;r
!
I
Î 4
^ .f
Í ^
Í? ^ 1-
/ ;
'
:r V'
HetEerfteDeél
blaberen / en bc groene fcBojffe jíju bjoogB
in ben eerfien / enbetoarin in ben ttoeebe«
gcaet / Btbbenbc cen purgerenbe bracbt /
om be toaícracíjtigc bocljrigBíbcn ban onde?
ren en ban bobcn af te fetten, bloemeii
berteercn / bermo^toen / bjíjben Ijet 5toeet
enbe füllen pijn; be fien bectoeeíten
3tocet / enbe toebecfiaen be bcfiíieítúige.
«De Judas-ooren ijebbcn een t’famen trec?
uenbe en berbjoogenbe hcacBt. Fuchfius,
Brunfelfus.
D,í5u i‘ 1 V . V Medicinad gebruyck. Om de waterach-
«wVherboom Iji in bru^becíanbenge? tige en de galachtige vochtigheden af te fet-
Geeint ban De jonge botten / ofte
fcBeuthen^ ban be Vlier-boom ecn ftanbt
-S
ïecôt bit op ’t buiic-/ cn lact be rooch bct ge?
peele íjnp.^ Doo^ trecfteiu Dodonæus.
Voor de Sceen der Nieren en der Blafe
^ o o jt in be Lente in be ftarn een gat / enbe
bergabcrt be imiöJitppenbc bociitioljept/
üan Detoelclic eenige tijöt cni Tjalbc ’le?
peí bol ingeuomen / Den ^tcen bcrfeect.
O. Durantus.
Vlier-boom, in ’ t Latij n Sambucus.
Gedaente.
SUti gcBeel ijoiitacbtigb/ en in ’t mibben met
cemgïj merglj becbult : bc hlepne flciiuchen
bie m beel Icbehend bcrbeelt jijn / Ijebben
tocpmgö bont^ / en beel toit cn boo^ mergh.
^e fcöojfTe ban be biche firunche rà afch-
bertoigöcnoncffcn/ maer be hlepne firiipc?
hen toecbf n bupten mct een graeütoacBtigc /
£nbe ban binnen met groene fcbo^ffc behleet.
^e blaberen Die omtrent be lebehen^ ofte
hnoopenber tachen boonfp^igiten/ en bijf
boojecn mibbcl-ribbc t’famcn-geboegBt / bp
een groepen / jijn langljtoerpig / en rontom
be hanten faegljtoijö gehartelt. «Dp ’t epnbe
bcr tachen homen be toitte en lieffelyhe bloe?
men hrooito- topfe te booifcljijn / na betoelhe
cerfîgccnicenbacr naer 5toarte befien bol?
ßcn ; in befe befien lept plat en langötoerpigh
jaet befTootciu Hen be oube fîammen ban
beVher-boombintmcneen faclft en bmpn
TcBopacötigl) of leeracBtiglj aentoa^ / bat
nabe gcöacntebaneeiijmenfcl)cn 002/ Ja-
dasn-io orern geno emt toerbe. II,CI anoerna
Plaetfe. ^ e gcmceiie Vher-boom toafi bantebnnchen.
aen be hamcii cn Ijageii ban be Hoben/
©eiben en íDepni / öoclj bcfi opbochte
plaetfen,
Tijdt. ^e botten ban be ©lier fmpten /
ín’É ©ooj-jaet iipt/ be blocmcn in May,
cube be bpicpten oftc befien toojbcn in September
ofce Odoberrijp,
Oeffeningh. ^e Vlier-boom toerbt boO’
fiechenacngeteelt,
Aert en Krachten, ^e joiigc fcBcutcn
; V V Y . . t m yaiiut
bol hoocht bieeenrep^ ofte ttoee op/ baec
na bcrept hier ban met olp / asijn / en jont
cen falaet : ofte neemt be groene fdiojffc
ban be Viier-boom foo beel genocgR ¿ /
bnicht pet fap cn geeft picr ban ttoec loot :
oftc toat meec met ecniglj nat tc öpnchrn:
ofte neemt ôetjaet ban be Vlier-befien, be?
fP?cngÔt ôet met een toepnigli î©ijn^/ en
perfî ecn <aiie Bieriipt/ ban be toelclie gBp
opeen rep^/ een bierenbeel loot^ met bier
fnlt in geben : befe genee^-mibbelen bcr?
toechen mcbe Bct toaechen. Dodonæus.
Voor een verftopte ende verharde Mildt:
.©eemt ©lier-blaberen hoocht bie in î©hn
eny^lie / tot batbe î©on berfoben ié I iitDe
befmeer met befe «Dlie be lincher-stjbe, Ravehngius.
Voor droogeen oude Hoeft : ^eemt
ylier-bladeren een Baïbe Banbt bol / Vlier-
bioemen een Banbt bol / hoocht bie te fa?
Vootde Wacer-fucht : ji^eemt begrocne
fcBtoflc ban be Vlier-boom: ôifülleerhier
ban cen toatee / ban ’t toelche glip bp na
cen mut.^jeii ttoeeinael baegB^ ttoec iiuren
boo,3be maeïtijôt fuit iiigcben. J. Weckerus.
