte«
te v&rmeerderen : 20erepDt een af-5ÎCt(eI
ban De geD?oogbbe 23ïaDeren met Wdtttf
en laet bRt ban met Wm bermengt sbnDe /
Dichtoiï^ D?inchen, Columella, Plinius,
Hey de , in Y Latij n Erica,
Geflachten.
'T rWn Dit getoa^ too?t in Nederlant ttoec
V foo?tengebonben / te toeten/ kleyne
enDe groote Heyde.
Gedaente. S e kleyne Heyde î0 een b«^'
Reracbtigb gb^bia^ / niet boogec Dan een
fpanne met beeï Dunnc cg^hen^ opftbieten«
De / enDe met beeï hïepne bnebe blabchen^ f
Die ban De iCamarifcb oftc Cpp?e^-faoom
nietongdgch/ begcoept. S e hïepne bïeech?
iooûe ofte Igfbertoige 20ïoemhenJ / homen
UanbetmiDDcn Derrp^hen^tot aen De top?
pen Del feïbcr tc boo?icbgn I De boutadjtige
toc?telbiecb?eptRcbïan3b^bct opperRe Dec
acrbe.
S e groote Heyde fcbiet auDerbaïf oftc
ttoee boeten boogb I toien^ boutacbtigïjc
I t t W .
!
J