i s
»1 I,
k V
V .
h
Î
»
dj I
ij i'l iff
i J
Het EerfteDeel
Hagedeorn-, in Y Latijn Spina
acuta, Oxyacmtha.
Gedaente.
De Hagedoorn blijft mccfì RccI ÏCfgïJ /
cnbcUioîbtaî^ ban onbcc be
gccciicm / foiiuijbtjj fdjictfc boo? naccfìige
ocffeningi) ijoo^ op tot cen boïhomen
Boom. S t fîam ofte bidte fìcupchcn 5ön
met ecn afclj- bcctoigc fcijo?ffe behïccbt/ enbc
bc tachen mct fccc fcijerpe boo?nen becRen /
toacc aen gtoen bïinchenbe enbe b?eeDtacïj?
tige bïabccen / bic aen be hanten biep gc?
hccft 5ijn / groepen. S e toitte enbe foet-
ricchcnbe bïoemen homen hran^- ofte
hrooifs'-toij^ ce boo?fcï)ijn. S e biucïjten 5ijn
ronbe roobe beRen/ toit saet in Rcff beflup?
tenbe. S e too?teï Rndît biep enbe baR in be
Werbe.
Plaetfe. S e Hagedoorn i^ ober aï tod be?
hent/ ban fdf inbe Boffcïjen/ aen be han
ten ban be ÎBegen en Bouto-ïanben boo?t
fp?uptenôe / ofte rontom be Hoben enbe
Boomgacrben tot befcïjuttinge ofte ïjepnin
gen geplant.
Tijdt. S e bïaberen fp?itpten in April
boo?t / be bïoemen in May, enbe be beRen
toO?ben in Auguftus oftc September rijp.
Oeffeningh. S e Hagedoorn , bie mcU
tot ijepningen planten faï too?bt in befe
enbe anbere Hanben ban swet aengetoon?
nen.
Aert en Krachten. Seb?UC()ten5gn beC?
b?oogenbe ban aert / t’famen-trechenbe
ban hracôicn / enbe bun ban beelen ofte fijn
banRoffe. Dodonæus.
Medicinael gebruyck. Voor Buyck-loop
ende overvloedige Maent-ftonden : Beemt
ijecbjoogfjbe Hagedoom-befienecn bieren?
ôeeïïoot^/ geeft j^et met roobe ÎDrjn ofte
geRadt îBatcr in. Diofcorides.
Voor Y Graveel ende de Steen: Beemt
ïjet 5aetgcRootcn stjnbe een ïjaïf bierenbeel
. ioot^ / cnbe neemt ïjet met iHjjn ofte eenige
, ^b?anchtin. Fuchfius.
Om Doornen, Yferofce Angelen uyt de
Wonden te trecken : Beemt be to0|teï,
Rootfe hïepn/ enbc ïegïjtfe plaeRertoij^ op.
Dodonæus.
Slee-doorn ofte wilde Truym-boom^
inY Latijn Frunum Siheßre.
Gedaente.
F \ ^ t RecRec-getoajj ïjeeft ffarbe enbe ïjout
•^adjtige tacïien / op beeï pïaetfen met
feljecpe boo?nen befet / toaec acn bïabercif
ben tamme #?upm boom bïaberen / íjodrtl
hïepnbec / fmaïberenbeïjarber/ nief ongc;
ïîjch / uptfp?upten. H « b?aegt toitte Bto
men / enbe hïepne ronbe p?iipmhen^ / upt
ben bïaeutoen toat gcoenacïjtigïj ban m
toen/enbe upt ben funren feer to?ingenbe baii
fmaech. Setoa?td i0 feer taep/ Rc§ toijt
cnbe b?eebtbecfp?epbenbe.
Plaetfe. S e SÎec-doorn toO?bt in bfd
Provincien ban Nederlandt acn be hanteil
banbeWcher^enbebpbe toegen bp be Ha-
gedoorn ûbecbloebig genoeg gebonben.
Tijdt. Sitgetoa^b?aegt RjnbïoemenÉ
April, maer Rjn b?ncijten too?ben eerR in b
H erfft rijp / upt be todche men aï^ Dan öii
fap pacR enDe D?oogïjt / Y toeïch in De Apo-
teken Succus Acaciæ genoemt toecDt.
Aert en Krachten. Seb?ncïjten ofteSlee-
pruymen jijnhouDt cnDc D?oog(j tôt inbeii
DecDen graet/ enDeRercheïijch tTamen-trei*
henbe ban hcacïjwn. Dodonæus.
S e bïoemen maechen Den Bupch toeetl
enDe fupberen De Biccen / ban De feïbe tooji
een ^proop op De manier aï^ ban De Boofen
berepDt. Schroderus.
Medicinaelgebruyck. Voor aiderhande
Buyck-loop uyt heete oorfaecke ontftaen;
ende overvloedige Maent-ftonden: BCCUlt
ïjet uptgeDioogïjDe jèïee-fap een bierenö«
ïoot^ / en neemt ïjet in met eenigij beguaem
nat. Dodonæus.
Voor vierigheydt van de Mont , Tant-
vleefch ende Keel, oock voor die geene die
veel quijlen en feveren, na datfe van de Pocken
genefen zijn : Beemt Slee-pruymcfl
een ïjanDt boï / hooehtfe in geRaeït toatet
tôt
des Nederlandtfen Kruydt-boecks. 47
tot een pint / DoetYc bp ttoee oncen Honing j cnbe geeft bit met Biec ofte ©ïeefc|&-fop m.
