H.’
A FD E E L .
VL
Hoofd*-
STUK»
Schirl.
582 K W A ft T Z I G E O f
behoorcn kunnen, die fomtyds ook Schirlach-
tig is eü dus‘eenigermaate Kryftal gelyken»
de: weshalve ik daar van hier zal handelen.
Alzo de Schirl van dé Bafalten aanmerkelyk
verfchilt, gelyk veélen oordeelen, heb ik der-
Zelver befehryving daar Van afgezonderd (y).
Thans, dunkt my, kan zy hier gevoeglykvolgen,
aangezien het een foort van Kryftallen
zyn, Waar van fommigen zelfs als Edele Stee*
Hen gefleepen, en verkogt worden , gelyker-
wys dezelvén. En , indien men daar op geen
acht geeft,' ontftaat, ten opzigt van derzefvèr
plaatzing, een byftere verwarring. W a l l e -
r i u s , die ze "éérst tot de Hoornfteenen betrokken
hadtjteltze thans onder de Bafakcn.
V ogel hadtzemet de Wolfram vermengd. Onze
Ridder hadtze bevoorèns in ?t Gefiagt van
Tin gefchikt ,en thans maékt hy 5er een Soort
van Borax van (2) , laatende haar volgen op
de
(y) Zie ,de Bafalten'- vonder de Stakiftletea: befëhree-
ven, in "t voorg. II. St u k , bl. , enz. De Duit-
fchers noemenze Schort, en die r beivanming is,, met eeui*
ge vefandéririg' van Tongval, alom in gebruik; dewyi
men ’er geen Latynfchen of Franfchen naant vóór
heeft.
(z ) Borax Lapidofus Columnaris politus, Pyraradi-
bus triquetris. Syft, Nat. X ll. Tom. 111. Gen. 15. Sp.
3. Stannum Cryftallis Columnaribus nigris. Syst. Nat.
V III. p. 181. N. 2. Bafaltes. B a u m. Min. I, .p.
220 Sme&is Cryftallifatus, Cryftallis oblongis irregu-
laribus. C a r i h , Min. 37. Corneus Cryftallizatus
■ V j , . Prisde
Topaazen , Smaragden en andere Edele
Steenen van dergelyke Kryftal-figuur. In al- vi.
Ie deeze verfchillendheden , byna, krygt zy STOK°Fn-
den bynaam van gekryjïallizeerd. Cartheuser Schirl,
noemtze gekryftallizeerde Sme&is: W a l l e -
it 1 ü s noemdeze gekryftallizeerde Hoornfteen;
thans gekryftallizeerde Bafalt: waar uit ten
overvloede blykt , datzy tot de Kryftallen
behoort (a).
Men vindt de Schirl zelden los, meest in
andere Steenen ; overvloedig in Lava,» in
Puimfteenen en andere vooftbrengzels der
Brandende Bergen : in Kaikfpaath, zwaare
Spaath , Veldfpaath , Kwarts, Hoornfteen ,
Kley, Steenmerg , Mergel, Porfier, Gtaniet
en andere Rotsfteenen; in Bafalt; als ookfom-
wylen in Zwavelkies, Yzer- en Koper-Ert-
fen vastzittende. Z y komt zeer veel voor,
om-
Frismatieus lateribus inordinatis. Wall. Min. 139. Bafaltes
Figura Columnari, lateribus inordinatis, ; Cryftal-
lifatüs. Wall.. Syst. Min. 1. p. 353. Bafaltes Cryftallifatus.
C r o n s t . Min. §. 75.
(«J De Schirl, die de Engelfche Mynwerkers Cockte
en Cail noemen, onder dê Hoornfteeneh te plaatzen ,
zegt de Heer Dacosta, is niet alleen fout, maar zelfs
belachelyk: want het is. weezentlyk een foort van Kry?
ffal. PUI. Trans. V ° l. LIL p. 446. Het weezentlyke
onderfcheid tusfchen de Schirl, Veldfpaath, Kwarts,
benevens de overige Keizel- en Granaat - Soorten, is
jiiet zeer groot. F erb. Briefe p, 360. Zie oök CrojsSt.
Mineralogie. ' ' ' " ’ f-s.» .
III. Deel. III. Stuk,