5 ■
I i
I
. !'■
denreheelen: .i^emitbcblabcfcn ban Defc
23oom / fîootfe hlrpn cn Icgtfc op.
VoorquadcS’churfrheyt : i/jccnit Ypen-
bladeren foobcd ban uooDcn i0 J fîootfe in
ecn TDojtice / gict’cr een toepnigB îBijn-
asijnijp/ enpcefî!jetfap upt/ toace mebe
gjp Brt bichluilö fuît beficpcften.
Ravelingius.
Appel-hoom, in Y Latijn Malm,
Geflachten.
D €fe S3oom fé oftc tarn ofte toiïbt / be
tatnme (0 menigcdeu/ en too^bt afleen
öooj be becfcBcpbcnBept bei: bjucïjten onbee?
fcBepben/ ban beboeïche alle bc foojte op te
fîeRcn/ aïBieeteïangBfonbebaïïciu
Gedaente. «Defîrupch ofte fîam ban ben
Appel-boom i0 taiuclijch bich / nocptan^
niet fett BoogB / maec be tachen jtjn in
Y totebe becce uutgefpieubt ; be fcBojffe i0
n ie t conto inYaentaften ; be blabecen 5ön
ronbtacBtigB / tocet enbe een toepnigB aen
De hanten gefcBaert. bloemen upt bijf
ßlabehen^ befîaenbe / 5pn upt ben toitte /
ïrjf-bertoigB coot. 5be bjncBten ofte Appe-
Ien5ijn in grootte / maechfcï / bertoe enbe
fhiaech mercheïtjth na Baren aert ber?
fcBepben.
Plaetfe. 5bC inge-CItte Appel-boomen
toerben in behobenen 23ooingacrben ober
aï oberbïoebigB gebonben.
Tijdt. ^efe 25oom bïoept meefî in Y ïaet?
He ban April, ofte in Y begin ban May, en
öe bjueBten toecben in Auguftps, September
CnbeOdoberi’ijp.
Oeffeningh. We Appel-boom begecct een
tocibcrepbe / bette enbe toat bocBtacBtige
gront. ^ e manier ban in-entingB befer
23oomen binbt gBp nautohenrigB in Y Ver-
makelijck Landt-leven,inY eerfîc cn ttoeebe
5^eeïbefcB?eben.
Aert en Krachten. «De Appelen Jpu in
YgemecnhontenbocBtigBban aert/ bacB
met bit onberfcBept bat be foete Appelen
ininber houbt en bocBtigB 5ijn / al^ be
funren. blabeten en bïoemen Bebben
cen tTamen-trechenbe hracBt. Dodonæus.
Medicinael gebruyck. Voor ’t Fleuris;
j^cemt een foete Appel, b^aet bie onbcc be
affcBc / befîroptfe met pocpcr ban ^oetBout
en oliupcher / en gecfr bit ben flechen te
ectcn.
Voor verfwooren Fleuris : .J^eCttlt CCll
foete Appel, bcojnamcntïijch een pippe?
hngB / Boït Bet MochBup^ met be pitten baer
upt / en bnlt Bet toeberom mct W ieroock,
bjaetben Appelonberöe affcBe/ en gceftöe
flechen Bier bau te ectcn. A. Pedemontanus,
Voor Verbrantheyr : J^eemt beiTOttC oftC
aengefîehen Appelen,befeïbegehneufï 5ijn?
be / ïegBtfe op be berb|anbe plaetfe. Ravelingius.
Teere'boom, in*’ t Latijn Tirm . D Geflachten.
C Peere-boom fá ebcnal^ be Appe!--
boom in tamme/ bie mebe beelöcrljan ■
be^ijn/ en in toilbe bcrbeelt.
Gedaente. ^ e Peere-bbomfcBict Boogcr
enrecBteralj§ be Appel-boonf op/ be flani
10 mebe beel bichcr / toien^ Bout geelacB?
tigB Í0, 5^e blaberen jijn bjéebtacljtigB /
fcBoon-groen / en om be hanten een toep?
nigB gefcBaert. ^ e bloemen 5tjn toit / cn öe
bjucBten bie bencben bjcebtacBtigB tn bobe n
fmal toe loopen / berfcöillen feer beel na Ba?
ren aert ban grootte / gebaente / bertoe enbe
fmaech.
Plaetfe. ^ e tamme ofte inge-ente Peere-
boomen tocrbcn boojbequame ocffeninge tu
be Hoben en 23oomgaerben onbccBouben.
Tijt. ^cPeere-boomen biocpeu i l iApriP
ofte May, maerbeb?ncBtcn toerben in Ju lius,
Auguftus, ofte September enbe OOCh
toel later'rrjp.
Oeffeningh, ocffeningB ban befe
23oomen binbt gBpnaentoheuriaB inY eer?
f!e en ttoeebe ^ c e l ban Y Vermakelijck
Landt-leven befcBjeben.