UanRoûfen, mengtbit te famen om baec'Wnbere teïïen aïïeen be beRen/cnbe geb?upc?
mebe De JBonbt tefpodcnenbe te go?geïcn. j hen baec ban op eenrcp^ ban bijftljie« tot
Brunfelfus. | ttointigïj : maec bit genee^-mibbeï moet al?
Voor het Bloeden uyt de Neus: Beemt ïeen bau jonge enbe Rerdte ïieben geb?upcht
nptgcD?OOgïJt fap ban Slee-pmymen een too?ben. Dodonæus.
ïoot / ïaet ïjet fmdtcn in lDeegÜb?eefap foo Voor Water-fucht, Flerecijn endePoc-
bcd genoegïj ié/ enbe Raet bit met Doechen ken : Beemt ^proop ban Ijrt fap ban
boo?lj«boo?‘ljooft. Fuchfius.
Voor ftekinge omtrent de Maeg, Y Herte
ende de Zijden , als mede om de Wormen
desBuycksledooden: Bcemttoatcr banbe
bïoemen gebiRiïïeert bier oncen / enbe ïaet
Ôet op een cep^ innemen. Dodonæus.
Rhyn-beßen y in Y Latijn, Spina
infeâona , Cervi Spina,
Gedaente.
D%t Í0 cen grootacljtige HeeRer / bjien^
Rrupchofte Ram met een CaRanie-
b?upnefcïjo?ffe behïceDt/ en De tachen met
eenige fcïjcrpe Doo?nen becRen 5ijn. S e bïa?
Deren 5ijn groen / ronútac^tigtj enDe aen De
hanten met hlepne hetben gefcïjacrt ; on?
trciit De Reeïhen^ ban De feïbe homen De
gra^bertoige bïoemen te boo?fcijtjn / na De
toelche hïepne ronDe / eerR gcoene enDe rijp
getoo?Den/ îtoactebeRen/ een hïepn herm
hcn in Relj bebattenDe / boïgen.
Placife. SitijceRer-gctoa^too?Dtbed in
Brabandt Cnbc ailDcre Provintien op OUgC
boutobc pïaetfen / enDe boo?namentïjjch
aen De hanten ban De Bcedicn en iDater-
gracfjtengebonDen.
Tijdt. Het D?aegïjt Rjn bïoemen in De
Rhijn-befien, beccpDt ccu oftc ttocc onccu /
Cancd-toatereenffalfonce/ enDe geeft Dit
Opeencep^in. Ravelingius. ^
Voor Gicht inHanden enVoelen, oftc
andere Ledematen : Beemt ¿et gebiRiï?
ïeerDe toater ban De beRen / enDe leg^t ¿et
met Docehen op De pijnïijche HeDcn : jBae»
noeff hcacïjtiger too?Dt be geDiRïïleecDc 0ïie
geacïjt. Ravelingius.
Hulfl, in Y Latij n, Agrifolium,
Gedaente.
D0 Rrupchen en De tachen ban De H ulft
5ijn met een groene fcïjo?Re beDecht/
toaec aen b?iipn-groene bïaDeccn/ Die in De
I©inter fdjoonDec / aïp in De borner ban
bectoe jijn / groepen ; Defe 5îjn effen cnDe
gïabt / maer De hanten bie met ïjocchen ïipt-
Rehcn / mecftherpe Doo?ncn befet. B a De
toitte enbe tod-riechenDe bïoemen boïgen
ronbe beRen/ aï^ een 0 rtote/ ban bertoe
lûoDt/ maeronïieffdijch ban fmaech/ ecn
toitte herne in Rclj beRupteriDe.
Piaetie. S it getoaé too?Dt in beeï Provincien
in Y toilDetoaRenDe gebonben; ooch
too?Den ban De fdbe fcïjoone H^S^n enûe
Hepningen gemaecht.
May, enDe in September too?Dcn De bcRcn ¡ Tijdt. Se F lu ift Raet ^oineriJ en’^îBin?
rypterj^ groen/ maec De beRen too?Den.in Den
Aert en Krachten. S e b?UCÏJten ofte be
Herfitcîjp.
RcnbanDit gctoa^ 5ijn toarm ctiDe bjoogij
Oeffeningh. S e Hulft too?bt Ö00? affCt?
tot iu Den ttoeeûen graet / eiiDc De Rijmeri? fd^ enbc 5aet aengetedt enbc een boct b?eet
ge en gaïacïjrige bodjtigljeben / Rercheïijch ban malhatibeccn tôt Hepningen berpïant.
afjagenbe ban hracïjten. Dodonæus. Aerten Krdchtcn. S c bcRen bail Hulft
Medicinaelgebruyck Om de üijmerige 5ijn toarm enbe D?oo0lj bau acit/ ftju ban
endegalachtigevochdghedentefuyveren -n bedeiieubeopenenbe pau hlMCÎJten. Fuch-
aftcie cen: Bccmtbail bc geb?oogïjbc be? lius.
Ren een bierenoceï ïoot^ / oftc anbccïjaïf /1 Medicinael gebruÿk, Vooi Colijck - ende
] Krim-
U
k
[ 1
'
M
¡■i
r
r
it‘
/
J»
4