r ' i f ' f e
¡• L v . r '” '
a k‘Î > '
. f l /' I* f u ’ S'i l ¿»'<’'1
i V / *
•I
'i'fÎvî'F r
-, | L a.î ‘ I i
'i l t a 'l
302 Het ElfdeDeel
Oeffeningh. 0e Andyvie «î Juny ge?
Saqitsonile/ cny of<^ Wabecen berhcegcn
Rebbenbe / tooibt anbecRatoen boet ban
inaïftanbecen gepïant / baec na binbt mcnfe
te famen/ op batfe geeï enbe malfcRec fou?
be toojben.
AercenKrachten. 0 e Andyvieïîoîlltin
aect en hcacRten met be Cichorey eenigR?
fînté obec een.
Cichorey, in Y L a t i jn Cichorium,
Cichorea.
Gedaente.
T \ 45 Cichorey bjengt boojt ÏangR en toat
cupgacRtige bïabecen / bic mecften-
beeïaeiibe hanten bicp gefneben sRn. 0 e
fîeeïen / bïoemen en saebt sRn bie ban be
Andyvie feec geïijch. 0c toojteï ié toit en
ïangl% 0 e Cichorey gcbjoochcn ofce ge^
facbcn sijnbe / bïoept upt be feïbe een toit cn
bittec fap.
Plaetfe. 0eCichoreytoûJt mebe beeï. Ill
be .ïDoeé-Rûben gebonben.
Tijdt. ¿ P bïoept injuly.
Oeffeningh. 0 ¿ Cichorey toOJtill Maert
of Juny gesaept. - ^ ,
AercenKrachten. 0eCichorey lé hOUt
cnbjoogRin bcn ttoeeben gcaebt / openen--
be / afbagenbe / een toepnigR t’famentcec?
henbe/eirbenUcijnafbjfibenbe ban hCacR?
ten. Dodonseus. ,
Medicinaelgebruyck. Voor een verftopte
en verhitre Lever; jfYccmt Cichorey
metbe toojteïen/ hoocht Rct in 0acfte*i-
toatcc / becmengRt onbcc bit afsiebtfeï ¿p?
coop ban Ret fap ban Cichorey becept foo
becï genoegR ié/ enïaetRiec ban ttoee oftc
bjiemaeï beé baegRé bjinchen : ©iec toe
bient mebe be (Confecf ban bc bkicmen be?
cepbt/ ofRet gcbiftilicect Cichorey-toatec.
Galenus.
V o o r langhduurende Koortfen; HoOCht
Cichoreyrncibetoojtdcn/ hïepn gcfucbcn
srjnbc in ©oenbcc fop / en ïaet baec ban
tiui¿tecfn een gïaé boï aïïe mojgen ihne?
inen. Ravelingius.
Voor Hoofr -pljn : .UfCnit fap Upt Ret
hcnpbt gcpecfî / en binbt Ret met bocchcn
boojt Y Rooft. Matthiolus.
Voor Y Graveel en de Sceen van de jonge
Kinderen; 5^cemt Uiatec ban Cichorey.
bïoemen gebifîiïïeect / maccht Ret foet met
¿upchec / enbe geeft Riec ban ttoee of Djit
ïepeïen boï in. Ravelingius.
Voor duy fter Geficht, vlecken op de Oogen
en roode ontfteken Oogen: toafî î)l
0ogen bichtoiïé met toatec ban Cichorey.
Woemen gebifîiïïeect. Joh. Schroderus.
Salaety inY \jèXi]ciLaBuca.
Geflachten.
y '^n be Salaet üîojben bc boïgenbe füoi=
ten in be ©oben ban Nederlant gebon?
ben: gemeene Larouw.5 gekronckeldeLa-
rouw, RoomfeoiSp.aen{'e Liitouw, Krop-
falaet en Velt-f?.iaec of Vecte-kous.
Gedaente. 0 egemeene Latouwbjeng!]t
ooojtÏangRtoccpigR bjeebc/ Wcech-gcocne
jïabccen. 0 e fîed lé conbt. 0 c bïocmlic!®:
sRn geeï / en Ret ÏangRtoecpigR / plat tn
toit saet ïept itï RapjacRtige boïïehené te?
fîooten. 0e toojtel ié matdRch langljen
met befeïingen beRangen.
0 e gekronckeide LatouwbCCfcRiïialletll
ban be boojgaenbe foojte in be bïabecen/
bc totïdte gehconcheït en aen be hanten gt?
fcRaectsRn.
0c Roomfe of Spaenfe Latou w lé bC ge*
meene foojtc ban gcbacnte gdRch / matt
be Wabecen sRn bonchec-gcoeiibanbecto/
en Ret saet stoact.
0e Krop-falaet fïupt Racc Wabecen m
ÏRch cen Sluyt-kool te famen. 0e fïai/
Woemen / sact / en toojteïen betfcRiUen nie®
banbe gemeene Latouw. .
0e Velt-falaet of Vette-kous Reeft fttH
hïepne bjeebtacRtige bïabechené / tufftlT"
betoddïe een bmi en hantigR fîedhen W
fcRiet/ be todche omtcent pebec hnbopûf
libt niet ttoee fmaïbec bïabechené betoaff#
ié. 0 e bïoemhené bie op be toppen ban tij
ftedhené bed bn ceu bccgabect te boojfcD#
homtii
des Nederlandtfen Kruydt-boecks.
iiomen / sRn toitacRtigR ban bectoe. 0 e
toojteïié befdacRtigR.
