i l !.
7 f'* ■ V j
' 'Í '
s j '
' ' 't
f
h
7 4
Het Tweedc Deel
Voor het Bloeden van reriche Wonden :
Beenn biai Dit ftrupt/ fïooft Ret ftïepn/ enbc
ÏegRt Ret op De îDonben. Plinius,
Mollugo.
Gedaente.
D^ t getoaé ié ÏKt Kleef-kruydt ban ge?
oaentcfeergeiijch/ beRaïbcn bat Ret
gïat enbe niet touüj in’t aentafïen ié-
Piaer,ie.©et toojbt Op De feïbe pïaetfe/ baei*
Ret Kleef-kruy t toafî / gtbonben.
Tijt. ©etbïoeptinjunyenbejuly.
Aerten Krachten. 0etoetckingebanbit
Hrupbt sijn tot nocR toe rtiet onberfbcRt.
Wal-ftroo, in Y Latijn Gallium,
Gedaente.
T \ ^ t Hrupbt ié be Mollugo feer gelíjch /
mæc beeï Mejinbcr ban fîeeïen enbe
Üïaberen* 0 e Sdlotinhené 59« d tt
toit ban bertoe.
Plaetfe. ©et gtoept neffené be ftanten
ban be ©eïben en 23oiito-ïanben op bjucRt?
baren gronbt-
Tijdt. ©etbjengRt fijn 23ïtemen i» July
in ii Auguftus booît.
AercenKrachten. 0eWal-ftrôoiéttia»
telRcft bertoarmenbe enbe berbioogenbe ban
aert. Galenus.
, Medicinael gebruyck. Voor het Bloeden
uyt de Neus; Beemt be gefîooten 23ïabe?
len / enbe fîeecfttfe in be Beué-gaten. Diofcorides.
Voor Flerecijn : Betmt ban be bïaberen/
foo beeï genoegR ié/ ïaetfc in be ^onne fîaen
toepcftcn in 0 ïie ban ïtoofen / met befe 0 ïie
fuit gRp be pR'neïijeiîe leben fîcRcften. Diofcorides.
VoorSchurfchey.t: 25ecepbtecn af-jieb?
feï ban bit Hrupbt / enbe toafcRt Ret fcRoift
baerinibe. Caftor Durantus.
Hoppe, i n Y Latij n Lupulus.
Gedaente.
’T ) € H oppebiengRtboojt feer ïange rou?
^ toe ranchen / met bjeebtacRtige / gefne*
bcn/ cnbe gcfcRaerbe routoe Waberen
toaffen. 0 pbc toppen banbe ranchen ofti
fîeeïen homen be 23ïoemen te boo|fcRgn; befe
5ijn anbcré niet aïé ïanchacRtige“ boïlchenà
upt ben toitten toat geeï ban bertoe / enbc!
bàn beeï 23ïabehcné fcRubtoRé m een gtii
bjongen/ tuffcRen be toeïcRe jtoart Eaet!
berboigcw ïept. 0 c î©o|teï ié bun / ent«
biep in be acrbe berfp?ept enbe gefonchen.
Plaetie. 0p berfcRcpbe Hanben ban Ne.
derlandt to0|bt bC Hoppe nacrfîeïRch Olti
btrRouben ; ooch homtfe tocï tuffcRen k
Ragen enbe Reggen boo|t.
Tijdt. 9[n be Hente fpiupten «ieulut
fcReuten upt be Bo?teïboo|t/ enbe in Aq.
^ --- - — ^ — ^ V ^ -w -
Aertcn Krach ten. 0e Hoppe l'é toacill
enbe b?aogR in ben ttoeeben graebt/ opctifiü
bc enbe af-bagenbe ban hracRten. Dodo
næus.
Medicinaelgebruyck. Voor verftoptheyt
van de Lever, ende Mildt, Geelfucht, cnde
om het Bloedt te fuyveren : ©iir tOC toojbt
nutteïRcft gefoupcht een jè»aïaet ban bc joii<
ge npt-rpjuptfeïé iit be Hente Derepbt: 0 fti
neemt be Jonge 23ïaberen enbe Hop-bloe.
men, fbo beeï ban nooben ié/ enbe berept’«
metîDep een af-5iebfeï ban / om ttoee oftî
bjicmaeï baegRé baer ban te biincïien,
Fuchfius.
Voor ruydigheyt, verftoptheyt des inge-
wancs, ende ontftekinge des Bloets: Beenu
fap ban Hoppe-kruydt, ban Suuringh, toll
Duyve-kervel, ban cïché eben beeï/ berepi
Rier bau met .^iipcher ecn ^proop / ban k
toeïchc gRp ttoee oncen met Cichory-watet
in geben fuît. Brunfelfus.
Voor Waterfucht ende opgeftopte Maent-
ftonden. Beemt Hoppe enbeberepbt ba«
ban met JDijn een afsiebfel / enbe ïaet i)i«
ban ttoce ofte b|iemaeï baegRé ftn roeinctt-
je bol bjinehen. Fuchfius, p. Crefcentius,
Voorlangh-duurende Koortfen : BctUlt
Hoppe-kruydt, Horts-toage. Duyve-ker-
vcl, bancïciié een Ranbt boï/ Sene-biade-
ren anberRâïfïoot / Anijs-zaet een bieceti!
beeï/ hoocht bit tc famen in een pmt fcRooii
toatee/
des Nederlandtfen Kruydt-boecks.
toater/ tôt bat een berbenbeeï bersoben ié/
Dooi-gebaen 5R'nbc / maecht Ret foet met
^upcfter / enbe ïaet Rier ban een roemertje
boï om tepnrgeeren in-nemen. Ravelingius.