Om Hoüft-pijn uychlcceteftillen, ende
deverhittingcderOogen te geneien : DiCK
toegebnipchtBet toater ban De Vlier-bioe-
I mengEbifülleert.
Voor Koortfen en belmettelijcke fieckten;‘
des Nederlandtfen Kruydt-boecks. p
Aerten krachten. bpicBtenbaiîbcfe
25oom/ bp onjS Cornoelien genaemt / 5ijn
btrhoelenbe/ bjoogBinahenbc enbe 't’famcu?
trechcnbcban hracBtcn. C. Bauhinus.
Medicinad gebruyk.Voor Buyck-loopen
en root Mclizoen : i^eemtban begcbjoog?
bebjncBten banben Comodien-boom ecn
bierenbeel loot^ / fîootfe tot poeper en geeft
Bct met cenigB nat te geb|upchen. Brunfdfus.
Voor o verteil igc Maentftonden der Vrou-
wcn: ^cemtConferfbanbe bloemen ban
befe 23oom een Balf loot / en gceft bit nucB?
teren in. Matthiolus.
Om het bloeden der Wonden te doen op-
houden ; ^^ecmt be blaberen ban befe 23oom
foo beel genoegB i^/ fiootfe en legBtfe op.
Dodonæus.
Tperi'boom, in ’t Latijn Ulmus.
Geflachten.
IJ^be Nederianden binbtmcil ttoCC fooj?
ten ban Ypen, be eene met b^eebc/ en
b’anber met fmalle blaberen.
Gedaente. ^e Ypen-boom fcBiet. bich?
toil^tot een fcer Booge cn langen 23oom /
toien^BoutfeerBarbti^/bebafi ofte fcBojfTc
tap en bupgBfaem. ^e blabecen 3ijn langB?
toccpigB enbe ronbtom gefcBaert / aen be
onberfîe 3îjôc bleech-groen.
Plaetic. Ypen tocrbeii in be Hoben
tût Hanen / Hagcn / cube fpeelen geplant
gebonben.
Tjjdt. ^e blaberen ban befe 23oom
fp^upten in ’t laetfie ban April, ofte ontcent
Bet begin ban May boojt.
Oeffeningh. «De Ypen-boomen toerbCtt
boo? tocptel-fppipten ofte oploopcn acnge?
teelt/ be toelchc bacrna aen Bcpniugehgc?
ten : Jiecmt Btt bich gcfoben fap upt bc
rijpe Vlier-beiicn eeii loot / berepbe Hart^-
Boopi een Balf bierenbeel loot^/ mengljt bit
tc fämen tot cen Conferf.
V o o rgefwdlen in de Hals: «l^eemt CCU
halbe Banbt boljudas-ooren, hoocht bie in
bier en gojgelt Biet mebe. Lobd.
Cornoelien'boom, in ’t L a tij n
Corms.
Geflachten.
D (^ Cotnoelien-boom 10 in ttocebcclep
foojtev te toeten in tammc/ enbe in
toilöe onberflBepben.
Gedaente. 3betammeCornodien-boom
toojtfomtijötö een rebelijche groote 23oom/
toien^Bontfeer Bacbten bafi i^; be blaöe?
ren 3ijn tfftn / langBtoerpigB'toeet / en met
beel tiifrcBen-loopenbc3enutoenboo?fien; be
bloemen stjngeelacBtigB; be bjutBten ofte
befien 5tjn eerfi groen / baer na rijp getoo??
bensijnbc/ root/ maer farpentojangB ban
finaech. 53Dc toilbe becfcljilt ban be boo??
gaenbe / om öatfe niet foo BoogB op fcBiet /
en na bien be bloemen toit/ enaen De jonge
rij^heiL^ hroon^-toij^ bp ee» bergabcrt spo*
Lobel fcB?ijft bat in ’t Hant ban Doornik
eenfooitebanComodicn toa^/ met toitte
oftetoafcB-geele b?ucBtcn.
Plaetfe. «De tammc Comodien-boom
toojbt inbe Nederianden in bc Hoben aen
HepningenonberBouben: toilbe binbt?
' men tnfTcBrn be Btggtn acBter be 23outo-
lanben/ enbeooehbpbeboffcBcn.
Tijdt. ^ e bloemen ban be tamme Cor-
nodien-boom fpjupten bp facßt toebec in
Y epnbe ban Februarius, ofte in ’t begin ban
Maert upt / toaec na be blaberen böigen /
maer be bJUcBten toecben boo? Auguftus
nietrijp. bloemcnban betoiïbehomen l fet/ oftc tot Hanen in February berpïant
in April te bocpfcBíjn/ en be befien ofte bjutB" i toojben.
tentoojbcHínbc Herfftnjp. Aert en krachten, blaberen ciî fcBo^f?
Oeffeningh. ^efc 23oomtoetbt foo toel feban befe25oomTijn mateïijch toarm ban
ban5actalaban fcBeuten ofte liechen aen? | aert / enmecehelljchafbagcnôc ban hracB?
gequeccht enbe baer na iu Oitober ofte N o- tem Dodonæus.
vember totHagencnbe l^jicelcn berpïant. , Medicinael gebruyck. Om verfche Won-
■ C den
Id