Aert en Krachten.l^e Peeren Jtjn itt Y ge?
meen houbt ban aert/ enberbjoogenbe/ en
toat t’famen-trcchtnbe ban hracBten : Boe
toe!'
toel Bier in eenige onberfcBept gebonben
toojbt / toant be toiangc en fuurc Peeren
berbjoogen en fîoppén meefî / enbe jijn feer
t’famen-trechenbe. 5^e foete 5ijn foo t’fa?
men-trechcnbe / fîoppenbe/ berbjoogenbe/
nocB OOCh berhoelenbe niet. 5^e blaberen
Bebben mebe een ffamen-trechenbe / ber?
:b?oogenbe en berhoelenbe hracBt. Dodonæus.
Medicinad gebruyck. Voor het Braken
der gaiachtige vochtigheden : 4^eemt Peeren
jiebtbic murto in toatir/ baec na ge?
iîooten 5ijnbe ( legljtfe ban bupten op be
JBage. Dodonæus.
Voor verfche Wonden: «Debjlipcht be
gehneu^be Peere-bladeren. Galenus,Lobel.
Voor het uytfincken des Lijf-moeders:
23erept een bat ban Peere-bladeren, en
laet be ©joutoe baer eenige tijbt in fitten.
•Fuchüus.
^ e e - b o o m , in ’ t L a tij n M a l u s
Cotonea.
Geflachten.
VHn befen 25oom toecben bjie foorten
gebonben j bceerfîe noemt men man?
•nehenofte Quee-Appd-boom, be ttoeebe
toijfhen ofte Quee-peer-boom, enbe be ber?
be toilbe Quee-boom.
Gedaente, ^C Quee-boomen ^gn BlCC en
in anbere Hauben feer toel behcnt: befîam
i^mct cen routo oftefcBelferacBtige fcBojf?
fe behleet. ^e blaberen ban befe 23oom 5ijn
ronbtacBtigB I aen be opperfîe 5íjbe groen /
enaen beonberffe toit en facBt. bloc?
mensgn ban bertoe purperacBtigB met toit
bermengljt ; be b?ucljt í0 bupten met bnn
tn facBte toolle behleebt / anbcrfln^ t0 be
fcBcllegontgeel ban colcur. ^e <Duee-her?
nen ofte Eaben leggen in Y mibben / gelijch
ban be Appelen en Peeren, in bellcheuiá bc?
flooten. ífcí mannchen ofte Quee-Appd-
boom Beeft een beel öimber fîam al^ Bct
totifhcn / yjoien^toucBtenooch meerberge?
rimpelt / betec ricchenbe / bjoogcr en geel?
ber ban bcrtoen sijn. ^e bjucBtcn ban be
toilöen Quee-boom, 3fjii i^ccl Batbcr a ï0 be
boo^gaenbe/ nocBtan^Bcbhcnfp mebe een
feergoebereuch.
Plaetfe. «Df Quee-boomen toccben in be
Nederianden mcefî acu De hantcn en Bagen
ber Hoben gebonben.
Tijdt. ^ e bjucBtcn toojben in Odlober
rgp.
Oeffeningh. 5^e 23oomen toerben ban
toojtel-fpjuptcn boojt geteelt / ofte oorft
toel op Baer epgen fo6?te ge-ent / enbe toec?
ben in Y toaffen ban be IDaen in November
ofte February in loffe eu bocBtc aertrgch
geplant.
Aert en Krachten, ^ e toucBtenban befe
23oom 5gn hont in ben eerfîen / en b?oog in
ben ttoeeben graet / en t’famen-tcechenbe
ban hracBten ; be hecnen oftc 3aben bcr?
hoclen/ en mähen bocBtigB. Fuchfius.
Medicinaelgebruyck. Voor een fwacke
Mage, ende hetopftijgen derdampennaer
de herzenen te belecten: HiCC tegen gBc?
öjnpcht gefîoofbe Queen ofte alleen Bct
Quee-vleefch, bp OU^ Marmelade genaemt/
bit fclfbe fîopt mèbe aïberBanbe bïoeben / en
boet Bct obcrtoïïig bjaeehen opôouben.
Dodonæus.
Voor de uy t-gefoncken Aersdarm en Lijf-
moeder: j^eemt be gcclc fcBeïïe ban be
een foo beel ban nooben i0 / hoocht bie
in toater / toaer mebe gBp bie partpen fîoo?
ben fuît. Diofcorides.
Voor ontftekinge der Oogen, klovenin
der Vrouwen Tepels, verbrantheyt en rou-
wigheydt der ronge, in heete brandende
Koortfen; j^ecmt be«i^nee-heL'nenofte5a?
ben/ gietBicrop genoegBfaem îf5oofe-toa?
ter / ïaetbitte famen toeechen tot bat een
flijmigBcpt Bicr upt getrochcn too^t/ ’t toelh
gljp tegcri be booiberBaclbe gebieèchen gBc?
bjlipchen fuît. Brunfelfus.
VoordenCarbunckelen peftige Klieren :
Jeemt be facBtc tooïle ban be Queen foo
bed genoegljiJ /sleööicm îHijnenïcgBtfe
op. Plinius.
«iT a
IB:
I
-’0- «ÎÜt/