Voor pijn in de lincker Zijdc: Beemt
Hoppe-bloemen, Denaeptfe in een fachje/
hoocht Ret op in 3©Rn/ cnbe ÏegRt Ret toarm
op be ïincher 5Dbe. Joh.Stocker.
Slangen-hooft, Wilde OJfe-tonge,
in Y Latijn Echhm, Bugloßum Siheßre.
Gedaente.
D5[t 0'etoaé biengRt boo|t ïange enbe
fmaïïe routoe ofte Raprige 23ïaberen/
tuffcRen befe fcRiet een ronbe fîeeï op/ Die
met eben foobanige 23ïaberen behleet / enbe
aen Ret opperfîe met omgReboogRbe tacr?
ftciié bec fien l'é. Wen befe tacrhené homen
neffené feer hïepne enbe fmaïïe bïabehené
ober bepbe 5Rben / Roïïe 23ïoemhené boo|t7
na boben toaect gapenbe/ enbe ban bertoe/
bie ban be Hof OïTc-tonge geïijch / ' fbmtijté
coot ofte toit. B a be 23ïoemhené boïgRt
jtoart/ ftantigR enbe fpité Eiet. 0 eî©o|?
tel ié ÏangR enbe mateïijch bich.
Plaetfe. ©et groept neffené bc toegen/
tnbe aen be hanten ban be ^outoïanben.
Tijdt. ©et bïoept in be^jornerfe llaen?
Den / enbe onbectuffcRen too|t Ret jaebt
cgp.
Aerten Krachten. Slangen-hooftiéma?
teïijch bertoarmenbe / enbe berbjoogenbe
ban aert/ enbe boi^ een befonbere hracRt
get bergift ber ¿^langen toeberfîaenbe. Galenus,
Diofcorides.
Medicinael gebruyck. Voor Beeten oftc
StekenderSlangen : Becmt banbetoO|te?
ïen ttoce oncen/ banbe bïaberenttoeeRam
Den boï / hoocht bitte famen op ih îBRn tot
ecn pint/ enbe ïaet Riec ban een roemertje/
boïbjinchen. Diofcorides, Nicandcr.
VoorSwaermoedigheydt, endeom het
Koec te fuyveren : 20ccept ecu ^proop ban
get fap ban bit hrnpt met ^upcher/ enbe
geeft Riec ban ttoee oncen met toatec/ ban
Dit hcupt gcbifîilleert / ih. Matthiolus.
7f
Kruys-krujdti m'tLdxSjn Seneciol
Gedaente.
3ft hrupt Reeft ronbe gefîreepite fîeeïen/
met ïanchtoerpige enbe gefnceben ofte
gehecfbe bïaberen. 0 c fîeeïen enbe bïaberen
59nfomihté aïé met een bunne RapjacRtig?
Rept behïeebt / op be toppen banbe fîeeïen
bjaegRt Ret geeïe bïoemen / bie baec na in be
toint berfîupbcn. 0 e toojtel ié met beeï be?
feïmgen beRangen.
Plaetfe. ©et toafî ÏangRé De toegen enbe
ongeboutobe Hanben / cnbe Ret ftoomt ooch
onber Ret onhrupt in be ©obcnbooit.
Tijd t. ©et begint in be Hente te bïoepen;
Aert en Krachten. Kruys-kruydt tUÂt
berhoelenbe / enbe baer bp mateïR'ch fcRep?
benbe ofte berbepïenbe ban aert / enbe te fa?
men Reeïenbe bau hracRten. P. Ægineta.
Medicinael gebruyck. Voor heete Ge-
fwcllen van het Fondtment, ende fchamelijckc
Leden : Beemt Kruys-kruydt fba
b«ï ban nooben ié / fîoot Ret hïepn ineen
IBoitiec / boetYr bp een toepnigR Wie-
roocks enbe toat ï©R'né / enbe ÏegRt Ret
pap-toRéop. Diofcorides, Hinius.
Omde Wonden te heelen:Beemt Kruyi-
kruydt, enbe Wieroock,fîoot Rct onber mai?
hanberen/ enbe ïegRt Retpïaefîer-tonéop/
pfite neemt Ret gReflooten Hrnpbt/ boet’ec
bp ©erchené-fmeer/enbe ÏegRt Ret op. Dioi;
corides, Apulejus.
VoorGraveel ende Steen: 2$ecepbteett
fîoûbingRe ban bit Hcupbt/ enbe gRp fuît
gcoote batc baer bp bebinben. Dodonæus.
Om de Maendt-ftonden te verwecken i
ende voor Geel-fucht t 25erepbt een af-
5iebfeïban bit Hrupbt/ enbe ïaet Rier ban
bichtoilé biinchen : -oftc geefc ban Ret fan
ttoee oncen teffenéin. Ravelingius.
Voor loopende Oogcn : Beemt De toitte
bïochen ban be bïoemen met toat Safferaen ;
becmengRt Ret met Rooie-water, enöe ïegt
Retop De0ogen. Ravelingius.
Voor pijn der Mage : Beemt be bïoemen
ban Kruys-Jcruydt, 3iebfc op in î©ater enbe
m 2 ÏegRt?
*1% l(
fill
f
¿ d
Fr 'M
11
»I
.1.