Plaetfe. “^CUe befe foojteu ban Salaet tooj?
tien in be ©oben gesaept cnbe onbecRouben ;
nocRtané binbtmen bè Velt-kiaec obecbïoe?
tiigR op beeï Hoocen-beïben of 25outo-ïaii?
tien.
Tijdt. 0e Saket bjeiigRt fîfn Woemen /
en cRp saet in be ¿ornée boojt.
Oeffeningh. 0e Latouw sacpt mcil in
Maert, bcK roppen in April, en be Vek-
falaet tegcii be ©ecffî / omfe Dcé îDintecé te
(letijupchen.
Aert en Krachten. 0 e Salaet Î0 bCChoC?
tolbe en bocRt-mahcnbe ban aect / en flaep-
tiectocchenbe ban hcacRten. Dodonæus,
Matthiolus.
Medicinaelgebruyck. Voor een verhitte
Maegh, en om de ontfteken Gai te bedwingen
1 ©iec toe toojbt be Salaet couto ofte
gefoben sRnbe nuttèïRch gebjupcht. Diofcorides.
Om re doen Slapen : (^ot bÎCll epnbe
toojbt Ret saet onbec be ^manbd-mdchcn
gebaen / ofte necmc Ret gcfîoctcn saet / bec?
mengRt Ret met ©joutoen ¿ogR / en toit
tian een €p / en fainbi Ret op Y ©ooj-Rooft;
of neemt fap ban Latouw met ÔUt ban
Öoofen becmengRt / en ïegt Ret mec bocc?
ien Ricc iu nat gemaecht sRnbe/ op Y ©coj?
looft.
Voor ontvloeyinge des Zacrs : ©iec tcgeu
toojbt Ret sact alïeen ofte met anbece gRe?
iire"é-mibbdea becmengRt / in-gRenomen.
Galenus.
Suringh y in Y Latijn Ac et o f a y
Oxalidis.
Geflachten.
X r beSuring toojben ttocc foojtcn ge?
V bonbeili te toeten/ gemeene cn Room-
feSuringh.
Gedaente. 0e gemeene Suringh Reeft
ngRacRtigc fpitfe Wabecen / bie onbcc
tótaejitigR éngdRchbe Melde of Spinagie
mer ttoee af RaiigRfeïé oftc uptfîeechfeïé
becfîen sRn, 0 e fîeeï t'é bun / conbt / ge?
fîceept en coobtacRtigR. 0eWoemhenésnn
bjupn- coot / eu Y sact bjichantigR en bjupn.
0e toojteï Í0 geeï cn befeïacRtigR.
0e Roomfe S uringh Reeft hojtc / bjcebc /
bïeech-gcoenebïabecen/ maec be Woemen/
Y saet en be toojteïen sRn be boojgaenbe
foojte geïijch.
Plaetfe. 0c gemeene foojtc ban Suringh
toojbt inbe ©oben en ©dben obecbïoebigR
gebonben / maec be Roomfe Suringh aïïeen
inbe ©oben,
Tijdt. 0e Suringh Wocpt ill be JBaenbt
May.
Oeffeningh. 0eSuringh toojbtbooj Ret
Saêt en Y fcReucen bec pïanten aengeteeït.
Aert en Krachten. 0 c Suringh i0 houbt
en bjoogR in bcn ttoeeben gcaebt / bocR
Ret saet i0 houbt in ben eecfîen en bjoogR
in ben ttoeeben graebt / openenbe/ booj-
fiiijbenbe/ RetWoebtfupbecenbe/ enbebe?
becbinge bec bocRtigReben beé EicRaemé
toebecfîaenbc ban hcacRtem Brunfelfus,
C. Bauhinus.
Medicinael gebruyck. Voor ontftekinge
van de Maegh, Lever en Gai, en de onmatige
dorft in hèete Koonlen: Hoocht bjiC
Ranben boï Suringh ilî genocgRfaem 0ac?
fïen-toatectoteen pint / booj'gcfegen sRii?
be boetYc.bp bjie oncen ¿pcoop ban Suringh
tap becepbt / en ïaet Rièc ban bichtoiïé
bîinchen. ©ièc tegen han ooch nuttdRch
Ret fap upt be Suringh gepacfî / ofte bcé
fdfé gRebifîiïïeect toatcc gebjupcht toecben.
Dodonæus, Fuchfius, C. Durantus.
Voor geiwellen der Oogen : EcgRt Sa»
ri ngh Wabcccn eenige tRbt onbec be Reete
affcRe/ cn bintfe op be 0ogen. Ravdingius.
Voor Schurftheyt : l^ecmt fap ban Suringh
, ban Duyve-kervel ban dché cen
Raïfmutélën/ en ïaet bit eenige bagen acR»
tec cen nucRtecen imiemen. Joh, Stocker.
Voor Y Graveel: Hqocht be toOJtd bail
Suringh in î©Rn / eu ïaetYc af bjinchen.
Ravelingius.
Batich,
i, î
si.î¡M ;it '. : i.^ir
in ' Í
Ml
ff
1
i
t '
' t* '
)-S •(‘*f 4
,1 I 1